summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html618
1 files changed, 618 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html
new file mode 100644
index 0000000..639cabb
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/right-to-read.html
@@ -0,0 +1,618 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/right-to-read.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.90 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Okuma Hakkı - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title>
+<style type="text/css" media="print,screen"><!--
+blockquote, .comment {
+ font-style: italic;
+}
+blockquote cite {
+ font-style: normal;
+}
+.announcement {
+ text-align: center;
+ background: #f5f5f5;
+ border-left: .3em solid #fc7;
+ border-right: .3em solid #fc7;
+ margin: 2.5em 0;
+}
+#AuthorsNote ul, #AuthorsNote li {
+ margin: 0;
+}
+#AuthorsNote li p {
+ margin: 1em 0;
+}
+.emph-box {
+ background: #f7f7f7;
+ border-color: #e74c3c;
+}
+#AuthorsNote p.emph-box {
+ margin: 1em 6%;
+}
+#BadNews li p { text-indent: -.8em; }
+#BadNews li p:before {
+ content: "\021D2";
+ display: inline;
+ position: relative;
+ right: .5em;
+}
+#BadNews p.emph-box {
+ margin: 2.5em 6% 1em;
+}
+#References {
+ margin: 3em 0 2em;
+}
+#References h3 {
+ font-size: 1.2em;
+}
+@media (min-width: 55em) {
+ #AuthorsNote .columns >
+ p:first-child,
+ #AuthorsNote li p.inline-block {
+ margin-top: 0;
+ }
+ .comment { text-align: center; }
+ .table { display: table; }
+ .table-cell {
+ display: table-cell;
+ width: 50%;
+ vertical-align: middle;
+ }
+ .left { padding-right: .75em; }
+ .right { padding-left: .75em; }
+ }
+}-->
+<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /[.](ar|fa|he)/" -->
+<!--
+@media (min-width: 55em) {
+ .left { padding-left: .75em; }
+ .right { padding-right: .75em; }
+ }
+}-->
+<!--#endif -->
+
+
+
+
+</style>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/right-to-read.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2 class="center">Okuma Hakkı</h2>
+
+<address class="byline center">
+yazan <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address>
+<p class="center">
+<em>Bu yazı <cite>Communications of the ACM</cite> (Cilt&nbsp;40,
+Sayı&nbsp;2) Şubat 1997 yayınında yer almıştır.</em></p>
+<hr class="thin" />
+
+<div class="article">
+<blockquote class="center comment"><p>
+ 2096 yılında Ay Şehrinde yayınlanan Ay Devriminin ataları hakkındaki
+yazıların derlemesi olan
+<cite>Tycho’ya&nbsp;Giden&nbsp;Yol</cite>dan&nbsp;alınmıştır.
+</p></blockquote>
+
+<div class="columns">
+<p>
+Dan Halbert için, Tycho’ya Giden Yol, fakültede Lissa Lenz bilgisayarını
+ödünç almak istediğinde başladı. Lissa’nın bilgisayarı bozulmuştu ve başka
+bir bilgisayar ödünç alamazsa, dönem ödevinden kalacaktı. Dan hariç
+bilgisayarını isteyebileceği biri yoktu.</p>
+
+<p>
+Bu durum, Dan’ı bir ikileme soktu. Lissa’ya yardım etmesi gerekiyordu, ama
+ona bilgisayarını verse, Lissa kitaplarını okuyabilirdi. Başka birinin
+kitaplarını okumasına izin verdiği için yıllarca hapse mahkum olması
+gerçeğinin yanı sıra, yalnızca bu fikir onu şok etmeye yetti bile. Herkes
+gibi, ona da ilkokuldan beri kitap paylaşımının kötü bir şey olduğu
+öğretilmişti, bunu yalnızca korsanlar yapardı.</p>
+
+<p>
+Ve SPA'nın, Yazılım Koruma Biriminin, onu yakalayamama ihtimali
+düşüktü. Yazılım sınıfında, Dan, her kitabın Merkezi Lisanslamaya ne zaman
