diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html | 229 |
1 files changed, 138 insertions, 91 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html index 27e0ba5..89c7e97 100644 --- a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html @@ -1,35 +1,35 @@ <!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-linux-faq.en.html" --> -<!--#include virtual="/server/html5-header.tr.html" --> +<!--#include virtual="/server/header.tr.html" --> <!-- Parent-Version: 1.96 --> +<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> +<!--#set var="TAGS" value="gnulinux" --> +<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> <!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> <title>GNU/Linux SSS - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title> <!--#include virtual="/gnu/po/gnu-linux-faq.translist" --> <!--#include virtual="/server/banner.tr.html" --> -<h2 class="c">GNU/Linux SSS</h2> +<!--#include virtual="/gnu/gnu-breadcrumb.tr.html" --> +<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> +<!--#include virtual="/server/top-addendum.tr.html" --> +<div class="article reduced-width"> +<h2>GNU/Linux SSS</h2> -<address class="byline c">yazan Richard Stallman</address> +<address class="byline">yazan Richard Stallman</address> -<div class="reduced-width"> -<hr class="no-display" /> -<div class="announcement"> -<p>Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, <a -href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux ve GNU Projesi</a>, <a -href="/gnu/why-gnu-linux.html">Neden GNU/Linux?</a> ve <a -href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç Duymamış GNU -Kullanıcıları</a> başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.</p> -</div> -<hr class="thin" /> - -<div class="article"> +<div class="introduction"> <p> İnsanlar, pek çok kimsenin “Linux” olarak adlandırdığı sistem için, GNU/Linux adını kullandığımızı ve bu adın kullanılmasını önerdiğimizi gördüklerinde pek çok soru sorabiliyorlar. İşte yaygın sorular ve yanıtlarımız.</p> +</div> +<div class="toc"> +<hr class="no-display" /> +<h3 class="no-display">İçindekiler</h3> <ul> <li><a href="#why">Neden kullandığımız sistemi Linux olarak değil de GNU/Linux @@ -138,6 +138,8 @@ adlandırmamız gerekmiyor mu?</a></li> <li><a href="#whyslash">Neden “GNU Linux” yerine “GNU/Linux” yazıyorsunuz?</a></li> +<li><a href="#linuxlibre">GNU'nun kendi Linux çekirdeği sürümü var mı?</a></li> + <li><a href="#pronounce">“GNU/Linux” ismi nasıl telafuz ediliyor?</a></li> @@ -147,12 +149,12 @@ Emacs” yazıyorsunuz?</a></li> <li><a href="#whyorder">Neden “Linux/GNU” değil de, “GNU/Linux”?</a></li> -<li><a href="#distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri buna “Falanca -Linux” diyorlar ancak bu, sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir +<li><a href="#distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri ona “Falanca +Linux” diyorlar ancak bu sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir şey ifade etmiyor. Neden onu istedikleri gibi adlandırmasınlar ki?</a></li> -<li><a href="#distronames">Benim dağıtımımın adı “Falanca Linux”; bu onun -gerçekten Linux olduğunu göstermez mi?</a></li> +<li><a href="#distronames">Benim dağıtımımın adı “Falanca Linux”; bu +onun gerçekten Linux olduğunu göstermez mi?</a></li> <li><a href="#distronames1">Benim dağıtımımın resmi ismi “Falanca Linux”. Dağıtımı “Falanca Linux” dışında herhangi bir şey @@ -269,7 +271,16 @@ kullanışlı olduğuyla veya kimin kazandığıyla ilgileniyor. Onların deste almak için farklı bir yol izleseniz olmaz mıydı?</a></li> </ul> -<hr class="thin" /> +</div> + +<div class="announcement comment" role="complementary"> +<p>Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, <a +href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux ve GNU Projesi</a>, <a +href="/gnu/why-gnu-linux.html">Neden GNU/Linux?</a> ve <a +href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç Duymamış GNU +Kullanıcıları</a> başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.</p> +<hr class="no-display" /> +</div> <dl> @@ -312,9 +323,12 @@ tarafından kavranmasına yardımcı olur</a>.</p> <dt id="what">GNU ve Linux arasındaki gerçek ilişki nedir? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#what">#what</a>)</span></dt> -<dd>GNU işletim sistemi ve Linux çekirdeği, tamamlayıcı işler yapan ayrı yazılım +<dd> +<p> +GNU işletim sistemi ve Linux çekirdeği, tamamlayıcı işler yapan ayrı yazılım projeleridir. Genellikle bir <a href="/distros/distros.html">GNU/Linux</a> -dağıtımında paketlenir ve birlikte kullanılır.</dd> +dağıtımında paketlenir ve birlikte kullanılır.</p> +</dd> <dt id="howerror">Nasıl oldu da çoğu kimse sistemi “Linux” olarak adlandırmayı yeğledi? <span class="anchor-reference-id">(<a @@ -351,12 +365,12 @@ href="#always">#always</a>)</span></dt> <dd> Her zaman değil, yalnızca bütün sistemden söz ederken. Eğer özellikle çekirdekten söz ediyorsanız, geliştiricisinin seçtiği “Linux” -adını kullanabilirsiniz. +adını kullanmalısınız. <p> İnsanlar bütün sistemi “Linux” olarak adlandırdığında, sonuç olarak bütün bir sisteme çekirdek ile aynı adı vermiş oluyorlar. Bu, birçok karmaşıklığa neden olmaktadır, çünkü böyle bir kullanımda, biri bir şey -söylediğinde, çekirdekten mi yoksa tüm sistemden mi bahsedildiğini yalnızca +söylediğinde, çekirdekten mi yoksa tüm sistemden mi söz edildiğini ancak uzmanlar anlayabilir. Tüm sistemi “GNU/Linux”, çekirdeği de “Linux” olarak adlandırarak, anlam karmaşasını önlemiş olursunuz.</p> @@ -434,11 +448,12 @@ ikna edebilirsek (ki pek kolay olmayacaktır) ya da tamamen bozguna uğrarsak verebilme konusunda ifade özgürlüğünü desteklemiyor mu? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#freespeech">#freespeech</a>)</span></dt> <dd> +<p> Elbette, işletim sistemini dilediğiniz şekilde adlandırmak konusunda ifade özgürlüğünüzün olduğuna inanıyoruz. Biz, insanlardan sistemi GNU/Linux olarak adlandırmalarını; GNU Projesi'ne adil davranılmasını sağlamak, GNU’nun dayandığı özgürlük değerlerini yaymak ve sistemi var edenin o -özgürlük değerleri olduğundan başkalarını haberdar etmek için istiyoruz. +özgürlük değerleri olduğundan başkalarını haberdar etmek için istiyoruz.</p> </dd> <dt id="everyoneknows">Herkes GNU'nun sistemi geliştirmedeki rolünü bildiğinden isimdeki @@ -451,7 +466,7 @@ kullanan insanlar, GNU sistemi hakkında çoğunlukla hiçbir şey bilmiyor. Sistem hakkındaki birçok makale de “GNU” adından ya da GNU'nun dayandığı ideallerden söz etmiyor. <a href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç Duymamış GNU -Kullanıcıları</a> makalesinde bu durum ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. +Kullanıcıları</a> yazısında bu durum ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. <p> Bunu söyleyen insanlar muhtemelen, bütün bilgisayar kurtlarını (geek) kendisi gibi zanneden bilgisayar kurtlarıdır. Genellikle bilgisayar kurtları @@ -472,12 +487,12 @@ Projesi'nin rolünden söz etmek mantıklı olabilir.</p> href="#everyoneknows2">#everyoneknows2</a>)</span></dt> <dd> +<p> Eğer kullandığınız kelimeler bilginizi yansıtmıyorsa, başkalarına da öğretemezsiniz. GNU/Linux sistemini duymuş olan çoğu kimse, sistemin “Linux” olduğunu, bunun Linus Torvalds tarafından ortaya -çıkarıldığını ve bu sistemin “açık kaynaklı” olarak -tasarlandığını zannediyorlar. Eğer doğrusunu onlara siz söylemezseniz kim -söyleyecek? +çıkarıldığını ve bu sistemin “açık kaynak” olarak tasarlandığını +zannediyorlar. Eğer doğrusunu onlara siz söylemezseniz kim söyleyecek?</p> </dd> <dt id="windows">“GNU/Linux”u “Linux” olarak kısaltmak, @@ -546,8 +561,8 @@ ta 80'lerde yayımlanmış, sistem tasarımına ilişkin bazı kitaplarda görüyoruz. Aynı zamanda (80'lerde) “Unix işletim sistemi” bütün sistem programlarını kapsayacak şekilde kullanılıyordu. Berkeley'in Unix sürümü ise oyunları bile içeriyordu. GNU'nun, Unix benzeri bir işletim -sistemi olmasını tasarladığımız için, “işletim sistemi” terimini biz de aynı -şekilde kullanıyoruz.</p> +sistemi olmasını tasarladığımız için, “işletim sistemi” terimini +biz de aynı şekilde kullanıyoruz.</p> <p> Çoğu zaman insanlar, “Linux işletim sistemi”nden söz ettiklerinde “işletim sistemi” terimini bizim kullandığımız @@ -559,9 +574,9 @@ ettiğinize ilişkin anlam karmaşasını gidermek için de lütfen “çekirdek” kelimesini kullanınız.</p> <p> Eğer eksiksiz programlar bütünü için “işletim sistemi” yerine -“sistem dağıtımı” gibi başka terimler kullanmayı tercih ediyorsanız, -sakıncası yok. Sonrasında ise, GNU/Linux sistem dağıtımlarından söz etmek -gerekiyor.</p> +“sistem dağıtımı” gibi başka terimler kullanmayı tercih +ediyorsanız, sakıncası yok. Sonrasında ise, GNU/Linux sistem dağıtımlarından +söz etmek gerekiyor.</p> </dd> <dt id="house">Bir sistemin çekirdeği bir evin temeli gibidir. Temeli olmayan bir eve nasıl @@ -593,15 +608,17 @@ yılında GNU sisteminin içinde bulunduğu duruma benzetilebilir. href="#brain">#brain</a>)</span></dt> <dd> +<p> Bir bilgisayar sistemi tam olarak bir insan bedeni gibi değildir ve hiçbir -parçası insan beyniyle kıyaslanabilecek bir rol oynamaz. +parçası insan beyniyle kıyaslanabilecek bir rol oynamaz.</p> </dd> <dt id="kernelmost">Çekirdeği yazmak bir işletim sisteminin büyük bölümü değil midir? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#kernelmost">#kernelmost</a>)</span></dt> <dd> -Hayır, birçok bileşen çok fazla iş gerektirmektedir. +<p> +Hayır, birçok bileşen çok fazla iş gerektirmektedir.</p> </dd> <dt id="nokernel">Bir işletim sisteminin çekirdeğe ihtiyacı var. GNU Projesi bir çekirdek @@ -658,9 +675,9 @@ adlandırılan tam bir sistem dağıtımı geliştiriyoruz. Bu, GNU sisteminin önemli bir bölümünün yeniden paketlenmesini içerir.</p> <p> -GNU paketlemesinin son basamağını GNU adı altında hiçbir zaman atmadık ancak -bu, GNU'nun ne tür bir şey olduğunu değiştirmiyor. GNU bir işletim -sistemidir.</p> +GNU paketlemesinin son basamağını “GNU” adı altında hiçbir zaman +atmadık ancak bu, GNU'nun ne tür bir şey olduğunu değiştirmiyor. GNU bir +işletim sistemidir.</p> </dd> <dt id="afterkernel">Biz, tüm sisteme, çekirdeğin, yani Linux'un adını veriyoruz. Bir işletim @@ -687,11 +704,12 @@ söyleyip yazabilirsiniz.</p> class="anchor-reference-id">(<a href="#feel">#feel</a>)</span></dt> <dd> +<p> Linux hissi diye bir şey yoktur çünkü Linux'un kullanıcı arayüzü yoktur. Herhangi bir modern çekirdek gibi Linux da programları çalıştırmak için bir temel oluşturur; kullanıcı arayüzleri sistemin başka yerlerine aittir. GNU/Linux ile insan etkileşimi her zaman diğer programlardan geçer -ve bu his onlardan gelir. +ve bu his onlardan gelir.