From 1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Christian Grothoff Date: Sun, 11 Oct 2020 13:29:45 +0200 Subject: add i18n FSFS --- .../blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html | 1781 ++++++++++++++++++++ 1 file changed, 1781 insertions(+) create mode 100644 talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html') diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html new file mode 100644 index 0000000..c0f772f --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html @@ -0,0 +1,1781 @@ + + + + + + +GNU/Linux SSS - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı + + + +

GNU/Linux SSS, yazan Richard Stallman

+ +
+

Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Linux ve GNU Projesi, Neden GNU/Linux? ve GNU'yu Hiç Duymamış GNU +Kullanıcıları başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.

+
+ +

+İnsanlar, pek çok kimsenin “Linux” olarak adlandırdığı sistem +için, GNU/Linux adını kullandığımızı ve bu adın kullanılmasını önerdiğimizi +gördüklerinde pek çok soru sorabiliyorlar. İşte yaygın sorular ve +yanıtlarımız.

+ + + +
+ +
Neden kullandığımız sistemi Linux olarak değil de GNU/Linux olarak +adlandırıyorsunuz? (#why)
+ +
Çekirdek olarak Linux'u esas alan bir çok işletim sistemi dağıtımı, temel +olarak GNU işletim sisteminin değiştirilmiş sürümleridir. Biz GNU'yu +geliştirmeye, Linus Torvalds'ın çekirdeği yazmaya başlamasından yıllar önce, +1984 yılında başladık. Hedefimiz bütünüyle özgür bir işletim sistemi +geliştirmekti. Tabii ki, bütün parçaları kendimiz geliştirmedik, ama +geliştirilmesine öncülük ettik. Ana bileşenlerin çoğunu geliştirmek +suretiyle, bütün sisteme tek taraflı en büyük katkıyı biz sağladık. Ayrıca +temel bakış açısı da bize aitti. +

+Adil olmak açısından, en azından bizden de eşit derecede bahsedilmeli.

+ +

Daha fazla açıklama için Linux ve GNU +Sistemi ve GNU'yu Hiç +Duymamış GNU Kullanıcıları; tarih için de GNU Projesi sayfalarına bakınız.

+ +
Peki ad neden önemli? (#whycare)
+ +
Linux'un (yani çekirdeğin) geliştiricileri, özgür yazılım topluluğuna +katkıda bulunsa da, çoğu özgürlüğü umursamıyor bile. Bütün sistemin Linux +olduğunu düşünen insanlar yanılgıya düşüp bu geliştiricilere gerçekte +topluluğumuzun tarihinde oynamadıkları bir rol atfetmeye +meylediyorlar. Sonuçta da bu geliştiricilerin görüşlerine haddinden fazla +itibar ediyorlar. +

+Sistemi GNU/Linux olarak adlandırmak, topluluğumuzu inşa etmede, sahip +olduğumuz idealizmin oynadığı rolün hakkını verir ve bu ideallerin pratik öneminin insanlar +tarafından kavranmasına yardımcı olur.

+
+ +
GNU ve Linux arasındaki gerçek ilişki nedir? (#what)
+ +
GNU işletim sistemi ve Linux çekirdeği, tamamlayıcı işler yapan ayrı yazılım +projeleridir. Genellikle bir GNU/Linux +dağıtımında paketlenir ve birlikte kullanılır.
+ +
Nasıl oldu da çoğu kimse sistemi “Linux” olarak adlandırmayı +yeğledi? (#howerror)
+ +
Sistemin “Linux” olarak adlandırılması, muğlaklığın düzeltici +bilgiye kıyasla daha hızlı yayılmasına bir örnektir. +

+Linux sözünü GNU sistemini de içerecek şekilde kullanan insanlar +yaptıklarının neye mal olduğunun farkında değillerdi. Dikkatlerini, sistemin +Linux tarafına yoğunlaştırdılar ve bu bileşimin büyük kısmının aslında GNU +olduğunu fark etmediler. Verdikleri isim ellerindeki sistemi tarif etmeye +uygun olmadığı halde, sistemi “Linux” olarak adlandırmaya +başladılar. Sorunun mahiyetini kavramamız ve insanlardan bu alışkanlıklarını +değiştirmelerini istemeye başlamamız birkaç yılımızı aldı. O zamana kadar da +bu kargaşa iyiden iyiye yayılmıştı.

+

+Sistemi “Linux” olarak adlandıran çoğu kimse, bunun neden doğru +bir şey olmadığını hiç duymamıştır. Onlar başkalarının bu ismi kullandığını +görmüşler, bunun da doğru olduğunu varsaymışlar. “Linux” adı, +aynı zamanda sistemin kökenine ilişkin de yanlış bir intiba yayıyor, çünkü +insanlar sistemin geçmişinin bu ada uygun olduğunu zannediyor. Örneğin, bu +insanlar sistemin gelişiminin 1991'de Linus Torvalds tarafından +başlatıldığına inanıyorlar. Bu yanlış intiba, sistemin “Linux” +olarak adlandırılması gerektiği düşüncesini de pekiştiriyor.

+

+Bu dosyadaki soruların çoğu, insanların alışkın oldukları adı kullanmalarını +haklı çıkarma girişimlerine işaret eder.

+
+ +
“Linux” yerine her zaman “GNU/Linux”u mu +kullanmalıyız? (#always)
+
+Her zaman değil, yalnızca bütün sistemden söz ederken. Eğer özellikle +çekirdekten söz ediyorsanız, geliştiricisinin seçtiği “Linux” +adını kullanabilirsiniz. +

+İnsanlar bütün sistemi “Linux” olarak adlandırdığında, sonuç +olarak bütün bir sisteme çekirdek ile aynı adı vermiş oluyorlar. Bu, birçok +karmaşıklığa neden olmaktadır, çünkü böyle bir kullanımda, biri bir şey +söylediğinde, çekirdekten mi yoksa tüm sistemden mi bahsedildiğini yalnızca +uzmanlar anlayabilir. Tüm sistemi “GNU/Linux”, çekirdeği de +“Linux” olarak adlandırarak, anlam karmaşasını önlemiş +olursunuz.

+
+ +
Eğer GNU diye bir şey olmasaydı Linux yine aynı başarıyı yakalayabilir +miydi? (#linuxalone)
+ +
+Bahsettiğiniz alternatif dünyada, GNU/Linux tarzı bir şey var olmayacağı +gibi, herhalde özgür bir işletim sistemi de olmazdı. 1980'lerde GNU Projesi +ve (sonrasında) Berkeley CSRG haricinde hiç kimse özgür bir işletim sistemi +geliştirmeye kalkışmadı. (ki Berkeley CSRG'yi kodlarını özgürleştirmeye +davet eden de özel olarak GNU Projesi olmuştur). +

+Linus Torvalds, 1990 yılında Finlandiya'da GNU hakkındaki bir konuşmadan +kısmen etkilenmişti. Linus Torvalds bu etki olmadan da belki Unix benzeri +bir çekirdek yazabilirdi, ama muhtemelen bu özgür bir yazılım +olmazdı. Linux, 1992 yılında Linus onu GNU GPL altında yeniden yayımlayınca +özgür hale geldi. (0.12 versiyonunun sürüm notlarına bakınız.)

+

+Torvalds, Linux'u başka bir özgür yazılım lisansı altında yayımlamış olsaydı +bile, yalnız başına özgür bir çekirdek, dünya için çok da fazla bir anlam +ifade etmeyecekti. Linux'un anlamlılığı, tamamen özgür bir işletim sistemi +olan GNU/Linux gibi daha geniş bir çatıyla bütünleşmesinden ileri +gelmektedir.

+
+ +
Topluluğu böyle bir istekle bölmeseniz topluluk için daha iyi olmaz mıydı? +(#divide)
+ +
+İnsanlardan “GNU/Linux” demelerini istemekle onları bölmüş +olmuyoruz. Biz insanlardan, GNU Projesinin, GNU işletim sistemindeki emeğini +takdir etmesini istiyoruz. Bu herhangi bir kimseyi eleştirmek veya dışlamak +demek değildir. +

+Fakat, bizim böyle dememizden hoşlanmayan insanlar var. Böyle dediğimizde +bazen bu insanlardan aldığımız karşılık itilip kakılmak oluyor. Bazı +hallerde o kadar kabalaşıyorlar ki, acaba bizi kasten sindirip susturmaya mı +çalışıyorlar diye merak ediyor insan. Bu tavır bizi susturamaz, ama +topluluğu bölebilir. Dolayısıyla umarız onları tavırlarından vazgeçmeye ikna +edebilirsiniz.

+

+Fakat bu, topluluğumuzdaki bölünme açısından ikincil bir +nedendir. Topluluktaki en büyük bölünme; özgür yazılımı, toplumsal ve etik +bir konu olarak değerlendirip özel mülk yazılımları toplumsal bir sorun +olarak görenler ile (özgür yazılım hareketinin destekçileri), yalnızca +pratik yararlardan söz edip özgür yazılımı yalnızca verimli bir geliştirme +modeli olarak sunanlar (açık kaynak hareketi) arasındadır.

+

+Bu düşünce ayrılığı sırf bir ad sorunu değil, temel değerlerin birbirinden +farklı olması sorunudur. Bu düşünce ayrılığını görüp, bunun hakkında kafa +yormak topluluk için önemlidir. “Özgür yazılım” ve “açık +kaynak” bu iki bakış açısının pankartıdır. Bkz. Açık Kaynak, Özgür +Yazılım Ruhunu Neden Iskalıyor?.

+

+GNU Projesi'nin topluluğumuz içindeki rolüne insanlarca gösterilen ilgi +düzeyi ile değerler üzerindeki bu düşünce ayrılığı arasında kısmi bir +paralellik vardır. Özgürlüğe değer veren insanlar, sistemi daha çok +“GNU/Linux” olarak adlandırıyorlar ve sistemi +“GNU/Linux” olarak öğrenmiş insanlar, özgürlük ve topluluk +hakkındaki felsefi savlarımıza daha çok ilgi gösteriyorlar (Sistem için +seçilen adın toplum açısından gerçekten de bir farklılık göstergesi +olmasının nedeni de budur). Fakat, herkes sistemin gerçek kökenini ve doğru +ismini bilse bile bu fikir ayrılığı var olacaktır, çünkü sorun gerçekten +büyük. Bu fikir ayrılığı ancak ve ancak özgürlüğe değer veren bizler herkesi +ikna edebilirsek (ki pek kolay olmayacaktır) ya da tamamen bozguna uğrarsak +(böyle olmamasını ümit edelim) ortadan kalkacaktır.

