From 1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Christian Grothoff Date: Sun, 11 Oct 2020 13:29:45 +0200 Subject: add i18n FSFS --- .../blog/articles/pl/linux-and-gnu.html | 345 +++++++++++++++++++++ 1 file changed, 345 insertions(+) create mode 100644 talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html') diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html new file mode 100644 index 0000000..015225b --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html @@ -0,0 +1,345 @@ + + + + + + +Linux i GNU - Projekt GNU - Free Software Foundation + + + + + + +

Linux i System GNU

+ +

Richard M. Stallman

+ +
+

W celu uzyskania dodatkowych informacji zobacz również GNU/Linux FAQ i Dlaczego GNU/Linux?

+
+
+ +

+Każdego dnia wielu użytkowników komputerowych używa modyfikowanej wersji systemu GNU, nie zdając +sobie z tego sprawy. Poprzez specyficzny obrót wydarzeń, wersja +GNU, która jest dzisiaj powszechnie używana, nazywana jest często +„Linux”. Wielu jego użytkowników nie jest świadoma, +że to jest w zasadzie system GNU, zaprojektowany przez Projekt GNU.

+ +

+Linux rzeczywiście istnieje i ludzie go używają, lecz jest to +zaledwie część systemu, którego używają. Linux jest jądrem: programem +w systemie, który przydziela maszynie zasoby, które są przeznaczane dla +innych programów których używacie. Jądro jest istotną częścią systemu +operacyjnego, lecz samo jądro jest bezużyteczne. Może działać tylko +w obrębie całego systemu operacyjnego. Linux jest zwykle używany +w połączeniu systemu operacyjnego GNU: cały system to w zasadzie +GNU z dodatkiem Linuksa lub GNU/Linux. Wszystkie dystrybucje +nazywane “Linuksem” są tak naprawdę dystrybucjami GNU/Linuksa.

+ +

+Większość użytkowników nie rozumie różnicy pomiędzy jądrem, jakim jest Linux +oraz całym system, który nazywają „Linuksem”. Dwuznaczność +użycia tych nazw nie pomaga w zrozumienie tego problemu. Użytkownicy ci +często myślą, że to Linus Torvalds z niewielką pomocą +zaprojektował cały system operacyjny w 1991 roku.

+ +

+Programiści wiedzą, że Linux jest jądrem. Lecz od kiedy usłyszeli +o całym systemie także jako o „Linuksie”, często wyobrażają +sobie historię, która uzasadniła nazewnictwo całego systemu nazwą +jądro. Na przykład wiele ludzie wierzy, że gdy Linus Torvalds +zakończył pisanie Linuksa, jądra, użytkownicy rozejrzeli się za innym +wolnym oprogramowaniem by go połączyć z tym. W końcu stwierdzili +(bez żadnej szczególnej przyczyny), że prawie wszystko niezbędne +do stworzenia systemu uniksopodobnego było już dostępne.

+ +

+To co znaleźli nie było przypadkiem. Był to niekompletny system +GNU. Dostępne wolne oprogramowanie +dodawało się do kompletnego systemu, ponieważ Projekt GNU pracował +nad tym już od 1984 roku. W Manifeście GNU ustaliliśmy jako cel +stworzenie wolnego systemu uniksopodobnego nazwanym GNU. Pierwsze ogłoszenie Projektu GNU +również przedstawia pierwotne plany dotyczące systemu GNU. Gdy Linux dopiero +co zaczynał, GNU był prawie ukończony.

+ +

+Większość projektów wolnego oprogramowania wyznaczyła sobie za cel +rozwój określonego programu do konkretnych zadań. Na przykład +Linus Torvalds napisał uniksopodobne jądro (Linux), Donald Knuth napisał +interpreter tekstu (TeX), Bob Scheifler zaprojektował system okien (the X +Window System). Naturalnym jest, że wkład wniesiony przez projekt +ocenia się przez pryzmat programów, których dostarczył.

+ +

+Jeżeli spróbowalibyśmy zmierzyć wkład wniesiony przez Projekt GNU +w taki sposób, do jakiego doszlibyśmy wniosku? Jeden sprzedawca +CD-ROM'ów sprawdził, że w jego „dystrybucji Linuksa” oprogramowanie GNU +stanowiło największą część, około 28% całego kodu źródłowego, wliczając +w to istotnie ważne komponenty bez których nie było by tego +systemu. Sam Linux stanowił około 3%. (Proporcje w 2008 roku były +podobne: w „głównym” repozytorium gNewSense, Linux stanowi +1,5% a paczki GNU 15%). Tak więc jeżeli zamierzamy wybrać nazwę +dla systemu, opierając się na tym kto napisał programy w nim +zawarte, najbardziej odpowiednim wyborem będzie „GNU”.

