summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html515
1 files changed, 515 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html
new file mode 100644
index 0000000..5ccc72a
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/open-source-misses-the-point.html
@@ -0,0 +1,515 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/open-source-misses-the-point.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.90 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Neden Açık Kaynak Özgür Yazılımın Noktasını Kaçırıyor - GNU Projesi - Özgür
+Yazılım Vakfı</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2>Neden Açık Kaynak Özgür Yazılımın Noktasını Kaçırıyor</h2>
+
+<address class="byline">yazan Richard Stallman</address>
+
+<div class="article">
+
+<blockquote class="comment"><p>
+&ldquo;Özgür yazılım&rdquo; ve &ldquo;açık kaynak&rdquo; terimi neredeyse
+aynı program aralığını ifade eder. Ancak bu programlar hakkında farklı
+değerlere dayalı derinden farklı şeyler söylüyorlar. Özgür yazılım hareketi,
+bilgisayar kullanıcıları için özgürlük için kampanyalar; özgürlük ve adalet
+için bir harekettir. Aksine açık kaynak fikri temel olarak pratik
+avantajlara değer verir ve ilkeler için kampanya yapmaz. Bu nedenle açık
+kaynak ile aynı fikirde değiliz ve bu terimi kullanmıyoruz.
+</p></blockquote>
+
+<p>Bir yazılımı “özgür” olarak adlandırdığımızda, bunun anlamı yazılımın <a
+href="/philosophy/free-sw.html">kullanıcının temel özgürlüklerine</a> saygı
+duymasıdır: çalıştırma, anlama ve değiştirme, ve kopyaları değişiklik
+yaparak veya yapmayarak tekrar dağıtma özgürlüğü. Bu bir özgürlük
+meselesidir, ücret değil, bu yüzden “bedava bira” yerine “konuşma
+özgürlüğünü” akla getirmek gerekmektedir.</p>
+
+<p>Bu özgürlükler yaşamsal öneme sahiptir. Temeldirler, sadece birey olarak
+kullanıcının hatırı için değil, ayrıca toplumun hepsi için temeldirler,
+çünkü sosyal dayanışmayı - paylaşım ve işbirliği -
+geliştirmektedirler. Kültürümüz ve yaşamsal etkinliklerimiz gittikçe daha
+fazla sayısallaştıkça daha da önem kazanmaktadır. Sayısal ses, görüntü ve
+kelimelerin olduğu bir dünyada, özgür yazılım genel olarak özgürlük içi asli
+hale gelmektedir.</p>
+
+<p>Dünyadaki onlarca milyon insan şimdi özgür yazılımı kullanmaktadır;
+Hindistan ve İspanya'daki bazı bölgelerindeki okullar öğrencilere özgür <a
+href="/gnu/linux-and-gnu.html">GNU/Linux işletim sistemi</a> kullanmayı
+öğretmektedirler. Bu kullanıcıların çoğu, ne yazık ki, bu sistemi
+geliştirmemizdeki ve özgür yazılım topluluğunu inşa etmemizdeki etik
+nedenleri hiç duymamışlardır, çünkü günümüzde bu sistem ve topluluk
+çoğunlukla &ldquo;açık kaynak&rdquo; olarak adlandırılmaktadır, bu kavrama
+özgürlüğün zar zor dile getirildiği farklı bir felsefe yüklenmiştir.</p>
+
+<p>Özgür yazılım hareketi bilgisayar kullanıcılarının özgürlüğü için 1983'ten
+beri kampanya yürütmektedir. 1984 yılında özgür işletim sistemi GNU'nun
+geliştirmesini başlattık, böylece kullanıcıların özgürlüğünü engelleyen
+özgür olmayan işletim sistemlerinden kaçınabilirdik. 1980'lerde, sistemin
+temel bir çok bileşenini geliştirdik ve <a href="/licenses/gpl.html">GNU
+Genel Kamu Lisansını</a> (GNU GPL) programın tüm kullanıcılarının
+özgürlüğünü koruyacak bir lisans olarak tasarladık.</p>
+