</p> </dd> <dt id="long">“GNU/Linux” ifadesindeki sorun, bunun çok uzun olması… Daha kısa @@ -780,7 +798,7 @@ Pek çok kimse sistemi, “Linux” olarak bildiği için, eğer biz “GNU” dersek aynı sistemden bahsettiğimizi anlamayabilirler. Ama eğer “GNU/Linux” dersek, kulaklarına çalınan bilgi ile bunun arasında bağlantı kurabilirler.</li> -</ul><p></p> +</ul> </dd> <dt id="trademarkfee">Eğer, bir ürün isminde “Linux” kelimesini kullanırsam @@ -797,7 +815,7 @@ herhangi bir ödeme yapma zorunluluğunuz yoktur. <p> Dolayısıyla eğer sistemi “Linux” olarak adlandırmanın karşılığında bir ücret ödemekten kurtulmak için sistemi sadece -“GNU” olarak adlandırmak isterseniz sizi tenkit etmeyiz.</p> +“GNU” olarak adlandırmak isterseniz sizi eleştirmeyiz.</p> </dd> <dt id="many">Sistemin bugünkü haline pek çok başka projenin de katkısı bulunmuştur; @@ -837,10 +855,11 @@ oynamaktadır; onu GNU/systemd/Linux olarak adlandırmak zorunda mıyız? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#others">#others</a>)</span></dt> <dd> +<p> systemd oldukça önemli bir bileşendir ancak yine de ne çekirdek (Linux) kadar ne de bir bütün olarak sistemin temeli (GNU) kadar önemlidir. Ancak sistemi “GNU/systemd/Linux” olarak adlandırarak systemd'in -varlığını vurgulamak isterseniz bunu yapmakta yanlış hiçbir şey yoktur. +varlığını vurgulamak isterseniz bunu yapmakta yanlış hiçbir şey yoktur.</p> </dd> <dt id="others">Sistemin bugünkü haline başka pek çok proje de katkıda bulunmuştur, fakat @@ -912,8 +931,8 @@ geliştirilmedi ya da özellikle GNU Projesi'ne katkıda bulunmadı. Linus Torvalds, Linux'u kendine ait bağımsız bir proje olarak yazdı. Dolayısıyla “bir GNU paketi olan Linux” anlamı doğru değildir.</p> <p> -Linux'un (çekirdek) farklı bir GNU sürümünden bahsetmiyoruz. Özgür GNU/Linux -dağıtımları, <a href="http://directory.fsf.org/project/linux">Linux'un +Linux çekirdeğinin farklı bir GNU sürümünden söz etmiyoruz. Özgür GNU/Linux +dağıtımları, <a href="https://directory.fsf.org/wiki/Linux-libre">Linux'un farklı sürümlerini</a>kullanırlar, çünkü “standart” sürümde özgür olmayan aygıt yazılımı “blobları” (ikili büyük nesne) vardır. Eğer bunlar GNU Projesi'nin bir parçası olsaydı, “GNU @@ -921,10 +940,10 @@ Linux” ifadesi doğru olabilirdi, ancak biz bu ifadeyi kullanmak istemezdik, çünkü epey kafa karıştırıcı olurdu.</p> <p> Çekirdek olarak Linux'u kullanmasıyla ayırt edilen bir GNU işletim sistemi -sürümünden söz ediyoruz. Aradaki yatık çizgi durumu ifade edebiliyor, çünkü +sürümünden söz ediyoruz. Aradaki eğik çizgi durumu ifade edebiliyor, çünkü bu çizgi ifadeye “birleşim” anlamı katıyor (tıpkı -“Girdi/Çıktı” ifadesinde olduğu gibi...). Bu sistem GNU ile -Linux'un birleşimidir. Dolayısıyla adı “GNU/Linux”'tur.</p> +“Girdi/Çıktı” ifadesinde olduğu gibi). Bu GNU sistemidir, +altında Linux çekirdeği vardır. Dolayısıyla adı “GNU/Linux”'tur.</p> <p> “Birleşimi” tarif etmek için başka yollar da vardır. Eğer artı işaretinin daha açık olduğunu düşünüyorsanız, lütfen onu @@ -932,6 +951,22 @@ kullanın. Fransızca'da tire işareti daha açıktır: “GNU-Linux” İspanyolca'da ise bazen “GNU con Linux” deriz.