+ve nerede ve kim tarafından okunduğunu raporlayan bir telif hakkı
+izleyicisine [:monitor] sahip olduğunu öğrenmişti. (Merkez bu bilgileri
+okuyucu korsanları yakalamak için kullandığı gibi, ayrıca kişisel ilgi
+profillerini perakendecilere satmak için de kullanmaktaydı.) Bilgisayarının
+ağa bir sonraki bağlanışında, Merkezi Lisanslama bu bilgiyi
+bulacaktı. Bilgisayar sahibi olarak, o, suçu önlemediği için ciddi bir ceza
+alabilirdi.</p>
+
+<p>
+Tabi ki, Lissa kitaplarını okuma niyetinde olmayabilirdi. Bilgisayarı
+yalnızca dönem ödevini yazmak için istemiş olabilirdi. Ancak Dan Lissa’nın
+orta-sınıf bir aileden geldiğini ve okuma ücretleri hariç okul harcını zar
+zor ödediğini biliyordu. Kitaplarını okumak, okuldan mezun olmasının tek
+yolu olabilirdi. Dan bu durumu anladı; kendisi de okuduğu tüm araştırma
+makalelerinin ücretini ödemek için borç almak zorunda kalmıştı. (bu
+ücretlerin % 10’u makaleleri yazan araştırmacılara gitmekteydi; Dan akademik
+kariyer yapmak istediği için, kendi araştırma makalelerine sıklıkla atıf
+yapılırsa, bunların yeterli ücreti sağlayacağını ummaktaydı.)</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+
+<div class="columns">
+<p>
+Daha sonra, Dan, herhangi bir kimsenin, kütüphaneye gidip ücret ödemeden
+makale ve hatta kitap okuyabileceğini öğrendi. Hükümetin kütüphane bağışları
+olmaksızın binlerce sayfa okuyan bağımsız burslu öğrenciler vardı. Ancak
+1990’larda, hem ticari hem de kâr amaçlı olmayan yayıncılar, erişim için
+ücret talep etmeye başladı. 2047 yılı itibariyle, özgür erişim sağlayan
+kütüphaneler geçmişte kalmıştı.</p>
+
+<p>
+SPA ve Merkezi Lisanslama'dan kaçmanın elbette yolları vardı. Ancak bunlar
+yasal değildi. Dan’ın yazılım sınıfında, Frank Martucci adında bir sınıf
+arkadaşı vardı, Frank, yasa dışı bir hata ayıklama (debugging) aracı temin
+etti ve bu aracı, kitap okurken, telif hakkı izleme kodunu atlatmak için
+kullandı. Ancak çok sayıda arkadaşına bu hata ayıklayıcıdan bahsetti ve bu
+arkadaşlarından biri, bir ödül karşılığında onu şikayet etti (borçta olan
+öğrenciler ele vermeye yatkındılar). 2047 yılında Frank hapishanedeydi,
+bunun nedeni yasak okuma yapması değil, hata ayıklayıcıyı bulundurmasıydı.</p>
+
+<p>
+Dan daha sonra herkesin hata ayıklama araçlarına geçmişte sahip olabildiği
+bir zaman olduğunu öğrendi. CD üzerinde edinilebilen ya da İnternetten
+indirilebilen özgür hata ayıklama araçları bile vardı. Ancak sıradan
+kullanıcılar, bunu, telif hakkı izleyicilerini atlatmak etmek için
+kullanmaya başladığı için bir hakem, gerçek uygulamada, bunun, hata
+ayıklayıcıların temel kullanımı haline geldiğine karar verdi. Bu, onların
+yasa dışı olduğu anlamına gelmekteydi; hata ayıklayıcıların geliştiricileri
+hapse gönderildi.</p>
+
+<p>
+Tâbi ki programcılar hâlâ hata ayıklama araçlarına ihtiyaç duymaktaydı ancak
+2047’de hata ayıklayıcı satıcıları yalnızca numaralı kopyaları, yalnızca
+resmi olarak lisanslı ve bağlı programcılara dağıttı. Dan’ın yazılım
+sınıfında kullandığı hata ayıklayıcı önemli bir güvenlik duvarının
+[:firewall] arkasında tutulmaktaydı, bu nedenle bu, yalnızca sınıf
+alıştırmaları için kullanılabilmekteydi.</p>
+
+<p>
+Değiştirilmiş bir sistem çekirdeği kurularak, telif hakkı izleyicilerinin
+atlatılması da mümkündü. Dan sonunda, özgür çekirdekleri de, hatta tamamen
+özgür işletim sistemlerini de öğrendi, bu sistemler yüzyılın sonunda
+vardı. Ancak bunlar, hata ayıklayıcılar gibi yasa dışıydı, ayrıca bir taneye