+<p>Özgür yazılımın bazı kullanıcı ve geliştiricileri özgür yazılım hareketinin
+amaçlarına katılmadılar. 1998 yılında, özgür yazılım topluluğunun bir kısmı
+ayrıldı ve “açık kaynak” ismi üzerine kampanya başlattılar. Bu terim
+başlangıçta “özgür yazılım” terimindeki yanlış anlamayı önlemek üzere
+önerilmişti, ancak kısa zamanda özgür yazılım hareketindeki felsefik
+görüşlerden oldukça farklı görüşlerle ilişkilendirildi.</p>
+
+<p>Açık kaynak destekçilerinin bir kısmı terimi “özgür yazılım için pazarlama
+kampanyası” olarak düşündü, bu şekilde şirket yöneticilerine, duymak
+istemeyecekleri doğru ve yanlış konularını gündeme getirmeden, yazılım'ın
+pratik yararlarına dikkat çekeceklerdi. Diğer destekçiler özgür yazılım
+hareketinin etik ve sosyal değerlerini açıkça redettiler. Görüşleri ne
+olursa olsun, açık kaynak için kampanya yürütürken, bu değerleri ne
+savundular ne de belirttiler. &ldquo;Açık kaynak&rdquo; terimi kısa sürede
+sadece pratik değerlere dayanan fikir ve savlarla ilişkili bir hale
+geldi. Bu pratik değerler arasında güçlü, güvenilir yazılım yapmak gibi
+şeyler vardı. Açık kaynağın çoğu destekçisi bu duruma geldi, ve aynı
+ilişkiyi yaptılar. &ldquo;Açık kaynak&rdquo; hakkındaki çoğu tartışma doğru
+veya yanlışa aldırış etmiyor, sadece popülerlik ve başarıyı önemsiyor; işte
+<a
+href="http://www.linuxinsider.com/story/Open-Source-Is-Woven-Into-the-Latest-Hottest-Trends-78937.html">
+tipik bir örnek</a>. Açık kaynak destekçilerinin az bir kısmı bugünlerde
+özgürlüğün de sorunun bir parçası olduğunu söylüyorlar, ancak bunu ifade
+etmeyen çoğunluk içerisinde pek görünür değiller.</p>
+
+<p>İki terim neredeyse yazılımın aynı kategorisini tanımlamaktadır, ancak temel
+olarak farklı değerleri taban alan farklı görüşlere dayanırlar. Özgür
+yazılım hareketi için, özgür yazılım etik bir zorunluluktur, çünkü sadece
+özgür yazılım kullanıcıların özgürlüğüne saygı duyar. Farklı olarak, açık
+kaynak felsefesi sadece pratik anlamda yazılım nasıl daha “iyi” yapabiliriz
+konusunu önemser. Özgür olmayan yazılımın eldeki pratik problem için
+değersiz bir çözüm olduğunu söyler.</p>
+
+<p>Ancak özgür yazılım hareketi için özgür olmayan yazılım sosyal bir sorundur
+ve çözüm, onu kullanmayı bırakıp özgür yazılıma geçmektir.</p>
+
+<p>&ldquo;Özgür yazılım&rdquo; &ldquo;Açık kaynak&rdquo;. Eğer ikisi aynı
+yazılımsa (veya <a href="/philosophy/free-open-overlap.html">neredeyse
+aynıysa</a>), hangi ismi kullandığımızın bir önemi var mıdır? Evet, çünkü
+farklı kelimeler farklı fikirleri ifade ederler. Başka bir isimdeki bir
+özgür program bugün size aynı özgürlüğü verse de, kalıcı bir özgürlüğün
+oluşturulması her şeyin ötesinde önce tüm insanlara özgürlüğün değerini
+öğretmeye dayanır. Eğer bunu yapmakta yardımcı olmak istiyorsanız,
+&ldquo;özgür yazılım&rdquo;dan konuşmak olmazsa olmazdır.</p>
+
+<p>Özgür yazılım hareketinde olan bizler açık kaynak kampını bir düşman olarak
+düşünmüyoruz; düşman özel mülk (özgür olmayan) yazılımdır. Ama biz
+insanların, bizim özgürlüğün tarafını tuttuğumuzu bilmelerini istiyoruz, bu
+yüzden yanlış bir şekilde açık kaynak destekçileri olarak etiketlenmeyi
+kabul etmiyoruz. Savunduğumuz &ldquo;açık kaynak&rdquo; değildir ve karşı
+çıktığımız &ldquo;kapalı kaynak&rdquo; değildir. Bunu açıklığa kavuşturmak
+için, bu terimleri kullanmaktan kaçınıyoruz.
