diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/why-audio-format-matters.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/tr/why-audio-format-matters.html | 223 |
1 files changed, 223 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/why-audio-format-matters.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/why-audio-format-matters.html new file mode 100644 index 0000000..8234cb1 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/why-audio-format-matters.html @@ -0,0 +1,223 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/why-audio-format-matters.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.tr.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.84 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Ses Biçimi Neden Önemli - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/why-audio-format-matters.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" --> +<h2>Ses Biçimi Neden Önemli</h2> + +<h3 class="subtitle">Ses yapımcılarına MP3 ile birlikte Ogg Vorbis kullanma çağrısı</h3> + +<p>yazan Karl Fogel</p> + +<div class="announcement"> +<blockquote><p>Xiph.org (Ogg Vorbis'i oluşturan kuruluş) ve özgür dağıtım biçimlerinin +önemi hakkında <a href="http://xiph.org/about/">daha fazla</a> bilgi <a +href="http://xiph.org/about/">mevcuttur</a>.</p> + +<p>Özgür Yazılım Vakfı; <a href="http://playogg.org">Microsoft Windows ve Apple +Mac OS X'te Ogg Vorbis desteğini kurmak için kullanıcı dostu bir kılavuz</a> +da hazırladı.</p> + +<p>MP3'ü kapsayan patentlerin 2018 yılına dek sona ereceği bildiriliyor ancak +patentlerin yazılım geliştirmeyi kısıtlamasına izin verildiği sürece benzer +sorunlar sürecek.</p> +</blockquote> +</div> + +<p>Genel dağıtım için ses hazırlıyorsanız büyük olasılıkla zamanınızın +%99,9'unu biçim, içerik ve üretim kalitesi hakkında düşünerek harcıyorsunuz +ve %0,1'ini kayıtlarınızı hangi ses biçiminde dağıtacağınızı düşünerek +harcıyorsunuz.</p> + +<p>İdeal bir dünyada bu sorun olmayacaktır. Ses biçimleri; bir kitap tasarlama +geleneği gibi veya müzik notası ve diğer yapı taşları gibi olacaktı: +Herhangi bir kısıtlama olmaksızın herhangi birisinin kullanabileceği anlam +kalıpları. Sayfa numarasını sayfanın üstüne yerleştirmek veya kitabın başına +içindekiler tablosu koymak için kaygılanmanızdan daha fazla materyalinizi +MP3 biçiminde dağıtmanın sonuçları hakkında kaygılanmanıza gerek +kalmayacaktı.</p> + +<p>Ne yazık ki içinde yaşadığımız dünya, bu şekilde ideal değil. MP3, patentli +bir biçim. Yani, çeşitli şirketlerin, MP3 standardının belli yönleri +üzerinde hükûmet ayrıcalıklı tekelleri olması ki, birisi bir MP3 dosyası +oluşturduğunda veya dinlediğinde, <em>bu şirketlerden biri tarafından +yazılmamış yazılımla bile</em> olsa, şirketler MP3 kullanımına izin verip +izin vermeyeceğine karar verme hakkına sahiptir. Tipik olarak yaptıkları +kuşkusuz para talep etmektir. Ancak koşullar tamamen onlara bağlı: +İstedikleri takdirde MP3 kullanmanızı yasaklayabilirler. MP3 dosyaları +kullanıyorsanız ve bu durumu bilmiyorsanız o zaman ya a) başka birisi, +genellikle bir yazılım üreticisi, sizin için telif hakkı ücreti ödüyor ya da +b) farkında olmayarak patentleri ihlal ediyorsunuz ve teoride bunun için +dava açılabilir.</p> + +<p>Buradaki zarar yalnızca senin için olan tehlikeden daha derine iner. Yazılım +patenti, bir tarafa belli bir matematiksel gerçeği kullanma özel hakkını +verir. Bu hak daha sonra satın alınabilir ve satılabilir, hatta bir mülk +parçası gibi dava açılabilir ve yeni bir sahibin ne yapabileceğini asla +öngöremezsiniz. Bu yalnızca soyut bir olasılık değildir: MP3 patentleri +çoklu davalara konu olmuştur ve toplam zarar bir milyar dolardan fazladır.</p> + +<p>Buradaki en önemli sorun ücretler değildir, iletişim ve iletişim araçları +geliştirme özgürlüğü hakkındadır. MP3 gibi dağıtım biçimleri, İnternet'teki +bilgi alışverişinin kalıplarıdır. Bir an için birisinin hava moleküllerinin +ayarlanmış titreşimi hakkında bir patenti olduğunu hayal edin: Yalnızca bir +konuşma yapmak ve bir dinleyici için gitar çalmak amacıyla bir lisansa +gereksiniminiz olacak. Neyse ki hükûmetimiz uzun zamandır bilindik iletişim +yöntemlerinin, hava moleküllerini titreştirmek veya kâğıt parçalarına simge +yazmak gibi, patentlenebilir olmadığına inanıyordu: Hiç kimse onlara sahip +olamaz, onlar herkesin kullanması için özgürdür. Ancak bu aynı özgürlükler +daha yeni, daha az bilindik yöntemlere (dijital kodlama yoluyla sesleri +betimlemek için belirli standartlar gibi) genişletilene dek ses yapıtları +üreten bizler hangi biçimi kullandığımıza dikkat etmeli , ve +dinleyicilerimizin kullanmasını istemeliyiz.