+
+ +
GNU Projesi; bir bireyin sistemlere kendi seçeceği herhangi bir ismi +verebilme konusunda ifade özgürlüğünü desteklemiyor mu? (#freespeech)
+
+Elbette, işletim sistemini dilediğiniz şekilde adlandırmak konusunda ifade +özgürlüğünüzün olduğuna inanıyoruz. Biz, insanlardan sistemi GNU/Linux +olarak adlandırmalarını; GNU Projesi'ne adil davranılmasını sağlamak, +GNU’nun dayandığı özgürlük değerlerini yaymak ve sistemi var edenin o +özgürlük değerleri olduğundan başkalarını haberdar etmek için istiyoruz. +
+ +
Herkes GNU'nun sistemi geliştirmedeki rolünü bildiğinden isimdeki +“GNU/” söylemeden geçilmiyor mu? (#everyoneknows)
+ +
Deneyimlerimize göre, sistemin kullanıcıları ve genel olarak bilgisayar +kullanan insanlar, GNU sistemi hakkında çoğunlukla hiçbir şey +bilmiyor. Sistem hakkındaki birçok makale de “GNU” adından ya da +GNU'nun dayandığı ideallerden söz etmiyor. GNU'yu Hiç Duymamış GNU +Kullanıcıları makalesinde bu durum ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. +

+Bunu söyleyen insanlar muhtemelen, bütün bilgisayar kurtlarını (geek) +kendisi gibi zanneden bilgisayar kurtlarıdır. Genellikle bilgisayar kurtları +GNU hakkında bir şeyler bilir, ama bunların çoğu GNU'nun ne olduğu hakkında +tamamen yanlış fikirlere sahiptir. Örneğin çoğu, GNU'yu bir “araçlar” bütünü veya araç geliştirmeye +yarayan bir proje zanneder.

+

+Bu soruda kullanılan ifadeler, bilindik şekilde, yaygın bir yanlış anlamaya +işaret etmektedir. Bir şeyi geliştirmede “GNU'nun rolü”'nden söz +ettiğinizde GNU'nun bir grup insan olduğunu varsayıyorsunuz. Ama GNU bir +işletim sistemidir. Bu veya başka bir faaliyette GNU'nun değil, ama GNU +Projesi'nin rolünden söz etmek mantıklı olabilir.

+
+ +
GNU'nun bu sistemdeki rolünü bildiğime göre, hangi ismi kullandığımın ne +önemi var? (#everyoneknows2)
+ +
+Eğer kullandığınız kelimeler bilginizi yansıtmıyorsa, başkalarına da +öğretemezsiniz. GNU/Linux sistemini duymuş olan çoğu kimse, sistemin +“Linux” olduğunu, bunun Linus Torvalds tarafından ortaya +çıkarıldığını ve bu sistemin “açık kaynaklı” olarak +tasarlandığını zannediyorlar. Eğer doğrusunu onlara siz söylemezseniz kim +söyleyecek? +
+ +
“GNU/Linux”u “Linux” olarak kısaltmak, +“Microsoft Windows”u “Windows” olarak kısaltmak gibi +değil midir? (#windows)
+ +
+Sık kullanılan bir adı kısaltmak, eğer kısaltma yanıltıcı değilse, +kullanışlıdır. +

+Gelişmiş ülkelerde, insanların çoğu “Windows”un Microsoft +tarafından yapılmış bir sistem olduğunu biliyor, bu yüzden “Microsoft +Windows”u “Windows” olarak kısaltmak, kimseyi sistemin +yapısı ve kökeni hakkında yanılgıya düşürmez. “GNU/Linux”u +“Linux” olarak kısaltmak ise, sistemin nereden geldiği konusunda +yanlış bir fikir verir.

+

+Esasında sorunun kendisi de yanıltıcı, çünkü GNU ve Microsoft aynı şeyler +değildir. Microsoft bir şirket, GNU ise bir işletim sistemidir.

+
+ +
GNU, Linux içinde yer alan bir dizi programlama aracı değil midir? (#tools)
+ +
+Linux'un başlı başına bir işletim sistemi olduğunu düşünen insanlar, GNU +hakkında bir şeyler duyduklarında, genellikle GNU'nun ne olduğu ile ilgili +yanlış fikirlere kapılıyorlar. Bazı programlama araçlarımız tek başlarına +popüler olduklarından, insanlar GNU'nun bir programlar bütünü olduğunu (ki +buna çoğunlukla “programlama araçları” diyorlar) +zannedebiliyor. “GNU”nun bir işletim sistemi adı olduğu +düşüncesini, “Linux” olarak etiketlendirilmiş bir işletim +sistemi içinde kavramsal bir yapıya oturtmak zordur. +

+GNU Projesi, ismini GNU işletim sisteminden almıştır. Yani GNU Projesi, GNU +sistemini geliştirmek için kullanılan projedir. (Bkz. 1983 tarihli ilk duyuru.)

+

+GCC, GNU Emacs, GAS, GLIBC, BASH, vs. programları geliştirdik, çünkü GNU +işletim sistemi için bunlara gereksinimimiz vardı. GNU Derleyici Seti GCC; +GNU işletim sistemi için yazdığımız bir derleyicidir. Bizler, yani GNU +Projesi'nde çalışan pek çok insan, GNU sistemi için Ghostscript, GNUCash, +GNU Chess ve GNOME'yi de geliştirdik.

+
+ +
Bir işletim sistemi ile bir çekirdek arasındaki fark nedir? (#osvskernel)
+ +
+Bizim kavramı kullanış şeklimize göre bir işletim sistemi, geniş çaplı pek +çok işin yapılabilmesi amacıyla bilgisayarı kullanabilmeyi sağlayan +programlar bütünüdür. Genel amaçlı bir işletim sisteminin eksiksiz +olabilmesi için, bu sistemin birçok kullanıcının yapmayı isteyebileceği +bütün işleri kotarabilmesi gerekir. +

+Çekirdek, işletim sistemi içerisindeki programlardan biridir (makinenin +kaynaklarını, çalışan diğer programlara tahsis eden bir program). Çekirdek, +aynı zamanda öteki programları başlatma ve durdurma işini de yürütür.

+

+İşleri daha da karıştıracak şekilde, bazı insanlar, “çekirdeği” +kast ederek “işletim sistemi” terimini kullanırlar. Terimin bu +iki anlamda kullanımının geçmişi çok eskiye gider. “İşletim +sistemi”nin “çekirdeği” kast edecek şekilde kullanıldığını +ta 80'lerde yayımlanmış, sistem tasarımına ilişkin bazı kitaplarda +görüyoruz. Aynı zamanda (80'lerde) “Unix işletim sistemi” bütün +sistem programlarını kapsayacak şekilde kullanılıyordu. Berkeley'in Unix +sürümü ise oyunları bile içeriyordu. GNU'nun, Unix benzeri bir işletim +sistemi olmasını tasarladığımız için, “işletim sistemi” terimini biz de aynı +şekilde kullanıyoruz.

+

+Çoğu zaman insanlar, “Linux işletim sistemi”nden söz +ettiklerinde “işletim sistemi” terimini bizim kullandığımız +anlamıyla, eksiksiz bir programlar bütününü kastedecek şekilde +kullanıyorlar. Eğer kastettiğiniz şey buysa, lütfen buna +“GNU/Linux” deyin. Eğer yalnızca çekirdeği kastediyorsanız, o +halde doğru ad “Linux”tur. Ayrıca yazılımın hangi kısmından söz +ettiğinize ilişkin anlam karmaşasını gidermek için de lütfen +“çekirdek” kelimesini kullanınız.

+

+Eğer eksiksiz programlar bütünü için “işletim sistemi” yerine +“sistem dağıtımı” gibi başka terimler kullanmayı tercih ediyorsanız, +sakıncası yok. Sonrasında ise, GNU/Linux sistem dağıtımlarından söz etmek +gerekiyor.

+
+ +
Bir sistemin çekirdeği bir evin temeli gibidir. Temeli olmayan bir eve nasıl +olur da tam gözüyle bakabiliriz? (#house)
+ +
+Çekirdek bir evin temeli gibi değildir aslında, çünkü bir işletim sistemi +meydana getirmek bir ev inşa etmek gibi değildir. + +

Bir ev, bulunduğu yerde kesilip bir araya getirilen pek çok küçük parçadan +oluşur. Bu parçaların aşağıdan yukarıya doğru birleştirilmesi +gerekir. Dolayısıyla, temel inşa edilmeden önemli parçalar da inşa +edilemez. Böyle bir durumda sahip olduğunuz tek şey toprakta bir delikten +ibaret olacaktır.

+ +

+Yukarıdaki durumun aksine, bir işletim sistemi, herhangi bir sırayla +geliştirilebilecek, birbirlerine sıkı sıkıya bağlı olmayan karmaşık +bileşenlerden oluşur. Bileşenlerin büyük kısmını geliştirdiğinizde, işin +büyük kısmı bitmiş demektir. Bu bir evden ziyade, Uluslararası Uzay +İstasyonuna benzer. Eğer Uzay İstasyonunun modüllerinin büyük bir kısmı +yörüngede ancak tek bir olmazsa olmaz modül bekleniyorsa, bu tablo 1992 +yılında GNU sisteminin içinde bulunduğu duruma benzetilebilir. +

+
+ +
Çekirdek sistemin beyni değil midir? (#brain)
+ +
+Bir bilgisayar sistemi tam olarak bir insan bedeni gibi değildir ve hiçbir +parçası insan beyniyle kıyaslanabilecek bir rol oynamaz. +
+ +
Çekirdeği yazmak bir işletim sisteminin büyük bölümü değil midir? (#kernelmost)
+ +
+Hayır, birçok bileşen çok fazla iş gerektirmektedir. +
+ +
Bir işletim sisteminin çekirdeğe ihtiyacı var. GNU Projesi bir çekirdek +geliştirmediğine göre, sistem nasıl GNU oluyor?(#nokernel)
+ +
+Sistemi “Linux” olarak adlandırmayı öne süren insanlar çifte +standart uyguluyorlar. Bir işletim sisteminin derleyicilere, +düzenleyicilere, pencere sistemlerine, kütüphanelere ve çok daha fazlasına, +1983 yılında BSD sistemlerine denk olabilmek için bile yüzlerce programa +ihtiyacı var. Torvalds bunların herhangi birini geliştirmediğine göre, +sistem nasıl “Linux” olacak? + +

+Bu standart çok sıkı ve herhangi bir katkı sağlayan kişinin katkılarını +yargılamanın doğru yolu değil.