+</p>
+
+<h3>Özgür Yazılım ve Açık Kaynak Arasındaki Pratik Farklılıklar</h3>
+
+<p>Uygulamada açık kaynak, özgür yazılımınkinden biraz daha gevşek kriterleri
+ifade ediyor. Bildiğimiz kadarıyla mevcut tüm özgür yazılım kaynak kodları,
+açık kaynak niteliğindedir. Neredeyse tüm açık kaynak yazılımlar özgür bir
+yazılımdır ancak istisnalar da vardır. İlk olarak bazı açık kaynak lisanslar
+çok kısıtlayıcı olduğundan özgür lisans olarak
+nitelendirilmiyorlar. Örneğin; &ldquo;Open Watcom&rdquo; özgür değildir
+çünkü lisansı değiştirilmiş bir sürüm oluşturulmasına ve özel olarak
+kullanılmasına izin vermez. Neyse ki birkaç program bu tür lisansları
+kullanmaktadır.</p>
+
+<p>İkincisi bir programın kaynak kodu copyleft olmadan zayıf bir lisans
+taşıdığında çalıştırılabilir dosyaları ek özgür olmayan koşullar
+taşıyabilir. Örneğin; <a
+href="https://code.visualstudio.com/License/">Microsoft, Visual Studio ile
+yapar.</a></p>
+
+<p>Bu çalıştırılabilir dosyalar yayımlanan kaynaklara tam olarak karşılık
+gelirse açık kaynak olarak nitelendirilir ancak özgür yazılım
+değildir. Bununla birlikte bu durumda kullanıcılar özgür yürütülebilir dosya
+yapmak ve dağıtmak için kaynak kodu derleyebilir.</p>
+
+<p>Son olarak ve uygulamada en önemlisi; bilgisayar içeren birçok ürün,
+kullanıcıların farklı çalıştırılabilir dosyaları yüklemelerini engellemek
+için çalıştırılabilir programlarındaki imzaları kontrol eder; yalnızca bir
+ayrıcalıklı şirket, aygıtta çalışabilen veya tüm özelliklerine erişebilen
+çalıştırılabilir dosyalar yapabilir. Bu aygıtlara "tiranlar" diyoruz ve
+uygulamaya "tivoizasyon" deniliyor. Üründen sonra (Tivo) ilk gördüğümüz
+yerde. Çalıştırılabilir dosya; özgür kaynak kodundan yapılmış olsa ve
+nominal olarak özgür lisans alsa bile kullanıcılar değiştirilmiş sürümlerini
+çalıştıramazlar, böylece çalıştırılabilir dosya fiilen özgür değildir.</p>
+
+<p>Birçok Android ürünü, kaynak kodu GNU GPL versiyon 2 altında olsa bile
+Linux'un özgür olmayan tivolaşmış çalıştırılabilir dosyalarını içerir. Bu
+uygulamayı yasaklamak için GNU GPL versiyon 3'ü tasarladık.</p>
+
+<p>Açık kaynak için kriterler yalnızca kaynak kodunun lisanslanması ile
+ilgilidir. Bu nedenle bu özgür olmayan çalıştırılabilir dosyalar; açık
+kaynak ve özgür olan Linux gibi kaynak kodlarından yapıldığında açık
+kaynaktır fakat özgür değildir.</p>
+
+<h3>“Özgür Yazılım” ve “Açık Kaynak” İle İlgili Başlıca Yanlış Anlamalar</h3>
+
+<p>“Özgür yazılım” terimi yanlış anlamaya açıktır (Ç.N.: İngilizce'si “free
+software” için geçerlidir bu yanlış anlama): istenmeyen bir anlam “ücretsiz
+bir şekilde edinebildiğiniz yazılım” terime uyduğu gibi, ayrıca istenen
+anlam “kullanıcılara belirli özgürlükleri sağlayan yazılım” anlamını da
+vermektedir. Bu sorunu özgür yazılımın tanımını yayınlayarak, ve “bedava
+bira değil, özgür konuşmayı düşünün” ifadesiyle ele alıyoruz. Bu mükemmel
+çözüm değildir, sorunu tamamen çözemez. Kafa karıştırmayan ve doğru bir
+terim daha iyi olurdu, eğer başka bir problem yaratmıyorsa.</p>
+
+<p>Maalesef, İngilizce'deki tüm alternatiflerin kendine özgü sorunları
+var. İnsanlar tarafından önerilen bir çok kelimeye baktık, ama hiçbiri çok
+açık bir şekilde değiştirmenin doğru bir fikir olacağı kadar “doğru”
+değildi. (Örneğin, bazı kapsamlarda Fransızca ve İspanyolca “libre” işe
+yaramaktadır, ama Hindistan'daki insanlar bu kelimeyi hiç anlamamaktadır.)