</p> + +<h4 class="sec">Bir çıkış yolu: Ogg Vorbis biçimi</h4> + +<p>Ogg Vorbis, MP3'e bir alternatiftir. Yüksek ses kalitesine ulaşır, hâlâ iyi +bir ses verirken MP3'ten daha küçük bir boyuta sıkıştırabilir (böylece size +zamandan ve bant genişliği maliyetlerinden tasarruf sağlar) ve en önemlisi +tamamen patentsiz olacak şekilde tasarlanmıştır.</p> + +<p>Ogg Vorbis'te ses kodlayarak herhangi bir teknik kaliteden ödün +vermezsiniz. Dosyalar iyi ses çıkarır ve çoğu oynatıcı onları nasıl +oynatacağını bilir. Ancak parçalarınızı dinleyebilecek toplam kişi sayısını +artıracak ve aynı zamanda dağıtım biçimlerinde patentsiz standartları kabul +ettirmeye yardımcı olacaksınız.</p> + +<p>Ogg Vorbis ana sayfası, <a href="https://xiph.org/vorbis/" +>www.vorbis.com</a>, Vorbis olarak kodlanmış dosyaları hem dinlemek hem de +üretmek için gereksiniminiz olan tüm bilgilere sahiptir. Siz ve +dinleyicileriniz için en güvenli şey, Ogg Vorbis dosyalarını yalnızca +sunmaktır. Ancak hâlâ yalnızca MP3'ü çalıştırabilen bazı oynatıcılar +olduğundan ve dinleyiciyi kaybetmek istemediğiniz için ilk adım hem Ogg +Vorbis'i hem de MP3'ü sunmaktır ancak indirenlere (belki bu yazıya bağlantı +vererek) tam olarak neden Ogg Vorbis'i desteklediğinizi açıklayabilirsiniz.</p> + +<p>Ve Ogg Vorbis ile bir miktar dinleyici bile <em>kazanacaksınız</em>. Bunu +yapmanın yolu:</p> + +<p>MP3 patent sahipleri şimdiye kadar bireysel kullanıcılara ödeme talepleri +ile rahatsız etmeyecek kadar akıllıydılar. Bunun patentler hakkında kamunun +bilinçlendirilmesini (ve sonunda muhalefeti) teşvik edeceğini +biliyorlar. Bunun yerine MP3 biçimini uygulayan ürünlerin yapımcılarının +peşine düşerler. Bu şantajların kurbanları bitkin bir şekilde omuz silkiyor +ve ödüyor, bu da daha sonra kullanıcılara gizli bir şekilde +aktarılıyor. Ancak herkes ödeme yapacak bir konumda değildir: +Dinleyicilerinizden bazıları ses dosyalarını oynatmak için özgür yazılım +programlarını kullanır. Bu yazılım özgürce kopyalandığından ve +indirildiğinden ya yazarların ya da kullanıcıların patent ücreti +ödemeleri , yani MP3 biçiminin altında yatan matematiksel +gerçekleri kullanma hakkını ödemeleri için kullanışlı hiçbir yol +yoktur. Sonuç olarak kullanıcıların dinlemek istedikleri parçalar kendileri +mükemmel bir şekilde özgür olsalar bile bu programlar bu programlar yasal +olarak MP3'ü gerçekleştiremez! Bu durum nedeniyle dünya çapında milyonlarca +kullanıcısı olan , GNU/Linux işletim sisteminin bazı +dağıtıcıları , MP3 oynatıcıları yazılım dağıtımlarına dâhil +edememiştir.</p> + +<p>Neyse ki bu gibi kullanıcıların yapıtlarınızı her dinlemek istediklerinde +sivil itaatsizliğe girmelerini istemenize gerek yoktur. Ogg Vorbis'i sunarak +hiçbir dinleyicinin seçmedikçe patentli bir dağıtım biçimine müdahil +olmasına gerek kalmamasını ve ses yapıtlarınızın fark edilmeyen lisanslama +zorunluluklarıyla hiçbir zaman engellenmemesini sağlarsınız. Sonunda Ogg +Vorbis'in standart olarak kabulünün artması, MP3 patent sahiplerinin +bazılarının gitgide daha öngörülemez davranışları ile birleştiğinde MP3 +dosyaları sunmayı herhangi bir şekilde elverişsiz hâle getirebilir. Ancak o +gün gelmeden önce bile Ogg Vorbis; İnternet'teki tek taşınabilir, telif +ücreti olmayan ses biçimi olmayı sürdürüyor ve desteklemek için biraz ek +çabaya değer.</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a> adresine iletin. FSF ile +iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen +çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a> adresine +gönderin.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve +önerilerinizi lütfen <a +href="mailto:web-translators@gnu.org">bize bildirin</a>.</p><p>Bu +yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a +href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a> +sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri +gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a +href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a +href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma sayfamızı</a> +ziyaret edebilirsiniz.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 2007 Karl Fogel</p> + +<p>Tüm bu yazının tıpkı kopyası ve dağıtımına dünya çapında herhangi bir telif +hakkı ücreti olmadan, herhangi bir ortamda, bu uyarının ve telif hakkı +uyarısının korunması şartıyla izin verilmiştir.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p> +<ul> +<li>The FLOSS Information <a +href="mailto:theflossinformation@gmail.com"><theflossinformation@gmail.com></a>, +2020.</li> +</ul></div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Son Güncelleme: + +$Date: 2020/07/23 05:59:20 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |