summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html1781
1 files changed, 1781 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html
new file mode 100644
index 0000000..c0f772f
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/gnu-linux-faq.html
@@ -0,0 +1,1781 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-linux-faq.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.91 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>GNU/Linux SSS - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title>
+
+<!--#include virtual="/gnu/po/gnu-linux-faq.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2>GNU/Linux SSS, yazan Richard Stallman</h2>
+
+<div class="announcement">
+ <blockquote><p>Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, <a
+href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux ve GNU Projesi</a>, <a
+href="/gnu/why-gnu-linux.html">Neden GNU/Linux?</a> ve <a
+href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç Duymamış GNU
+Kullanıcıları</a> başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.</p></blockquote>
+</div>
+
+<p>
+İnsanlar, pek çok kimsenin &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırdığı sistem
+için, GNU/Linux adını kullandığımızı ve bu adın kullanılmasını önerdiğimizi
+gördüklerinde pek çok soru sorabiliyorlar. İşte yaygın sorular ve
+yanıtlarımız.</p>
+
+<ul>
+
+<li><a href="#why">Neden kullandığımız sistemi Linux olarak değil de GNU/Linux
+olarak adlandırıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#whycare">İsim neden önemli? </a></li>
+
+<li><a href="#what">GNU ve Linux arasındaki gerçek ilişki nedir?</a></li>
+
+<li><a href="#howerror">Neden çoğu insan sisteme &ldquo;Linux&rdquo; diyor?</a></li>
+
+<li><a href="#always">Her zaman &ldquo;Linux&rdquo; yerine
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; mu demeliyiz?</a></li>
+
+<li><a href="#linuxalone">GNU olmasaydı Linux aynı başarıyı elde eder miydi?</a></li>
+
+<li><a href="#divide">İnsanları bu istekle bölmeseydiniz topluluk için daha iyi
+olmaz mıydı?</a></li>
+
+<li><a href="#freespeech">GNU Projesi; bir bireyin sistemlere kendi seçeceği
+herhangi bir ismi verebilme konusunda ifade özgürlüğünü desteklemiyor
+mu?</a></li>
+
+<li><a href="#everyoneknows">Herkes GNU'nun sistemi geliştirmedeki rolünü
+bildiğinden isimdeki &ldquo;GNU/&rdquo; söylenmese olmaz mı?</a></li>
+
+<li><a href="#everyoneknows2">GNU'nun bu sistemdeki rolünü bildiğime göre, hangi
+ismi kullandığımın ne önemi var?</a></li>
+
+<li><a href="#windows">&ldquo;GNU/Linux&rdquo;'u &ldquo;Linux&rdquo; olarak
+kısaltmak, &ldquo;Microsoft Windows&rdquo;u &ldquo;Windows&rdquo; olarak
+kısaltmak gibi değil midir?</a></li>
+
+<li><a href="#tools">GNU, Linux içinde yer alan bir dizi programlama aracı değil
+mi?</a></li>
+
+<li><a href="#osvskernel">Bir işletim sistemi ile bir çekirdek arasındaki fark
+nedir?</a></li>
+
+<li><a href="#house">Bir sistemin çekirdeği bir evin temeli gibidir. Temeli
+olmayan bir eve nasıl olur da tam gözüyle bakabiliriz?</a></li>
+
+<li><a href="#brain">Çekirdek sistemin beyni değil midir?</a></li>
+
+<li><a href="#kernelmost">Çekirdeği yazmak işletim sistemi geliştirmenin büyük
+bir bölümü değil midir?</a></li>
+
+<li><a href="#nokernel">Bir işletim sisteminin çekirdeğe ihtiyacı var. GNU
+Projesi bir çekirdek geliştirmediğine göre, sistem nasıl GNU oluyor?</a></li>
+
+<li><a href="#notinstallable">GNU adında bir şey bulamazsam ve kuramazsam
+&ldquo;GNU&rdquo; nasıl bir işletim sistemi olabilir?</a></li>
+
+<li><a href="#afterkernel">Biz, tüm sisteme, çekirdeğin, yani Linux'un adını
+veriyoruz. Bir işletim sistemine çekirdeğin adını vermek normal değil
+midir?</a></li>
+
+<li><a href="#feel">Başka bir sistem &ldquo;Linux hissine&rdquo; sahip olabilir
+mi?</a></li>
+
+<li><a href="#long">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ifadesindeki sorun, bunun çok uzun
+olması… Daha kısa bir isim önerseniz nasıl olur?</a></li>
+
+<li><a href="#long1">&ldquo;GliNUx&rdquo; sistemi (&ldquo;GNU/Linux&rdquo;
+yerine) olarak adlandırmaya ne dersiniz?</a></li>
+
+<li><a href="#long2">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ile ilgili sorun çok uzun
+olmasıdır. Neden &ldquo;GNU/&rdquo; deme zahmetine girmeliyim?</a></li>
+
+<li><a href="#long3">Ne yazık ki &ldquo;GNU/Linux&rdquo; beş hecelidir. İnsanlar
+bu kadar uzun bir terim kullanmayacak. Daha kısa bir tane bulamaz mısın?</a></li>
+
+<li><a href="#long4">Stallman her seferinde ona &ldquo;Richard Matthew
+Stallman&rdquo; olarak seslenmemizi istemiyor. Öyleyse neden her zaman
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; demeliyiz?</a></li>
+
+<li><a href="#justgnu">Linux ikincil bir katkı olduğuna göre, sistemi basitçe
+&ldquo;GNU&rdquo; diye adlandırmak gerçeğe aykırı mı olurdu? </a></li>
+
+<li><a href="#trademarkfee">Eğer, bir ürün isminde &ldquo;Linux&rdquo;
+kelimesini kullanırsam karşılığında ücret ödemem gerekir. Bu durum
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; kelimesini kullandığım zaman da geçerli… Peki, ücret
+ödememek için &ldquo;Linux&rdquo;u çıkarıp sadece &ldquo;GNU&rdquo;yu
+kullanmam hatalı mı olur?</a></li>
+
+<li><a href="#many">Sistemin bugünkü haline pek çok başka projenin de katkısı
+bulunmuştur; bunlar arasında TeX, X11, Apache, Perl ve başka pek çok program
+sayılabilir. Savlarınıza göre onların da emeklerini saymamız gerekmiyor mu
+(Fakat bu bizi anlamsız derecede uzun bir ada götürür.)</a></li>
+
+<li><a href="#systemd">systemd, günümüzde olduğu gibi GNU/Linux sisteminde
+önemli bir rol oynamaktadır; onu GNU/systemd/Linux olarak adlandırmak
+zorunda mıyız?</a></li>
+
+<li><a href="#others">Sistemin bugünkü haline başka pek çok proje de katkıda
+bulunmuştur, fakat onlar sistemin XYZ/Linux şeklinde adlandırılması
+konusunda ısrar etmiyorlar. Neden GNU'ya ayrıcalık tanıyalım?</a></li>
+
+<li><a href="#allsmall">GNU artık sistemin küçük bir kısmını oluşturur hale
+gelmiştir. Dolayısıyla neden onun adını analım?</a></li>
+
+<li><a href="#manycompanies">Sistemin bugünkü şekline pek çok şirket de katkıda
+bulunmuştur. Bu yüzden sistemi GNU/Red&nbsp;Hat/Novell/Linux olarak
+adlandırmamız gerekmiyor mu?</a></li>
+
+<li><a href="#whyslash">Neden &ldquo;GNU Linux&rdquo; yerine
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; yazıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#pronounce">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismi nasıl telafuz
+ediliyor?</a></li>
+
+<li><a href="#whynoslash">Neden &ldquo;GNU/Emacs&rdquo; yerine &ldquo;GNU
+Emacs&rdquo; yazıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#whyorder">Neden &ldquo;Linux/GNU&rdquo; değil de,
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo;?</a></li>
+
+<li><a href="#distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri buna &ldquo;Falanca
+Linux&rdquo; diyorlar ancak bu, sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir
+şey ifade etmiyor. Neden onu istedikleri gibi adlandırmasınlar ki?</a></li>
+
+<li><a href="#distronames">Benim dağıtımımın adı “Falanca Linux”; bu onun
+gerçekten Linux olduğunu göstermez mi?</a></li>
+
+<li><a href="#distronames1">Benim dağıtımımın resmi ismi &ldquo;Falanca
+Linux&rdquo;. Dağıtımı &ldquo;Falanca Linux&rdquo; dışında herhangi bir şey
+ile isimlendirmek yanlış olmaz mı?</a></li>
+
+<li><a href="#companies">Tek tek kişilerden dağıtımları &ldquo;GNU/Linux&rdquo;
+olarak adlandırmalarını istemek yerine, Mandrake, Red Hat ve IBM gibi
+şirketlerden dağıtımlarını &ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak adlandırmalarını
+istemek daha etkili olmaz mıydı?</a></li>
+
+<li><a href="#reserve">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismini, tamamen özgür
+yazılımlardan oluşan dağıtımlara saklamak daha iyi olmaz mı? Ne de olsa
+GNU'nun ideali de budur.</a></li>
+
+<li><a href="#gnudist">Neden Linux'un bir GNU dağıtımını (sic) üretip bunu
+GNU/Linux olarak adlandırmıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#linuxgnu">Neden yalnızca &ldquo;Linux GNU çekirdeğidir&rdquo;
+deyip mevcut GNU/Linux sürümlerinden birini &ldquo;GNU&rdquo; adı altında
+yayınlamıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#condemn">İlk zamanlarda da GNU Projesi, Linux kullanımını kınayıp
+buna karşı çıkıyor muydu?</a></li>
+
+<li><a href="#wait">İnsanlardan GNU/Linux adını kullanmalarını istemekte neden
+bu kadar geciktiniz?</a></li>
+
+<li><a href="#allgpled">GNU/ <i>isim</i> sözleşmesi GPL'li tüm programlara
+uygulanmalı mıdır?</a></li>
+
+<li><a href="#unix">GNU, Unix'ten pek çok şey miras aldığına göre, isminde
+&ldquo;Unix&rdquo;i kullanarak ona bir pay vermesi gerekiyor mu?</a></li>
+
+<li><a href="#bsd">&ldquo;GNU/BSD&rdquo; de dememiz gerekir mi?</a></li>
+
+<li><a href="#othersys">Eğer GNU araçlarını Windows üzerine kurarsam, bu benim
+bir GNU/Windows sistemi kullandığım anlamına mı gelir?</a></li>
+
+<li><a href="#justlinux">Linux, GNU'suz kullanılamaz mı?</a></li>
+
+<li><a href="#howmuch">Sistemin GNU/Linux olması için GNU sisteminin ne kadarına
+ihtiyaç var?</a></li>
+
+<li><a href="#linuxsyswithoutgnu">GNU içermeyen eksiksiz Linux sistemleri [sic]
+var mı?</a></li>
+
+<li><a href="#usegnulinuxandandroid">GNU/Linux ve Android kullanmak
+kastediliyorsa, &ldquo;Linux&rdquo; kullanmak demek doğru mu?</a></li>
+
+<li><a href="#helplinus">Neden sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak isimlendirip,
+Linus Torvalds'ın, topluluğumuzdaki medya maymunu imajını
+güçlendirmiyoruz?</a></li>
+
+<li><a href="#claimlinux">Linus Torvalds'ın çalışmalarını GNU olarak
+nitelendirmemiz yanlış olmaz mı?</a></li>
+
+<li><a href="#linusagreed">Linus Torvalds Linux'un yalnızca çekirdek olduğu
+düşüncesine katılıyor mu?</a></li>
+
+<li><a href="#finishhurd">Neden GNU Hurd çekirdeğini bitirmiyor, GNU sistemini
+bir bütün olarak yayımlamıyor ve GNU/Linux olarak adlandırılacak sorununu
+unutmuyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#lost">Savaş zaten kaybedildi. Toplum kararını verdi. Biz de bunu
+değiştiremeyiz. O halde neden hâlâ bunu düşünüp duruyoruz? </a></li>
+
+<li><a href="#whatgood">Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O
+halde &ldquo;GNU/Linux&rdquo; dememin ne faydası var?</a></li>
+
+<li><a href="#explain">Sisteme &ldquo;Linux&rdquo; desek ve insanlara on
+dakikalık bir açıklama ile sistemin gerçek kökenini öğretsek daha iyi olmaz
+mı?</a></li>
+
+<li><a href="#treatment">Bazı insanlar, sisteme GNU/Linux demelerini
+istediğinizde sizinle alay ediyorlar. Neden kendinizi bu muameleye maruz
+bırakıyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#alienate">Bazıları sisteme GNU/Linux demelerini istediğinizde sizi
+suçluyorlar. Onları kendinizden uzaklaştırarak kaybetmiyor musunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#rename">Ne katkıda bulunmuş olursanız olun, işletim sisteminin
+ismini değiştirmek meşru mudur?</a></li>
+
+<li><a href="#force">İnsanlara sistemi &ldquo;GNU/Linux&rdquo; diye
+isimlendirmelerini dayatmak yanlış değil mi?</a></li>
+
+<li><a href="#whynotsue">Niçin bütün sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak
+isimlendiren insanları dava etmiyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#BSDlicense">Özgün BSD lisansı’nda, California Üniversitesi’nin
+emeğinin takdir edilmesini sağlamak için reklam zorunluluğu getirilmek
+istenmesine karşı çıktınız. Şimdi GNU Projesi'nde kendi emeğinizin takdir
+edilmesini istemeniz ikiyüzlü bir davranış değil mi?</a></li>
+
+<li><a href="#require">İnsanların sistemi &ldquo;GNU&rdquo; olarak
+isimlendirmesini zorunlu kılacak bir ifadeyi GNU GPL’ye yerleştirmeniz
+gerekmiyor mu?</a></li>
+
+<li><a href="#deserve">GNU GPL'e, insanların sisteme &ldquo;GNU&rdquo;
+demelerini zorunlu kılacak bir ifade yerleştirmediniz. O yüzden her şeyi hak
+ediyorsunuz. Peki şimdi ne diye şikayet ediyorsunuz?</a></li>
+
+<li><a href="#contradict">Birçok insanın inandığı şeyle ters düşmeseniz daha iyi
+olmaz mıydı?</a></li>
+
+<li><a href="#somanyright">Çoğu kimsenin, sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak
+adlandırması, bu isimlendirmeyi doğru kılmaz mı?</a></li>
+
+<li><a href="#knownname">Sistemi çoğu kullanıcının zaten bildiği bir adla
+çağırmak daha iyi değil mi?</a></li>
+
+<li><a href="#winning">Birçok insan doğru-yanlış tartışmaları ile değil, neyin
+kullanışlı olduğuyla veya kimin kazandığıyla ilgileniyor. Onların desteğini
+almak için farklı bir yol izleseniz olmaz mıydı?</a></li>
+
+</ul>
+
+<dl>
+
+<dt id="why">Neden kullandığımız sistemi Linux olarak değil de GNU/Linux olarak
+adlandırıyorsunuz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#why">#why</a>)</span></dt>
+
+<dd>Çekirdek olarak Linux'u esas alan bir çok işletim sistemi dağıtımı, temel
+olarak GNU işletim sisteminin değiştirilmiş sürümleridir. Biz GNU'yu
+geliştirmeye, Linus Torvalds'ın çekirdeği yazmaya başlamasından yıllar önce,
+1984 yılında başladık. Hedefimiz bütünüyle özgür bir işletim sistemi
+geliştirmekti. Tabii ki, bütün parçaları kendimiz geliştirmedik, ama
+geliştirilmesine öncülük ettik. Ana bileşenlerin çoğunu geliştirmek
+suretiyle, bütün sisteme tek taraflı en büyük katkıyı biz sağladık. Ayrıca
+temel bakış açısı da bize aitti.