+“Özgür yazılım”la değiştirmek üzere önerilen her kelime bir çeşit anlamsal
+soruna sahip - bunların içerisinde “açık kaynak yazılım”da var.</p>
+
+<p><a href="https://opensource.org/osd">&ldquo;Açık kaynak yazılımın&rdquo;
+resmi tanımı</a> (Açık Kaynak Oluşumu tarafından yayınlanmıştır ve buraya
+alıntılamak için oldukça uzundur) bizim özgür yazılım ölçütlerimizden
+dolaylı olarak türetilmiştir. Aynı değildir; bazı açılardan daha
+gevşektir. Bununla beraber, pratikte bizim tanımımıza oldukça yakındır.</p>
+
+<p>Ancak, “açık kaynak yazılım” ifadesinin açık anlamı - ve çoğu insanın
+olduğunu düşündüğü anlamı - “Kaynak koda bakabilirsiniz.” Bu ölçüt özgür
+yazılım tanımından oldukça zayıftır, ayrıca açık kaynağın resmi tanımından
+da oldukça zayıftır. Özgür veya açık kaynak olmayan bir çok programı da
+içerir.</p>
+
+<p>&ldquo;Açık kaynak&rdquo;ın bu açık anlamı, savunulan anlam olmadığına göre,
+çoğu insanın terimi yanlış anladığı sonucuna varabiliriz. Yazar Neal
+Stephenson'a göre &ldquo;Linux &lsquo;açık kaynak&rsquo; yazılımdır basitçe
+şu anlama gelir herkes kaynak kod dosyalarının kopyalarını alabilir&rdquo;
+Bilinçli bir şekilde &ldquo;resmi&rdquo; tanımı redettiğini veya
+şüphelendiğini düşünmüyorum. Bence basitçe İngilizce dilinin
+alışkanlıklarını uygulayarak terim için bir anlam ortaya çıkardı. <a
+href="https://web.archive.org/web/20001011193422/http://da.state.ks.us/ITEC/TechArchPt6ver80.pdf">Kansas
+eyaleti</a> benzer bir tanım yayınlamıştır: &ldquo;Açık kaynak yazılım (OSS)
+kullanın. OSS kaynak kodu özgürce ve kamusal olarak elde edilebilir, her ne
+kadar bazı lisans anlaşmalarına bağlı olarak kod ile yapabildikleriniz
+değişiklik gösterse de.&rdquo;</p>
+
+<p><i>New York Times</i> özel mülk yazılım geliştiricilerin on yıllardır
+uyguladığı kullanıcı beta testlerini (bazı kullanıcıların yazılımların ön
+sürümlerini denemesi ve güvenilir geri bildirimler vermesi) kastederek <a
+href="http://www.nytimes.com/external/gigaom/2009/02/07/07gigaom-the-brave-new-world-of-open-source-game-design-37415.html">terimin
+anlamını esnekleştiren bir makale</a> yayınlamıştır.</p>
+
+<p>Terim ayrıca <a
+href="http://www.theguardian.com/sustainable-business/2015/aug/27/texas-teenager-water-purifier-toxic-e-waste-pollution">patentsiz
+yayınlanan</a> teçhizat tasarımlarını da içerecek şekilde esnetilmiştir
+. Patentsiz teçhizat tasarıları övgüye değer toplumsal katkılar olabilir,
+ancak &ldquo;kaynak koduyla&rdquo; bir ilgileri yok.</p>
+
+<p>Açık kaynak destekçileri bu durumla resmi tanımlarını işaret ederek başa
+çıkmaya çalışmaktadır, ancak bu düzeltici yaklaşım onlar için bize göre daha
+az etkilidir. “Özgür yazılım” terimi (çn. İngilizcesi - “free software”
+Türkçe'de tek bir anlamı vardır) iki doğal anlama sahiptir, bu anlamlardan
+biri istenilen anlamdır, böylece eğer bir kişi “özgür konuşma, bedava bira
+değil” fikrini edindiğinde bir daha yanlış anlamayacaktır. Ancak “açık
+kaynak” terimi bir doğal anlama sahiptir, bu anlam destekçilerinin istediği
+anlamdan farklıdır. Bu yüzden resmi tanımı açıklamanın ve doğrulamanın kısa