+sahip olsanız bile, bilgisayarınızın kök [:root] şifresini bilmeden bir tane
+kuramıyordunuz. Ve FBI ya da Microsoft Destek size şifreyi söylemezdi.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+
+<div class="columns">
+<p>
+Dan sonunda Lissa’ya bilgisayarını veremeyeceğine karar verdi. Ama ona
+yardım etmek de istiyordu çünkü onu seviyordu. Lissa ile her konuşma fırsatı
+Dan’ın içini mutlulukla dolduruyordu. Ve yardım istemek için Lissa’nın Dan’ı
+seçmiş olması da Lissa’nın da Dan’ı sevdiği anlamına gelebilirdi.</p>
+
+<p>
+Dan, daha da akla gelmeyen bir şey yaparak bu ikilemi çözdü, Lissa’ya
+bilgisayarı verdi ve ona şifresini söyledi. Bu şekilde, Lissa kitaplarını
+okursa, Merkezi Lisanslama kitapları Dan’ın okuduğunu düşünecekti. Bu, yine
+de bir suçtu ama SPA, bu suçu otomatik olarak bulamazdı. Ancak Lissa
+bildirirse bulabilirlerdi.</p>
+
+<p>
+Tabi ki, Dan’ın Lissa’ya kendi şifresini vermiş olduğunu okul yönetimi fark
+ederse, Lissa’nın bunu ne için kullandığına bağlı olmaksızın, ikisinin de
+okul hayatları sona erecekti. Okulun politikası, bunun bir disiplin suçu
+olduğu yönündeydi. Zararlı bir şey yapıp yapmamanız önemli değildi, suç,
+yöneticilerin sizi kontrol etmesini zorlaştırmaktaydı. Okul yönetimi, bunun,
+yasak bir şey yapmakta olduğunuz anlamına geldiğini varsaymaktaydı ve bu
+yasak şeyin ne olduğunu bilmeleri gerekmezdi.</p>
+
+<p>
+Öğrenciler genelde bu nedenle atılmamaktaydı, en azından doğrudan
+değil. Bunun yerine, öğrencilerin okul bilgisayar sistemlerine girmeleri
+yasaklanmakta ve bu da kaçınılmaz bir şekilde tüm derslerden kalmalarına
+neden olmaktaydı.</p>
+
+<p>
+Daha sonra, Dan, bu üniversite politikasının yalnızca, çok sayıda üniversite
+öğrencisinin bilgisayar kullanmaya başladığı 1980’lerde başlamış olduğunu
+öğrendi. Önceden, üniversiteler, öğrenci disiplininde farklı bir yaklaşıma
+sahipti; üniversiteler, yalnızca şüphe yaratan etkinlikleri değil, zararlı
+etkinlikleri cezalandırmaktaydı.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+
+<div class="columns">
+<p>
+Lissa, Dan’ı SPA’ya bildirmedi. Dan’ın Lissa’ya yardım etmesi kararı,
+sonunda evlenmelerine kadar gitti ve ayrıca çocukken korsanlık hakkında
+onlara ne öğretildiğini sorgulamalarını sağladı. Çift, Sovyetler Birliği ve
+kopyalama konusundaki kısıtlamalar hakkında ve hatta orijinal Birleşik
+Devletler Anayasası hakkında telif hakkının tarihini okumaya
+başladı. Luna’ya taşındılar ve orada SPA’nın uzun kolundan benzer şekilde
+kaçan başka insanları tanıdılar. 2062 yılında, Tycho İsyanı başladığında,
+evrensel okuma hakkı, ana amaçlarından biri haline geldi.</p>
+</div>
+
+<div class="reduced-width">
+<blockquote class="announcement">
+<p><a href="http://defectivebydesign.org/ebooks.html">E-kitapların tehlikeleri
+hakkında e-posta listemize katılın</a>.</p>
+</blockquote>
+</div>
+
+<div id="AuthorsNote">
+<h3>Yazarın Notları</h3>
+
+<ul class="no-bullet">
+<li>
+<div class="reduced-width">
+<p>Bu hikâye; gelecekte Dan Halbert'in gençliğini, &ldquo;korsanları&rdquo;
+propaganda olarak kullanan haksız güçlerin şekillendirdiği baskıcı bir
+toplumda tanımlayan, başkaları tarafından yazılacak olan tarihsel bir
+makale. Bu yüzden o toplumun terminolojisini kullanır. İleriye dönük olarak
+daha gözle görülür şekilde baskıcı bir şeye yansıtmaya çalıştım. <a
+href="/philosophy/words-to-avoid.html#Piracy">&ldquo;Korsanlığa&rdquo;</a>
+bakınız.