+<p>
+Adil olmak açısından, en azından bizden de eşit derecede bahsedilmeli.</p>
+
+<p>Daha fazla açıklama için <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">Linux ve GNU
+Sistemi</a> ve <a href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç
+Duymamış GNU Kullanıcıları</a>; tarih için de <a
+href="/gnu/the-gnu-project.html">GNU Projesi</a> sayfalarına bakınız.</p> </dd>
+
+<dt id="whycare">Peki ad neden önemli? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#whycare">#whycare</a>)</span></dt>
+
+<dd>Linux'un (yani çekirdeğin) geliştiricileri, özgür yazılım topluluğuna
+katkıda bulunsa da, çoğu özgürlüğü umursamıyor bile. Bütün sistemin Linux
+olduğunu düşünen insanlar yanılgıya düşüp bu geliştiricilere gerçekte
+topluluğumuzun tarihinde oynamadıkları bir rol atfetmeye
+meylediyorlar. Sonuçta da bu geliştiricilerin görüşlerine haddinden fazla
+itibar ediyorlar.
+<p>
+Sistemi GNU/Linux olarak adlandırmak, topluluğumuzu inşa etmede, sahip
+olduğumuz idealizmin oynadığı rolün hakkını verir ve <a
+href="/gnu/why-gnu-linux.html">bu ideallerin pratik öneminin insanlar
+tarafından kavranmasına yardımcı olur</a>.</p>
+</dd>
+
+<dt id="what">GNU ve Linux arasındaki gerçek ilişki nedir? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#what">#what</a>)</span></dt>
+
+<dd>GNU işletim sistemi ve Linux çekirdeği, tamamlayıcı işler yapan ayrı yazılım
+projeleridir. Genellikle bir <a href="/distros/distros.html">GNU/Linux</a>
+dağıtımında paketlenir ve birlikte kullanılır.</dd>
+
+<dt id="howerror">Nasıl oldu da çoğu kimse sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırmayı
+yeğledi? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#howerror">#howerror</a>)</span></dt>
+
+<dd>Sistemin &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırılması, muğlaklığın düzeltici
+bilgiye kıyasla daha hızlı yayılmasına bir örnektir.
+<p>
+Linux sözünü GNU sistemini de içerecek şekilde kullanan insanlar
+yaptıklarının neye mal olduğunun farkında değillerdi. Dikkatlerini, sistemin
+Linux tarafına yoğunlaştırdılar ve bu bileşimin büyük kısmının aslında GNU
+olduğunu fark etmediler. Verdikleri isim ellerindeki sistemi tarif etmeye
+uygun olmadığı halde, sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırmaya
+başladılar. Sorunun mahiyetini kavramamız ve insanlardan bu alışkanlıklarını
+değiştirmelerini istemeye başlamamız birkaç yılımızı aldı. O zamana kadar da
+bu kargaşa iyiden iyiye yayılmıştı.</p>
+<p>
+Sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandıran çoğu kimse, bunun neden doğru
+bir şey olmadığını hiç duymamıştır. Onlar başkalarının bu ismi kullandığını
+görmüşler, bunun da doğru olduğunu varsaymışlar. &ldquo;Linux&rdquo; adı,
+aynı zamanda sistemin kökenine ilişkin de yanlış bir intiba yayıyor, çünkü
+insanlar sistemin geçmişinin bu ada uygun olduğunu zannediyor. Örneğin, bu
+insanlar sistemin gelişiminin 1991'de Linus Torvalds tarafından
+başlatıldığına inanıyorlar. Bu yanlış intiba, sistemin &ldquo;Linux&rdquo;
+olarak adlandırılması gerektiği düşüncesini de pekiştiriyor.</p>
+<p>
+Bu dosyadaki soruların çoğu, insanların alışkın oldukları adı kullanmalarını
+haklı çıkarma girişimlerine işaret eder.</p>
+</dd>
+
+<dt id="always">&ldquo;Linux&rdquo; yerine her zaman &ldquo;GNU/Linux&rdquo;u mu
+kullanmalıyız? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#always">#always</a>)</span></dt>
+<dd>
+Her zaman değil, yalnızca bütün sistemden söz ederken. Eğer özellikle
+çekirdekten söz ediyorsanız, geliştiricisinin seçtiği &ldquo;Linux&rdquo;
+adını kullanabilirsiniz.
+<p>
+İnsanlar bütün sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırdığında, sonuç
+olarak bütün bir sisteme çekirdek ile aynı adı vermiş oluyorlar. Bu, birçok
+karmaşıklığa neden olmaktadır, çünkü böyle bir kullanımda, biri bir şey
+söylediğinde, çekirdekten mi yoksa tüm sistemden mi bahsedildiğini yalnızca
+uzmanlar anlayabilir. Tüm sistemi &ldquo;GNU/Linux&rdquo;, çekirdeği de
+&ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırarak, anlam karmaşasını önlemiş
+olursunuz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="linuxalone">Eğer GNU diye bir şey olmasaydı Linux yine aynı başarıyı yakalayabilir
+miydi? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#linuxalone">#linuxalone</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bahsettiğiniz alternatif dünyada, GNU/Linux tarzı bir şey var olmayacağı
+gibi, herhalde özgür bir işletim sistemi de olmazdı. 1980'lerde GNU Projesi
+ve (sonrasında) Berkeley CSRG haricinde hiç kimse özgür bir işletim sistemi
+geliştirmeye kalkışmadı. (ki Berkeley CSRG'yi kodlarını özgürleştirmeye
+davet eden de özel olarak GNU Projesi olmuştur).
+<p>
+Linus Torvalds, 1990 yılında Finlandiya'da GNU hakkındaki bir konuşmadan
+kısmen etkilenmişti. Linus Torvalds bu etki olmadan da belki Unix benzeri
+bir çekirdek yazabilirdi, ama muhtemelen bu özgür bir yazılım
+olmazdı. Linux, 1992 yılında Linus onu GNU GPL altında yeniden yayımlayınca
+özgür hale geldi. (0.12 versiyonunun sürüm notlarına bakınız.)</p>
+<p>
+Torvalds, Linux'u başka bir özgür yazılım lisansı altında yayımlamış olsaydı
+bile, yalnız başına özgür bir çekirdek, dünya için çok da fazla bir anlam
+ifade etmeyecekti. Linux'un anlamlılığı, tamamen özgür bir işletim sistemi
+olan GNU/Linux gibi daha geniş bir çatıyla bütünleşmesinden ileri
+gelmektedir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="divide">Topluluğu böyle bir istekle bölmeseniz topluluk için daha iyi olmaz mıydı?
+<span class="anchor-reference-id">(<a href="#divide">#divide</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+İnsanlardan &ldquo;GNU/Linux&rdquo; demelerini istemekle onları bölmüş
+olmuyoruz. Biz insanlardan, GNU Projesinin, GNU işletim sistemindeki emeğini
+takdir etmesini istiyoruz. Bu herhangi bir kimseyi eleştirmek veya dışlamak
+demek değildir.
+<p>
+Fakat, bizim böyle dememizden hoşlanmayan insanlar var. Böyle dediğimizde
+bazen bu insanlardan aldığımız karşılık itilip kakılmak oluyor. Bazı
+hallerde o kadar kabalaşıyorlar ki, acaba bizi kasten sindirip susturmaya mı
+çalışıyorlar diye merak ediyor insan. Bu tavır bizi susturamaz, ama
+topluluğu bölebilir. Dolayısıyla umarız onları tavırlarından vazgeçmeye ikna
+edebilirsiniz.</p>
+<p>
+Fakat bu, topluluğumuzdaki bölünme açısından ikincil bir
+nedendir. Topluluktaki en büyük bölünme; özgür yazılımı, toplumsal ve etik
+bir konu olarak değerlendirip özel mülk yazılımları toplumsal bir sorun
+olarak görenler ile (özgür yazılım hareketinin destekçileri), yalnızca
+pratik yararlardan söz edip özgür yazılımı yalnızca verimli bir geliştirme
+modeli olarak sunanlar (açık kaynak hareketi) arasındadır.</p>
+<p>
+Bu düşünce ayrılığı sırf bir ad sorunu değil, temel değerlerin birbirinden
+farklı olması sorunudur. Bu düşünce ayrılığını görüp, bunun hakkında kafa
+yormak topluluk için önemlidir. &ldquo;Özgür yazılım&rdquo; ve &ldquo;açık
+kaynak&rdquo; bu iki bakış açısının pankartıdır. Bkz. <a
+href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">Açık Kaynak, Özgür
+Yazılım Ruhunu Neden Iskalıyor?</a>.</p>
+<p>
+GNU Projesi'nin topluluğumuz içindeki rolüne insanlarca gösterilen ilgi
+düzeyi ile değerler üzerindeki bu düşünce ayrılığı arasında kısmi bir
+paralellik vardır. Özgürlüğe değer veren insanlar, sistemi daha çok
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak adlandırıyorlar ve sistemi
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak öğrenmiş insanlar, özgürlük ve topluluk
+hakkındaki felsefi savlarımıza daha çok ilgi gösteriyorlar (Sistem için
+seçilen adın toplum açısından gerçekten de bir farklılık göstergesi
+olmasının nedeni de budur). Fakat, herkes sistemin gerçek kökenini ve doğru
+ismini bilse bile bu fikir ayrılığı var olacaktır, çünkü sorun gerçekten
+büyük. Bu fikir ayrılığı ancak ve ancak özgürlüğe değer veren bizler herkesi
+ikna edebilirsek (ki pek kolay olmayacaktır) ya da tamamen bozguna uğrarsak
+(böyle olmamasını ümit edelim) ortadan kalkacaktır.</p>
+</dd>
+
+<dt id="freespeech">GNU Projesi; bir bireyin sistemlere kendi seçeceği herhangi bir ismi
+verebilme konusunda ifade özgürlüğünü desteklemiyor mu? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#freespeech">#freespeech</a>)</span></dt>
+<dd>
+Elbette, işletim sistemini dilediğiniz şekilde adlandırmak konusunda ifade
+özgürlüğünüzün olduğuna inanıyoruz. Biz, insanlardan sistemi GNU/Linux
+olarak adlandırmalarını; GNU Projesi'ne adil davranılmasını sağlamak,
+GNU’nun dayandığı özgürlük değerlerini yaymak ve sistemi var edenin o
+özgürlük değerleri olduğundan başkalarını haberdar etmek için istiyoruz.
+</dd>
+
+<dt id="everyoneknows">Herkes GNU'nun sistemi geliştirmedeki rolünü bildiğinden isimdeki
+&ldquo;GNU/&rdquo; söylemeden geçilmiyor mu? <span
+class="anchor-reference-id">(<a
+href="#everyoneknows">#everyoneknows</a>)</span></dt>
+
+<dd>Deneyimlerimize göre, sistemin kullanıcıları ve genel olarak bilgisayar
+kullanan insanlar, GNU sistemi hakkında çoğunlukla hiçbir şey
+bilmiyor. Sistem hakkındaki birçok makale de &ldquo;GNU&rdquo; adından ya da
+GNU'nun dayandığı ideallerden söz etmiyor. <a
+href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">GNU'yu Hiç Duymamış GNU
+Kullanıcıları</a> makalesinde bu durum ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.