+ +

+Linus Torvalds kullandığımız işletim sistemine önemli bir katkı sağladı; GNU +Projesi daha önce başladı ve çok daha fazlasını +sağladı. “GNU/Linux” ismi her birine itibarını sunuyor.

+
+ +
GNU adında bir şey bulamazsam ve kuramazsam “GNU” nasıl bir +işletim sistemi olabilir? (#notinstallable)
+ +
+GNU'nun paketlenmiş ve kurulabilir +versiyonlarının çoğu mevcuttur. Bunların hiçbirine basitçe GNU denmiyor +ancak GNU temelde oldukları şey. + +

+Kurulum için paketlenmiş GNU sistemini yayımlamayı umduk ancak bu plan +olaylar tarafından üstlenildi: 1992'de diğerleri zaten Linux içeren GNU +çeşitlerini paketliyordu. 1993 yılında başlayarak Debian GNU/Linux adlı daha +iyi ve daha özgür bir GNU/Linux dağıtımı yapma çabasına sponsor +olduk. Debian'ın kurucusu bu ismi çoktan seçmişti. Ondan sadece +“GNU” demesini istemedik çünkü bu henüz hazır olmayan GNU Hurd +çekirdeğine sahip bir sistem versiyonunun adıydı.

+ +

+GNU Hurd çekirdeği asla yeterince hazır hâle gelmedi; sadece üzerinde +çalışmak isteyenler için tavsiye ediyoruz. Bu yüzden GNU’yu hiçbir zaman GNU +Hurd çekirdeğiyle paketlememiştik. Ancak Debian bu kombinasyonu Debian +GNU/Hurd olarak paketledi.

+ +

+Şimdi Guix adında gelişmiş bir Scheme tabanlı paket yöneticisi ve Guix System Distribution veya GuixSD olarak +adlandırılan tam bir sistem dağıtımı geliştiriyoruz. Bu, GNU sisteminin +önemli bir bölümünün yeniden paketlenmesini içerir.

+ +

+GNU paketlemesinin son basamağını GNU adı altında hiçbir zaman atmadık ancak +bu, GNU'nun ne tür bir şey olduğunu değiştirmiyor. GNU bir işletim +sistemidir.

+
+ +
Biz, tüm sisteme, çekirdeğin, yani Linux'un adını veriyoruz. Bir işletim +sistemine çekirdeğin adını vermek normal değil midir? (#afterkernel)
+ +
+Böyle bir uygulama pek rastlanılan bir şey değil; “Linux” +isminin yanlış kullanımı dışında bu duruma bir örnek bulamadık. Normalde bir +işletim sistemi tek bir bütünleşik proje olarak geliştirilir ve +geliştiriciler sistemin bütünü için bir ad bulurlar. Çekirdeğin genellikle +ayrı bir ismi olmaz. İnsanlar “filancanın çekirdeği” veya +“filanca çekirdeği” derler. +

+Bu iki ifade eş anlamlı olarak kullanıldığı için, “Linux +çekirdeği” ifadesi kolaylıkla “Linux'un çekirdeği” +şeklinde yanlış anlaşılabilir. Bu anlamda, Linux'un çekirdekten daha öte bir +şey olduğunu ima eder. Bu tür bir yanlış anlamaya meydan vermemek için, +“çekirdek, Linux” veya “Linux (çekirdek)” biçiminde +söyleyip yazabilirsiniz.

+
+ +
Başka bir sistem “Linux hissine” sahip olabilir mi? (#feel)
+ +
+Linux hissi diye bir şey yoktur çünkü Linux'un kullanıcı arayüzü +yoktur. Herhangi bir modern çekirdek gibi Linux da programları çalıştırmak +için bir temel oluşturur; kullanıcı arayüzleri sistemin başka yerlerine +aittir. GNU/Linux ile insan etkileşimi her zaman diğer programlardan geçer +ve bu his onlardan gelir. +
+ +
“GNU/Linux” ifadesindeki sorun, bunun çok uzun olması… Daha kısa +bir isim önerseniz nasıl olur? (#long)
+ +
+Bir süreliğine “GNU” ve “Linux” adlarının birleşimi +olan “LiGNUx” adını denedik. Tepkiler çok olumsuzdu. İnsanlar, +“GNU/Linux”u daha çok benimsediler. +

+“GNU”, sistem için en kısa meşru isimdi, fakat aşağıda belirttiğimiz nedenlerden dolayı onu +“GNU/Linux” olarak adlandırdık.

+
+ +
“GliNUx” sistemi (“GNU/Linux” yerine) olarak +adlandırmaya ne dersiniz? (#long1)
+ +
+

“GNU” ismi görünüşte “Glinux”'da görünmez, bu yüzden +çoğu insan orada olduğunu farketmezdi. “GliNUx” olarak büyük +harfle yazılsa bile çoğu insan GNU'ya referans içerdiğini farketmezdi.

+ +

“GNU/Linux” yazmakla karşılaştırılabilir ancak +“GNU/” 'yu baskıya koymak o kadar küçük ki çoğu insan +okuyamıyordu.

+
+ +
“GNU/Linux” ile ilgili sorun çok uzun olmasıdır. Neden +“GNU/” deme zahmetine girmeliyim? (#long2)
+ +
+

“GNU/”'yu söylemek veya yazmak sadece bir saniyenizi +alır. Geliştirdiğimiz sistemi takdir ederseniz çalışmamızı tanıtmak için bir +saniye bile ayıramaz mısınız?

+
+ +
Ne yazık ki “GNU/Linux” beş hecelidir. İnsanlar bu kadar uzun +bir terim kullanmayacak. Daha kısa bir tane bulamaz mısın? (#long3)
+

Aslında “GNU/Linux” sadece dört hecelidir. “Ne yazık +ki” beş heceli ancak insanlar bu kelimeyi kullanmak için isteksizlik +belirtisi göstermiyor.

+ +
Stallman her seferinde ona “Richard Matthew Stallman” olarak +seslenmemizi istemiyor. Öyleyse neden her zaman “GNU/Linux” +demeliyiz? (#uzun4)
+
+

“Matthew” ismini kullanmamak Stallman'ın doğası, fikirleri veya +amacı hakkında hiç bir şeyi yanlış sunmayacaktır. “GNU” terimini +kullanmamak ise GNU/Linux sistemi hakkındaki şeyleri yanlış tanıtacaktır.

+ +

Bu örnek, yaygın bir safsata gizleme şeklidir: yanıltıcı bir benzetme +içerisine gömme. Daha iyi bir benzetme “Neden Stallman'ı +‘Torvalds’ olarak çağırmıyoruz?” olacaktır. +

+ +
Linux ikincil bir katkı olduğuna göre, sistemi basitçe “GNU” +diye adlandırmak gerçeğe aykırı mı olurdu? (#justgnu)
+ +
+Gerçeğe aykırı olmazdı, ama tutulacak en iyi yol değildir bu. Sisteme +yalnızca “GNU” demektense “GNU/Linux” dememizin +nedenleri şunlardır: + +
    +
  • +Sistem tamamen GNU değildir; farklı bir çekirdeği vardır (Linux). GNU/Linux +ile GNU'yu ayırt etmek yararlıdır.
    • +
  • +İnsanlardan Linus Torvalds'ın emeğini takdir etmekten +vazgeçmelerini istemek centilmence bir davranış olmazdı. Sisteme +önemli bir bileşen yazmıştır. Biz, sistemin geliştirilmesine başlamak ve +bunu sürdürmek konusundaki emeğimizin takdir edilmesini istiyoruz, fakat bu, +Linus'a, sistemi “Linux” olarak isimlendirenlerin bize +davrandığı gibi davranmamız gerektiği anlamına gelmiyor. Biz kesinlikle onun +politik görüşlerini paylaşmıyoruz, sisteme verdiği emeği inkar etmek yerine, +bu düşünce ayrılığını açık ve onurlu bir biçimde ele alıyoruz.
    • +
  • +Pek çok kimse sistemi, “Linux” olarak bildiği için, eğer biz +“GNU” dersek aynı sistemden bahsettiğimizi anlamayabilirler. Ama +eğer “GNU/Linux” dersek, kulaklarına çalınan bilgi ile bunun +arasında bağlantı kurabilirler.
    • +

+
+ +
Eğer, bir ürün isminde “Linux” kelimesini kullanırsam +karşılığında ücret ödemem gerekir. Bu durum “GNU/Linux” +kelimesini kullandığım zaman da geçerli… Peki, ücret ödememek için +“Linux”u çıkarıp sadece “GNU”yu kullanmam hatalı mı +olur? (#trademarkfee)
+
+Sistemi “GNU” olarak adlandırmakta hiçbir sakınca +yoktur. Esasında sistemin kendisi de budur. Ancak Linus Torvalds'a da +emeğinin hakkını vermek hoş olacaktır, fakat bu ayrıcalığı verdiğiniz için +herhangi bir ödeme yapma zorunluluğunuz yoktur. +

+Dolayısıyla eğer sistemi “Linux” olarak adlandırmanın +karşılığında bir ücret ödemekten kurtulmak için sistemi sadece +“GNU” olarak adlandırmak isterseniz sizi tenkit etmeyiz.

