From 1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Christian Grothoff Date: Sun, 11 Oct 2020 13:29:45 +0200 Subject: add i18n FSFS --- .../blog/articles/pl/freedom-or-power.html | 212 +++++++++++++++++++++ 1 file changed, 212 insertions(+) create mode 100644 talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html') diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html new file mode 100644 index 0000000..8bb3656 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html @@ -0,0 +1,212 @@ + + + + + + +Wolność czy władza? - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania +(FSF) + + + + + +

Wolność czy władza?

+ +

+Bradley Kuhn, Richard Stallman

+ +
+

Umiłowanie wolności to miłość bliźniego; umiłowanie władzy to miłość +do samego siebie.
+ – William Hazlitt

+
+ +

+W ruchu wolnego oprogramowania opowiadamy się za wolnością +użytkowników programów. Sformułowaliśmy nasze poglądy w oparciu +o te wolności, które są konieczne, by móc dobrze żyć, +oraz podsycają wspólnotę dobrej woli i współpracy. Nasza definicja wolnego oprogramowania +precyzuje, które wolności są niezbędne, aby użytkownicy programów mogli +działać we wspólnocie.

+ +

+Wspieramy wolność zarówno programistów jak i użytkowników. Większość +z nas to programiści, chcemy wolności zarówno dla siebie jak i dla +was. Każdy z nas używa jednak oprogramowania napisanego przez +innych i chcemy mieć wolność w użytkowaniu tych programów, +a nie tylko w użytkowaniu własnego kodu. Popieramy wolność +wszystkich użytkowników, niezależnie czy programują często, czasami, +czy wcale tego nie robią.

+ +

+Jednakże jednej z tak zwanych wolności nie popieramy, +a mianowicie – wolności wyboru dowolnej licencji dla +pisanego oprogramowania. Odrzucamy ją, ponieważ tak naprawdę jest ona +formą władzy a nie wolności.

+ +

+Choć często przeoczane, to rozróżnienie ma zasadnicze +znaczenie. Wolność to możliwość podejmowania decyzji, które będą wpływać +głównie na nas samych. Władza zaś, to możliwość podejmowania decyzji, +które będą bardziej wpływać na innych niż na nas. Jeśli pomieszamy +władzę z wolnością, nie uda nam się pozostać prawdziwie wolnymi.

+ +

+Oprogramowanie zastrzeżone to egzekwowanie władzy. Obecne prawo autorskie +zapewnia tę władzę producentom oprogramowania, w związku z czym +oni i tylko oni ustalają zasady narzucane pozostałym; stosunkowo +niewielka grupa ludzi podejmuje podstawowe, dotyczące wszystkich, decyzje +związane z oprogramowaniem, zazwyczaj łamiąc przy tym nasze +wolności. Gdy użytkownicy pozbawieni są wolności, które charakteryzują wolne +oprogramowanie, nie mogą oni stwierdzić, jakie działania wykonuje +oprogramowanie, nie mogą sprawdzić czy istnieją w nim „tylne +furtki”, nie mogą monitorować ewentualnych wirusów i robaków, nie +mogą się dowiedzieć, jakie osobiste informacje są ujawniane (lub nie mogą +zaprzestać ich ujawniania, nawet jeśli się dowiedzą). Jeśli programowanie +ulegnie awarii, nie mogą go naprawić; muszą czekać na producenta, by on +to zrobił zgodnie z władzą, jaką posiada. Jeśli najzwyczajniej +w świecie program okazuje się niezupełnie tym, czego użytkownik +potrzebuje, nie ma możliwości odwrotu. Użytkownicy nie mogą sobie wzajemnie +pomóc w poprawieniu go.

+ +

+Producentami zastrzeżonego oprogramowania często są firmy. Ruch wolnego +oprogramowania nie jest przeciwny tym organizacjom, widzimy jednak, co się +dzieje, kiedy firmy te mają możliwość narzucania dowolnych reguł +użytkownikom oprogramowania. Microsoft jest doskonałym przykładem tego, jak +szkodliwe może być łamanie wolności użytkowników; nie jest to +jednak jedyny przykład. Nawet gdy nie mamy do czynienia +z monopolem, zastrzeżone oprogramowanie szkodzi +społeczeństwu. Możliwość wyboru pana i władcy to nie wolność.

+ +

+Dyskusja na temat praw i zasad dotyczących oprogramowania, często +skoncentrowana była tylko na interesach programistów. Niewielu ludzi +zajmuje się programowaniem regularnie, jeszcze mniej jest właścicielami firm +produkujących oprogramowanie. Jednakże wszystkie rozwinięte społeczeństwa +potrzebują i używają oprogramowania, w związku z tym +producenci programów kontrolują obecnie to jak żyjemy, jak robimy interesy, +jak się porozumiewamy i jak jesteśmy zabawiani. Hasło „wolności +wyboru (tylko dla programistów)”, nie odwołuje się do zagadnień +etycznych ani politycznych.

+ +

+Jeśli „kod to prawo” (1) [angielskie +code oznacza zarówno kodeks (np. prawny), jak i kod +(np. źródłowy). W dalszej części wykorzystana jest właśnie ta +analogia], jak stwierdził profesor Lawrence Lessig ze szkoły prawniczej +Stanford Law School, to pytanie, na które musimy odpowiedzieć brzmi: +kto powinien kontrolować kod, którego używacie – wy sami, +czy elita wybranych? Uważamy, że to wam przysługuje prawo +do sprawowania kontroli nad oprogramowaniem, którego używacie, +a przekazanie wam tej kontroli jest celem wolnego oprogramowania.

+ +

+Uważamy, że to wy powinniście decydować o przeznaczeniu oprogramowania +którego używacie, jednak obecne prawo stanowi inaczej. Obecnie stawia +nas ono w pozycji nadrzędnej do użytkowników naszego kodu, +czy nam się to podoba, czy nie. Etyczną odpowiedzią na tę +sytuację jest głoszenie wolności dla każdego użytkownika, podobnie jak Karta +Praw przez zagwarantowanie wolności każdemu z obywateli miała dać +rządowi możliwość sprawowania władzy. Po to właśnie istnieje GNU GPL: daje wam panowanie +nad użytkowanym oprogramowaniem, jednocześnie chroniąc przed tymi, którzy +chcieliby przejąć kontrolę nad waszymi decyzjami.

+ +

+W miarę jak coraz więcej użytkowników uświadamiać sobie będzie, +że kod to prawo, i zacznie odczuwać, że oni również zasługują +na wolność, dostrzegać będą oni wagę wolności, które popieramy, +podobnie jak wciąż rosnąca grupa użytkowników docenia praktyczną wartość +wolnego oprogramowania, które stworzyliśmy.

+ +

Przypisy

+ +William J. Mitchell, City of Bits: Space, Place, and the +Infobahn (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1995), s. 111, +za Lawrence Lessig w Code and Other Laws of Cyberspace, +Version 2.0 (New York, NY: Basic Books, 2006), s. 5. + +
+

Ten esej jest opublikowany w Free +Software, Free Society: The Selected Essays of Richard +M. Stallman.

+ +
+ + +
+ + + + + + + + -- cgit v1.2.3