+<p>
+Bunu söyleyen insanlar muhtemelen, bütün bilgisayar kurtlarını (geek)
+kendisi gibi zanneden bilgisayar kurtlarıdır. Genellikle bilgisayar kurtları
+GNU hakkında bir şeyler bilir, ama bunların çoğu GNU'nun ne olduğu hakkında
+tamamen yanlış fikirlere sahiptir. Örneğin çoğu, GNU'yu bir <a
+href="#tools">&ldquo;araçlar&rdquo;</a> bütünü veya araç geliştirmeye
+yarayan bir proje zanneder.</p>
+<p>
+Bu soruda kullanılan ifadeler, bilindik şekilde, yaygın bir yanlış anlamaya
+işaret etmektedir. Bir şeyi geliştirmede &ldquo;GNU'nun rolü&rdquo;'nden söz
+ettiğinizde GNU'nun bir grup insan olduğunu varsayıyorsunuz. Ama GNU bir
+işletim sistemidir. Bu veya başka bir faaliyette GNU'nun değil, ama GNU
+Projesi'nin rolünden söz etmek mantıklı olabilir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="everyoneknows2">GNU'nun bu sistemdeki rolünü bildiğime göre, hangi ismi kullandığımın ne
+önemi var? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#everyoneknows2">#everyoneknows2</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Eğer kullandığınız kelimeler bilginizi yansıtmıyorsa, başkalarına da
+öğretemezsiniz. GNU/Linux sistemini duymuş olan çoğu kimse, sistemin
+&ldquo;Linux&rdquo; olduğunu, bunun Linus Torvalds tarafından ortaya
+çıkarıldığını ve bu sistemin &ldquo;açık kaynaklı&rdquo; olarak
+tasarlandığını zannediyorlar. Eğer doğrusunu onlara siz söylemezseniz kim
+söyleyecek?
+</dd>
+
+<dt id="windows">&ldquo;GNU/Linux&rdquo;u &ldquo;Linux&rdquo; olarak kısaltmak,
+&ldquo;Microsoft Windows&rdquo;u &ldquo;Windows&rdquo; olarak kısaltmak gibi
+değil midir? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#windows">#windows</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Sık kullanılan bir adı kısaltmak, eğer kısaltma yanıltıcı değilse,
+kullanışlıdır.
+<p>
+Gelişmiş ülkelerde, insanların çoğu &ldquo;Windows&rdquo;un Microsoft
+tarafından yapılmış bir sistem olduğunu biliyor, bu yüzden &ldquo;Microsoft
+Windows&rdquo;u &ldquo;Windows&rdquo; olarak kısaltmak, kimseyi sistemin
+yapısı ve kökeni hakkında yanılgıya düşürmez. &ldquo;GNU/Linux&rdquo;u
+&ldquo;Linux&rdquo; olarak kısaltmak ise, sistemin nereden geldiği konusunda
+yanlış bir fikir verir.</p>
+<p>
+Esasında sorunun kendisi de yanıltıcı, çünkü GNU ve Microsoft aynı şeyler
+değildir. Microsoft bir şirket, GNU ise bir işletim sistemidir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="tools">GNU, Linux içinde yer alan bir dizi programlama aracı değil midir? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#tools">#tools</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Linux'un başlı başına bir işletim sistemi olduğunu düşünen insanlar, GNU
+hakkında bir şeyler duyduklarında, genellikle GNU'nun ne olduğu ile ilgili
+yanlış fikirlere kapılıyorlar. Bazı programlama araçlarımız tek başlarına
+popüler olduklarından, insanlar GNU'nun bir programlar bütünü olduğunu (ki
+buna çoğunlukla &ldquo;programlama araçları&rdquo; diyorlar)
+zannedebiliyor. &ldquo;GNU&rdquo;nun bir işletim sistemi adı olduğu
+düşüncesini, &ldquo;Linux&rdquo; olarak etiketlendirilmiş bir işletim
+sistemi içinde kavramsal bir yapıya oturtmak zordur.
+<p>
+GNU Projesi, ismini GNU işletim sisteminden almıştır. Yani GNU Projesi, GNU
+sistemini geliştirmek için kullanılan projedir. (Bkz. <a
+href="/gnu/initial-announcement.html">1983 tarihli ilk duyuru</a>.)</p>
+<p>
+GCC, GNU Emacs, GAS, GLIBC, BASH, vs. programları geliştirdik, çünkü GNU
+işletim sistemi için bunlara gereksinimimiz vardı. GNU Derleyici Seti GCC;
+GNU işletim sistemi için yazdığımız bir derleyicidir. Bizler, yani GNU
+Projesi'nde çalışan pek çok insan, GNU sistemi için Ghostscript, GNUCash,
+GNU Chess ve GNOME'yi de geliştirdik.</p>
+</dd>
+
+<dt id="osvskernel">Bir işletim sistemi ile bir çekirdek arasındaki fark nedir? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#osvskernel">#osvskernel</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bizim kavramı kullanış şeklimize göre bir işletim sistemi, geniş çaplı pek
+çok işin yapılabilmesi amacıyla bilgisayarı kullanabilmeyi sağlayan
+programlar bütünüdür. Genel amaçlı bir işletim sisteminin eksiksiz
+olabilmesi için, bu sistemin birçok kullanıcının yapmayı isteyebileceği
+bütün işleri kotarabilmesi gerekir.
+<p>
+Çekirdek, işletim sistemi içerisindeki programlardan biridir (makinenin
+kaynaklarını, çalışan diğer programlara tahsis eden bir program). Çekirdek,
+aynı zamanda öteki programları başlatma ve durdurma işini de yürütür.</p>
+<p>
+İşleri daha da karıştıracak şekilde, bazı insanlar, &ldquo;çekirdeği&rdquo;
+kast ederek &ldquo;işletim sistemi&rdquo; terimini kullanırlar. Terimin bu
+iki anlamda kullanımının geçmişi çok eskiye gider. &ldquo;İşletim
+sistemi&rdquo;nin &ldquo;çekirdeği&rdquo; kast edecek şekilde kullanıldığını
+ta 80'lerde yayımlanmış, sistem tasarımına ilişkin bazı kitaplarda
+görüyoruz. Aynı zamanda (80'lerde) &ldquo;Unix işletim sistemi&rdquo; bütün
+sistem programlarını kapsayacak şekilde kullanılıyordu. Berkeley'in Unix
+sürümü ise oyunları bile içeriyordu. GNU'nun, Unix benzeri bir işletim
+sistemi olmasını tasarladığımız için, “işletim sistemi” terimini biz de aynı
+şekilde kullanıyoruz.</p>
+<p>
+Çoğu zaman insanlar, &ldquo;Linux işletim sistemi&rdquo;nden söz
+ettiklerinde &ldquo;işletim sistemi&rdquo; terimini bizim kullandığımız
+anlamıyla, eksiksiz bir programlar bütününü kastedecek şekilde
+kullanıyorlar. Eğer kastettiğiniz şey buysa, lütfen buna
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; deyin. Eğer yalnızca çekirdeği kastediyorsanız, o
+halde doğru ad &ldquo;Linux&rdquo;tur. Ayrıca yazılımın hangi kısmından söz
+ettiğinize ilişkin anlam karmaşasını gidermek için de lütfen
+&ldquo;çekirdek&rdquo; kelimesini kullanınız.</p>
+<p>
+Eğer eksiksiz programlar bütünü için &ldquo;işletim sistemi&rdquo; yerine
+“sistem dağıtımı” gibi başka terimler kullanmayı tercih ediyorsanız,
+sakıncası yok. Sonrasında ise, GNU/Linux sistem dağıtımlarından söz etmek
+gerekiyor.</p>
+</dd>
+
+<dt id="house">Bir sistemin çekirdeği bir evin temeli gibidir. Temeli olmayan bir eve nasıl
+olur da tam gözüyle bakabiliriz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#house">#house</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Çekirdek bir evin temeli gibi değildir aslında, çünkü bir işletim sistemi
+meydana getirmek bir ev inşa etmek gibi değildir.
+
+<p>Bir ev, bulunduğu yerde kesilip bir araya getirilen pek çok küçük parçadan
+oluşur. Bu parçaların aşağıdan yukarıya doğru birleştirilmesi
+gerekir. Dolayısıyla, temel inşa edilmeden önemli parçalar da inşa
+edilemez. Böyle bir durumda sahip olduğunuz tek şey toprakta bir delikten
+ibaret olacaktır.</p>
+
+<p>
+Yukarıdaki durumun aksine, bir işletim sistemi, herhangi bir sırayla
+geliştirilebilecek, birbirlerine sıkı sıkıya bağlı olmayan karmaşık
+bileşenlerden oluşur. Bileşenlerin büyük kısmını geliştirdiğinizde, işin
+büyük kısmı bitmiş demektir. Bu bir evden ziyade, Uluslararası Uzay
+İstasyonuna benzer. Eğer Uzay İstasyonunun modüllerinin büyük bir kısmı
+yörüngede ancak tek bir olmazsa olmaz modül bekleniyorsa, bu tablo 1992
+yılında GNU sisteminin içinde bulunduğu duruma benzetilebilir.
+</p>
+</dd>
+
+<dt id="brain">Çekirdek sistemin beyni değil midir? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#brain">#brain</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bir bilgisayar sistemi tam olarak bir insan bedeni gibi değildir ve hiçbir
+parçası insan beyniyle kıyaslanabilecek bir rol oynamaz.
+</dd>
+
+<dt id="kernelmost">Çekirdeği yazmak bir işletim sisteminin büyük bölümü değil midir? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#kernelmost">#kernelmost</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Hayır, birçok bileşen çok fazla iş gerektirmektedir.
+</dd>
+
+<dt id="nokernel">Bir işletim sisteminin çekirdeğe ihtiyacı var. GNU Projesi bir çekirdek
+geliştirmediğine göre, sistem nasıl GNU oluyor?<span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#nokernel">#nokernel</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırmayı öne süren insanlar çifte
+standart uyguluyorlar. Bir işletim sisteminin derleyicilere,
+düzenleyicilere, pencere sistemlerine, kütüphanelere ve çok daha fazlasına,
+1983 yılında BSD sistemlerine denk olabilmek için bile yüzlerce programa
+ihtiyacı var. Torvalds bunların herhangi birini geliştirmediğine göre,
+sistem nasıl &ldquo;Linux&rdquo; olacak?
+
+<p>
+Bu standart çok sıkı ve herhangi bir katkı sağlayan kişinin katkılarını
+yargılamanın doğru yolu değil.</p>
+
+<p>
+Linus Torvalds kullandığımız işletim sistemine önemli bir katkı sağladı; GNU
+Projesi daha önce başladı ve çok daha fazlasını
+sağladı. &ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismi her birine itibarını sunuyor.</p>
+</dd>
+
+<dt id="notinstallable">GNU adında bir şey bulamazsam ve kuramazsam &ldquo;GNU&rdquo; nasıl bir
+işletim sistemi olabilir? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#notinstallable">#notinstallable</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+GNU'nun <a href="/distros/distros.html"> paketlenmiş ve kurulabilir
+versiyonlarının</a> çoğu mevcuttur. Bunların hiçbirine basitçe GNU denmiyor
+ancak GNU temelde oldukları şey.
+
+<p>
+Kurulum için paketlenmiş GNU sistemini yayımlamayı umduk ancak bu plan
+olaylar tarafından üstlenildi: 1992'de diğerleri zaten Linux içeren GNU
+çeşitlerini paketliyordu. 1993 yılında başlayarak <a
+href="/distros/common-distros.html#Debian">Debian GNU/Linux</a> adlı daha
+iyi ve daha özgür bir GNU/Linux dağıtımı yapma çabasına sponsor
+olduk. Debian'ın kurucusu bu ismi çoktan seçmişti. Ondan sadece
+&ldquo;GNU&rdquo; demesini istemedik çünkü bu henüz hazır olmayan GNU Hurd
+çekirdeğine sahip bir sistem versiyonunun adıydı.</p>
+
+<p>
+GNU Hurd çekirdeği asla yeterince hazır hâle gelmedi; sadece üzerinde
+çalışmak isteyenler için tavsiye ediyoruz. Bu yüzden GNU’yu hiçbir zaman GNU
+Hurd çekirdeğiyle paketlememiştik. Ancak Debian bu kombinasyonu Debian
+GNU/Hurd olarak paketledi.</p>
+
+<p>
+Şimdi Guix adında gelişmiş bir Scheme tabanlı paket yöneticisi ve <a
+href="/software/guix">Guix System Distribution</a> veya GuixSD olarak
+adlandırılan tam bir sistem dağıtımı geliştiriyoruz. Bu, GNU sisteminin
+önemli bir bölümünün yeniden paketlenmesini içerir.</p>
+
+<p>
+GNU paketlemesinin son basamağını GNU adı altında hiçbir zaman atmadık ancak
+bu, GNU'nun ne tür bir şey olduğunu değiştirmiyor. GNU bir işletim
+sistemidir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="afterkernel">Biz, tüm sisteme, çekirdeğin, yani Linux'un adını veriyoruz. Bir işletim
+sistemine çekirdeğin adını vermek normal değil midir? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#afterkernel">#afterkernel</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Böyle bir uygulama pek rastlanılan bir şey değil; &ldquo;Linux&rdquo;
+isminin yanlış kullanımı dışında bu duruma bir örnek bulamadık. Normalde bir
+işletim sistemi tek bir bütünleşik proje olarak geliştirilir ve
+geliştiriciler sistemin bütünü için bir ad bulurlar. Çekirdeğin genellikle
+ayrı bir ismi olmaz. İnsanlar &ldquo;filancanın çekirdeği&rdquo; veya
+&ldquo;filanca çekirdeği&rdquo; derler.