+
+ +
Sistemin bugünkü haline pek çok başka projenin de katkısı bulunmuştur; +bunlar arasında TeX, X11, Apache, Perl ve başka pek çok program +sayılabilir. Savlarınıza göre onların da emeklerini saymamız gerekmiyor mu? +(Fakat bu bizi anlamsız derecede uzun bir ada götürür.) (#many)
+ +
+Bizim söylediğimiz şey, sistemin başlıca geliştiricisinin emeğini saymamız +gerektiğidir. Başlıca geliştirici GNU Projesidir ve sistem de temelde +GNU'dur. +

+Emeği takdir etmek konusunda daha kuvvetli düşünceleriniz varsa, bazı +ikincil katkıcıların da sistemin adı içinde anılması gerektiğine inanıyor +olabilirsiniz. Eğer böyleyse, buna karşı çıkmamız söz konusu bile +değil. Eğer X11'in sistemin ismi içinde anılmayı hak ettiğine inanıyorsanız +ve eğer canınız sisteme, GNU/X11/Linux demek istiyorsa deyin. Eğer Perl'in +anılmak konusunda yakındığını düşünüyorsanız ve canınız GNU/Linux/Perl +yazmak istiyorsa, buyurun yazın.

+

+GNU/X11/Apache/Linux/TeX/Perl/Python/FreeCiv gibi uzun bir adın saçma +olmasından dolayı, bu noktada bir sınır çizmeniz ve başka ikincil +katılımcıların isimlerini göz ardı etmeniz gerekecektir. Sınırın nerede +çizileceği konusunda belirgin bir tek nokta yoktur, bu yüzden sınırı nereden +çizmek isterseniz isteyin, biz buna karşı çıkmayacağız.

+

+Farklı sınır çizgileri belirlemek bizi sistem için farklı isimler seçmeye +götürür. Fakat sınır çizgisi hangi noktada çekilirse çekilsin, adil olma ve +emeği takdir etme kaygıları sonucunda belirlenemeyecek tek isim +“Linux”'tur. Başlıca katkıyı (GNU) es geçip, bütün payı ikincil +katkıya (Linux) vermek adil olamaz.

+
+ +
systemd, günümüzde olduğu gibi GNU/Linux sisteminde önemli bir rol +oynamaktadır; onu GNU/systemd/Linux olarak adlandırmak zorunda mıyız? (#others)
+ +
+systemd oldukça önemli bir bileşendir ancak yine de ne çekirdek (Linux) +kadar ne de bir bütün olarak sistemin temeli (GNU) kadar önemlidir. Ancak +sistemi “GNU/systemd/Linux” olarak adlandırarak systemd'in +varlığını vurgulamak isterseniz bunu yapmakta yanlış hiçbir şey yoktur. +
+ +
Sistemin bugünkü haline başka pek çok proje de katkıda bulunmuştur, fakat +onlar sistemin XYZ/Linux şeklinde adlandırılması konusunda ısrar +etmiyorlar. Neden GNU'ya ayrıcalık tanıyalım? (#others)
+ +
+Binlerce proje, bugünün GNU/Linux sistemlerinde yaygın olarak bulunan +programları geliştirmişlerdir. Katkılarından dolayı hepsi takdiri hak +etmişlerdir, fakat sistemin başlıca geliştiricileri olmadıkları için bizim +bahsettiğimiz şekilde isimlerinin anılmasını talep etmiyorlar. +

+GNU farklıdır, çünkü katkı olarak sunulmuş bir program olmaktan da, katkı +olarak sunulmuş bir programlar bütünü olmaktan da ötedir. GNU, sistemin +üzerine inşa edildiği iskelettir.

+
+ +
GNU artık sistemin küçük bir kısmını oluşturur hale gelmiştir. Dolayısıyla +neden onun adını analım? (#allsmall)
+
+2008 yılında gNewSense GNU/Linux dağıtımının “ana” deposunun +%15'ini GNU paketlerinin oluşturduğunu gördük. Linux ise deponun %1.5'ini +oluşturuyordu. Dolayısıyla aynı sav, üstelik daha bariz bir biçimde, sistemi +“Linux” olarak adlandırmak konusunda da geçerlidir. + +

+GNU artık sistemin küçük bir kısmını oluşturur hale gelmiştir. Linux ise +sistemin daha da küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Ama bu ikisi sistemin +özüdür. Sistem bu ikisinin birleşimiyle ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla +“GNU/Linux” ifadesi hâlâ geçerli görünmektedir. +

+
+ +
Sistemin bugünkü şekline pek çok şirket de katkıda bulunmuştur. Bu yüzden +sistemi GNU/Red Hat/Novell/Linux olarak adlandırmamız gerekmiyor mu? +(#manycompanies)
+ +
+

+GNU; Red Hat ya da Novell ile kıyaslanamaz; çünkü GNU bir şirket, bir +kuruluş, hatta bir etkinlik değildir. GNU bir işletim sistemidir. (GNU +Projesinden bahsettiğimizde, GNU sisteminin geliştirilmesini sağlayan +projeye işaret ediyoruz.) GNU/Linux sistemi GNU tabanlıdır, bu da GNU'nun +neden sistemin adında yer alması gerektiğini açıklar. +

+

+Bu şirketlerin, GNU/Linux sistemine yaptığı katkının çoğu GCC ve GNOME'u +içeren çeşitli GNU paketlerine verdikleri kod desteğinden oluşur. GNU/Linux +adını kullandığınızda, bu şirketlerle birlikte, geri kalan bütün GNU +geliştiricilerinin de emeğini takdir etmiş olursunuz. +

+
+ +
Neden “GNU Linux” yerine “GNU/Linux” yazıyorsunuz? +(#whyslash)
+ +
+İngilizce kurallarına göre, “GNU Linux” yapısında +“GNU” kelimesi “Linux” kelimesini tamlar. Bu da ya +“GNU'nun Linux sürümü” ya da “bir GNU paketi olan +Linux” anlamına gelebilir. Bu anlamlardan hiç biri mevcut duruma uygun +değildir. +

+Linux, bir GNU paketi değildir. Yani Linux, GNU Projesi'nin himayesi altında +geliştirilmedi ya da özellikle GNU Projesi'ne katkıda bulunmadı. Linus +Torvalds, Linux'u kendine ait bağımsız bir proje olarak yazdı. Dolayısıyla +“bir GNU paketi olan Linux” anlamı doğru değildir.

+

+Linux'un (çekirdek) farklı bir GNU sürümünden bahsetmiyoruz. Özgür GNU/Linux +dağıtımları, Linux'un +farklı sürümlerinikullanırlar, çünkü “standart” sürümde +özgür olmayan aygıt yazılımı “blobları” (ikili büyük nesne) +vardır. Eğer bunlar GNU Projesi'nin bir parçası olsaydı, “GNU +Linux” ifadesi doğru olabilirdi, ancak biz bu ifadeyi kullanmak +istemezdik, çünkü epey kafa karıştırıcı olurdu.

+

+Çekirdek olarak Linux'u kullanmasıyla ayırt edilen bir GNU işletim sistemi +sürümünden söz ediyoruz. Aradaki yatık çizgi durumu ifade edebiliyor, çünkü +bu çizgi ifadeye “birleşim” anlamı katıyor (tıpkı +“Girdi/Çıktı” ifadesinde olduğu gibi...). Bu sistem GNU ile +Linux'un birleşimidir. Dolayısıyla adı “GNU/Linux”'tur.

+

+“Birleşimi” tarif etmek için başka yollar da vardır. Eğer artı +işaretinin daha açık olduğunu düşünüyorsanız, lütfen onu +kullanın. Fransızca'da tire işareti daha açıktır: “GNU-Linux”… +İspanyolca'da ise bazen “GNU con Linux” deriz.

+
+ +
“GNU/Linux” ismi nasıl telafuz ediliyor? (#pronounce)
+
+

+Lütfen ismi “GNU taksim Linux.” olarak telafuz edin. Eğer +taksimi telafuz etmezseniz, insanlar “GNU Linux,” dediğinizi +sanacaktır, buysa bileşim için uygun bir isim +değildir. +

+
+ +
Neden “GNU/Emacs” yerine “GNU Emacs” yazıyorsunuz? +(#whynoslash)
+ +
+

+İngilizce kurallarına göre, “GNU Emacs” yapısında +“GNU” kelimesi “Emacs” kelimesini niteler. Bu da, +bir GNU paketi olan Emacs adındaki bir programı tanımlar.

+

+“GNU/Emacs” ise işletim sistemi olan GNU ile program olan Emacs +birleşimi anlamına gelecektir. Bu program için bu uygun değildir, bu nedenle +“GNU/Emacs” ifadesi onu kastetmek için yanlıştır.

+
+ +
Neden “Linux/GNU” değil de, “GNU/Linux”? (#whyorder)
+ +
+

+Doğru ve uygun olan, baş katkıyı ilk önce anmaktır. GNU'nun sisteme katkısı, +Linux'un katkısından sırf daha büyük ve sırf daha önce değildir, aynı +zamanda biz bütün faaliyeti başlatan kişileriz de...

+

+Ek olarak “GNU/Linux”; Linux'un sistemin en düşük seviyesi +olduğu ve GNU'nun teknik olarak daha yüksek seviyeleri doldurduğu gerçeğine +uyar.

+

+Fakat, eğer sisteme “Linux/GNU” demeyi tercih ediyorsanız, bu, +insanların şimdi çoğunlukla yaptığı gibi, GNU'yu tamamen göz ardı +etmelerinden ve sanki bütün sistem Linux'muş gibi göstermelerinden çok daha +iyidir.

+
+ +
Dağıtımımın geliştiricileri buna “Falanca Linux” diyorlar ancak +bu, sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir şey ifade etmiyor. Neden onu +istedikleri gibi adlandırmasınlar ki? (#distronames0)
+
+Bir sistemi “Falanca Linux” olarak adlandırmak; bunun Linux'un +bir türevi olduğunu ve insanların bunu bu şekilde +anladığını ima eder. + +

+Eğer bir GNU/Linux dağıtımını “Falanca BSD” olarak +adlandırırlarsa buna bir hata derdiniz. “Bu sistem BSD değil,” +onlara söylerdin. Eh, Linux de değil.