+bir yolu yoktur. Bu karmaşayı daha da kötüleştirmektedir.</p>
+
+<p>&ldquo;Açık kaynak&rdquo; teriminin bir başka yanlış anlaşılması &ldquo;GNU
+GPL kullanmıyor&rdquo; anlamına geldiği fikridir. Bu &ldquo;özgür yazılım
+GPL ile kapsanmış yazılım anlamına gelir&rdquo; yanlış anlaşılmasıyla
+birlikte görünme eğilimine sahiptir. Bunlar eşit derecede hatalıdır, çünkü
+GNU GPL açık kaynak lisans olarak kabul edilmektedir, ve çoğu açık kaynak
+lisansı özgür yazılım lisansı olarak nitelendirilmektedir. GNU GPL dışında
+<a href="/licenses/license-list.html"> Birçok özgür yazılım lisansı da</a>
+vardır.</p>
+
+<p>&ldquo;Açık kaynak&rdquo; terimi herhangi bir kaynak kodun olmadığı ve
+yazılım lisanslamaya ilgisi olmayan yönetim, eğitim ve bilim gibi diğer
+faaliyetlere uygulanarak da esnetildi. Bu faaliyetlerin tek ortak noktası
+bir şekilde insanları katkı sunmaya davet etmesi. Terimi o kadar esnettiler
+ki yalnızca &ldquo;katılımcı&rdquo; veya &ldquo;şeffaf&rdquo; veya bundan
+daha azı anlamına gelir oldu. Daha da kötüsü, <a
+href="http://www.nytimes.com/2013/03/17/opinion/sunday/morozov-open-and-closed.html">
+anlamsız bir moda sözcük haline geldi</a>.</p>
+
+<h3>Farklı Değerler Benzer Sonuçlara Götürebilir&mdash;Ama Her Zaman Değil</h3>
+
+<p>1960’lardaki radikal gruplar siyasal ayrışmalara itibar kazandırdılar;
+siyasal yapılır bölünüyordu çünkü stratejilerinin ayrıntılarında
+anlaşamıyorlardı ve ardından benzer temel hedef ve değerlere sahip olsalar
+da iki kardeş grup birbirini düşman olarak görüyorlardı. Sağ kanat bunu tüm
+solu eleştirmek için kullandı.</p>
+
+<p>Bazıları özgür yazılım hareketini, açık kaynak ile anlaşmazlığını radikal
+grupların anlaşmazlığıyla karşılaştırma üzerinden kötülemeye
+çalışır. Tersine de sahipler. Biz açık kaynak kampıyla temel hedef ve
+değerlerden dolayı anlaşamıyoruz, ancak onların ve bizim bakış açımız çoğu
+durumda aynı pratik davranışa yol açmaktadır - özgür yazılım geliştirmek
+gibi.</p>
+
+<p>Sonuç olarak, özgür yazılım hareketinden ve açık kaynak kampından insanlar
+yazılım geliştirme gibi pratik projeler üzerinde sıkça birlikte
+çalışmaktadırlar. Bu kadar farklı felsefik görüşlerin farklı insanları aynı
+projelere katkı sağlamaya güdülemesi dikkate değerdir. Bununla beraber,
+temel olarak farklı bakış açılarının tamamen farklı eylemlerle sonuçlandığı
+durumlar da vardır.</p>
+
+<p>Açık kaynak fikri, kullanıcıların yazılımı daha güçlü ve güvenilir yapmak
+üzere değiştirmesi ve tekrar dağıtmasına izin verilmesidir. Ancak bu garanti
+edilmemektedir. Özel mülk yazılım geliştiricilerinin yeteneksiz olması
+gerekmez. Bazen onlar da güçlü ve güvenilir program üretebilirler, program
+kullanıcıların özgürlüğüne saygı göstermese de. Özgür yazılım aktivistleri
+ve açık kaynak heveslileri bu duruma oldukça farklı tepki gösterecektir.</p>
+
+<p>Salt açık kaynak heveslisi, özgür yazılım düşüncelerinden hiç etkilenmemiş
+olan biri, “Bizim geliştirme modelimizi kullanmadan bu çok iyi çalışan
+programı yapabildiğinize şaşırdım. Bir kopya edinebilir miyim?”