+<p>
+Bu iki ifade eş anlamlı olarak kullanıldığı için, &ldquo;Linux
+çekirdeği&rdquo; ifadesi kolaylıkla &ldquo;Linux'un çekirdeği&rdquo;
+şeklinde yanlış anlaşılabilir. Bu anlamda, Linux'un çekirdekten daha öte bir
+şey olduğunu ima eder. Bu tür bir yanlış anlamaya meydan vermemek için,
+&ldquo;çekirdek, Linux&rdquo; veya &ldquo;Linux (çekirdek)&rdquo; biçiminde
+söyleyip yazabilirsiniz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="feel">Başka bir sistem &ldquo;Linux hissine&rdquo; sahip olabilir mi? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#feel">#feel</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Linux hissi diye bir şey yoktur çünkü Linux'un kullanıcı arayüzü
+yoktur. Herhangi bir modern çekirdek gibi Linux da programları çalıştırmak
+için bir temel oluşturur; kullanıcı arayüzleri sistemin başka yerlerine
+aittir. GNU/Linux ile insan etkileşimi her zaman diğer programlardan geçer
+ve bu his onlardan gelir.
+</dd>
+
+<dt id="long">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ifadesindeki sorun, bunun çok uzun olması… Daha kısa
+bir isim önerseniz nasıl olur? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#long">#long</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bir süreliğine &ldquo;GNU&rdquo; ve &ldquo;Linux&rdquo; adlarının birleşimi
+olan &ldquo;LiGNUx&rdquo; adını denedik. Tepkiler çok olumsuzdu. İnsanlar,
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo;u daha çok benimsediler.
+<p>
+&ldquo;GNU&rdquo;, sistem için en kısa meşru isimdi, fakat <a
+href="#justgnu"> aşağıda belirttiğimiz nedenlerden</a> dolayı onu
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak adlandırdık.</p>
+</dd>
+
+<dt id="long1">&ldquo;GliNUx&rdquo; sistemi (&ldquo;GNU/Linux&rdquo; yerine) olarak
+adlandırmaya ne dersiniz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#long1">#long1</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>&ldquo;GNU&rdquo; ismi görünüşte &ldquo;Glinux&rdquo;'da görünmez, bu yüzden
+çoğu insan orada olduğunu farketmezdi. &ldquo;GliNUx&rdquo; olarak büyük
+harfle yazılsa bile çoğu insan GNU'ya referans içerdiğini farketmezdi.</p>
+
+<p>&ldquo;GNU/Linux&rdquo; yazmakla karşılaştırılabilir ancak
+&ldquo;GNU/&rdquo; 'yu baskıya koymak o kadar küçük ki çoğu insan
+okuyamıyordu.</p>
+</dd>
+
+<dt id="long2">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ile ilgili sorun çok uzun olmasıdır. Neden
+&ldquo;GNU/&rdquo; deme zahmetine girmeliyim? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#long2">#long2</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>&ldquo;GNU/&rdquo;'yu söylemek veya yazmak sadece bir saniyenizi
+alır. Geliştirdiğimiz sistemi takdir ederseniz çalışmamızı tanıtmak için bir
+saniye bile ayıramaz mısınız?</p>
+</dd>
+
+<dt id="long3">Ne yazık ki &ldquo;GNU/Linux&rdquo; beş hecelidir. İnsanlar bu kadar uzun
+bir terim kullanmayacak. Daha kısa bir tane bulamaz mısın? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#long3">#long3</a>)</span></dt>
+<dd><p>Aslında &ldquo;GNU/Linux&rdquo; sadece dört hecelidir. &ldquo;Ne yazık
+ki&rdquo; beş heceli ancak insanlar bu kelimeyi kullanmak için isteksizlik
+belirtisi göstermiyor.</p></dd>
+
+<dt id="long4">Stallman her seferinde ona &ldquo;Richard Matthew Stallman&rdquo; olarak
+seslenmemizi istemiyor. Öyleyse neden her zaman &ldquo;GNU/Linux&rdquo;
+demeliyiz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#long4">#uzun4</a>)</span></dt>
+<dd>
+<p>&ldquo;Matthew&rdquo; ismini kullanmamak Stallman'ın doğası, fikirleri veya
+amacı hakkında hiç bir şeyi yanlış sunmayacaktır. &ldquo;GNU&rdquo; terimini
+kullanmamak ise GNU/Linux sistemi hakkındaki şeyleri yanlış tanıtacaktır.</p>
+
+<p>Bu örnek, yaygın bir safsata gizleme şeklidir: yanıltıcı bir benzetme
+içerisine gömme. Daha iyi bir benzetme &ldquo;Neden Stallman'ı
+&lsquo;Torvalds&rsquo; olarak çağırmıyoruz?&rdquo; olacaktır.
+</p></dd>
+
+<dt id="justgnu">Linux ikincil bir katkı olduğuna göre, sistemi basitçe &ldquo;GNU&rdquo;
+diye adlandırmak gerçeğe aykırı mı olurdu? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#justgnu">#justgnu</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Gerçeğe aykırı olmazdı, ama tutulacak en iyi yol değildir bu. Sisteme
+yalnızca &ldquo;GNU&rdquo; demektense &ldquo;GNU/Linux&rdquo; dememizin
+nedenleri şunlardır:
+
+<ul>
+<li>
+Sistem tamamen GNU değildir; farklı bir çekirdeği vardır (Linux). GNU/Linux
+ile GNU'yu ayırt etmek yararlıdır.</li>
+<li>
+İnsanlardan Linus Torvalds'ın emeğini takdir etmekten
+<em>vazgeçmelerini</em> istemek centilmence bir davranış olmazdı. Sisteme
+önemli bir bileşen yazmıştır. Biz, sistemin geliştirilmesine başlamak ve
+bunu sürdürmek konusundaki emeğimizin takdir edilmesini istiyoruz, fakat bu,
+Linus'a, sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak isimlendirenlerin bize
+davrandığı gibi davranmamız gerektiği anlamına gelmiyor. Biz kesinlikle onun
+politik görüşlerini paylaşmıyoruz, sisteme verdiği emeği inkar etmek yerine,
+bu düşünce ayrılığını açık ve onurlu bir biçimde ele alıyoruz.</li>
+<li>
+Pek çok kimse sistemi, &ldquo;Linux&rdquo; olarak bildiği için, eğer biz
+&ldquo;GNU&rdquo; dersek aynı sistemden bahsettiğimizi anlamayabilirler. Ama
+eğer &ldquo;GNU/Linux&rdquo; dersek, kulaklarına çalınan bilgi ile bunun
+arasında bağlantı kurabilirler.</li>
+</ul><p></p>
+</dd>
+
+<dt id="trademarkfee">Eğer, bir ürün isminde &ldquo;Linux&rdquo; kelimesini kullanırsam
+karşılığında ücret ödemem gerekir. Bu durum &ldquo;GNU/Linux&rdquo;
+kelimesini kullandığım zaman da geçerli… Peki, ücret ödememek için
+&ldquo;Linux&rdquo;u çıkarıp sadece &ldquo;GNU&rdquo;yu kullanmam hatalı mı
+olur? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#trademarkfee">#trademarkfee</a>)</span></dt>
+<dd>
+Sistemi &ldquo;GNU&rdquo; olarak adlandırmakta hiçbir sakınca
+yoktur. Esasında sistemin kendisi de budur. Ancak Linus Torvalds'a da
+emeğinin hakkını vermek hoş olacaktır, fakat bu ayrıcalığı verdiğiniz için
+herhangi bir ödeme yapma zorunluluğunuz yoktur.
+<p>
+Dolayısıyla eğer sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırmanın
+karşılığında bir ücret ödemekten kurtulmak için sistemi sadece
+&ldquo;GNU&rdquo; olarak adlandırmak isterseniz sizi tenkit etmeyiz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="many">Sistemin bugünkü haline pek çok başka projenin de katkısı bulunmuştur;
+bunlar arasında TeX, X11, Apache, Perl ve başka pek çok program
+sayılabilir. Savlarınıza göre onların da emeklerini saymamız gerekmiyor mu?
+(Fakat bu bizi anlamsız derecede uzun bir ada götürür.) <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#many">#many</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bizim söylediğimiz şey, sistemin başlıca geliştiricisinin emeğini saymamız
+gerektiğidir. Başlıca geliştirici GNU Projesidir ve sistem de temelde
+GNU'dur.
+<p>
+Emeği takdir etmek konusunda daha kuvvetli düşünceleriniz varsa, bazı
+ikincil katkıcıların da sistemin adı içinde anılması gerektiğine inanıyor
+olabilirsiniz. Eğer böyleyse, buna karşı çıkmamız söz konusu bile
+değil. Eğer X11'in sistemin ismi içinde anılmayı hak ettiğine inanıyorsanız
+ve eğer canınız sisteme, GNU/X11/Linux demek istiyorsa deyin. Eğer Perl'in
+anılmak konusunda yakındığını düşünüyorsanız ve canınız GNU/Linux/Perl
+yazmak istiyorsa, buyurun yazın.</p>
+<p>
+GNU/X11/Apache/Linux/TeX/Perl/Python/FreeCiv gibi uzun bir adın saçma
+olmasından dolayı, bu noktada bir sınır çizmeniz ve başka ikincil
+katılımcıların isimlerini göz ardı etmeniz gerekecektir. Sınırın nerede
+çizileceği konusunda belirgin bir tek nokta yoktur, bu yüzden sınırı nereden
+çizmek isterseniz isteyin, biz buna karşı çıkmayacağız.</p>
+<p>
+Farklı sınır çizgileri belirlemek bizi sistem için farklı isimler seçmeye
+götürür. Fakat sınır çizgisi hangi noktada çekilirse çekilsin, adil olma ve
+emeği takdir etme kaygıları sonucunda belirlenemeyecek tek isim
+&ldquo;Linux&rdquo;'tur. Başlıca katkıyı (GNU) es geçip, bütün payı ikincil
+katkıya (Linux) vermek adil olamaz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="systemd">systemd, günümüzde olduğu gibi GNU/Linux sisteminde önemli bir rol
+oynamaktadır; onu GNU/systemd/Linux olarak adlandırmak zorunda mıyız? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#others">#others</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+systemd oldukça önemli bir bileşendir ancak yine de ne çekirdek (Linux)
+kadar ne de bir bütün olarak sistemin temeli (GNU) kadar önemlidir. Ancak
+sistemi &ldquo;GNU/systemd/Linux&rdquo; olarak adlandırarak systemd'in
+varlığını vurgulamak isterseniz bunu yapmakta yanlış hiçbir şey yoktur.
+</dd>
+
+<dt id="others">Sistemin bugünkü haline başka pek çok proje de katkıda bulunmuştur, fakat
+onlar sistemin XYZ/Linux şeklinde adlandırılması konusunda ısrar
+etmiyorlar. Neden GNU'ya ayrıcalık tanıyalım? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#others">#others</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Binlerce proje, bugünün GNU/Linux sistemlerinde yaygın olarak bulunan
+programları geliştirmişlerdir. Katkılarından dolayı hepsi takdiri hak
+etmişlerdir, fakat sistemin başlıca geliştiricileri olmadıkları için bizim
+bahsettiğimiz şekilde isimlerinin anılmasını talep etmiyorlar.
+<p>
+GNU farklıdır, çünkü katkı olarak sunulmuş bir program olmaktan da, katkı
+olarak sunulmuş bir programlar bütünü olmaktan da ötedir. GNU, sistemin
+üzerine inşa edildiği iskelettir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="allsmall">GNU artık sistemin küçük bir kısmını oluşturur hale gelmiştir. Dolayısıyla
+neden onun adını analım? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#allsmall">#allsmall</a>)</span></dt>
+<dd>
+2008 yılında gNewSense GNU/Linux dağıtımının &ldquo;ana&rdquo; deposunun
+%15'ini GNU paketlerinin oluşturduğunu gördük. Linux ise deponun %1.5'ini
+oluşturuyordu. Dolayısıyla aynı sav, üstelik daha bariz bir biçimde, sistemi
+&ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırmak konusunda da geçerlidir.
+
+<p>
+GNU artık sistemin küçük bir kısmını oluşturur hale gelmiştir. Linux ise
+sistemin daha da küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Ama bu ikisi sistemin
+özüdür. Sistem bu ikisinin birleşimiyle ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ifadesi hâlâ geçerli görünmektedir.
+</p>
+</dd>
+
+<dt id="manycompanies">Sistemin bugünkü şekline pek çok şirket de katkıda bulunmuştur. Bu yüzden
+sistemi GNU/Red&nbsp;Hat/Novell/Linux olarak adlandırmamız gerekmiyor mu?