+</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+
+<li>
+<div class="reduced-width">
+<p>Ödünç verme veya kitap okuma konusunda bilgisayar tarafından zorlanan
+kısıtlamalar, &ldquo;Dijital Kısıtlamalar Yönetimi (Digital Restrictions
+Management)&rdquo; için kısaltma olan DRM olarak bilinir. DRM'yi ortadan
+kaldırmak için Özgür Yazılım Vakfı, <a
+href="http://DefectiveByDesign.org">Defective by Design</a> kampanyasını
+kurdu. Desteğinizi istiyoruz.</p>
+
+<p>Özgür Yazılım Vakfı ile ilgili olmayan ayrı bir organizasyon olan Electronic
+Frontier Foundation, DRM'ye karşı da kampanya yapıyor.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+</ul>
+
+<p class="comment">
+Aşağıdaki not, hikâyenin ilk yayınından bu yana birkaç kez güncellenmiştir.</p>
+
+<ul class="no-bullet">
+<li>
+<div class="columns">
+<p>
+Okuma hakkı için verilen savaş zaten mücadele ediliyor. Geçmiş
+özgürlüklerimizin gizliliğe kapılmasının 50 yıl sürmesine rağmen yukarıda
+açıklanan spesifik baskıcı kanun ve uygulamaların çoğu zaten önerilmiş;
+bazıları ABD'de ve başka yerlerde kanuna girmiştir. ABD'de 1998 Dijital
+Binyıl Telif Hakkı Yasası (DMCA [1998 Digital Millennium Copyright Act]),
+DRM'yi suç işleyebilecek programların dağıtımını yaparak DRM olarak bilinen
+bilgisayar tarafından uygulanan kısıtlamalara destek verdiğini açıkça
+belirtti. Avrupa Birliği, 2001 yılı itibariyle bir telif hakkı yönergesinde
+çok güçlü olmayan bir biçimde benzer kısıtlamalar getirmiştir.</p>
+
+<p>
+ABD, bu tür kuralları dünyanın geri kalanına &ldquo;serbest ticaret&rdquo;
+anlaşmaları yoluyla dayatma kampanyası yapıyor. <a
+href="https://stallman.org/business-supremacy-treaties.html">İş üstünlüğü
+anlaşmaları</a> onlar için daha uygun bir terimdir çünkü nominal olarak
+demokratik devletlere iş egemenliği vermek için tasarlanmıştır. DMCA'nın
+DRM'yi kıran programları kriminalleştirme politikası, bu anlaşmaların geniş
+bir alanda uyguladığı haksız politikalardan biridir.</p>
+
+<p>
+ABD; ikili anlaşmalar yoluyla Avustralya'ya, Panama'ya, Kolombiya'ya ve
+Güney Kore'ye ve başka bir anlaşma ile CAFTA'dan Kosta Rika gibi ülkelere
+DMCA gereklilikleri getirmiştir. Obama; kampanyayı iki yeni önerilen anlaşma
+ile, TPP ve TTIP ile, artırdı. TPP; DMCA'yı ve diğer birçok yanlışlıkla
+birlikte Pasifik Okyanusu'ndaki 12 ülkeye dayatacaktır. TTIP, Avrupa'da da
+benzer kısıtlamalar uygular. Bütün bu anlaşmalar yenilmeli veya
+kaldırılmalıdır.</p>
+
+<p>
+World Wide Web Consortium bile telif hakkı sektörünün gölgesinde kalmıştır;
+DRM sistemini web spesifikasyonlarının resmî bir parçası olarak onaylamanın
+eşiğinde.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+
+<li>
+<div class="table">
+<div class="table-cell left">
+<p class="emph-box">
+Özgür olmayan yazılım <a href="/proprietary/">birçok türde kötü eğilimli
+özelliğe</a> sahip olma eğilimindedir; bu, <a
+href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">özgür olmayan bir
+programa asla güvenemeyeceğiniz</a> sonucunu doğurur. Yalnızca özgür (free
+[libre]) yazılımlarda ısrar etmeli ve özgür olmayan programları
+reddetmeliyiz.</p>
+</div>
+
+<p class="table-cell right">
+Windows Vista ile Microsoft, arka kapı yerleştirdiğini itiraf etti:
+Microsoft, kullanıcılar kendilerini düşürmeyi düşünüyor olsa bile yazılım