+diyecektir. Bu tutum özgürlüğümüzü ortadan kaldıran tasarıları ödüllendirip,
+özgürlüğün kaybına neden olacaktır.</p>
+
+<p>Özgür yazılım aktivisti ise &ldquo;Programınız oldukça ilgi çekici, ancak
+özgürlüğü daha fazla önemsiyorum. Bu yüzden programınızı reddediyorum. Bunun
+yerine özgür bir alternatifin geliştirildiği bir projeyi
+destekleyeceğim.&ldquo; Eğer özgürlüğümüze değer veriyorsak, onu korumak ve
+savunmak için eylemeye geçeriz.</p>
+
+<h3>Güçlü, Güvenilir Yazılım Kötü Olabilir</h3>
+
+<p>Yazılımın güçlü ve güvenilir olmasını istememizin ana fikri yazılımın
+kullanıcılara hizmet ettiği varsayımından gelir. Eğer güçlü ve güvenilir
+ise, kullanıcılara daha iyi hizmet edecektir.</p>
+
+<p>Ama eğer özgürlüklerine saygı duyuyorsa o zaman yazılım kullanıcılara hizmet
+ediyordur. Eğer yazılım kullanıcıları üzerine zincir koymak üzere
+tasarlandıysa ne olacaktır? Bu durumda güçlülük zincirlerin daha iyi
+kısıtladığı, güvenilirlik ise çıkarılmasının zorlaştığı anlamına
+gelecektir. Kullanıcıları gözetlemek, kullanıcıları sınırlamak, arka
+kapılar, ve dayatılmış yükseltmeler gibi kötü niyetli özellikler özel mülk
+yazılımlarda oldukça yaygındır, ve bazı açık kaynak destekçileri bu
+özellikleri açık kaynak programlarda da gerçekleştirmek istemektedir.</p>
+
+<p>Film ve kayıt şirketlerinin baskısı altında, bireyler için yazılımlar gün
+geçtikçe artan şekilde kullanıcıları kısıtlamak üzere tasarlanmaktadır. Bu
+kötü niyetli özellik “Sayısal Kısıtlamalar Yönetimi - Digital Restrictions
+Management (DRM)” (<a
+href="http://defectivebydesign.org/">DefectiveByDesign.org</a> adresini
+ziyaret edin) olarak bilinmektedir ve bu özellik özgür yazılımın sağlamak
+istediği özgürlük ruhunun antitezidir. Sadece ruhun değil: DRM'in hedefi
+özgürlüğünü ayaklar altına almak olduğundan, DRM geliştiricileri DRM
+gerçekleştiren yazılımı değiştirmenizi oldukça zorlaştırmakta,
+imkansızlaştırmakta ve hatta yasadışı hale getirmektedir.</p>
+
+<p>Yine de bazı açık kaynak destekçileri “açık kaynak DRM” yazılım
+önermişlerdir. Fikirleri şudur eğer şifrelenmiş ortama erişiminizi
+kısıtlamak üzere tasarlanmış programların kaynak kodunu yayınlayarak ve
+diğerlerinin onu değiştirmesini sağlayarak, sizin gibi kullanıcıları
+kısıtlamak üzere çok daha güçlü ve güvenilir bir yazılım üreteceklerdir. Bu
+yazılım daha sonra size değiştirme izni vermeyen aygıtlar üzerinde
+ulaştırılacak.</p>
+
+<p>Yazılım açık kaynak olabilir, ve açık kaynak geliştirme modelini
+kullanabilir, ancak onu çalıştıran kullanıcının özgürlüğüne saygı duymadığı
+için özgür yazılım olmayacaktır. Eğer açık kaynak geliştirme modeli bu
+yazılımı sizi kısıtlamakta daha güçlü ve güvenilir yapmakta başarılı olursa,
+bu herşeyi daha da kötüleştirecektir.</p>
+
+<h3>Özgürlük Korkusu</h3>
+
+<p>Özgür yazılım hareketinden koparak açık kaynak kampını oluşturanlar için
+başlangıçtaki ana güdü “özgür yazılım”ın etik fikirlerinin bazılarını
+sıkıntılı bir duruma sokmasıdır. Bu doğrudur: özgürlük gibi etik konuları
+ileri sürmek, sorumluluklardan ve yarardan bahsetmek, insanlardan normalde
+yok sayacakları, davranışları etik mi gibi, şeyler hakkında düşünmelerini
+istemektir. Bu bir rahatsızlığı ortaya çıkarabilir, ve bazı insanlar basitçe
+zihinlerini buna kapatabilirler. Ancak bu durum bizim bu konular hakkında
+konuşmayı bırakmamızı gerektirmez.</p>
+
+<p>Bu, her nasılsa, açık kaynak liderlerinin yapmaya karar verdiği şeydir. Etik
+ve özgürlük hakkında sessiz kalarak, ve bazı özgür yazılımların sadece anlık
+pratik yararlarından bahsederek yazılımı bazı kullanıcılara, özellikle