+<span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#manycompanies">#manycompanies</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>
+GNU; Red Hat ya da Novell ile kıyaslanamaz; çünkü GNU bir şirket, bir
+kuruluş, hatta bir etkinlik değildir. GNU bir işletim sistemidir. (GNU
+Projesinden bahsettiğimizde, GNU sisteminin geliştirilmesini sağlayan
+projeye işaret ediyoruz.) GNU/Linux sistemi GNU tabanlıdır, bu da GNU'nun
+neden sistemin adında yer alması gerektiğini açıklar.
+</p>
+<p>
+Bu şirketlerin, GNU/Linux sistemine yaptığı katkının çoğu GCC ve GNOME'u
+içeren çeşitli GNU paketlerine verdikleri kod desteğinden oluşur. GNU/Linux
+adını kullandığınızda, bu şirketlerle birlikte, geri kalan bütün GNU
+geliştiricilerinin de emeğini takdir etmiş olursunuz.
+</p>
+</dd>
+
+<dt id="whyslash">Neden &ldquo;GNU Linux&rdquo; yerine &ldquo;GNU/Linux&rdquo; yazıyorsunuz?
+<span class="anchor-reference-id">(<a href="#whyslash">#whyslash</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+İngilizce kurallarına göre, &ldquo;GNU Linux&rdquo; yapısında
+&ldquo;GNU&rdquo; kelimesi &ldquo;Linux&rdquo; kelimesini tamlar. Bu da ya
+&ldquo;GNU'nun Linux sürümü&rdquo; ya da &ldquo;bir GNU paketi olan
+Linux&rdquo; anlamına gelebilir. Bu anlamlardan hiç biri mevcut duruma uygun
+değildir.
+<p>
+Linux, bir GNU paketi değildir. Yani Linux, GNU Projesi'nin himayesi altında
+geliştirilmedi ya da özellikle GNU Projesi'ne katkıda bulunmadı. Linus
+Torvalds, Linux'u kendine ait bağımsız bir proje olarak yazdı. Dolayısıyla
+&ldquo;bir GNU paketi olan Linux&rdquo; anlamı doğru değildir.</p>
+<p>
+Linux'un (çekirdek) farklı bir GNU sürümünden bahsetmiyoruz. Özgür GNU/Linux
+dağıtımları, <a href="http://directory.fsf.org/project/linux">Linux'un
+farklı sürümlerini</a>kullanırlar, çünkü &ldquo;standart&rdquo; sürümde
+özgür olmayan aygıt yazılımı &ldquo;blobları&rdquo; (ikili büyük nesne)
+vardır. Eğer bunlar GNU Projesi'nin bir parçası olsaydı, &ldquo;GNU
+Linux&rdquo; ifadesi doğru olabilirdi, ancak biz bu ifadeyi kullanmak
+istemezdik, çünkü epey kafa karıştırıcı olurdu.</p>
+<p>
+Çekirdek olarak Linux'u kullanmasıyla ayırt edilen bir GNU işletim sistemi
+sürümünden söz ediyoruz. Aradaki yatık çizgi durumu ifade edebiliyor, çünkü
+bu çizgi ifadeye &ldquo;birleşim&rdquo; anlamı katıyor (tıpkı
+&ldquo;Girdi/Çıktı&rdquo; ifadesinde olduğu gibi...). Bu sistem GNU ile
+Linux'un birleşimidir. Dolayısıyla adı &ldquo;GNU/Linux&rdquo;'tur.</p>
+<p>
+&ldquo;Birleşimi&rdquo; tarif etmek için başka yollar da vardır. Eğer artı
+işaretinin daha açık olduğunu düşünüyorsanız, lütfen onu
+kullanın. Fransızca'da tire işareti daha açıktır: &ldquo;GNU-Linux&rdquo;…
+İspanyolca'da ise bazen &ldquo;GNU con Linux&rdquo; deriz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="pronounce">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismi nasıl telafuz ediliyor? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#pronounce">#pronounce</a>)</span></dt>
+<dd>
+<p>
+Lütfen ismi &ldquo;GNU taksim Linux.&rdquo; olarak telafuz edin. Eğer
+taksimi telafuz etmezseniz, insanlar &ldquo;GNU Linux,&rdquo; dediğinizi
+sanacaktır, buysa <a href="#whyslash">bileşim için uygun bir isim
+değildir</a>.
+</p>
+</dd>
+
+<dt id="whynoslash">Neden &ldquo;GNU/Emacs&rdquo; yerine &ldquo;GNU Emacs&rdquo; yazıyorsunuz?
+<span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#whynoslash">#whynoslash</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>
+İngilizce kurallarına göre, &ldquo;GNU Emacs&rdquo; yapısında
+&ldquo;GNU&rdquo; kelimesi &ldquo;Emacs&rdquo; kelimesini niteler. Bu da,
+bir GNU paketi olan Emacs adındaki bir programı tanımlar.</p>
+<p>
+&ldquo;GNU/Emacs&rdquo; ise işletim sistemi olan GNU ile program olan Emacs
+birleşimi anlamına gelecektir. Bu program için bu uygun değildir, bu nedenle
+&ldquo;GNU/Emacs&rdquo; ifadesi onu kastetmek için yanlıştır.</p>
+</dd>
+
+<dt id="whyorder">Neden &ldquo;Linux/GNU&rdquo; değil de, &ldquo;GNU/Linux&rdquo;? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#whyorder">#whyorder</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>
+Doğru ve uygun olan, baş katkıyı ilk önce anmaktır. GNU'nun sisteme katkısı,
+Linux'un katkısından sırf daha büyük ve sırf daha önce değildir, aynı
+zamanda biz bütün faaliyeti başlatan kişileriz de...</p>
+<p>
+Ek olarak &ldquo;GNU/Linux&rdquo;; Linux'un sistemin en düşük seviyesi
+olduğu ve GNU'nun teknik olarak daha yüksek seviyeleri doldurduğu gerçeğine
+uyar.</p>
+<p>
+Fakat, eğer sisteme &ldquo;Linux/GNU&rdquo; demeyi tercih ediyorsanız, bu,
+insanların şimdi çoğunlukla yaptığı gibi, GNU'yu tamamen göz ardı
+etmelerinden ve sanki bütün sistem Linux'muş gibi göstermelerinden çok daha
+iyidir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="distronames0">Dağıtımımın geliştiricileri buna &ldquo;Falanca Linux&rdquo; diyorlar ancak
+bu, sistemin nelerden oluştuğu hakkında hiçbir şey ifade etmiyor. Neden onu
+istedikleri gibi adlandırmasınlar ki? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#distronames0">#distronames0</a>)</span></dt>
+<dd>
+Bir sistemi &ldquo;Falanca Linux&rdquo; olarak adlandırmak; bunun Linux'un
+bir türevi olduğunu ve insanların <a href="#distronames">bunu bu şekilde
+anladığını</a> ima eder.
+
+<p>
+Eğer bir GNU/Linux dağıtımını &ldquo;Falanca BSD&rdquo; olarak
+adlandırırlarsa buna bir hata derdiniz. &ldquo;Bu sistem BSD değil,&rdquo;
+onlara söylerdin. Eh, Linux de değil.</p>
+</dd>
+
+<dt id="distronames">Benim dağıtımımın adı &ldquo;Falanca Linux&rdquo;; Bu onun gerçekten Linux
+olduğunu göstermez mi? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#distronames">#distronames</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>Bu, &ldquo;Falanca Linux&rdquo; dağıtımını yapan kişilerin yaygın hatayı
+tekrar ettiği anlamına gelir. Debian, Dragora, Musix, Trisquel ve Venenux
+gibi dağıtımların resmi adlarının bir parçası olarak GNU/Linux'u benimsemiş
+olduklarını takdir ediyoruz ve farklı bir dağıtımla ilgilenirseniz aynı şeyi
+yapmaya teşvik edeceğinizi umuyoruz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="distronames1">Benim dağıtımımın resmi ismi &ldquo;Falanca Linux&rdquo;. Dağıtımı
+&ldquo;Falanca Linux&rdquo; dışında herhangi bir şey ile isimlendirmek
+yanlış olmaz mı? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#distronames1">#distronames1</a>)</span></dt>
+
+<dd><p>&ldquo;GNU&rdquo;'yu &ldquo;Linux&rdquo;'a değiştirerek yanlış bilgi
+yaydılar ve bunun versiyonunu &ldquo;Falanca Linux&rdquo; olarak
+adlandırdıklarında yanlış bilgiyi &ldquo;Falanca GNU/Linux&rdquo; olarak
+adlandırarak düzeltmeniz uygun olur.</p></dd>
+
+<dt id="companies">Tek tek kişilerden dağıtımları &ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak
+adlandırmalarını istemek yerine, Mandrake, Red Hat ve IBM gibi şirketlerden
+dağıtımlarını &ldquo;GNU/Linux&rdquo; olarak adlandırmalarını istemek daha
+etkili olmaz mıydı? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#companies">#companies</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bu birini ya da diğerini seçme meselesi değil. Esasında biz şirketlerden,
+kuruluşlardan ve tek tek kişilerden, herkesi haberdar etmemize yardımcı
+olmalarını istiyoruz. Aslında, o şirketlerin üçüne de başvurduk. Mandrake,
+zaman zaman &ldquo;GNU/Linux&rdquo; terimini kullanacağını söyledi, fakat
+IBM ve Red Hat yardım etmeye pek istekli değillerdi. Hatta yöneticilerinden
+biri, &ldquo;Bu salt ticari bir karardır; biz sistemi &lsquo;Linux&rsquo;
+olarak adlandırarak daha fazla para kazanmayı umuyoruz,&rdquo;
+demişti. Başka bir deyişle, bu şirket için neyin doğru olduğunun önemi yok.
+<p>
+Biz onların bunu doğru yapmalarını sağlayamayız, fakat biz bu yol kolay
+değil diye vazgeçecek insanlar da değiliz. IBM veya Red Hat kadar etkileme
+gücünüz olmayabilir, ama yine de bize yardım edebilirsiniz. Sizinle birlikte
+gidişatı, şirketlerin sistemi &ldquo;GNU/Linux&rdquo; diye adlandırarak daha
+fazla kâr edeceği bir noktaya getirebiliriz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="reserve">&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismini, tamamen özgür yazılımlardan oluşan
+dağıtımlara saklamak daha iyi olmaz mı? Ne de olsa GNU'nun ideali de
+budur. <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#reserve">#reserve</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+GNU/Linux sistemine özgür olmayan yazılımların eklenmesine yönelik uygulama
+topluluğumuz için büyük bir sorundur. Bu, kullanıcılara, özgür olmayan
+yazılımların kabul edilebilir olduğunu ve bunları kullanmanın
+&ldquo;Linux&rdquo;un ruhunun parçası olduğunu öğretir. Birçok
+&ldquo;Linux&rdquo; Kullanıcı Grubu, amaçlarının bir parçası olarak
+kullanıcılara özgür olmayan eklentileri kullanmalarında yardımcı
+olmaktadır. Hatta bunlar satıcıları davet edip satış tanıtımı yapmalarına da
+izin vermektedirler. Bu gruplar GNU/Linux kullanıcılarına &ldquo;yardım
+etmeyi&rdquo; (buna özgür olmayan uygulamaları ve sürücüleri kullanmada
+yardımcı olmak da dahildir) veya özgürlüğü feda ederek de olsa sistemi
+popüler hale getirmeyi amaç edinmişlerdir.
+<p>
+Soru bu durumu nasıl değiştirebilirizdir.</p>
+<p>
+Linux ile birlikte GNU'yu kullanan topluluğun çoğu üyesi, kullandıkları
+sistemin ne olduğunun farkında olmadığından, saflığını yitirmiş bu
+sürümleri, &ldquo;Bunlar aslında GNU değildir,&rdquo; diyerek reddetmemiz,
+kullanıcıların özgürlüğe daha fazla değer vermesini sağlamaz. Kullanıcılar
+kastedilen mesajı almayacaklardır. Verecekleri cevap, &ldquo;Biz bu
+sistemlerin GNU olduğunu hiç bilmiyorduk ki,&rdquo; olacaktır.</p>
+<p>
+Kullanıcıların özgürlük ile olan bağlantıyı görmelerini sağlamak için
+tutulacak yol bunun tam tersidir: Yani onları bütün bu sistem sürümlerinin
+<em>gerçekten de</em> birer GNU sürümü olduğu ve bütün bu sürümlerin, özel
+olarak kullanıcıların özgürlüğü için var olan bir sistem üzerine kurulu
+olduğu konusunda bilgilendirmek... Bu anlayış sayesinde kullanıcılar, özgür
+olmayan yazılımları içeren dağıtımların doğru ve uygun birer &ldquo;Linux
+sürümü&rdquo; olduğunu düşünmek yerine, bunların bozulmuş, saflığını
+yitirmiş birer GNU sürümü olduğunu kavrayacaklardır.</p>
+<p>
+Sistemi GNU/Linux olarak adlandıran ve faaliyetlerinde GNU Projesi'nin
+ideallerini temel alan GNU/Linux Kullanıcı Grupları kurmak epey faydalı
+olacaktır. Eğer çevrenizdeki Linux Kullanıcı Grubu, yukarıda tarif edilen
+ilkelere ilişkin eksiklikler taşıyorsa, bu grubun eğilimlerini (ve adını)
+değiştirmek için grup içinde etkinlik yürütmenizi ya da yeni bir grup
+oluşturmanızı öneriyoruz. Daha üstünkörü hedeflere odaklanmış insanların
+kendi görüşlerini savunmaya hakları vardır, fakat onların sizi de
+sürüklemesine izin vermeyin!</p>
+</dd>
+
+<dt id="gnudist">Neden Linux'un bir GNU dağıtımını (sic) üretip bunu GNU/Linux olarak
+adlandırmıyorsunuz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#gnudist">#gnudist</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bütün &ldquo;Linux&rdquo; dağıtımları, aslında çekirdek olarak Linux'u
+kullanan birer GNU sistemi sürümüdür. &ldquo;GNU/Linux&rdquo; teriminin
+amacı, bu hususu anlatmaktır. Yeni bir dağıtım geliştirmek ve bunu yalnızca
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; diye adlandırmak, vurgulamak istediğimiz hususu
+bulanıklaştırır.