</p> </dd> +<dt id="linuxlibre">GNU'nun kendi Linux çekirdeği sürümü var mı? <span +class="anchor-reference-id">(<a href="#linuxlibre">#linuxlibre</a>)</span></dt> + +<dd> +Evet ve hayır. Özgür GNU/Linux dağıtımları, Linux'un “standart” +sürümündeki özgür olmayan aygıt yazılımı “blobları”nı kaldıracak +şekilde biraz değiştirilmiş Linux sürümlerini kullanıyorlar. Bazı +dağıtımlar, GNU Projesinin özgürleştirilmiş Linux sürümü olan <a +href="https://directory.fsf.org/wiki/Linux-libre">GNU Linux-Libre</a>'yi +kullanıyorlar. Ancak bu bir çatallama değildir, her bir standart Linux +sürümünü alıp bloblardan temizlediğimiz bir sürümdür. +<p> +Diğer özgür dağıtımlar, Linux'ten “blobları” kaldırmaya yönelik +kendi düzenlemelerini yapıyorlar.</p> +</dd> + <dt id="pronounce">“GNU/Linux” ismi nasıl telafuz ediliyor? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#pronounce">#pronounce</a>)</span></dt> <dd> @@ -951,7 +986,7 @@ href="#whynoslash">#whynoslash</a>)</span></dt> <p> İngilizce kurallarına göre, “GNU Emacs” yapısında “GNU” kelimesi “Emacs” kelimesini niteler. Bu da, -bir GNU paketi olan Emacs adındaki bir programı tanımlar.</p> +bir GNU paketi olan Emacs adındaki bir programı tanımlamanın doğru yoludur.</p> <p> “GNU/Emacs” ise işletim sistemi olan GNU ile program olan Emacs birleşimi anlamına gelecektir. Bu program için bu uygun değildir, bu nedenle @@ -977,7 +1012,7 @@ etmelerinden ve sanki bütün sistem Linux'muş gibi göstermelerinden çok daha iyidir.</p> </dd> -<dt id="distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri buna “Falanca Linux” diyorlar ancak +<dt id="distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri ona “Falanca Linux” diyorlar ancak bu, sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir şey ifade etmiyor. Neden onu istedikleri gibi adlandırmasınlar ki? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#distronames0">#distronames0</a>)</span></dt> @@ -1101,7 +1136,7 @@ yapmıştık... Bunu yeniden yapmak artık pek faydalı görünmüyor. Böyle bi belirgin pratik avantajlar sağlamadığı sürece de hiç bir amaca hizmet etmeyecektir.</p> <p> -Bunun yerine gNewSense ve Ututo gibi %100 özgür GNU/Linux dağıtımlarının +Bunun yerine Trisquel ve Parabola gibi %100 özgür GNU/Linux dağıtımlarının geliştiricilerine yardımcı oluyoruz.</p> </dd> @@ -1147,8 +1182,8 @@ istemeyen ilk (hâlâ da neredeyse tek) grup oldu.</p> İnsanların, GNU sisteminin bir sürümüne “Linux” adını verdiklerini ve bu kargaşanın çalışmalarımıza köstek olduğunu gösteren ilk deneyimdi bu bizim için.. Sisteme “GNU/Linux” demenizi istemek; -bu soruna ve “Linux” şeklindeki yanlış adlandırmadan ötürü oluşan başka -sorunlara karşı bizim verdiğimiz yanıttır.</p> +bu soruna ve “Linux” şeklindeki yanlış adlandırmadan ötürü +oluşan başka sorunlara karşı bizim verdiğimiz yanıttır.</p> </dd> <dt id="wait">İnsanlardan GNU/Linux adını kullanmalarını istemekte neden bu kadar @@ -1226,24 +1261,23 @@ GNU'daki hiçbir kod, Unix'ten gelme değildir, fakat GNU Unix uyumlu bir sistemdir. Bu yüzden, GNU içindeki birçok düşünce ve özellik, Unix'ten gelmektedir. Açılımı “GNU's Not Unix” (GNU Unix Değildir) olan “GNU” ismi, bu miras karşılığında Unix'e bir pay vermenin mizahi -bir yoludur. Bu isim belirlenirken, 70'lerde başlamış bir -“hacker” geleneği olan, kendini tekrar eden isimler türetme -uygulamasına bağlı kalınmıştır.</p> +bir yoludur. Bu isim belirlenirken, 70'lerde başlamış bir hacker geleneği +olan, kendini tekrar eden isimler türetme uygulamasına bağlı kalınmıştır.</p> <p> Bu şekilde kendini tekrar eden isimlere ilk örnek TINT idi, (“TINT Is Not TECO” — TINT TECO Değildir). TINT'in yazarı, TECO'yu başka bir şekilde kodlamıştı (zaten farklı sistemler için pek çok farklı kodlama örneği vardı), fakat ona “<em>falanca</em> TECO” gibi sıkıcı bir -ad vermektense, akıllıca ve eğlenceli bir isim -tasarladı. (“Hack”in anlamı da budur zaten: <a -href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html">oyunbaz bir zeka</a>.)