+işletmelere, daha kolay “sattıklarını” farkettiler.</p>
+
+<p>Açık kaynak taraftarları bundan daha derin bir konu hakkında konuşmaya
+başladıklarında, bu genellikle kaynak kodun insanlığa &ldquo;armağan&rdquo;
+edilmesi oluyor. Bunu, etik bir gereklilik ötesinde, özel bir iyilik olarak
+sunmak, özel mülkiyet kaynak kod dağıtımını etik olarak meşru olarak
+varsayar.</p>
+
+<p>Bu yöntem etkili olduğunu kanıtladı, kendi şartlarıyla. Açık kaynak söylemi
+çoğu işletmeyi ve bireyi özgür yazılım kullanmak ve hatta geliştirmek
+yönünde ikna etti, bu da topluluğumuzun genişlemesine katkı sağladı -ama
+sadece yüzeysel, pratik seviyede. Açık kaynak felsefesi, tamamen salt pratik
+değerleriyle, özgür yazılımın daha derin anlaşılmasını engellemektedir; bir
+çok insanı topluluğumuza getirmektedir, ama onlara savunmayı
+öğretmemektedir. Bu iyidir, gidebildiği kadar, ama özgürlüğün güvenliğini
+sağlamak için yeterli değildir. Kullanıcıları özgür yazılıma çekmek, kendi
+özgürlüklerini savunacak şekle kavuşturacak yolun sadece bir parçasıdır.</p>
+
+<p>Yakın zamanda veya daha sonra bu kullanıcılar bazı pratik avantajlar için
+özel mülk yazılım kullanmayı ikna edilecektir. Sayısız firma bu tarz
+cazibeler sunmaktadır, hatta bazıları bedava kopyalar da
+sunmaktadır. Kullanıcı neden reddetsin? Sadece eğer özgür yazılımın
+kendisine sağladığı özgürlüğe değer vermeyi öğrendiyse, belirli bir özgür
+yazılımın kendisine sağladığı teknik ve pratik kolaylıktan ziyade özgürlüğe
+değer verdiği için. Bu fikri yaymak için, özgürlük hakkında
+konuşmalıyız. Belli bir miktarda işletmelere yönelik “sessiz kalma”
+yaklaşımı topluluk için yararlı olabilir, ama eğer özgürlük sevgisinin bir
+ayrıksılık olarak görülmesi yaygınlaşırsa tehlikelidir.</p>
+
+<p>Tam olarak bu tehlikeli durumdayız. Özgür yazılımla uğraşan çoğu insan,
+özellikle de dağıtımcılar, özgürlük hakkında oldukça az konuşuyorlar, çünkü
+genellikle &ldquo;ticari anlamda daha kabul edilebilir&rdquo; olma
+arayışındalar. Neredeyse bütün GNU/Linux işletim sistemi dağıtımları temel
+özgür sisteme özel mülk paketler ekliyor ve kullanıcılarının bunu bir kusur
+değil de avantaj olarak değerlendirmesini istiyor.</p>
+
+<p>Özel mülk eklenti yazılım ve kısımsal olarak özgür olmayan GNU/Linux
+dağıtımları verimli bir zemin bulmuşlardır, çünkü topluluğumuzun büyük bir
+kısmı yazılımlarıyla ilgili özgürlük konusunda ısrarcı değildir. Bu bir
+rastlantı değildir. Çoğu GNU/Linux kullanıcısı sistemle “açık kaynak”
+tartışmasıyla tanışmaktadır, bu tartışmada özgürlük bir amaç olarak
+anlatılmamaktadır. Pratikler özgürlüğü desteklememekte ve özgürlüğün
+hakkında konuşup elden ele geçmesine neden olmamaktadır. Bu eğilimi aşmak
+için, özgürlük hakkında daha az değil, daha fazla konuşmamız gerekli.</p>
+
+<h3>&ldquo;FLOSS&rdquo; ve &ldquo;FOSS&rdquo;</h3>
+
+<p> &ldquo;FLOSS&rdquo; ve &ldquo;FOSS&rdquo; terimleri; <a
+href="/philosophy/floss-and-foss.html">özgür yazılım ve açık kaynak</a>
+arasında nötr olmak için kullanılır. Tarafsızlık sizin hedefiniz ise
+&ldquo;FLOSS&rdquo; ikisinin de iyisidir çünkü gerçekten tarafsız. Fakat
+özgürlük için ayağa kalkmak istiyorsan nötr bir terim kullanmak bu şekilde
+olmaz. Özgürlük için ayağa kalkmak, insanlara özgürlüğü desteklediğinizi
+göstermeyi gerektirir.</p>
+
+<h3>Tüketici Bilinci İçin Rakipler</h3>
+
+<p>&ldquo;Özgür&rdquo; ve &ldquo;açık&rdquo;, tüketici bilinci için
+rakip. &ldquo;Özgür yazılım&rdquo; ve &ldquo;açık kaynak&rdquo; farklı
+fikirler ancak çoğu insanın yazılıma bakmasıyla aynı kavramsal alan için