+&ldquo;yükseltmelerini&rdquo; zorla kurmak için kullanabilir. Ayrıca Vista
+çalıştıran tüm makinelerin belirli bir aygıt sürücüsünü çalıştırmayı
+reddetmelerini de sağlayabilir. Vista'nın kullanıcılar üzerindeki
+kısıtlamasının asıl amacı, kullanıcıların üstesinden gelemeyecekleri DRM'yi
+uygulamaktı. Tabii ki Windows 10 daha iyi değil.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+
+<li>
+<div class="columns">
+<p>
+Hikayedeki fikirlerden biri 2002 yılına kadar önerilmemişti. Bu fikir FBI’ın
+ve Microsoft’un kişisel bilgisayarlar için kök şifreleri tutması ve onlara
+sahip olmanıza izin vermemesi fikridir.</p>
+
+<p>
+Bu şemanın savunucuları &ldquo;güvenilir bilişim&rdquo; ve
+&ldquo;Palladium&rdquo; gibi eski sürüm isimlerini verdi ancak sonuçta
+kullanılmaya başlandığı gibi &ldquo;güvenli önyükleme&rdquo; olarak
+adlandırıldı.</p>
+
+<p>
+Microsoft'un sakladığı şey geleneksel anlamda tam olarak bir şifre değil;
+kimse terminalde yazmaz. Aksine bilgisayarınızda depolanan ikinci bir
+anahtara karşılık gelen bir imza ve şifreleme anahtarıdır. Bu; Microsoft'un
+ve potansiyel olarak Microsoft ile iş birliği yapan tüm web sitelerinin,
+kullanıcının kendi bilgisayarında yapabilecekleri üzerinde en üst düzeyde
+denetim sağlamasına olanak tanır. Microsoft, istendiğinde bu kontrolü FBI
+adına kullanması muhtemeldir: <a
+href="/proprietary/malware-microsoft.html">Windows’tan yararlanacak NSA
+güvenlik hatalarını zaten göstermektedir</a>.</p>
+
+<p>
+Güvenli önyükleme, kullanıcının imza anahtarını belirtmesine ve hangi
+yazılımı imzalayacağına karar vermesine izin verecek şekilde
+uygulanabilir. Uygulamada Windows 10 için tasarlanan PC'ler yalnızca
+Microsoft'un anahtarını taşır ve makine sahibinin başka herhangi bir sistemi
+(GNU/Linux gibi) kurup kuramayacağı Microsoft'un kontrolündedir. Buna
+<em>kısıtlı önyükleme</em> diyoruz.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+
+<li>
+<div class="columns">
+<p>
+1997'de bu hikâye ilk yayınlandığı zaman SPA, SPA'nın tüm kullanıcıları
+izlemesine izin vermelerini talep ederek küçük internet servis
+sağlayıcılarını tehdit ediyordu. Çoğu ISS tehdit edildiğinde teslim oldu
+çünkü mahkemeye geri dönmeyi göze alamazlardı. Bir ISP, California,
+Oakland'daki Community ConneXion; talebi reddetti ve gerçekten dava
+edildi. SPA daha sonra davayı düşürdü ancak DMCA aradığı gücü verdi.</p>
+
+<p>
+Software Publishers Association'un temelini oluşturan SPA, Bussiness
+Software Alliance tarafından polis rolündeki yerini aldı. BSA, bugün resmî
+bir polis kuvveti değildir; gayriresmî olarak böyle davranır. Bir
+zamanlardaki Sovyetler Birliği'ni andıran yöntemleri kullanarak insanları iş
+arkadaşları ve arkadaşları hakkında bilgilendirmeye davet
+ediyor. Arjantin'deki 2001'deki bir BSA terör kampanyası, yazılımı paylaşan
+kişilerin cezaevinde tecavüze uğraması yönündeki hafif örtülü tehditlere
+neden oldu.</p>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</li>
+
+<li>
+<div class="reduced-width">
+<p>
+Yukarıda açıklanan üniversite güvenlik politikaları gerçektir. Örneğin,
+giriş yaptığınızda, Chicago-bölgesi üniversitelerinden birindeki bir
+bilgisayarda aşağıdaki mesajı görürsünüz:</p>
+
+<blockquote><p>
+Bu sistem yalnızca yetkili kullanıcıların kullanımı içindir. Yetkisiz olarak