</p> +ad vermektense, akıllıca ve eğlenceli bir isim tasarladı. (Hackin +[üstatlığın] anlamı da budur zaten: <a +href="https://stallman.org/articles/on-hacking.html">oyunbaz bir zeka</a>.)</p> <p> -Başka “hacker”lar da bu isme bayıldılar. Öyle ki biz de bu -yaklaşımı taklit ettik. Mevcut başka programlara çok benzeyen bir programı -sıfırdan yazıyorsanız, (o programın ismine “Klever” diyelim), -ona “MINK is not Klever” (MINK Klever Değildir) gibi kendini -tekrar eden bir ad verebilirsiniz. Aynı ruhla biz de Unix yerine yaptığımız -sistemi “GNU's Not Unix” (GNU Unix Değildir) diye adlandırdık.</p> +Başka hackerlar da bu isme bayıldılar, biz de bu yaklaşımı taklit +ettik. Mevcut başka programlara çok benzeyen bir programı sıfırdan +yazıyorsanız, (o programın ismine “Klever” diyelim), ona +“MINK is not Klever” (MINK Klever Değildir) gibi kendini tekrar +eden bir ad verebilirsiniz. Aynı ruhla biz de Unix yerine yaptığımız sistemi +“GNU's Not Unix” (GNU Unix Değildir) diye adlandırdık.</p> <p> Tarihsel olarak, Unix'i geliştiren AT&T Unix'e benzeyen bir sistemin isminde, bu sistem % 99 Unix'ten kopyalanmış bile olsa, “Unix” @@ -1295,23 +1329,25 @@ sistemi kullandığım anlamına mı gelir? <span class="anchor-reference-id">(< href="#othersys">#othersys</a>)</span></dt> <dd> +<p> “GNU/Linux” ile kastettiğimiz durumla aynı şey değildir bu. GNU araçları GNU yazılımlarının birer parçasıdır. GNU yazılımları da GNU sisteminin bir parçasıdır. Bunların altında ise GNU ile ortak hiçbir kod içermeyen bambaşka bir işletim sistemi olacaktır. Neticede bu durum, -GNU/Linux'tan tamamen farklıdır. +GNU/Linux'tan tamamen farklıdır.</p> </dd> <dt id="justlinux">Linux, GNU'suz kullanılamaz mı? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#justlinux">#justlinux</a>)</span></dt> <dd> +<p> Linux bazı cihazlarda kendisi tarafından veya başka küçük programlarla kullanılır. Bu küçük yazılım sistemleri GNU/Linux sisteminden çok uzak. Kullanıcılar bunları PC'lere yüklemezler, örneğin; onları oldukça heves kırıcı bulurlar. Bu küçük platformların GNU/Linux'tan ne kadar farklı olduğunu göstermek için bu cihazların sadece Linux çalıştırdığını söylemek -faydalıdır. +faydalıdır.</p> </dd> <dt id="howmuch">Sistemin GNU/Linux olması için GNU sisteminin ne kadarına ihtiyaç var? <span @@ -1420,11 +1456,12 @@ görüşlerinden değil, özgürlük ideallerinden doğduğunu bilmelidir.</p> href="#claimlinux">#claimlinux</a>)</span></dt> <dd> +<p> Yanlış olur, dolayısıyla biz öyle nitelendirmiyoruz. Torvalds'ın çalışması Linux'tur (çekirdek). Biz bu çalışmayı GNU Projesi'ne atfetmemeye veya bunu “GNU” olarak nitelendirmemeye özen gösteriyoruz. Biz tüm sistemden söz ederken “GNU/Linux” adını kullanarak onun emeğini -takdir ediyoruz. +takdir ediyoruz.</p> </dd> @@ -1433,12 +1470,14 @@ takdir ediyoruz. href="#linusagreed">#linusagreed</a>)</span></dt> <dd> -<p>Bunu başlangıçta kabul ediyordu. En eski Linux sürüm notlarında şöyle der: -“<a -href="http://ftp.funet.fi/pub/linux/historical/kernel/old-versions/RELNOTES-0.01">Linux -ile kullanılan araçların büyük bölümü GNU yazılımı olup bunlar GNU copyleft -lisansı altındadır. Bu araçlar dağıtımın içinde yer almaz. Daha fazla bilgi -için bana (veya GNU'ya) sorun”</a>.