+rekabet ediyorlar. İnsanlar &ldquo;açık kaynak&rdquo; söyleme ve düşünme
+alışkanlığı kazandıklarında bu, özgür yazılım hareketinin felsefesini
+kavrama ve onun hakkında düşünmelerine engel teşkil eder. Bizi ve
+yazılımımızı &ldquo;açık&rdquo; kelimesiyle ilişkilendirmeye zaten
+gelmişlerse <em>başka</em> bir şeye dayandığımızı fark etmeden önce onları
+entelektüel olarak şok etmemiz gerekebilir. &ldquo;Açık&rdquo; kelimesini
+destekleyen herhangi bir aktivite, özgür yazılım hareketi fikirlerini
+gizleyen perdeyi genişletme eğilimindedir.</p>
+
+<p>Bu nedenle özgür yazılım aktivistlerinin kendisini &ldquo;açık&rdquo; olarak
+nitelendiren bir etkinlik üzerinde çalışmayı reddetmeleri önerilir. Faaliyet
+kendi içinde iyi olsa bile yaptığınız her katkı açık kaynak fikrini
+destekleyerek tarafınıza biraz zarar verir. Kendilerini &ldquo;free&rdquo;
+ya da &ldquo;libre&rdquo; olarak adlandıran birçok iyi aktivite var. Bu
+projelere yapılan her katkı, bir yandan da biraz ekstra fayda
+sağlıyor. Aralarından seçim yapabileceğiniz pek çok faydalı projeyle neden
+fazladan iyi olanı seçmiyorsunuz?</p>
+
+<h3>Sonuç</h3>
+
+<p>Açık kaynak savunucuları yeni kullanıcıları topluluğa çektikçe, biz özgür
+yazılım aktivistleri özgürlük konusunu onların dikkatine çekme görevini
+üstlenmeliyiz. her zamankinden daha fazla ve daha yüksek sesle &ldquo;bu
+özgür yazılımdır ve size özgürlük sağlar!&rdquo; diye söylememiz
+gerekiyor. Her &ldquo;açık kaynak&rdquo; yerine &ldquo;özgür yazılım&rdquo;
+dediğinizde mücadelemize yardımcı olmuş olursunuz.</p>
+
+</div>
+
+<h4>Notlar</h4>
+
+<!-- The article is incomplete (#793776) as of 21st January 2013.
+<p>
+
+Joe Barr's article,
+<a href="http://www.itworld.com/LWD010523vcontrol4">&ldquo;Live and
+let license,&rdquo;</a> gives his perspective on this issue.</p>
+-->
+<p>
+Lakhani ve Wolf'un <a
+href="http://ocw.mit.edu/courses/sloan-school-of-management/15-352-managing-innovation-emerging-trends-spring-2005/readings/lakhaniwolf.pdf">özgür
+yazılım geliştiricilerinin güdüsü üzerine bildirisi</a> önemli oranda bir
+kesimin yazılımın özgür olması gerektiği görüşüyle güdülendiğini
+belirtmektedir. Bu sonuç, konuyu etik bir konu olarak ele alan görüşü
+desteklemeyen SourceForge üzerindeki geliştiricilerin incelendiği gerçeğine
+rağmendir.</p>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a> adresine iletin. FSF ile
+iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a> adresine
+gönderin.</p>
+
+<p>
+
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve
+önerilerinizi lütfen <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">bize&nbsp;bildirin</a>.</p><p>Bu
+yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a>
+sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri
+gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a
+href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a
+href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma&nbsp;sayfamızı</a>
+ziyaret edebilirsiniz.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2007, 2010, 2012, 2015, 2016, 2019, 2020 Richard Stallman</p>
+
+<p>Bu sayfa <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative
+Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında
+lisanslanmıştır.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+<li>The FLOSS Information &lt;theflossinformation@yandex.com&gt;, 2019.</li>
+<li>T. E. Kalaycı, 2010.</li>
+</ul></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2020/10/06 08:42:12 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>