+
+ +
Benim dağıtımımın adı “Falanca Linux”; Bu onun gerçekten Linux +olduğunu göstermez mi? (#distronames)
+ +
+

Bu, “Falanca Linux” dağıtımını yapan kişilerin yaygın hatayı +tekrar ettiği anlamına gelir. Debian, Dragora, Musix, Trisquel ve Venenux +gibi dağıtımların resmi adlarının bir parçası olarak GNU/Linux'u benimsemiş +olduklarını takdir ediyoruz ve farklı bir dağıtımla ilgilenirseniz aynı şeyi +yapmaya teşvik edeceğinizi umuyoruz.

+
+ +
Benim dağıtımımın resmi ismi “Falanca Linux”. Dağıtımı +“Falanca Linux” dışında herhangi bir şey ile isimlendirmek +yanlış olmaz mı? (#distronames1)
+ +

“GNU”'yu “Linux”'a değiştirerek yanlış bilgi +yaydılar ve bunun versiyonunu “Falanca Linux” olarak +adlandırdıklarında yanlış bilgiyi “Falanca GNU/Linux” olarak +adlandırarak düzeltmeniz uygun olur.

+ +
Tek tek kişilerden dağıtımları “GNU/Linux” olarak +adlandırmalarını istemek yerine, Mandrake, Red Hat ve IBM gibi şirketlerden +dağıtımlarını “GNU/Linux” olarak adlandırmalarını istemek daha +etkili olmaz mıydı? (#companies)
+ +
+Bu birini ya da diğerini seçme meselesi değil. Esasında biz şirketlerden, +kuruluşlardan ve tek tek kişilerden, herkesi haberdar etmemize yardımcı +olmalarını istiyoruz. Aslında, o şirketlerin üçüne de başvurduk. Mandrake, +zaman zaman “GNU/Linux” terimini kullanacağını söyledi, fakat +IBM ve Red Hat yardım etmeye pek istekli değillerdi. Hatta yöneticilerinden +biri, “Bu salt ticari bir karardır; biz sistemi ‘Linux’ +olarak adlandırarak daha fazla para kazanmayı umuyoruz,” +demişti. Başka bir deyişle, bu şirket için neyin doğru olduğunun önemi yok. +

+Biz onların bunu doğru yapmalarını sağlayamayız, fakat biz bu yol kolay +değil diye vazgeçecek insanlar da değiliz. IBM veya Red Hat kadar etkileme +gücünüz olmayabilir, ama yine de bize yardım edebilirsiniz. Sizinle birlikte +gidişatı, şirketlerin sistemi “GNU/Linux” diye adlandırarak daha +fazla kâr edeceği bir noktaya getirebiliriz.

+
+ +
“GNU/Linux” ismini, tamamen özgür yazılımlardan oluşan +dağıtımlara saklamak daha iyi olmaz mı? Ne de olsa GNU'nun ideali de +budur. (#reserve)
+ +
+GNU/Linux sistemine özgür olmayan yazılımların eklenmesine yönelik uygulama +topluluğumuz için büyük bir sorundur. Bu, kullanıcılara, özgür olmayan +yazılımların kabul edilebilir olduğunu ve bunları kullanmanın +“Linux”un ruhunun parçası olduğunu öğretir. Birçok +“Linux” Kullanıcı Grubu, amaçlarının bir parçası olarak +kullanıcılara özgür olmayan eklentileri kullanmalarında yardımcı +olmaktadır. Hatta bunlar satıcıları davet edip satış tanıtımı yapmalarına da +izin vermektedirler. Bu gruplar GNU/Linux kullanıcılarına “yardım +etmeyi” (buna özgür olmayan uygulamaları ve sürücüleri kullanmada +yardımcı olmak da dahildir) veya özgürlüğü feda ederek de olsa sistemi +popüler hale getirmeyi amaç edinmişlerdir. +

+Soru bu durumu nasıl değiştirebilirizdir.

+

+Linux ile birlikte GNU'yu kullanan topluluğun çoğu üyesi, kullandıkları +sistemin ne olduğunun farkında olmadığından, saflığını yitirmiş bu +sürümleri, “Bunlar aslında GNU değildir,” diyerek reddetmemiz, +kullanıcıların özgürlüğe daha fazla değer vermesini sağlamaz. Kullanıcılar +kastedilen mesajı almayacaklardır. Verecekleri cevap, “Biz bu +sistemlerin GNU olduğunu hiç bilmiyorduk ki,” olacaktır.

+

+Kullanıcıların özgürlük ile olan bağlantıyı görmelerini sağlamak için +tutulacak yol bunun tam tersidir: Yani onları bütün bu sistem sürümlerinin +gerçekten de birer GNU sürümü olduğu ve bütün bu sürümlerin, özel +olarak kullanıcıların özgürlüğü için var olan bir sistem üzerine kurulu +olduğu konusunda bilgilendirmek... Bu anlayış sayesinde kullanıcılar, özgür +olmayan yazılımları içeren dağıtımların doğru ve uygun birer “Linux +sürümü” olduğunu düşünmek yerine, bunların bozulmuş, saflığını +yitirmiş birer GNU sürümü olduğunu kavrayacaklardır.

+

+Sistemi GNU/Linux olarak adlandıran ve faaliyetlerinde GNU Projesi'nin +ideallerini temel alan GNU/Linux Kullanıcı Grupları kurmak epey faydalı +olacaktır. Eğer çevrenizdeki Linux Kullanıcı Grubu, yukarıda tarif edilen +ilkelere ilişkin eksiklikler taşıyorsa, bu grubun eğilimlerini (ve adını) +değiştirmek için grup içinde etkinlik yürütmenizi ya da yeni bir grup +oluşturmanızı öneriyoruz. Daha üstünkörü hedeflere odaklanmış insanların +kendi görüşlerini savunmaya hakları vardır, fakat onların sizi de +sürüklemesine izin vermeyin!

+
+ +
Neden Linux'un bir GNU dağıtımını (sic) üretip bunu GNU/Linux olarak +adlandırmıyorsunuz? (#gnudist)
+ +
+Bütün “Linux” dağıtımları, aslında çekirdek olarak Linux'u +kullanan birer GNU sistemi sürümüdür. “GNU/Linux” teriminin +amacı, bu hususu anlatmaktır. Yeni bir dağıtım geliştirmek ve bunu yalnızca +“GNU/Linux” diye adlandırmak, vurgulamak istediğimiz hususu +bulanıklaştırır. +

+Bir GNU/Linux dağıtımı geliştirmek konusuna gelirsek, ki bunu daha önce +Debian GNU/Linux'un ilk geliştirilme aşamalarını fonladığımız zamanlarda +yapmıştık... Bunu yeniden yapmak artık pek faydalı görünmüyor. Böyle bir +çaba fazlasıyla iş yükü getirecek ve yeni dağıtım öteki dağıtımlara kıyasla +belirgin pratik avantajlar sağlamadığı sürece de hiç bir amaca hizmet +etmeyecektir.

+

+Bunun yerine gNewSense ve Ututo gibi %100 özgür GNU/Linux dağıtımlarının +geliştiricilerine yardımcı oluyoruz.

+
+ +
Neden yalnızca “Linux GNU çekirdeğidir” deyip mevcut GNU/Linux +sürümlerinden birini “GNU” adı altında yayınlamıyorsunuz? (#linuxgnu)
+ +
+1992'de Linux'u GNU çekirdeği olarak benimsemek iyi bir fikir +olabilirdi. GNU Hurd'u çalıştırmayı başarmamızın ne kadar süreceğini o zaman +kavramış olsaydık, bunu yapabilirdik. (Ah! İşte öngörüsüzlük dedikleri...) +

+Eğer GNU/Linux'un var olan bir sürümünü alıp, onu “GNU” olarak +yeniden etiketlemiş olsaydık, GNU sisteminin bir sürümünü yapıp, onu +“Linux” olarak etiketlemek gibi olurdu bu. Böyle bir şey +yapmamız doğru olmazdı ve biz de bu şekilde davranmak istemiyoruz.

+
+ +
İlk zamanlarda da GNU Projesi, Linux kullanımını kınayıp buna karşı çıkıyor +muydu? (#condemn)
+ +
+Biz, Linux'u çekirdeğimiz olarak benimsemedik, fakat Linux'u kınayıp ona +karşı da çıkmadık. 1993'te Debian GNU/Linux'un geliştirilmesini desteklemek +için neler yapabileceğimizi tartışmaya başladık. Aynı zamanda, Linux ile +kullanılmak üzere bazı GNU paketlerini değiştiren insanlarla işbirliği yapma +yollarını da aradık. Bu insanların yaptığı değişiklikleri, standart +sürümlere eklemek istedik, böylece bu GNU paketleri kurulur kurulmaz Linux +ile birlikte çalışabileceklerdi. Fakat yapılanlar genellikle anlık +değişikliklerdi ve taşınabilir özellikte değillerdi; bunların kurulum için +temizlenmeleri gerekiyordu. +

+GNU paketleri üzerinde değişiklik yapan insanlar, bizimle işbirliği yapmaya +pek yanaşmadılar. Hatta aralarından biri, bize GNU Projesi ile işbirliği +yapıp yapmamayı umursamadığını, çünkü kendisinin bir “Linux +kullanıcısı” olduğunu söyledi. Şaşkınlığa uğramıştık, çünkü GNU +paketlerini başka sistemlere aktaran insanlar, yaptıkları değişikliklerin +kurulabilir olması için genellikle bizimle çalışmak istiyorlardı. Ancak +temelde GNU tabanlı bir sistem geliştiren bu insanlar, bizimle çalışmayı +istemeyen ilk (hâlâ da neredeyse tek) grup oldu.

+

+İnsanların, GNU sisteminin bir sürümüne “Linux” adını +verdiklerini ve bu kargaşanın çalışmalarımıza köstek olduğunu gösteren ilk +deneyimdi bu bizim için.. Sisteme “GNU/Linux” demenizi istemek; +bu soruna ve “Linux” şeklindeki yanlış adlandırmadan ötürü oluşan başka +sorunlara karşı bizim verdiğimiz yanıttır.

