From 1ae0306a3cf2ea27f60b2d205789994d260c2cce Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Christian Grothoff Date: Sun, 11 Oct 2020 13:29:45 +0200 Subject: add i18n FSFS --- .../blog/articles/nl/loyal-computers.html | 244 +++++++++++++++++++++ 1 file changed, 244 insertions(+) create mode 100644 talermerchantdemos/blog/articles/nl/loyal-computers.html (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/loyal-computers.html') diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/loyal-computers.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/loyal-computers.html new file mode 100644 index 0000000..d91b4a9 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/loyal-computers.html @@ -0,0 +1,244 @@ + + + + + + +Wat maakt jouw computer loyaal? - GNU-project - Free Software Foundation + + + + +

Wat maakt jouw computer loyaal?

+ +

door Richard Stallman

+ +

We zeggen dat je met vrije software +op je computer controle hebt over +je eigen computeractiviteiten. Dit veronderstelt impliciet dat je +computer doet wat jouw programma's zeggen dat het moet doen, en niets +anders. Met andere woorden: jouw computer is loyaal aan jou.

+ +

In 1990 konden we dat voor lief nemen; tegenwoordig zijn veel computers +ontworpen om ontrouw te zijn aan hun gebruikers. Het is noodzakelijk +geworden om zwart op wit te zetten waaraan een computer moet voldoen om +loyaal te zijn aan jouw beslissingen. Die beslissingen komen uit het +programma dat je aan je computer geeft.

+ +

Onze voorlopige definitie bestaat uit deze principes.

+ +
+
Installeerbaarheid
+ +
+

Elke software die door iemand anders vervangen kan worden, moet de gebruiker +ook kunnen vervangen.

+ +

Dus als de computer een wachtwoord of ander geheim vraagt voordat je de +software erin kan vervangen, moet de verkoper van de computer jou ook dat +geheim vertellen.

+
+ +
Neutraliteit jegens software
+ +
+

De computer zal zonder vooroordeel het programma uitvoeren dat je erop +installeert, en laat de software doen wat de code ervan zegt.

+ +

Een functie om op handtekeningen op programma's te controleren is +verenigbaar met dit principe, mits het controleren van de handtekening +volledig onder controle is van de gebruiker. Wanneer dat zo is helpt deze +functie om de beslissingen van de gebruikers te honoreren over welke +programma's worden uitgevoerd, in plaats van hun beslissingen te +dwarsbomen. Handtekeningcontrole waar gebruikers geen zeggenschap over +hebben schendt dit principe.

+
+ +
Neutraliteit jegens protocollen
+ +
+

De computer zal zonder vooroordeel communiceren met welk protocol jouw +geïnstalleerde software ook gebruikt, alsmede met welke gebruikers en +andere netwerkcomputers dan ook.

+ +

Dit betekent dat de computer geen bepaalde dienst oplegt ten koste van een +ander, of een bepaald protocol in plaats van een andere. Het vereist niet +dat de gebruiker toestemming van iemand anders moet krijgen om via een +bepaald protocol te communiceren.

+
+ +
Neutraliteit jegens implementaties
+ +
+

Als de computer met enig protocol communiceert, zal het dat zonder +vooroordeel doen met de code die jij kiest (er vanuit gaande dat de code dat +protocol implementeert). De computer zal niets doen om een ander deel van +het internet te helpen bepalen welke code je daarvoor gebruikt of welke +veranderingen je erin hebt gemaakt, en zal niet discrimineren op basis van +jouw keuze.

+ +

Dit houdt in dat de computer verificatie op afstand weigert, wat betekent +dat het andere computers niet toestaat om via het netwerk te bepalen of jouw +computer een bepaald softwarepakket draait. Verificatie op afstand geeft +websites de macht om jouw te dwingen slechts met hen te verbinden via een +toepassing met DRM die je niet kunt omzeilen. Dit weerhoudt jou van +eigenlijke controle over de software die je gebruikt om met hen te +communiceren.

+ +

We kunnen verificatie op afstand interpreteren als een algemene methode +waarmee elke website tivoisatie of “lockdown” kan opleggen op de +lokale software die ermee verbindt. Eenvoudige tivoisatie op een programma +zorgt ervoor dat veranderde versies niet correct kunnen functioneren; dat +zorgt ervoor dat het programma niet-vrij is. Websites die verificatie op +afstand gebruiken zorgen ervoor dat veranderde versies niet kunnen werken +met die websites, waarmee het programma eigenlijk niet-vrij is bij het +gebruiken van die websites. Als een computer websites toelaat om jou te +weerhouden gewijzigde programma's te gebruiken met die websites, is het +loyaal aan hen, niet aan jou.

+
+ +
Neutraliteit jegens gecommuniceerde gegevens
+ +
+

Wanneer de computer gegevens ontvangt via welk protocol dan ook, mag het +niet beperken wat het programma kan doen met de gegevens die het ontving via +die communicatie.

+ +

Alle DRM op hardwareniveau schendt dit principe. De hardware mag +video-streams dus niet versleuteld aanleveren op zo'n manier dat alleen de +monitor die kan ontsleutelen.

+
+ +
Mogelijkheid tot foutzoeken
+ +
+

De computer staat jou altijd toe om de bewerkingen van een uitgevoerd +programma te analyseren.

+
+ +
Compleetheid
+ +
+

De principes hierboven gelden voor alle software-interfaces van de computer +en alle communicatie die de computer doet. De computer mag geen ontrouwe +programmeerbare faciliteiten hebben of enige ontrouwe communicatie +verrichten.

+ +

De AMT-functionaliteit in recente Intel-processors voert bijvoorbeeld +niet-vrije software uit die op afstand met Intel kan praten. Zo'n systeem is +ontrouw tenzij deze functionaliteit is uitgeschakeld.

+
+
+ +

Om een computer volledig tot jouw dienst te laten zijn, zou het geleverd +moeten worden met documentatie over alle interfaces die voor software in de +computer gebruikt kunnen worden om jouw computer te besturen. Een gat in de +documentatie betekent niet dat de computer actief ontrouw is, maar wel dat +er aspecten zijn die niet volledig tot jouw dienst staan. Het hangt af van +wat dat aspect doet of dit een echt probleem is of niet.

+ +

We vragen lezers om kritiek en suggesties ten aanzien van deze definitie te +sturen aan +<computer-principles@gnu.org>.

+ +

Geschiedenis

+ +

Hier is de lijst met veranderingen in deze pagina.

+ + + +
+ + +
+ + + + + + + + -- cgit v1.2.3