+ +

+Lecz i to nie jest odpowiedzią na rozważane pytanie. Projekt GNU +nie był i nie jest projektem, który zajmuje się tworzeniem konkretnych +paczek oprogramowania. Nie był projektem, który miał na celu stworzenia kompilatora C, jednakże zrobiliśmy +to. Nie był projektem, który miał na celu zaprojektowanie edytora +tekstowego, jednakże zrobiliśmy to. Projekt GNU został stworzony po to, +by zaprojektować kompletny wolny system uniksopodobny: GNU.

+ +

+Wiele osób wniosło istotny wkład w wolne oprogramowanie w systemie +i wszyscy oni zasługują za to na uznanie. Lecz powodem +tego, że jest to zintegrowany system, a nie tylko +kolekcja użytecznych programów, jest to że taki właśnie był cel +Projektu GNU. Zrobiliśmy listę programów potrzebnych do zrobienia +kompletnego wolnego systemu. Systematycznie odnajdujemy, piszemy +lub znajdujemy ludzi uzupełniających listę. Napisaliśmy istotne, +lecz raczej nie porywające (1) komponenty, +ponieważ nie możecie posiadać systemu bez nich. Niektóre +komponenty naszego systemu są narzędziami programistycznymi, które stają się +coraz bardzie popularne wśród programistów. Lecz napisaliśmy wiele +komponentów, które nie są takimi narzędziami (2). Napisaliśmy nawet grę szachową, GNU Chess, +ponieważ kompletny system również potrzebuje gierek.

+ +

+We wczesnych latach 90-tych poskładaliśmy cały system za wyjątkiem +jądra. Zaczęliśmy również pisać jądro, GNU Hurd, który działa +na Machu. Zaprojektowanie jądra było trudniejsze, niż tego +oczekiwaliśmy. GNU Hurd zaczął +działać stabilnie w 2001 roku, lecz jeszcze ma daleką drogę +do bycia gotowym do powszechnego użytku.

+ +

+Na szczęście nie musieliśmy czekać na Hurd, ponieważ powstał +Linux. Gdy Torvalds uwolnił Linuksa w 1992 roku, zapełnił ostatnią dużą +lukę w systemie GNU. Ludzie mogli połączyć +Linuksa z systemem GNU w celu zrobienia kompletnie wolnego +systemu – wersji systemu GNU, który także zawierał +Linuksa. Innymi słowy, system GNU/Linux.

+ +

+Połączenie całej pracy nie było trywialną rzeczą. Niektóre komponenty GNU (3) potrzebowały istotnych zmian +do współpracowania z Linuksem. Integracja kompletnego systemu jako +dystrybucji która działałaby „od ręki” to również sporo +pracy. Wymagało to zajęcia się problemem dotyczącym instalacji +i startowania systemu. Był to problem, którego jeszcze nie +rozwiązaliśmy, ponieważ nie dotarliśmy wtedy do tego +stopnia. Dlatego też ludzie, którzy zaprojektowali różne dystrybucje +systemów wykonali istotną część pracy. Była to jednak praca którą, jak +to się zwykle dzieje, ktoś by na pewno wykonał.

+ +

+Projekt GNU wspiera zarówno systemy GNU/Linux jak i system +GNU. FSF sfinansowało przepisywanie +związanych z Linuksem rozszerzeń do biblioteki GNU C, +więc teraz są one dobrze zintegrowane. Najnowsze systemy GNU/Linux +używają aktualnych bibliotek bez zmian. FSF sfinansowało również +wczesny etap tworzenia Debian GNU/Linux.

+ +

+Dzisiaj jest wiele różnych wariantów systemu GNU/Linux (często zwane +w skrócie „distro”). Większość z nich dołącza niewolne +oprogramowanie – programiści idą za filozofią Linuksa +zamiast GNU. Lecz istnieją również całkowicie wolne dystrybucje +GNU/Linuksa. FSF wspiera zasoby komputerowe dla gNewSense.

