diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/tr/compromise.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/tr/compromise.html | 304 |
1 files changed, 304 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/tr/compromise.html b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/compromise.html new file mode 100644 index 0000000..10926a2 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/tr/compromise.html @@ -0,0 +1,304 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/compromise.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.tr.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.86 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Yıkıcı Tavizlerden Kaçınmak - GNU Projesi - Özgür Yazılım Vakfı</title> +<style type="text/css" media="print,screen"> +<!-- + .quote { + font-size: 90%; + max-width: 30em; + padding: .5em 1.5em; + background-color: #ececec; + border-radius: 1em; + -moz-border-radius: 1em; + -khtml-border-radius: 1em; + -webkit-border-radius: 1em; + -opera-border-radius: 1em; + } + .quote.imgright { margin: .3em 1em 1em 1em; } + .quote { + font-style: italic; + } + .quote b { + font-style: normal; + font-weight: normal; + } + .imgleft { + width: 18em; + max-width: 100%; + } + +@media (max-width:50em) { + .imgleft, .imgright { + float: none; + display: block; + margin: auto; + } + .quote { + max-width: none; width: auto; + margin: 1em 10%; + } +} +@media (min-width:50em) { + .quote { max-width: 40%; } +} +--> + +</style> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/compromise.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" --> +<h2>Yıkıcı Tavizlerden Kaçınmak</h2> + +<address class="byline">yazan Richard Stallman</address> + +<blockquote class="quote imgright"><p>“Yirmi beş yıl önce <a href="/gnu/initial-announcement.html">27 Eylül +1983'te</a>, (GNU's Not Unix anlamındaki) GNU adı verilen tamamen özgür bir +işletim sistemi yaratma planını duyurdum. GNU sisteminin 25. yıl dönümünün +bir parçası olarak, topluluğumuzun yıkıcı tavizlerden nasıl kaçınabileceğine +ilişkin olarak bu yazıyı yazdım. Bu tavizlerden kaçınmanın yanında, <a +href="/help/help.html">GNU'ya</a> ve özgür yazılıma yardımcı olabileceğiniz +bir çok yol var. En temel yol <a +href="https://www.fsf.org/associate/support_freedom/join_fsf?referrer=4052">Özgür +Yazılım Vakfına</a> Üye olarak katılmanızdır.”—<b>Richard +Stallman</b></p></blockquote> + +<p>Özgür yazılım hareketi toplumsal bir değişimi amaçlar: <a +href="/philosophy/free-sw.html">bütün yazılımı özgür kılmak</a>, böylece +bütün özgür yazılım kullanıcıları özgür ve bir işbirliği topluluğunun +parçası olabilirler. Her özgür olmayan program, geliştiricisine kullanıcılar +üzerinde adaletsiz bir iktidar sağlar. Amacımız bu adaletsizliğe bir son +vermektir.</p> + +<p>Özgürlüğe ulaşmak için <a +href="http://www.fsf.org/bulletin/2008/spring/the-last-mile-is-always-the-hardest/">uzun +bir yol var</a>. Yazılım kullanıcılarının özgürlüğe sahip olmasının normal +karşılandığı bir dünyaya ulaşmak için bir çok adım ve bir çok yıl +gerekiyor. Bu adımların bazıları zor ve fedakarlık gerektiriyor. Bazı +adımlar, farklı amaçlara sahip insanlara taviz verdiğimizde kolaylaşabilir.