+ya da yetkilerinin dışında bu bilgisayar sistemini kullanan bireylerin, tüm
+işlemleri, sistem personeli tarafından izlenecek ve kaydedilecektir. Bu
+sistem kullanılarak bireylerin düzgün olmayan bir şekilde izlenmesi ve
+sistemin bakımda olması durumunda, yetkili kullanıcıların işlemleri de
+izlenebilir. Bu sistemi kullanan kişi, bu gibi bir izlemenin olduğunu açık
+ve net bir şekilde kabul etmektedir ve bu izlemenin sonucunda, yasal olmayan
+bir işlem ya da Üniversite kurallarının çiğnenmesi gibi bir duruma
+rastlanırsa, sistem personeli bu izleme sonucunu Üniversite yetkililerine
+ve/veya kanun yürütme birimlerine bildirir.
+</p></blockquote>
+
+<p>
+Bu, Dördüncü Değişikliğe ilişkin ilginç bir yaklaşımdır: herkese ikna olması
+için baskı uygulayın, böylece haklarından vazgeçsinler.</p>
+</div>
+</li>
+</ul>
+<div class="column-limit"></div>
+</div>
+
+<div id="BadNews">
+<h3>Kötü Haber</h3>
+
+<p class="reduced-width">
+Okuma hakkı için verilen savaş bize karşı çıkıyor. Düşman örgütlendi ve biz
+değiliz.
+</p>
+
+<div class="columns">
+<p>Bugünün ticari e-kitapları <a
+href="/philosophy/the-danger-of-ebooks.html">okuyucuların geleneksel
+özgürlüklerini ortadan kaldırır</a>. Amazon'un &ldquo;<a
+href="/philosophy/why-call-it-the-swindle.html">Amazon Swindle</a>&rdquo;
+adını verdiğim e-kitap okuyucu ürünü, okuyucuları geleneksel kitap okuyucu
+özgürlüklerinden çıkarmak için tasarlandığından birkaç kanıtlanmış <a
+href="/proprietary/malware-kindle-swindle.html">Orwellian işlevselliğine</a>
+sahip yazılım tarafından çalıştırılıyor. Bunlardan herhangi biri ürünü
+tamamen reddetmeye çağırıyor:</p>
+
+<ul class="no-bullet">
+<li><p>Kullanıcının yaptığı her şeye casusluk yapar: Kullanıcının hangi kitabı
+okuduğunu ve hangi sayfayı okuduğunu ve kullanıcının metni vurguladığını ve
+kullanıcının girdiği tüm notları raporlar.</p></li>
+
+<li><p>Kullanıcıların kopya paylaşmasını engelleme amaçlı DRM'si vardır.</p></li>
+
+<li><p>Amazon'un herhangi bir kitabı uzaktan silebileceği bir arka kapısı
+vardır. 2009'da George Orwell tarafından 1984'ün binlerce kopyasını sildi.</p></li>
+
+<li><p class="inline-block">Bütün bunların yeterince Orwellian olmaması durumunda Amazon'un yazılımı
+uzaktan değiştirebildiği ve herhangi bir başka uygunsuzluk sunabileceği
+evrensel bir arka kapı vardır.</p></li>
+</ul>
+
+<p>Amazon'un e-kitap dağıtımı da baskıcı. Kullanıcıyı tanımlar ve kullanıcının
+aldığı kitapları kaydeder. Ayrıca kullanıcıların kopyalarını başkalarıyla
+paylaşmayacakları antisosyal bir sözleşmeyi kabul etmelerini
+gerektirir. Vicdanım, böyle bir sözleşmeyi kabul etmem hâlinde daha az
+kötülüğün buna karşı çıkıp kopyalarını paylaşacağını; ancak tamamen iyi
+olmak için ilk başta buna katılmamamı söyler. Bu nedenle yazılım, e-kitap,
+müzik veya başka bir şey için bu tür sözleşmeleri kabul etmeyi reddediyorum.</p>
+
+<p class="emph-box">
+Kötü haberi durdurmak ve iyi haberler oluşturmak istiyorsak örgütlenip
+savaşmamız gerekir. Yardım için FSF'nin <a
+href="http://defectivebydesign.org">Defective by Design</a> kampanyasına
+abone olun. Çalışmamızı daha genel olarak desteklemek için <a
+href="http://www.fsf.org/associate">FSF'ye katılabilirsiniz</a>. <a
+href="/help/help.html">Çalışmamıza katılmanın yollarının bir listesi</a> de
+var.