+ +

Tworzenie wolnej dystrybucji GNU/Linux nie polega tylko +na wyeliminowaniu różnych niewolnych programów. Obecnie normalna wersja +Linuksa zawiera niewolne programy. Te programy przeznaczone są +do załadowania do urządzeń I/O [ang. Input/Output - +Wejścia/Wyjścia] kiedy system startuje. Mają one postać długich ciągów liczb +włączonych do „kodu źródłowego” Linuksa. Dlatego też +utrzymanie wolnych dystrybucji GNU/Linuksa pociąga także za sobą +utrzymanie wolnej wersji +Linuksa.

+ +

Niezależnie czy używasz GNU/Linuksa czy też nie, proszę nie mylcie +społeczeństwa prze używanie słowa „Linux” dwuznacznie. Linux +jest jądrem, jednym z kluczowych elementów systemu. System głównie +bazuje na systemie GNU, do którego Linux został dodany. Kiedy +mówicie o takim połączeniu, proszę mówcie wtedy „GNU/Linux”.

+ +

+Jeżeli chcecie dodać odnośnik z informacjami na temat +„GNU/Linuksa”, ta strona oraz http://www.gnu.org/gnu/the-gnu-project.html +będą dobrym wyborem. Jeżeli chodzi Wam o Linuksa, o jądro, +i chcecie dodać odnośnik w celu dalszego wyjaśnienia, http://foldoc.org/linux jest dobrym +adresem URL w tym celu.

+ +

Postscriptum

+ +

+Odbiegając od GNU, pewien inny projekt został niezależnie wyprodukowany +jako wolny system operacyjny uniksopodobny. System znany jest jako BSD +i został zaprojektowany na UC Berkeley. Był niewolny w latach +80-tych, lecz stał się wolny w latach 90-tych. Wolny system +operacyjny istniejący dzisiaj(4), jest niemalże +na pewno albo odmianą systemu GNU, albo rodzajem systemu BSD.

+ +

+Ludzie zazwyczaj pytają, czy BSD jest także wersją GNU, coś jak +GNU/Linux. Deweloperzy BSD zostali zainspirowani aby uwolnić ich kod +przykładem Projektu GNU oraz wyraźnymi apelami od aktywistów GNU, +którzy pomagali ich do tego przekonać. Lecz ich kod +w nieznacznym stopniu pokrywa się z GNU. Systemy BSD używają +dzisiaj niektórych programów GNU, tak jak system GNU używa niektórych +programów BSD. Podsumowując jednak, są to dwa odmienne systemy, które +rozwijały się osobno. Deweloperzy BSD nie napisali jądra i nie dodali +go do systemu GNU. Taka nazwa, jak GNU/BSD nie opisuje sytuacji. (5)

+ +

Przypisy [autora]:

+
    +
  1. +Te mało porywające, lecz ważne komponenty, to +między innymi assembler GNU (GAS) i linker (GLD), które są teraz +częścią paczkiGNU Binutils, GNU tar i wielu innych.
    2. + +
  2. +Na przykład The Bourne Again SHell (powłoka BASH), +interpreter PostScriptu Ghostscript oraz biblioteka GNU C nie są narzędziami +programistycznymi. Nie są także nimi GNUCash, GNOME i GNU Chess.
    3. + +
  3. +Na przykład biblioteka GNU C.
    4. + +
  4. +Od kiedy to zostało napisane, +prawie-całkiem-wolny Windowsopodobny system został zaprojektowany, +lecz nie jest w ogóle ani jak GNU ani jak Unix, +więc nie pasuje do tego zagadnienia. Większość jądra Solarisa +zostało uwolnione, lecz jeżeli chcieliście zrobić z tego wolny +system, oprócz zastąpienia brakujących części jądra, musielibyście również +umieścić go w GNU lub BSD.
    5. + +
  5. +Z drugiej strony, przez lata które minęły +od kiedy ten artykuł został napisany, Biblioteka GNU C została +przeportowana na kilka wersji jądra BSD, co pozwala na łatwe +połączeniem systemu GNU z jądrem. Tak jak z GNU/Linuksem, są to +także warianty GNU i są nazywane na przykład GNU/kFreeBSD +czy GNU/kNetBSD zależnie od jądra systemu. Zwykli użytkownicy +typowych środowisk graficznych z trudem odróżnią GNU/Linux +i GNU/*BSD.
    6. + +
+ +
+ + +
+ + + + + + + + -- cgit v1.2.3