</p> +<p>Bunu başlangıçta kabul ediyordu. “<a +href="https://ftp.funet.fi/pub/linux/historical/kernel/old-versions/RELNOTES-0.01">En +eski Linux sürüm notlarında</a> şöyle der:</p> +<blockquote><p> + Linux ile kullanılan araçların büyük bölümü GNU yazılımı olup bunlar GNU +copyleft lisansı altındadır. Bu araçlar dağıtımın içinde yer almaz. Daha +fazla bilgi için bana (veya GNU'ya) sorun. +</p></blockquote> </dd> <dt id="finishhurd">Neden GNU Hurd çekirdeğini bitirmiyor, GNU sistemini bir bütün olarak @@ -1453,7 +1492,7 @@ takdir istiyoruz. büyük bir iş olacaktır ve bu açıkça gerekli değildir. Bir çekirdek olarak Linux'ta etik olarak yanlış olan tek şey, aygıt yazılımı blob'unun eklenmesidir; bu sorun için en iyi çözüm,<a -href="http://fsf.org/campaigns/priority-projects"> blob'lar için özgür +href="https://fsf.org/campaigns/priority-projects"> blob'lar için özgür ikameler geliştirmektir</a>.</p> </dd> @@ -1462,13 +1501,14 @@ halde neden hâlâ bunu düşünüp duruyoruz? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#lost">#lost</a>)</span></dt> <dd> +<p> Bu bir savaş değil. Bir eğitim seferberliği... Sisteme ne ad vereceğimiz, yalnızca “toplum” tarafından bir anda alınabilecek tek bir karar değildir: Her insan, her kuruluş hangi ismi kullanacağına kendisi karar verebilir. Başkalarının “GNU/Linux” demesini sağlayamazsınız, ama sisteme kendiniz “GNU/Linux” demeye karar verebilirsiniz. Böyle yaparak da başkalarını eğitmeye yardımcı olmuş -olursunuz. +olursunuz.</p> </dd> <dt id="whatgood">Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O halde @@ -1476,6 +1516,7 @@ olursunuz. class="anchor-reference-id">(<a href="#whatgood">#whatgood</a>)</span></dt> <dd> +<p> Bu, ya hep ya hiç durumu değildir: doğru-yanlış bilgiler öyle ya da böyle farklı kişilerce yayılıyor. Eğer siz sisteme “GNU/Linux” derseniz, sistemin doğru geçmişini, kökenini ve var olma nedenini @@ -1484,7 +1525,7 @@ adlandırmayı her yerde tek başınıza, bizim düzelttiğimizden daha fazla düzeltemezsiniz, ama yardım edebilirsiniz. Eğer yalnızca birkaç yüz insan, sizin “GNU/Linux” terimini kullandığını görürse, önemli sayıda insanı, çok az çaba ile, eğitmiş olursunuz. Onlardan bazıları da, bu doğruyu -başkalarına yayar. +başkalarına yayar.</p> </dd> <dt id="explain">Sisteme “Linux” desek ve insanlara on dakikalık bir açıklama ile @@ -1493,9 +1534,9 @@ class="anchor-reference-id">(<a href="#explain">#explain</a>)</span></dt> <dd> Eğer başkalarına bu yolla açıklama yaparak bize yardım ederseniz, çabanızı -takdir ederiz, fakat bu en iyi yöntem olmaz. Bu, sistemi “GNU/Linux” olarak -isimlendirmek kadar etkili olmayacak ve zamanınızı verimsiz kullanmanıza yol -açacaktır. +takdir ederiz, fakat bu en iyi yöntem olmaz. Bu, sistemi +“GNU/Linux,” olarak isimlendirmek kadar etkili olmayacak ve +zamanınızı verimsiz kullanmanıza yol açacaktır. <p> Etkisizdir, çünkü zihinlere yerleşmez ve tabii ki başkalarına iletilemez. Açıklamanızı dinleyen kimi insanlar sizi dikkate alacak, hatta @@ -1560,19 +1601,22 @@ meşru mudur? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#rename">#rename</a>)</span></dt> <dd> +<p> Biz hiç bir şeyin ismini değiştirmiyoruz. Biz 1983 yılında sistemi duyurduğumuzdan beri bunu “GNU” olarak isimlendiriyoruz. Yanlış olan, sistemin adını “Linux” olarak değiştirmeye çalışan -insanların yaptıklarıdır.</dd> +insanların yaptıklarıdır.</p> +</dd> <dt id="force">İnsanlara sistemi “GNU/Linux” diye isimlendirmelerini dayatmak yanlış değil mi? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#force">#force</a>)</span></dt> <dd> +<p> İnsanlara bunu dayatmak yanlış olurdu. Zaten biz de böyle bir şeye kalkışmıyoruz. Biz sisteme “GNU/Linux” diyoruz ve sizden de -böyle demenizi talep ediyoruz. +böyle demenizi talep ediyoruz.