+</p>
+</div>
+</div>
+<div class="column-limit"></div>
+</div>
+
+<div id="References">
+<h3>Kaynakça</h3>
+
+<ul>
+ <li>The administration's &ldquo;White Paper&rdquo;: Information Infrastructure
+Task Force, Intellectual Property [<a
+href="/philosophy/not-ipr.html">sic</a>] and the National Information
+Infrastructure: The Report of the Working Group on Intellectual Property
+[sic] Rights (1995).</li>
+
+ <li><a href="http://www.wired.com/wired/archive/4.01/white.paper_pr.html">An
+explanation of the White Paper: The Copyright Grab</a>, Pamela Samuelson,
+<cite>Wired</cite>, January 1st, 1996.</li>
+
+ <li><a href="http://www.law.duke.edu/boylesite/sold_out.htm">Sold Out</a>, James
+Boyle, <cite>New York Times</cite>, March 31, 1996.</li>
+
+ <li><a
+href="http://web.archive.org/web/20130508120533/http://www.interesting-people.org/archives/interesting-people/199611/msg00012.html">Public
+Data or Private Data</a>, Dave Farber, <cite>Washington Post</cite>,
+November 4, 1996.</li>
+
+ <li><a
+href="https://web.archive.org/web/20151113122141/http://public-domain.org/">Union
+for the Public Domain (Kamusal Alan için Birlik)</a>&mdash;Telif hakları ve
+patent güçlerinin genişlemesine karşı durmayı ve tersine çevirmeyi
+hedefleyen bir organizasyon.</li>
+</ul>
+</div>
+
+<hr class="thin" />
+<blockquote id="fsfs"><p class="big">Bu yazı <a
+href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Özgür
+Yazılım, Özgür Toplum: Richard M. Stallman'ın Seçme Yazıları</cite></a>
+kitabında yayınlanmıştır.</p></blockquote>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a> adresine iletin. FSF ile
+iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a> adresine
+gönderin.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve
+önerilerinizi lütfen <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">bize&nbsp;bildirin</a>.</p><p>Bu
+yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a>
+sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri
+gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a
+href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a
+href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma&nbsp;sayfamızı</a>
+ziyaret edebilirsiniz.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Copyright &copy; 1996, 2002, 2007, 2009, 2010, 2014, 2015, 2016, 2019, 2020
+Richard Stallman</p>
+
+<p>Bu sayfa <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative
+Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında
+lisanslanmıştır.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+<li>The FLOSS Information <a
+href="mailto:theflossinformation@gmail.com">&lt;theflossinformation@gmail.com&gt;</a>,
+2019, 2020.</li>
+<li>T. E. Kalaycı, 2009.</li>
+<li>Çiğdem Özşar, 2009.</li>
+<li>Birkan Sarıfakıoğlu, 2009.</li>
+<li>Serkan Çapkan, 2009.</li>
+<li>İzlem Gözükeleş, 2009.</li>
+</ul></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2020/10/06 08:42:12 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>