+
+ +
İnsanlardan GNU/Linux adını kullanmalarını istemekte neden bu kadar +geciktiniz? (#wait)
+ +
+

Aslında gecikmedik. Bu konu hakkında geliştiriciler ve dağıtıcılarla, 1994 +yılında özel görüşmeler yapmaya başladık ve 1996'da daha halka açık bir +kampanya yürüttük. Gerekli olduğu sürece de devam edeceğiz.

+
+ +
GNU/ad şablonunun bütün GPL'li programlara uygulanması gerekiyor mu? +(#allgpled)
+ +
+Biz, tek bir programı asla “GNU/ad” şablonuna göre +adlandırmayız. Eğer bir program GNU paketi ise onu “GNU +ad” şeklinde adlandırabiliriz. +

+GNU işletim sistemi, birçok farklı programdan oluşmuştur. GNU'daki bazı +programlar GNU Projesi'nin bir parçası olarak yazılmıştır ya da özellikle +sisteme katkı olarak sunulmuştur. Bunlar, GNU paketleridir. Biz de +genellikle bunların adında “GNU” kelimesini kullanırız.

+

+Bir programı sisteme katkı olarak sunup bunu bir GNU paketi haline getirmek +isteyip istemediğine karar vermek, tamamen o programın geliştiricisine +kalmıştır. Eğer siz de bir program geliştirdiyseniz ve bunun bir GNU paketi +haline gelmesini istiyorsanız, lütfen <gnu@gnu.org> adresine yazın. Böylece +biz de programı değerlendirip, almak isteyip istemediğimize karar +verebiliriz.

+

+GPL altında yayınlanmış tek tek her programa GNU ismini koymak adilce +olmazdı. Eğer bir program yazar ve onu GPL altında yayınlarsanız, bu, onun +GNU Projesi'nce yazıldığı ya da sizin onu bizim için yazdığınız anlamına +gelmez. Örneğin Linux (çekirdek), GNU GPL altında yayınlandı, fakat Linus, +bunu GNU Projesi’nin bir parçası olarak yazmamış, çalışmalarını bağımsız +yürütmüştür. Eğer birşey GNU paketi değilse, ondan GNU Projesi'nin payına +düşen de bir şey yoktur. Dolayısıyla da o programın ismine “GNU” +takısı getirmek uygun olmaz.

+

+Buna karşıt olarak, içindeki her bir program için olmasa bile, bütün olarak +GNU işletim sisteminde bir pay sahibi olmayı hak ediyoruz. Linux'a +başlanmadan yıllar önce, 1984'ten itibaren gösterdiğimiz azim ve kararlılık +sayesinde sistemin kendisi bir sistem olarak var olabilmiştir.

+

+Linux'un, içinde yer alarak popüler hale geldiği işletim sistemi, temelde +GNU işletim sistemiyle aynıydı. Aslında tamamen aynı değildi, çünkü GNU +işletim sistemi farklı bir çekirdeğe sahipti. Ama yine de çoğu yönden aynı +sistemdi. Bu sistem, GNU'nun bir çeşitlemesi idi. Yani adı GNU/Linux +sistemiydi.

+

+Linux, o sistemin türevlerinde, yani GNU/Linux sisteminin bugünkü +sürümlerinde birincil olarak kullanılmaya devam ediyor. Bu sistemlere kimlik +kazandıran bileşenler, bu sistemlerin merkezinde yer alan GNU ve +Linux'tur. Tek başına sadece Linux değil.

+
+ +
GNU, Unix'ten pek çok şey miras aldığına göre, isminde “Unix”i +kullanarak ona bir pay vermesi gerekiyor mu? (#unix)
+ +
+Aslında GNU Unix'ten hiçbir şey miras almamıştır. Unix, sahipli bir +yazılımdı (hâlâ da öyle). Bu yüzden onun herhangi bir kodunu GNU içinde +kullanmak yasa dışı olurdu. Esasında bu bir tesadüf değildir: GNU'yu +geliştirmemizin nedenidir bu. Unix ya da o dönemdeki herhangi bir işletim +sistemini kullanarak özgür olamayacağımız için, bu sistemlerin yerine +koyabileceğimiz özgür bir sisteme gereksinim duyduk. Unix'ten herhangi bir +programı, hatta bunların parçalarını dahi kopyalamazdık; her şeyin baştan +yazılması gerekiyordu. +

+GNU'daki hiçbir kod, Unix'ten gelme değildir, fakat GNU Unix uyumlu bir +sistemdir. Bu yüzden, GNU içindeki birçok düşünce ve özellik, Unix'ten +gelmektedir. Açılımı “GNU's Not Unix” (GNU Unix Değildir) olan +“GNU” ismi, bu miras karşılığında Unix'e bir pay vermenin mizahi +bir yoludur. Bu isim belirlenirken, 70'lerde başlamış bir +“hacker” geleneği olan, kendini tekrar eden isimler türetme +uygulamasına bağlı kalınmıştır.

+

+Bu şekilde kendini tekrar eden isimlere ilk örnek TINT idi, (“TINT Is +Not TECO” — TINT TECO Değildir). TINT'in yazarı, TECO'yu başka +bir şekilde kodlamıştı (zaten farklı sistemler için pek çok farklı kodlama +örneği vardı), fakat ona “falanca TECO” gibi sıkıcı bir +ad vermektense, akıllıca ve eğlenceli bir isim +tasarladı. (“Hack”in anlamı da budur zaten: oyunbaz bir zeka.)

+

+Başka “hacker”lar da bu isme bayıldılar. Öyle ki biz de bu +yaklaşımı taklit ettik. Mevcut başka programlara çok benzeyen bir programı +sıfırdan yazıyorsanız, (o programın ismine “Klever” diyelim), +ona “MINK is not Klever” (MINK Klever Değildir) gibi kendini +tekrar eden bir ad verebilirsiniz. Aynı ruhla biz de Unix yerine yaptığımız +sistemi “GNU's Not Unix” (GNU Unix Değildir) diye adlandırdık.

+

+Tarihsel olarak, Unix'i geliştiren AT&T Unix'e benzeyen bir sistemin +isminde, bu sistem % 99 Unix'ten kopyalanmış bile olsa, “Unix” +kelimesinin kullanılması suretiyle kendisine bir pay verilmesini +istemiyordu. Hatta AT&T bu yolla kendisine pay veren herkesi dava +açmakla tehdit ediyordu. Bu nedenle Unix'in değişikliğe uğratılmasıyla +ortaya çıkmış bütün sürümler (hepsi de sahiplidir, tıpkı Unix gibi), +kendilerine “Unix” kelimesini içermeyen farklı isimler +seçmişlerdir.

+
+ +
“GNU/BSD” de dememiz gerekir mi? (#bsd)
+ +
+BSD sistemlerini (FreeBSD, vb.) “GNU/BSD” sistemleri olarak +isimlendirmiyoruz, çünkü bu terim, BSD sistemlerinin tarihiyle uyuşmuyor. +

+BSD sistemi, 80'li yıllarda, özgür olmayan bir yazılım olarak UC Berkeley +tarafından geliştirildi ve 90'lı yıllarda özgür hale geldi. Bugün var olan +özgür bir işletim sistemi çok büyük bir olasılıkla ya GNU sisteminin ya da +BSD sisteminin bir çeşitlemesidir.

+

+İnsanlar bazen BSD'nin de GNU/Linux gibi, GNU'nun bir çeşitlemesi olup +olmadığını soruyorlar. Değildir. BSD geliştiricileri, GNU Projesi örneğinden +esinlenerek kodlarını birer özgür yazılım haline getirmeye karar +vermişlerdir. GNU gönüllülerinin açık açık yaptığı çağrılar, onların kodları +özgürleştirmeye başlamak için ikna olmalarını sağlamıştır. Fakat BSD kodları +GNU'nunkiler ile pek örtüşmez.

+

+Tıpkı GNU sistemi ve bunun çeşitlemelerinin bazı BSD programlarını +kullanması gibi, BSD sistemleri de bugün bazı GNU paketlerini +kullanmaktadır. Fakat, bütün olarak bakılırsa, bunlar ayrı ayrı evrilmiş iki +farklı sistemdir. BSD geliştiricileri bir çekirdek yazıp GNU sistemine +eklemediler, bu yüzden GNU/BSD gibi bir isim duruma uygun değildir.

+

+GNU/Linux ve GNU arasındaki bağlantı daha yakındır ve bu yüzden +“GNU/Linux” ismi sistemin adı olmaya uygundur.

+

+GNU'nun, NetBSD çekirdeğini kullanan bir sürümü vardır. Geliştiricileri, onu +“Debian GNU/NetBSD” olarak isimlendiriyorlar, fakat NetBSD +sadece çekirdekten ibaret olmayan eksiksiz bir sistem olduğu için +“GNU/NetBSDçekirdeği” daha doğru olacaktır. Sistemin büyük kısmı +GNU/Linux sistemi ile aynı olduğu için, buna bir BSD sistemi denemez.