</p> </dd> <dt id="whynotsue">Niçin bütün sistemi “Linux” olarak isimlendiren insanları dava @@ -1580,9 +1624,10 @@ etmiyorsunuz? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#whynotsue">#whynotsue</a>)</span></dt> <dd> +<p> Dava açmak için yasal zemin yok, fakat biz ifade özgürlüğüne inanan insanlar olarak, böyle bir davranışa girmek istemezdik zaten. Biz insanlardan sisteme -“GNU/Linux” demelerini, doğrusu bu olduğu için istiyoruz. +“GNU/Linux” demelerini, doğrusu bu olduğu için istiyoruz.</p> </dd> <dt id="require">İnsanların sistemi “GNU” diye isimlendirmesini zorunlu kılacak @@ -1590,6 +1635,7 @@ bir ifadeyi GNU GPL’ye yerleştirmeniz gerekmiyor mu? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#require">#require</a>)</span></dt> <dd> +<p> GNU GPL'nin amacı, özgür yazılımların sahipli sürümlerini üretenlere karşı kullanıcıların özgürlüğünü korumaktır. Sistemi “Linux” olarak isimlendiren kullanıcıların, özgür olmayan yazılımları GNU/Linux @@ -1598,7 +1644,7 @@ geliştirmek gibi, kullanıcıların özgürlüklerini sınırlayıcı şeyler y doğrudur. Ama yalnızca sistemi “Linux” olarak isimlendirmek, tek başına, kullanıcıların özgürlüklerini elinden almaz. GPL'nin, insanlara sistem için kullanacakları isim konusunda kısıtlamalar getirmesi uygun -olmaz. +olmaz.</p> </dd> <dt id="BSDlicense">Özgün BSD lisansı’nda, California Üniversitesi’nin emeğinin takdir @@ -1627,7 +1673,7 @@ href="#deserve">#deserve</a>)</span></dt> Bu soru, son derece tartışmalı bir genel etik önermeyi doğru varsayıyor: Buna göre eğer insanlar sizi kendilerine adil davranmaya zorlamazsa, onlardan istediğiniz kadar faydalanmaya hak kazanmış oluyorsunuz. Başka bir -deyişle bu önerme, “güçlü olan haklıdır” sözünü savunuyor. +deyişle bu önerme, güçlü olan haklıdır sözünü savunuyor. <p> Umarız siz de bizim gibi, bu önermeye karşı çıkıyorsunuzdur.</p> </dd> @@ -1650,8 +1696,9 @@ isimlendirmeyi doğru kılmaz mı? <span class="anchor-reference-id">(<a href="#somanyright">#somanyright</a>)</span></dt> <dd> +<p> Biz bir yanlışın popülerlik derecesinin, onu bir hakikat haline getirdiğini -düşünmüyoruz. +düşünmüyoruz.</p> </dd> <dt id="knownname">Sistemi çoğu kullanıcının zaten bildiği bir adla çağırmak daha iyi değil mi? @@ -1659,10 +1706,11 @@ düşünmüyoruz. href="#knownname">#knownname</a>)</span></dt> <dd> +<p> Kullanıcılar öğrenemezler. “GNU/Linux”, “Linux” içerdiğinden ne hakkında bahsettiğinizi anlayacaklardır. Arada bir “(çoğu zaman hatalı bir şekilde ‘Linux’ olarak -adlandırılır)” eklerseniz hepsi anlar. +adlandırılır)” eklerseniz hepsi anlar.</p> </dd> <dt id="winning">Birçok insan doğru-yanlış tartışmaları ile değil, neyin kullanışlı olduğuyla @@ -1682,7 +1730,6 @@ Umarız siz, doğru ve yanlışı önemseyenlerdensinizdir.</p> </dl> </div> -</div> <div class="translators-notes"> @@ -1745,8 +1792,8 @@ ziyaret edebilirsiniz.</p> There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> -<p>Copyright © 2001, 2006-2008, 2010, 2011, 2013, 2014-2018, 2020, 2021 -Free Software Foundation, Inc.</p> +<p>Copyright © 2001-2011, 2013-2018, 2020, 2022 Free Software Foundation, +Inc.</p> <p>Bu sayfa <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative @@ -1779,7 +1826,7 @@ href="mailto:sanemucan@gmail.com"><sanemucan@gmail.com></a>, <p class="unprintable"><!-- timestamp start --> Son Güncelleme: -$Date: 2021/04/10 06:59:59 $ +$Date: 2022/07/31 06:38:12 $ <!-- timestamp end --> </p> |