+<p>
+Bir GNU/Linux dağıtımı geliştirmek konusuna gelirsek, ki bunu daha önce
+Debian GNU/Linux'un ilk geliştirilme aşamalarını fonladığımız zamanlarda
+yapmıştık... Bunu yeniden yapmak artık pek faydalı görünmüyor. Böyle bir
+çaba fazlasıyla iş yükü getirecek ve yeni dağıtım öteki dağıtımlara kıyasla
+belirgin pratik avantajlar sağlamadığı sürece de hiç bir amaca hizmet
+etmeyecektir.</p>
+<p>
+Bunun yerine gNewSense ve Ututo gibi %100 özgür GNU/Linux dağıtımlarının
+geliştiricilerine yardımcı oluyoruz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="linuxgnu">Neden yalnızca &ldquo;Linux GNU çekirdeğidir&rdquo; deyip mevcut GNU/Linux
+sürümlerinden birini &ldquo;GNU&rdquo; adı altında yayınlamıyorsunuz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#linuxgnu">#linuxgnu</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+1992'de Linux'u GNU çekirdeği olarak benimsemek iyi bir fikir
+olabilirdi. GNU Hurd'u çalıştırmayı başarmamızın ne kadar süreceğini o zaman
+kavramış olsaydık, bunu yapabilirdik. (Ah! İşte öngörüsüzlük dedikleri...)
+<p>
+Eğer GNU/Linux'un var olan bir sürümünü alıp, onu &ldquo;GNU&rdquo; olarak
+yeniden etiketlemiş olsaydık, GNU sisteminin bir sürümünü yapıp, onu
+&ldquo;Linux&rdquo; olarak etiketlemek gibi olurdu bu. Böyle bir şey
+yapmamız doğru olmazdı ve biz de bu şekilde davranmak istemiyoruz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="condemn">İlk zamanlarda da GNU Projesi, Linux kullanımını kınayıp buna karşı çıkıyor
+muydu? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#condemn">#condemn</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Biz, Linux'u çekirdeğimiz olarak benimsemedik, fakat Linux'u kınayıp ona
+karşı da çıkmadık. 1993'te Debian GNU/Linux'un geliştirilmesini desteklemek
+için neler yapabileceğimizi tartışmaya başladık. Aynı zamanda, Linux ile
+kullanılmak üzere bazı GNU paketlerini değiştiren insanlarla işbirliği yapma
+yollarını da aradık. Bu insanların yaptığı değişiklikleri, standart
+sürümlere eklemek istedik, böylece bu GNU paketleri kurulur kurulmaz Linux
+ile birlikte çalışabileceklerdi. Fakat yapılanlar genellikle anlık
+değişikliklerdi ve taşınabilir özellikte değillerdi; bunların kurulum için
+temizlenmeleri gerekiyordu.
+<p>
+GNU paketleri üzerinde değişiklik yapan insanlar, bizimle işbirliği yapmaya
+pek yanaşmadılar. Hatta aralarından biri, bize GNU Projesi ile işbirliği
+yapıp yapmamayı umursamadığını, çünkü kendisinin bir &ldquo;Linux
+kullanıcısı&rdquo; olduğunu söyledi. Şaşkınlığa uğramıştık, çünkü GNU
+paketlerini başka sistemlere aktaran insanlar, yaptıkları değişikliklerin
+kurulabilir olması için genellikle bizimle çalışmak istiyorlardı. Ancak
+temelde GNU tabanlı bir sistem geliştiren bu insanlar, bizimle çalışmayı
+istemeyen ilk (hâlâ da neredeyse tek) grup oldu.</p>
+<p>
+İnsanların, GNU sisteminin bir sürümüne &ldquo;Linux&rdquo; adını
+verdiklerini ve bu kargaşanın çalışmalarımıza köstek olduğunu gösteren ilk
+deneyimdi bu bizim için.. Sisteme &ldquo;GNU/Linux&rdquo; demenizi istemek;
+bu soruna ve “Linux” şeklindeki yanlış adlandırmadan ötürü oluşan başka
+sorunlara karşı bizim verdiğimiz yanıttır.</p>
+</dd>
+
+<dt id="wait">İnsanlardan GNU/Linux adını kullanmalarını istemekte neden bu kadar
+geciktiniz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#wait">#wait</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>Aslında gecikmedik. Bu konu hakkında geliştiriciler ve dağıtıcılarla, 1994
+yılında özel görüşmeler yapmaya başladık ve 1996'da daha halka açık bir
+kampanya yürüttük. Gerekli olduğu sürece de devam edeceğiz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="allgpled">GNU/<i>ad</i> şablonunun bütün GPL'li programlara uygulanması gerekiyor mu?
+<span class="anchor-reference-id">(<a href="#allgpled">#allgpled</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Biz, tek bir programı asla &ldquo;GNU/<i>ad</i>&rdquo; şablonuna göre
+adlandırmayız. Eğer bir program GNU paketi ise onu &ldquo;GNU
+<i>ad</i>&rdquo; şeklinde adlandırabiliriz.
+<p>
+GNU işletim sistemi, birçok farklı programdan oluşmuştur. GNU'daki bazı
+programlar GNU Projesi'nin bir parçası olarak yazılmıştır ya da özellikle
+sisteme katkı olarak sunulmuştur. Bunlar, GNU paketleridir. Biz de
+genellikle bunların adında &ldquo;GNU&rdquo; kelimesini kullanırız.</p>
+<p>
+Bir programı sisteme katkı olarak sunup bunu bir GNU paketi haline getirmek
+isteyip istemediğine karar vermek, tamamen o programın geliştiricisine
+kalmıştır. Eğer siz de bir program geliştirdiyseniz ve bunun bir GNU paketi
+haline gelmesini istiyorsanız, lütfen <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a> adresine yazın. Böylece
+biz de programı değerlendirip, almak isteyip istemediğimize karar
+verebiliriz.</p>
+<p>
+GPL altında yayınlanmış tek tek her programa GNU ismini koymak adilce
+olmazdı. Eğer bir program yazar ve onu GPL altında yayınlarsanız, bu, onun
+GNU Projesi'nce yazıldığı ya da sizin onu bizim için yazdığınız anlamına
+gelmez. Örneğin Linux (çekirdek), GNU GPL altında yayınlandı, fakat Linus,
+bunu GNU Projesi’nin bir parçası olarak yazmamış, çalışmalarını bağımsız
+yürütmüştür. Eğer birşey GNU paketi değilse, ondan GNU Projesi'nin payına
+düşen de bir şey yoktur. Dolayısıyla da o programın ismine &ldquo;GNU&rdquo;
+takısı getirmek uygun olmaz.</p>
+<p>
+Buna karşıt olarak, içindeki her bir program için olmasa bile, bütün olarak
+GNU işletim sisteminde bir pay sahibi olmayı hak ediyoruz. Linux'a
+başlanmadan yıllar önce, 1984'ten itibaren gösterdiğimiz azim ve kararlılık
+sayesinde sistemin kendisi bir sistem olarak var olabilmiştir.</p>
+<p>
+Linux'un, içinde yer alarak popüler hale geldiği işletim sistemi, temelde
+GNU işletim sistemiyle aynıydı. Aslında tamamen aynı değildi, çünkü GNU
+işletim sistemi farklı bir çekirdeğe sahipti. Ama yine de çoğu yönden aynı
+sistemdi. Bu sistem, GNU'nun bir çeşitlemesi idi. Yani adı GNU/Linux
+sistemiydi.</p>
+<p>
+Linux, o sistemin türevlerinde, yani GNU/Linux sisteminin bugünkü
+sürümlerinde birincil olarak kullanılmaya devam ediyor. Bu sistemlere kimlik
+kazandıran bileşenler, bu sistemlerin merkezinde yer alan GNU ve
+Linux'tur. Tek başına sadece Linux değil.</p>
+</dd>
+
+<dt id="unix">GNU, Unix'ten pek çok şey miras aldığına göre, isminde &ldquo;Unix&rdquo;i
+kullanarak ona bir pay vermesi gerekiyor mu? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#unix">#unix</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Aslında GNU Unix'ten hiçbir şey miras almamıştır. Unix, sahipli bir
+yazılımdı (hâlâ da öyle). Bu yüzden onun herhangi bir kodunu GNU içinde
+kullanmak yasa dışı olurdu. Esasında bu bir tesadüf değildir: GNU'yu
+geliştirmemizin nedenidir bu. Unix ya da o dönemdeki herhangi bir işletim
+sistemini kullanarak özgür olamayacağımız için, bu sistemlerin yerine
+koyabileceğimiz özgür bir sisteme gereksinim duyduk. Unix'ten herhangi bir
+programı, hatta bunların parçalarını dahi kopyalamazdık; her şeyin baştan
+yazılması gerekiyordu.
+<p>
+GNU'daki hiçbir kod, Unix'ten gelme değildir, fakat GNU Unix uyumlu bir
+sistemdir. Bu yüzden, GNU içindeki birçok düşünce ve özellik, Unix'ten
+gelmektedir. Açılımı &ldquo;GNU's Not Unix&rdquo; (GNU Unix Değildir) olan
+&ldquo;GNU&rdquo; ismi, bu miras karşılığında Unix'e bir pay vermenin mizahi
+bir yoludur. Bu isim belirlenirken, 70'lerde başlamış bir
+&ldquo;hacker&rdquo; geleneği olan, kendini tekrar eden isimler türetme
+uygulamasına bağlı kalınmıştır.</p>
+<p>
+Bu şekilde kendini tekrar eden isimlere ilk örnek TINT idi, (&ldquo;TINT Is
+Not TECO&rdquo; &mdash; TINT TECO Değildir). TINT'in yazarı, TECO'yu başka
+bir şekilde kodlamıştı (zaten farklı sistemler için pek çok farklı kodlama
+örneği vardı), fakat ona &ldquo;<em>falanca</em> TECO&rdquo; gibi sıkıcı bir
+ad vermektense, akıllıca ve eğlenceli bir isim
+tasarladı. (&ldquo;Hack&rdquo;in anlamı da budur zaten: <a
+href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html">oyunbaz bir zeka</a>.)</p>
+<p>
+Başka &ldquo;hacker&rdquo;lar da bu isme bayıldılar. Öyle ki biz de bu
+yaklaşımı taklit ettik. Mevcut başka programlara çok benzeyen bir programı
+sıfırdan yazıyorsanız, (o programın ismine &ldquo;Klever&rdquo; diyelim),
+ona &ldquo;MINK is not Klever&rdquo; (MINK Klever Değildir) gibi kendini
+tekrar eden bir ad verebilirsiniz. Aynı ruhla biz de Unix yerine yaptığımız
+sistemi &ldquo;GNU's Not Unix&rdquo; (GNU Unix Değildir) diye adlandırdık.</p>
+<p>
+Tarihsel olarak, Unix'i geliştiren AT&amp;T Unix'e benzeyen bir sistemin
+isminde, bu sistem % 99 Unix'ten kopyalanmış bile olsa, &ldquo;Unix&rdquo;
+kelimesinin kullanılması suretiyle kendisine bir pay verilmesini
+istemiyordu. Hatta AT&amp;T bu yolla kendisine pay veren herkesi dava
+açmakla tehdit ediyordu. Bu nedenle Unix'in değişikliğe uğratılmasıyla
+ortaya çıkmış bütün sürümler (hepsi de sahiplidir, tıpkı Unix gibi),
+kendilerine &ldquo;Unix&rdquo; kelimesini içermeyen farklı isimler
+seçmişlerdir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="bsd">&ldquo;GNU/BSD&rdquo; de dememiz gerekir mi? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#bsd">#bsd</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+BSD sistemlerini (FreeBSD, vb.) &ldquo;GNU/BSD&rdquo; sistemleri olarak
+isimlendirmiyoruz, çünkü bu terim, BSD sistemlerinin tarihiyle uyuşmuyor.