+
+ +
Eğer GNU araçlarını Windows üzerine kurarsam, bu benim bir GNU/Windows +sistemi kullandığım anlamına mı gelir? (#othersys)
+ +
+“GNU/Linux” ile kastettiğimiz durumla aynı şey değildir bu. GNU +araçları GNU yazılımlarının birer parçasıdır. GNU yazılımları da GNU +sisteminin bir parçasıdır. Bunların altında ise GNU ile ortak hiçbir kod +içermeyen bambaşka bir işletim sistemi olacaktır. Neticede bu durum, +GNU/Linux'tan tamamen farklıdır. +
+ +
Linux, GNU'suz kullanılamaz mı? (#justlinux)
+ +
+Linux bazı cihazlarda kendisi tarafından veya başka küçük programlarla +kullanılır. Bu küçük yazılım sistemleri GNU/Linux sisteminden çok +uzak. Kullanıcılar bunları PC'lere yüklemezler, örneğin; onları oldukça +heves kırıcı bulurlar. Bu küçük platformların GNU/Linux'tan ne kadar farklı +olduğunu göstermek için bu cihazların sadece Linux çalıştırdığını söylemek +faydalıdır. +
+ +
Sistemin GNU/Linux olması için GNU sisteminin ne kadarına ihtiyaç var? (#howmuch)
+ +
+“Ne kadar” anlamlı bir soru değil çünkü GNU sisteminin kesin +sınırları yok. +

+GNU, bir topluluk tarafından sürdürülen bir işletim sistemidir. Yalnızca GNU +yazılım paketlerinden (belirli bir listeye sahip olduğumuz) çok daha +fazlasını içerir ve insanlar sürekli olarak daha fazla paket ekler. Bu +değişikliklere rağmen GNU sistemi olarak kalır ve bunu GNU/Linux yapmaya +zorlayan bir Linux ekler. GNU sisteminin bir parçasını kullanıyor ve parçayı +atlarsanız “ne kadar” kullandığınızı söylemenin anlamlı bir yolu +yoktur.

+

+Paket seviyesine bakarsak Linux, GNU/Linux sisteminde önemli bir +pakettir. Önemli bir GNU paketinin dahil edilmesi, eşit söz talebimizi haklı +çıkarmak için yeterlidir. +

+
+ +
GNU olmadan tam Linux sistemleri [sic] var mı? (#linuxsyswithoutgnu)
+ +
+GNU değil, Linux içeren bütün sistemler var; Android bir örnektir. Ancak +“Linux” sistemleri olarak adlandırmak bir hatadır, tıpkı GNU'yu +bir “Linux” sistemi olarak adlandırmak gibi bir hatadır. +

+Android, GNU/Linux sisteminden çok farklı çünkü ikisinin ortak kodu çok +az. Aslında,ortak olan tek şey Linux'tur.

+

+Tüm GNU/Linux sistemini Linux olarak adlandırırsanız “Android, Linux +içerir ancak Linux değildir çünkü her zamanki Linux [sic] kütüphanelerine ve +yardımcı programlarına sahip değildir [GNU sistemi anlamına gelir].”

+

+Android, GNU/Linux'un yaptığı kadar Linux içerir. Sahip olmadığı şey GNU +sistemi. Android bunu oldukça farklı çalışan Google yazılımı ile +değiştirir. Android'i GNU/Linux'tan farklı kılan şey GNU'nun olmamasıdır.

+
+ +
GNU/Linux kullanmak ve Android kullanmak demekse “Linux” +kullanmak doğru mu? (#usegnulinuxandandroidlinuxsyswithoutgnu)
+ +
+Alakası yok. Bu kullanım o kadar zorlama ki insanlar amaçlanan anlamı +anlamayacaklar. +

+Halk, Android'i “Linux” olarak kullanmaktan bahsetmeyi çok garip +bulacak. Sohbet etmek gibi bir şey, daha sonra kişinin bağırsaklarıyla veya +kişinin dolaşım sistemi ile konuştuğunu söylemek gibi.

+

+Halk, Linux'u gerçekte GNU/Linux iken her zamanki yanlış anlama yoluyla +kullanma fikrini anlayacaktır: Tüm sistemi “Linux” +olarak düşünmek.

+

+Android kullanımı ve GNU/Linux kullanımı, araba kullanmak ve bisiklet sürmek +kadar farklıdır. İlk ikisinin de Linux içerdiği gerçeğinin onları +kullanmakla alakasızdır, tıpkı bir otomobilin ve bir bisikletin her ikisinin +de bir metal yapısına sahip olması onlrı kullanmakla alakasız olması +gibi. Araba ve bisiklet kullanmak hakkında konuşmak istiyorsanız +“metal nesnelere binmek”ten söz etmezsiniz (okuyucu ile oyun +oynamadığınız sürece). “Arabaları ve bisikletleri kullanmak” +dersiniz. Aynı şekilde GNU/Linux ve Android kullanımı hakkında konuşmanın +net yolu; “GNU/Linux ve Android kullanmak” demektir.

+
+ +
Neden sistemi “Linux” olarak isimlendirip, Linus Torvalds'ın, +topluluğumuzdaki medya maymunu imajını güçlendirmiyoruz? (#helplinus)
+ +
+Linus Torvalds, kendi amaçları için bir “medya maymunu”dur (bu +tabir başka insanların seçimi, bizim değil). Onun amacı, sistemi daha +popüler hale getirmektir ve sistemin topluluk açısından değerinin, sırf +sunduğu pratik getirilerde yattığına inanır: Yani Güç, güvenilirlik ve kolay +erişilebilirlik... O hiç bir zaman, etik bir ilke olarak işbirliği özgürlüğünü savunmadı. Bu +yüzden de insanlar “Linux” ismini bu ilkeyle bağdaştırmıyor. +

+Linus, özgür yazılım hareketinin ideallerini paylaşmadığını açık açık ifade +etti. İşinde yıllarca özgür olmayan yazılımlar geliştirdi (bunları da +“Linux”World Show'da geniş bir dinleyici kitlesine açıkladı) ve +Linux'un (çekirdek) geliştiricilerini, bu çekirdek üzerinde çalışabilmeleri +için kendisiyle birlikte özgür olmayan yazılımlar kullanmaya çağırdı. Hatta +daha da ileri gidip, teknik çalışmalarımızın toplumsal sonuçlarını göz önüne +almamız gerektiğini söyleyen mühendis ve bilim insanlarını azarladı. Bu da +aslında toplumun, atom bombasının geliştirilmesinden çıkardığı dersi +reddetmek demektir.

+

+Öğrenmek ve eğlenmek güdüsüyle özgür bir program yazmakta hiç bir yanlış yön +yoktur. Bu nedenle Linus'un yazmış olduğu çekirdek, topluluğumuz için önemli +bir katkıdır. Fakat bu güdüler, eksiksiz bir sistemin (GNU/Linux) var oluş +nedenini açıklayamayacağı gibi, gelecekteki özgürlüğümüzü güvence altına da +almayacaktır. Halk, bunu bilmelidir. Linus'un görüşlerini yaymaya hakkı +vardır. Fakat insanlar, söz konusu işletim sisteminin, Linus'un +görüşlerinden değil, özgürlük ideallerinden doğduğunu bilmelidir.

+
+ +
Linus Torvalds'ın çalışmalarını GNU olarak nitelendirmemiz yanlış olmaz mı? +(#claimlinux)
+ +
+Yanlış olur, dolayısıyla biz öyle nitelendirmiyoruz. Torvalds'ın çalışması +Linux'tur (çekirdek). Biz bu çalışmayı GNU Projesi'ne atfetmemeye veya bunu +“GNU” olarak nitelendirmemeye özen gösteriyoruz. Biz tüm +sistemden söz ederken “GNU/Linux” adını kullanarak onun emeğini +takdir ediyoruz. +
+ + +
Linus Torvalds Linux'un yalnızca çekirdek olduğu düşüncesine katılıyor mu? +(#linusagreed)
+ +
+

Bunu başlangıçta kabul ediyordu. En eski Linux sürüm notlarında şöyle der: +“Linux +ile kullanılan araçların büyük bölümü GNU yazılımı olup bunlar GNU copyleft +lisansı altındadır. Bu araçlar dağıtımın içinde yer almaz. Daha fazla bilgi +için bana (veya GNU'ya) sorun”.

+
+ +
Neden GNU Hurd çekirdeğini bitirmiyor, GNU sistemini bir bütün olarak +yayımlamıyor ve GNU/Linux olarak adlandırılacak soruyu unutmuyorsunuz? (#finishhurd)
+ +
+Hangi çekirdeğin kullanılacağına bakılmaksızın GNU işletim sistemi için +takdir istiyoruz. + +

GNU Hurd'un Linux ile rekabet edebilecek kadar iyi çalışmasını sağlamak +büyük bir iş olacaktır ve bu açıkça gerekli değildir. Bir çekirdek olarak +Linux'ta etik olarak yanlış olan tek şey, aygıt yazılımı blob'unun +eklenmesidir; bu sorun için en iyi çözüm, blob'lar için özgür +ikameler geliştirmektir.

+
+ +
Savaş zaten kaybedildi. Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O +halde neden hâlâ bunu düşünüp duruyoruz? (#lost)
+ +
+Bu bir savaş değil. Bir eğitim seferberliği... Sisteme ne ad vereceğimiz, +yalnızca “toplum” tarafından bir anda alınabilecek tek bir karar +değildir: Her insan, her kuruluş hangi ismi kullanacağına kendisi karar +verebilir. Başkalarının “GNU/Linux” demesini sağlayamazsınız, +ama sisteme kendiniz “GNU/Linux” demeye karar +verebilirsiniz. Böyle yaparak da başkalarını eğitmeye yardımcı olmuş +olursunuz. +
+ +
Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O halde +“GNU/Linux” dememin ne faydası var? (#whatgood)
+ +
+Bu, ya hep ya hiç durumu değildir: doğru-yanlış bilgiler öyle ya da böyle +farklı kişilerce yayılıyor. Eğer siz sisteme “GNU/Linux” +derseniz, sistemin doğru geçmişini, kökenini ve var olma nedenini +öğrenmeleri konusunda başkalarına yardımcı olmuş olursunuz. Yanlış +adlandırmayı her yerde tek başınıza, bizim düzelttiğimizden daha fazla +düzeltemezsiniz, ama yardım edebilirsiniz. Eğer yalnızca birkaç yüz insan, +sizin “GNU/Linux” terimini kullandığını görürse, önemli sayıda +insanı, çok az çaba ile, eğitmiş olursunuz. Onlardan bazıları da, bu doğruyu +başkalarına yayar. +
+ +
Sisteme “Linux” desek ve insanlara on dakikalık bir açıklama ile +sistemin gerçek kökenini öğretsek daha iyi olmaz mı? (#explain)
+ +
+Eğer başkalarına bu yolla açıklama yaparak bize yardım ederseniz, çabanızı +takdir ederiz, fakat bu en iyi yöntem olmaz. Bu, sistemi “GNU/Linux” olarak +isimlendirmek kadar etkili olmayacak ve zamanınızı verimsiz kullanmanıza yol +açacaktır. +

+Etkisizdir, çünkü zihinlere yerleşmez ve tabii ki başkalarına +iletilemez. Açıklamanızı dinleyen kimi insanlar sizi dikkate alacak, hatta +sistemin kökenine ilişkin doğru resmi yakalayacaklardır. Ama kendileri +sistemden bahsederken sizin açıklamanızı başkalarına da aktaracakları pek +muhtemel değil. Büyük ihtimalle kendileri de sisteme yalnızca +“Linux” diyeceklerdir. Özellikle böyle bir niyetleri olmasa da +yanlış resmin yayılmasına yardımcı olacaklardır.