+<p>
+BSD sistemi, 80'li yıllarda, özgür olmayan bir yazılım olarak UC Berkeley
+tarafından geliştirildi ve 90'lı yıllarda özgür hale geldi. Bugün var olan
+özgür bir işletim sistemi çok büyük bir olasılıkla ya GNU sisteminin ya da
+BSD sisteminin bir çeşitlemesidir.</p>
+<p>
+İnsanlar bazen BSD'nin de GNU/Linux gibi, GNU'nun bir çeşitlemesi olup
+olmadığını soruyorlar. Değildir. BSD geliştiricileri, GNU Projesi örneğinden
+esinlenerek kodlarını birer özgür yazılım haline getirmeye karar
+vermişlerdir. GNU gönüllülerinin açık açık yaptığı çağrılar, onların kodları
+özgürleştirmeye başlamak için ikna olmalarını sağlamıştır. Fakat BSD kodları
+GNU'nunkiler ile pek örtüşmez.</p>
+<p>
+Tıpkı GNU sistemi ve bunun çeşitlemelerinin bazı BSD programlarını
+kullanması gibi, BSD sistemleri de bugün bazı GNU paketlerini
+kullanmaktadır. Fakat, bütün olarak bakılırsa, bunlar ayrı ayrı evrilmiş iki
+farklı sistemdir. BSD geliştiricileri bir çekirdek yazıp GNU sistemine
+eklemediler, bu yüzden GNU/BSD gibi bir isim duruma uygun değildir.</p>
+<p>
+GNU/Linux ve GNU arasındaki bağlantı daha yakındır ve bu yüzden
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ismi sistemin adı olmaya uygundur.</p>
+<p>
+GNU'nun, NetBSD çekirdeğini kullanan bir sürümü vardır. Geliştiricileri, onu
+&ldquo;Debian GNU/NetBSD&rdquo; olarak isimlendiriyorlar, fakat NetBSD
+sadece çekirdekten ibaret olmayan eksiksiz bir sistem olduğu için
+&ldquo;GNU/NetBSDçekirdeği&rdquo; daha doğru olacaktır. Sistemin büyük kısmı
+GNU/Linux sistemi ile aynı olduğu için, buna bir BSD sistemi denemez.</p>
+</dd>
+
+<dt id="othersys">Eğer GNU araçlarını Windows üzerine kurarsam, bu benim bir GNU/Windows
+sistemi kullandığım anlamına mı gelir? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#othersys">#othersys</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; ile kastettiğimiz durumla aynı şey değildir bu. GNU
+araçları GNU yazılımlarının birer parçasıdır. GNU yazılımları da GNU
+sisteminin bir parçasıdır. Bunların altında ise GNU ile ortak hiçbir kod
+içermeyen bambaşka bir işletim sistemi olacaktır. Neticede bu durum,
+GNU/Linux'tan tamamen farklıdır.
+</dd>
+
+<dt id="justlinux">Linux, GNU'suz kullanılamaz mı? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#justlinux">#justlinux</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Linux bazı cihazlarda kendisi tarafından veya başka küçük programlarla
+kullanılır. Bu küçük yazılım sistemleri GNU/Linux sisteminden çok
+uzak. Kullanıcılar bunları PC'lere yüklemezler, örneğin; onları oldukça
+heves kırıcı bulurlar. Bu küçük platformların GNU/Linux'tan ne kadar farklı
+olduğunu göstermek için bu cihazların sadece Linux çalıştırdığını söylemek
+faydalıdır.
+</dd>
+
+<dt id="howmuch">Sistemin GNU/Linux olması için GNU sisteminin ne kadarına ihtiyaç var? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#howmuch">#howmuch</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+&ldquo;Ne kadar&rdquo; anlamlı bir soru değil çünkü GNU sisteminin kesin
+sınırları yok.
+<p>
+GNU, bir topluluk tarafından sürdürülen bir işletim sistemidir. Yalnızca GNU
+yazılım paketlerinden (belirli bir listeye sahip olduğumuz) çok daha
+fazlasını içerir ve insanlar sürekli olarak daha fazla paket ekler. Bu
+değişikliklere rağmen GNU sistemi olarak kalır ve bunu GNU/Linux yapmaya
+zorlayan bir Linux ekler. GNU sisteminin bir parçasını kullanıyor ve parçayı
+atlarsanız &ldquo;ne kadar&rdquo; kullandığınızı söylemenin anlamlı bir yolu
+yoktur.</p>
+<p>
+Paket seviyesine bakarsak Linux, GNU/Linux sisteminde önemli bir
+pakettir. Önemli bir GNU paketinin dahil edilmesi, eşit söz talebimizi haklı
+çıkarmak için yeterlidir.
+</p>
+</dd>
+
+<dt id="linuxsyswithoutgnu">GNU olmadan tam Linux sistemleri [sic] var mı? <span
+class="anchor-reference-id">(<a
+href="#linuxsyswithoutgnu">#linuxsyswithoutgnu</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+GNU değil, Linux içeren bütün sistemler var; Android bir örnektir. Ancak
+&ldquo;Linux&rdquo; sistemleri olarak adlandırmak bir hatadır, tıpkı GNU'yu
+bir &ldquo;Linux&rdquo; sistemi olarak adlandırmak gibi bir hatadır.
+<p>
+Android, GNU/Linux sisteminden çok farklı çünkü ikisinin ortak kodu çok
+az. Aslında,ortak olan tek şey Linux'tur.</p>
+<p>
+Tüm GNU/Linux sistemini Linux olarak adlandırırsanız &ldquo;Android, Linux
+içerir ancak Linux değildir çünkü her zamanki Linux [sic] kütüphanelerine ve
+yardımcı programlarına sahip değildir [GNU sistemi anlamına gelir].&rdquo;</p>
+<p>
+Android, GNU/Linux'un yaptığı kadar Linux içerir. Sahip olmadığı şey GNU
+sistemi. Android bunu oldukça farklı çalışan Google yazılımı ile
+değiştirir. Android'i GNU/Linux'tan farklı kılan şey GNU'nun olmamasıdır.</p>
+</dd>
+
+<dt id="usegnulinuxandandroid">GNU/Linux kullanmak ve Android kullanmak demekse &ldquo;Linux&rdquo;
+kullanmak doğru mu? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#usegnulinuxandandroidlinuxsyswithoutgnu">#usegnulinuxandandroidlinuxsyswithoutgnu</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Alakası yok. Bu kullanım o kadar zorlama ki insanlar amaçlanan anlamı
+anlamayacaklar.
+<p>
+Halk, Android'i &ldquo;Linux&rdquo; olarak kullanmaktan bahsetmeyi çok garip
+bulacak. Sohbet etmek gibi bir şey, daha sonra kişinin bağırsaklarıyla veya
+kişinin dolaşım sistemi ile konuştuğunu söylemek gibi.</p>
+<p>
+Halk, Linux'u gerçekte GNU/Linux iken her zamanki yanlış anlama yoluyla
+kullanma fikrini anlaya<em>cak</em>tır: Tüm sistemi &ldquo;Linux&rdquo;
+olarak düşünmek.</p>
+<p>
+Android kullanımı ve GNU/Linux kullanımı, araba kullanmak ve bisiklet sürmek
+kadar farklıdır. İlk ikisinin de Linux içerdiği gerçeğinin onları
+kullanmakla alakasızdır, tıpkı bir otomobilin ve bir bisikletin her ikisinin
+de bir metal yapısına sahip olması onlrı kullanmakla alakasız olması
+gibi. Araba ve bisiklet kullanmak hakkında konuşmak istiyorsanız
+&ldquo;metal nesnelere binmek&rdquo;ten söz etmezsiniz (okuyucu ile oyun
+oynamadığınız sürece). &ldquo;Arabaları ve bisikletleri kullanmak&rdquo;
+dersiniz. Aynı şekilde GNU/Linux ve Android kullanımı hakkında konuşmanın
+net yolu; &ldquo;GNU/Linux ve Android kullanmak&rdquo; demektir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="helplinus">Neden sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak isimlendirip, Linus Torvalds'ın,
+topluluğumuzdaki medya maymunu imajını güçlendirmiyoruz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#helplinus">#helplinus</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Linus Torvalds, kendi amaçları için bir &ldquo;medya maymunu&rdquo;dur (bu
+tabir başka insanların seçimi, bizim değil). Onun amacı, sistemi daha
+popüler hale getirmektir ve sistemin topluluk açısından değerinin, sırf
+sunduğu pratik getirilerde yattığına inanır: Yani Güç, güvenilirlik ve kolay
+erişilebilirlik... O hiç bir zaman, etik bir ilke olarak <a
+href="/philosophy/why-free.html">işbirliği özgürlüğü</a>nü savunmadı. Bu
+yüzden de insanlar &ldquo;Linux&rdquo; ismini bu ilkeyle bağdaştırmıyor.
+<p>
+Linus, özgür yazılım hareketinin ideallerini paylaşmadığını açık açık ifade
+etti. İşinde yıllarca özgür olmayan yazılımlar geliştirdi (bunları da
+&ldquo;Linux&rdquo;World Show'da geniş bir dinleyici kitlesine açıkladı) ve
+Linux'un (çekirdek) geliştiricilerini, bu çekirdek üzerinde çalışabilmeleri
+için kendisiyle birlikte özgür olmayan yazılımlar kullanmaya çağırdı. Hatta
+daha da ileri gidip, teknik çalışmalarımızın toplumsal sonuçlarını göz önüne
+almamız gerektiğini söyleyen mühendis ve bilim insanlarını azarladı. Bu da
+aslında toplumun, atom bombasının geliştirilmesinden çıkardığı dersi
+reddetmek demektir.</p>
+<p>
+Öğrenmek ve eğlenmek güdüsüyle özgür bir program yazmakta hiç bir yanlış yön
+yoktur. Bu nedenle Linus'un yazmış olduğu çekirdek, topluluğumuz için önemli
+bir katkıdır. Fakat bu güdüler, eksiksiz bir sistemin (GNU/Linux) var oluş
+nedenini açıklayamayacağı gibi, gelecekteki özgürlüğümüzü güvence altına da
+almayacaktır. Halk, bunu bilmelidir. Linus'un görüşlerini yaymaya hakkı
+vardır. Fakat insanlar, söz konusu işletim sisteminin, Linus'un
+görüşlerinden değil, özgürlük ideallerinden doğduğunu bilmelidir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="claimlinux">Linus Torvalds'ın çalışmalarını GNU olarak nitelendirmemiz yanlış olmaz mı?
+<span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#claimlinux">#claimlinux</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Yanlış olur, dolayısıyla biz öyle nitelendirmiyoruz. Torvalds'ın çalışması
+Linux'tur (çekirdek). Biz bu çalışmayı GNU Projesi'ne atfetmemeye veya bunu
+&ldquo;GNU&rdquo; olarak nitelendirmemeye özen gösteriyoruz. Biz tüm
+sistemden söz ederken &ldquo;GNU/Linux&rdquo; adını kullanarak onun emeğini
+takdir ediyoruz.
+</dd>
+
+
+<dt id="linusagreed">Linus Torvalds Linux'un yalnızca çekirdek olduğu düşüncesine katılıyor mu?
+<span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#linusagreed">#linusagreed</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+<p>Bunu başlangıçta kabul ediyordu. En eski Linux sürüm notlarında şöyle der:
+&ldquo;<a
+href="http://ftp.funet.fi/pub/linux/historical/kernel/old-versions/RELNOTES-0.01">Linux
+ile kullanılan araçların büyük bölümü GNU yazılımı olup bunlar GNU copyleft
+lisansı altındadır. Bu araçlar dağıtımın içinde yer almaz. Daha fazla bilgi
+için bana (veya GNU'ya) sorun&rdquo;</a>.</p>
+</dd>
+
+<dt id="finishhurd">Neden GNU Hurd çekirdeğini bitirmiyor, GNU sistemini bir bütün olarak
+yayımlamıyor ve GNU/Linux olarak adlandırılacak soruyu unutmuyorsunuz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#finishhurd">#finishhurd</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Hangi çekirdeğin kullanılacağına bakılmaksızın GNU işletim sistemi için
+takdir istiyoruz.
+
+<p>GNU Hurd'un Linux ile rekabet edebilecek kadar iyi çalışmasını sağlamak
+büyük bir iş olacaktır ve bu açıkça gerekli değildir. Bir çekirdek olarak
+Linux'ta etik olarak yanlış olan tek şey, aygıt yazılımı blob'unun
+eklenmesidir; bu sorun için en iyi çözüm,<a
+href="http://fsf.org/campaigns/priority-projects"> blob'lar için özgür
+ikameler geliştirmektir</a>.</p>
+</dd>
+
+<dt id="lost">Savaş zaten kaybedildi. Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O
+halde neden hâlâ bunu düşünüp duruyoruz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#lost">#lost</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bu bir savaş değil. Bir eğitim seferberliği... Sisteme ne ad vereceğimiz,
+yalnızca &ldquo;toplum&rdquo; tarafından bir anda alınabilecek tek bir karar
+değildir: Her insan, her kuruluş hangi ismi kullanacağına kendisi karar
+verebilir. Başkalarının &ldquo;GNU/Linux&rdquo; demesini sağlayamazsınız,
+ama sisteme kendiniz &ldquo;GNU/Linux&rdquo; demeye karar
+verebilirsiniz. Böyle yaparak da başkalarını eğitmeye yardımcı olmuş
+olursunuz.
+</dd>
+
+<dt id="whatgood">Toplum kararını verdi. Biz de bunu değiştiremeyiz. O halde
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; dememin ne faydası var? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#whatgood">#whatgood</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bu, ya hep ya hiç durumu değildir: doğru-yanlış bilgiler öyle ya da böyle
+farklı kişilerce yayılıyor. Eğer siz sisteme &ldquo;GNU/Linux&rdquo;
+derseniz, sistemin doğru geçmişini, kökenini ve var olma nedenini
+öğrenmeleri konusunda başkalarına yardımcı olmuş olursunuz. Yanlış
+adlandırmayı her yerde tek başınıza, bizim düzelttiğimizden daha fazla
+düzeltemezsiniz, ama yardım edebilirsiniz. Eğer yalnızca birkaç yüz insan,
+sizin &ldquo;GNU/Linux&rdquo; terimini kullandığını görürse, önemli sayıda
+insanı, çok az çaba ile, eğitmiş olursunuz. Onlardan bazıları da, bu doğruyu
+başkalarına yayar.