+

+Etkisizdir çünkü çok daha fazla zaman alır. “GNU/Linux” deyip +yazmak günde sadece birkaç saniyenizi alacaktır, dakikalarınızı değil. Bu +yolla daha fazla insana ulaşma şansınız olur. Yazarken ve söylerken Linux ve +GNU/Linux'u birbirinden ayırmak GNU Projesi’ne etkili bir biçimde yardım +etmenin en kolay yoludur.

+
+ +
Bazı insanlar, sisteme GNU/Linux demelerini istediğinizde sizinle alay +ediyorlar. Neden kendinizi bu muameleye maruz bırakıyorsunuz? (#treatment)
+ +
+Sisteme “Linux” demek, insanlara sistemin geçmişi ve varoluş +nedeni hakkında yanlış bir izlenim veriyor. İsteğimizle alay eden insanlar +büyük ihtimalle bahsettiğimiz o yanlış resmi almışlardır. Bizim yaptığımız +çalışmaların aslında Linus tarafından yapıldığını zannediyorlar, bu yüzden +de emeğimizin takdir edilmesini istediğimizde bize gülüyorlar. Eğer doğruyu +bilselerdi, muhtemelen gülmezlerdi. +

+Neden insanların bazen bizimle alay etmesine sebep olan bir istekte bulunma +riskini göze alıyoruz? Çünkü bunun genellikle GNU Projesi'ne faydası dokunan +sonuçları oluyor. Amacımıza ulaşmak için hak etmediğimiz bir muameleye maruz +kalma riskini kabulleniyoruz.

+

+Eğer böyle beklenmedik derecede haksız bir durumun ortaya çıktığını +görürseniz, lütfen elinizi kolunuzu bağlayıp oturmayın. Size gülen insanlara +gerçek tarihi anlatın. İstediğiniz şeyin dayanağı olduğunu gördüklerinde, +birazcık mantık sahibi olanlar gülmeyi keseceklerdir.

+
+ +
Bazıları sisteme GNU/Linux demelerini istediğinizde sizi suçluyorlar. Onları +kendinizden uzaklaştırarak kaybetmiyor musunuz? (#alienate)
+ +
+Pek sayılmaz. Sistemi geliştirmedeki rolümüzü takdir etmeyen insanlar bize +yardım etmek için muhtemelen önemli bir çaba sarf etmeyecektir. Eğer bunlar, +özgür yazılımlar yayınlamak gibi, bizim amaçlarımızı ilerletecek şekilde +çalışıyorlarsa da, bu büyük ihtimalle biz istediğimiz için değil, başka +ilgisiz sebeplerden dolayıdır. Aynı zamanda, bizim yaptığımız çalışmaları +başka birilerine atfetme alışkanlığını diğer insanlara da aşılayarak, başka +insanlardan yardım alma olanaklarımızı da sekteye uğratıyorlar. +

+Zaten işbirliği yapmaya pek de niyetli olmayanları kendimizden uzaklaştırmak +konusunda endişe etmenin de bir manası yoktur. Büyük bir problemi yaymaya +devam eden insanları kızdıracağız korkusuyla bu problemi düzeltmekten geri +durmamız kendi kendimizi baltalamamız demek olacaktır. Bu sebeple, yanlış +adlandırmayı düzeltme çabalarımızı sürdüreceğiz.

+
+ +
Ne katkıda bulunmuş olursanız olun, işletim sisteminin ismini değiştirmek +meşru mudur? (#rename)
+ +
+Biz hiç bir şeyin ismini değiştirmiyoruz. Biz 1983 yılında sistemi +duyurduğumuzdan beri bunu “GNU” olarak isimlendiriyoruz. Yanlış +olan, sistemin adını “Linux” olarak değiştirmeye çalışan +insanların yaptıklarıdır.
+ +
İnsanlara sistemi “GNU/Linux” diye isimlendirmelerini dayatmak +yanlış değil mi? (#force)
+ +
+İnsanlara bunu dayatmak yanlış olurdu. Zaten biz de böyle bir şeye +kalkışmıyoruz. Biz sisteme “GNU/Linux” diyoruz ve sizden de +böyle demenizi talep ediyoruz. +
+ +
Niçin bütün sistemi “Linux” olarak isimlendiren insanları dava +etmiyorsunuz? (#whynotsue)
+ +
+Dava açmak için yasal zemin yok, fakat biz ifade özgürlüğüne inanan insanlar +olarak, böyle bir davranışa girmek istemezdik zaten. Biz insanlardan sisteme +“GNU/Linux” demelerini, doğrusu bu olduğu için istiyoruz. +
+ +
İnsanların sistemi “GNU” diye isimlendirmesini zorunlu kılacak +bir ifadeyi GNU GPL’ye yerleştirmeniz gerekmiyor mu? (#require)
+ +
+GNU GPL'nin amacı, özgür yazılımların sahipli sürümlerini üretenlere karşı +kullanıcıların özgürlüğünü korumaktır. Sistemi “Linux” olarak +isimlendiren kullanıcıların, özgür olmayan yazılımları GNU/Linux +sistemlerine dahil etmek ya da bu iş için özgür olmayan yazılımlar +geliştirmek gibi, kullanıcıların özgürlüklerini sınırlayıcı şeyler yaptığı +doğrudur. Ama yalnızca sistemi “Linux” olarak isimlendirmek, tek +başına, kullanıcıların özgürlüklerini elinden almaz. GPL'nin, insanlara +sistem için kullanacakları isim konusunda kısıtlamalar getirmesi uygun +olmaz. +
+ +
Özgün BSD lisansı’nda, California Üniversitesi’nin emeğinin takdir +edilmesini sağlamak için reklam zorunluluğu getirilmek istenmesine karşı +çıktınız. Şimdi GNU Projesi'nde kendi emeğinizin takdir edilmesini istemeniz +ikiyüzlü bir davranış değil mi? (#BSDlicense)
+ +
+GNU/Linux ismini bir lisans gereksinimi haline getirmek ikiyüzlü bir +davranış olurdu. Biz de bunu yapmıyoruz zaten. Biz sizden sadece +hakkettiğimiz payı vermenizi istiyoruz. + +

+Lütfen en az iki farklı BSD lisansı +olduğunu unutmayın. Netlik için lütfen hangisi olduğunu belirtmeden +“BSD” lisansı terimini kullanmayın.

+
+ +
GNU GPL'e, insanların sisteme “GNU” demelerini zorunlu kılacak +bir ifade yerleştirmediniz. O yüzden her şeyi hak ediyorsunuz. Peki şimdi ne +diye şikayet ediyorsunuz? (#deserve)
+ +
+Bu soru, son derece tartışmalı bir genel etik önermeyi doğru varsayıyor: +Buna göre eğer insanlar sizi kendilerine adil davranmaya zorlamazsa, +onlardan istediğiniz kadar faydalanmaya hak kazanmış oluyorsunuz. Başka bir +deyişle bu önerme, “güçlü olan haklıdır” sözünü savunuyor. +

+Umarız siz de bizim gibi, bu önermeye karşı çıkıyorsunuzdur.

+
+ +
Birçok insanın inandığı şeyle ters düşmeseniz daha iyi olmaz mıydı? (#contradict)
+ +
+Yanlış yola sevk edilmiş insanların sayısı ne kadar fazla olursa olsun, +onlarla beraber yürüyebileceğimizi düşünmüyoruz. Umarız siz de hakikatin +önemli olduğuna karar verirsiniz. +

+Biz daha en başta, özel mülk yazılımların meşru ve makul olduğuna duyulan ve +pek çok insan tarafından paylaşılan inancı reddetmeseydik asla özgür bir +işletim sistemi geliştiremezdik.

+
+ +
Çoğu kimsenin, sistemi “Linux” olarak adlandırması, bu +isimlendirmeyi doğru kılmaz mı? (#somanyright)
+ +
+Biz bir yanlışın popülerlik derecesinin, onu bir hakikat haline getirdiğini +düşünmüyoruz. +
+ +
Sistemi çoğu kullanıcının zaten bildiği bir adla çağırmak daha iyi değil mi? +(#knownname)
+ +
+Kullanıcılar öğrenemezler. “GNU/Linux”, “Linux” +içerdiğinden ne hakkında bahsettiğinizi anlayacaklardır. Arada bir +“(çoğu zaman hatalı bir şekilde ‘Linux’ olarak +adlandırılır)” eklerseniz hepsi anlar. +
+ +
Birçok insan doğru-yanlış tartışmaları ile değil, neyin kullanışlı olduğuyla +veya kimin kazandığıyla ilgileniyor. Onların desteğini almak için farklı bir +yol izleseniz olmaz mıydı? (#winning)
+ +
+Neyin kullanışlı olduğuyla ya da kimin kazandığıyla ilgilenmek hayata karşı +ahlak dışı bir bakış açısıdır. Özgür olmayan yazılımlar bu ahlak dışı +yaklaşımın bir örneğidir ve bundan beslenmektedirler. Bu yüzden uzun vadede +bu yaklaşıma boyun eğmek, kendi kendimizi baltalamak demek olacaktır. Neyin +doğru, neyin yanlış olduğunu ifade etmeye devam edeceğiz. +

+Umarız siz, doğru ve yanlışı önemseyenlerdensinizdir.

+
+ +
+ +
+ + +
+ + + + + + + + + -- cgit v1.2.3