+</dd>
+
+<dt id="explain">Sisteme &ldquo;Linux&rdquo; desek ve insanlara on dakikalık bir açıklama ile
+sistemin gerçek kökenini öğretsek daha iyi olmaz mı? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#explain">#explain</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Eğer başkalarına bu yolla açıklama yaparak bize yardım ederseniz, çabanızı
+takdir ederiz, fakat bu en iyi yöntem olmaz. Bu, sistemi “GNU/Linux” olarak
+isimlendirmek kadar etkili olmayacak ve zamanınızı verimsiz kullanmanıza yol
+açacaktır.
+<p>
+Etkisizdir, çünkü zihinlere yerleşmez ve tabii ki başkalarına
+iletilemez. Açıklamanızı dinleyen kimi insanlar sizi dikkate alacak, hatta
+sistemin kökenine ilişkin doğru resmi yakalayacaklardır. Ama kendileri
+sistemden bahsederken sizin açıklamanızı başkalarına da aktaracakları pek
+muhtemel değil. Büyük ihtimalle kendileri de sisteme yalnızca
+&ldquo;Linux&rdquo; diyeceklerdir. Özellikle böyle bir niyetleri olmasa da
+yanlış resmin yayılmasına yardımcı olacaklardır.</p>
+<p>
+Etkisizdir çünkü çok daha fazla zaman alır. &ldquo;GNU/Linux&rdquo; deyip
+yazmak günde sadece birkaç saniyenizi alacaktır, dakikalarınızı değil. Bu
+yolla daha fazla insana ulaşma şansınız olur. Yazarken ve söylerken Linux ve
+GNU/Linux'u birbirinden ayırmak GNU Projesi’ne etkili bir biçimde yardım
+etmenin en kolay yoludur.</p>
+</dd>
+
+<dt id="treatment">Bazı insanlar, sisteme GNU/Linux demelerini istediğinizde sizinle alay
+ediyorlar. Neden kendinizi bu muameleye maruz bırakıyorsunuz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#treatment">#treatment</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Sisteme &ldquo;Linux&rdquo; demek, insanlara sistemin geçmişi ve varoluş
+nedeni hakkında yanlış bir izlenim veriyor. İsteğimizle alay eden insanlar
+büyük ihtimalle bahsettiğimiz o yanlış resmi almışlardır. Bizim yaptığımız
+çalışmaların aslında Linus tarafından yapıldığını zannediyorlar, bu yüzden
+de emeğimizin takdir edilmesini istediğimizde bize gülüyorlar. Eğer doğruyu
+bilselerdi, muhtemelen gülmezlerdi.
+<p>
+Neden insanların bazen bizimle alay etmesine sebep olan bir istekte bulunma
+riskini göze alıyoruz? Çünkü bunun genellikle GNU Projesi'ne faydası dokunan
+sonuçları oluyor. Amacımıza ulaşmak için hak etmediğimiz bir muameleye maruz
+kalma riskini kabulleniyoruz.</p>
+<p>
+Eğer böyle beklenmedik derecede haksız bir durumun ortaya çıktığını
+görürseniz, lütfen elinizi kolunuzu bağlayıp oturmayın. Size gülen insanlara
+gerçek tarihi anlatın. İstediğiniz şeyin dayanağı olduğunu gördüklerinde,
+birazcık mantık sahibi olanlar gülmeyi keseceklerdir.</p>
+</dd>
+
+<dt id="alienate">Bazıları sisteme GNU/Linux demelerini istediğinizde sizi suçluyorlar. Onları
+kendinizden uzaklaştırarak kaybetmiyor musunuz? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#alienate">#alienate</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Pek sayılmaz. Sistemi geliştirmedeki rolümüzü takdir etmeyen insanlar bize
+yardım etmek için muhtemelen önemli bir çaba sarf etmeyecektir. Eğer bunlar,
+özgür yazılımlar yayınlamak gibi, bizim amaçlarımızı ilerletecek şekilde
+çalışıyorlarsa da, bu büyük ihtimalle biz istediğimiz için değil, başka
+ilgisiz sebeplerden dolayıdır. Aynı zamanda, bizim yaptığımız çalışmaları
+başka birilerine atfetme alışkanlığını diğer insanlara da aşılayarak, başka
+insanlardan yardım alma olanaklarımızı da sekteye uğratıyorlar.
+<p>
+Zaten işbirliği yapmaya pek de niyetli olmayanları kendimizden uzaklaştırmak
+konusunda endişe etmenin de bir manası yoktur. Büyük bir problemi yaymaya
+devam eden insanları kızdıracağız korkusuyla bu problemi düzeltmekten geri
+durmamız kendi kendimizi baltalamamız demek olacaktır. Bu sebeple, yanlış
+adlandırmayı düzeltme çabalarımızı sürdüreceğiz.</p>
+</dd>
+
+<dt id="rename">Ne katkıda bulunmuş olursanız olun, işletim sisteminin ismini değiştirmek
+meşru mudur? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#rename">#rename</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Biz hiç bir şeyin ismini değiştirmiyoruz. Biz 1983 yılında sistemi
+duyurduğumuzdan beri bunu &ldquo;GNU&rdquo; olarak isimlendiriyoruz. Yanlış
+olan, sistemin adını &ldquo;Linux&rdquo; olarak değiştirmeye çalışan
+insanların yaptıklarıdır.</dd>
+
+<dt id="force">İnsanlara sistemi &ldquo;GNU/Linux&rdquo; diye isimlendirmelerini dayatmak
+yanlış değil mi? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#force">#force</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+İnsanlara bunu dayatmak yanlış olurdu. Zaten biz de böyle bir şeye
+kalkışmıyoruz. Biz sisteme &ldquo;GNU/Linux&rdquo; diyoruz ve sizden de
+böyle demenizi talep ediyoruz.
+</dd>
+
+<dt id="whynotsue">Niçin bütün sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak isimlendiren insanları dava
+etmiyorsunuz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#whynotsue">#whynotsue</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Dava açmak için yasal zemin yok, fakat biz ifade özgürlüğüne inanan insanlar
+olarak, böyle bir davranışa girmek istemezdik zaten. Biz insanlardan sisteme
+&ldquo;GNU/Linux&rdquo; demelerini, doğrusu bu olduğu için istiyoruz.
+</dd>
+
+<dt id="require">İnsanların sistemi &ldquo;GNU&rdquo; diye isimlendirmesini zorunlu kılacak
+bir ifadeyi GNU GPL’ye yerleştirmeniz gerekmiyor mu? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#require">#require</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+GNU GPL'nin amacı, özgür yazılımların sahipli sürümlerini üretenlere karşı
+kullanıcıların özgürlüğünü korumaktır. Sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak
+isimlendiren kullanıcıların, özgür olmayan yazılımları GNU/Linux
+sistemlerine dahil etmek ya da bu iş için özgür olmayan yazılımlar
+geliştirmek gibi, kullanıcıların özgürlüklerini sınırlayıcı şeyler yaptığı
+doğrudur. Ama yalnızca sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak isimlendirmek, tek
+başına, kullanıcıların özgürlüklerini elinden almaz. GPL'nin, insanlara
+sistem için kullanacakları isim konusunda kısıtlamalar getirmesi uygun
+olmaz.
+</dd>
+
+<dt id="BSDlicense">Özgün BSD lisansı’nda, California Üniversitesi’nin emeğinin takdir
+edilmesini sağlamak için reklam zorunluluğu getirilmek istenmesine karşı
+çıktınız. Şimdi GNU Projesi'nde kendi emeğinizin takdir edilmesini istemeniz
+ikiyüzlü bir davranış değil mi? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#BSDlicense">#BSDlicense</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+GNU/Linux ismini bir lisans gereksinimi haline getirmek ikiyüzlü bir
+davranış olurdu. Biz de bunu yapmıyoruz zaten. Biz sizden sadece
+hakkettiğimiz payı vermenizi <em>istiyoruz</em>.
+
+<p>
+Lütfen <a href="/licenses/bsd.html"> en az iki farklı BSD lisansı</a>
+olduğunu unutmayın. Netlik için lütfen hangisi olduğunu belirtmeden
+&ldquo;BSD&rdquo; lisansı terimini kullanmayın.</p>
+</dd>
+
+<dt id="deserve">GNU GPL'e, insanların sisteme &ldquo;GNU&rdquo; demelerini zorunlu kılacak
+bir ifade yerleştirmediniz. O yüzden her şeyi hak ediyorsunuz. Peki şimdi ne
+diye şikayet ediyorsunuz? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#deserve">#deserve</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Bu soru, son derece tartışmalı bir genel etik önermeyi doğru varsayıyor:
+Buna göre eğer insanlar sizi kendilerine adil davranmaya zorlamazsa,
+onlardan istediğiniz kadar faydalanmaya hak kazanmış oluyorsunuz. Başka bir
+deyişle bu önerme, “güçlü olan haklıdır” sözünü savunuyor.
+<p>
+Umarız siz de bizim gibi, bu önermeye karşı çıkıyorsunuzdur.</p>
+</dd>
+
+<dt id="contradict">Birçok insanın inandığı şeyle ters düşmeseniz daha iyi olmaz mıydı? <span
+class="anchor-reference-id">(<a href="#contradict">#contradict</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Yanlış yola sevk edilmiş insanların sayısı ne kadar fazla olursa olsun,
+onlarla beraber yürüyebileceğimizi düşünmüyoruz. Umarız siz de hakikatin
+önemli olduğuna karar verirsiniz.
+<p>
+Biz daha en başta, özel mülk yazılımların meşru ve makul olduğuna duyulan ve
+pek çok insan tarafından paylaşılan inancı reddetmeseydik asla özgür bir
+işletim sistemi geliştiremezdik.</p>
+</dd>
+
+<dt id="somanyright">Çoğu kimsenin, sistemi &ldquo;Linux&rdquo; olarak adlandırması, bu
+isimlendirmeyi doğru kılmaz mı? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#somanyright">#somanyright</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Biz bir yanlışın popülerlik derecesinin, onu bir hakikat haline getirdiğini
+düşünmüyoruz.
+</dd>
+
+<dt id="knownname">Sistemi çoğu kullanıcının zaten bildiği bir adla çağırmak daha iyi değil mi?
+<span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#knownname">#knownname</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Kullanıcılar öğrenemezler. &ldquo;GNU/Linux&rdquo;, &ldquo;Linux&rdquo;
+içerdiğinden ne hakkında bahsettiğinizi anlayacaklardır. Arada bir
+&ldquo;(çoğu zaman hatalı bir şekilde &lsquo;Linux&rsquo; olarak
+adlandırılır)&rdquo; eklerseniz hepsi anlar.
+</dd>
+
+<dt id="winning">Birçok insan doğru-yanlış tartışmaları ile değil, neyin kullanışlı olduğuyla
+veya kimin kazandığıyla ilgileniyor. Onların desteğini almak için farklı bir
+yol izleseniz olmaz mıydı? <span class="anchor-reference-id">(<a
+href="#winning">#winning</a>)</span></dt>
+
+<dd>
+Neyin kullanışlı olduğuyla ya da kimin kazandığıyla ilgilenmek hayata karşı
+ahlak dışı bir bakış açısıdır. Özgür olmayan yazılımlar bu ahlak dışı
+yaklaşımın bir örneğidir ve bundan beslenmektedirler. Bu yüzden uzun vadede
+bu yaklaşıma boyun eğmek, kendi kendimizi baltalamak demek olacaktır. Neyin
+doğru, neyin yanlış olduğunu ifade etmeye devam edeceğiz.
+<p>
+Umarız siz, doğru ve yanlışı önemseyenlerdensinizdir.</p>
+</dd>
+
+</dl>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a> adresine iletin. FSF ile
+iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a> adresine
+gönderin.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve
+önerilerinizi lütfen <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">bize&nbsp;bildirin</a>.</p><p>Bu
+yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a>
+sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri
+gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a
+href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a
+href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma&nbsp;sayfamızı</a>
+ziyaret edebilirsiniz.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Copyright &copy; 2001, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2014, 2015, 2016,
+2017, 2018, 2020 Free Software Foundation, Inc.</p>
+
+<p>Bu sayfa <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative
+Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında
+lisanslanmıştır.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+<li>The FLOSS Information <a
+href="mailto:theflossinformation@gmail.com">&lt;theflossinformation@gmail.com&gt;</a>,
+2019, 2020.</li>
+<li>T. E. Kalaycı, 2020.</li>
+<li>Fırat Özgül <a
+href="mailto:ozgulfirat@gmail.com">&lt;ozgulfirat@gmail.com&gt;</a>,
+2008.</li>
+<li><a href="http://www.pittle.org/">Ali Servet Dönmez</a> <a
+href="mailto:asd@pittle.org">&lt;asd@pittle.org&gt;</a>, 2005, 2008.</li>
+<li>Anıl Mevlüt Güven <a
+href="mailto:anilmevlutguven@mynet.com">&lt;anilmevlutguven@mynet.com&gt;</a>,
+2007.</li>
+<li>Sanem Uçan <a
+href="mailto:sanemucan@gmail.com">&lt;sanemucan@gmail.com&gt;</a>,
+2007.</li>
+</ul></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2020/08/22 07:29:47 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
+</body>
+</html>