</p> + +<p>Bu nedenle, <a href="http://www.fsf.org/">Özgür Yazılım Vakfı</a> bazı +tavizler veriyor, hatta bazıları oldukça büyük olan tavizler. Örneğin, <a +href="/licenses/gpl.html">GNU Genel Kamu Lisansının</a> (GNU GPL) +3. sürümünde patent hükümlerinde bazı tavizler verdik, böylece şirketler +GPLv3 ile kapsanan yazılımlara katkı sağlayabilecek ve bu yazılımları +dağıtabilecek ve böylece bu hükümlerin etkisi altında bazı patentleri +sağlayacak. </p> + +<img src="/graphics/gplv3-large.png" alt="[GPLv3 Logo]" class="imgleft" /> + +<p><a href="/licenses/lgpl.html">Kısıtlı GPL</a> lisansının amacı tavizdir: +özgür olmayan programlarda kullanımlarına olanak vermek üzere bazı belirli +özgür kütüphaneler için kullanıyoruz, çünkü yasal olarak bunu +engellediğimizde bu durum geliştiricilerin özel mülk kütüphaneleri tercih +etmesine yol açabilecektir. GNU programlarında, özgür olmayan başlıca +programlarla birlikte çalışması için kod kabul ediyor ve kullanıyoruz ve bu +durumu kullanıcıların özel mülk yazılım yerine GPL lisanslı programı +kullanmalarını teşvik etmek için belgelendirip, duyuruyoruz ama tersini +yapmıyoruz. Aynı fikirde olduğumuz belirli kampanyaları, arkasındaki +gruplarla tamamen anlaşamıyor olsak bile destekliyoruz.</p> + +<p>Ancak biz, topluluğumuzdaki başka bir çok kişinin yapmayı uygun bulduğu bazı +tavizleri reddediyoruz. Örneğin, biz sadece özgür olmayan yazılım içermeyen +veya kullanıcılarının özgür olmayan yazılım kurmasına yol açmayan <a +href="/distros/free-system-distribution-guidelines.html">GNU/Linux +dağıtımlarını destekliyoruz</a>. Özgür olmayan dağıtımları desteklemek, +<abbr title="yıkıcı (ing. ruinous) bir şeyin zarar görmesine, bozulmasına, +yok olmasına, ortadan kalkmasına yol açan, tahripkâr">yıkıcı</abbr> bir +taviz olacaktır.</p> + +<p>Tavizler, uzun dönem amaçlarımızın aleyhine çalıştığında yıkıcıdır. Bu +fikirler düzeyinde veya eylemler düzeyinde olabilir.</p> + +<p>Fikirler düzeyindeki yıkıcı tavizler, değiştirmeye uğraştığımız önermeleri +pekiştirenlerdir. Amacımız yazılım kullanıcılarının özgür olduğu bir dünya, +ancak çoğu bilgisayar kullanıcısı henüz özgürlüğü bir sorun olarak +algılamıyor. “Tüketici” değerlerini benimsemiş durumdalar, yani +herhangi bir programı sadece ücret ve kolaylık gibi pratik niteliklerle +değerlendiriyorlar.</p> + +<p>Dale Carnegie'nin klasik kişisel gelişim kitabı <cite>Nasıl arkadaşlarımızı +kazanır ve insanları etkileriz</cite>, birini bir şey yapmaya ikna etmenin +en etkin yolunun, onlara kendi değerlerine hitap eden görüşler sunmak +olduğunu söyler. Toplumumuza özgü tüketici değerlerine hitap edecek yollar +var. Örneğin, bedelsiz bir şekilde edinilen özgür yazılım kullanıcının +tasarruf etmesini sağlayabilir. Bir çok özgür program ayrıca kullanışlı ve +güvenilirdir. Bu pratik yararlardan söz etmek, bir çok kullanıcının, şimdi +bir kısmı oldukça başarılı olan çeşitli özgür programı benimsemesi için ikna +etmekte oldukça işe yaradı.</p> + +<p>Eğer amacınız daha fazla insanın özgür programları kullanmasını sağlamaksa, +özgürlük kavramı hakkında sessiz kalmaya ve sadece tüketici değerleri +açısından anlamı olan pratik avantajlara odaklanmaya karar +verebilirsiniz. Bunu “açık kaynak” terimi ve ilişkili söylem +yapıyor.</p> + +<p>Bu yaklaşım bizi sadece özgürlük amacından saptırmaya yarayacaktır. Özgür +yazılımı sadece kullanışlı bulduğu için kullanan insanlar, onu kullanmaya +daha elverişli olduğu sürece devam edecektir. Ve bu programların yanı sıra +kullanışlı özel mülk yazılımları kullanmamak için bir nedenleri +olmayacaktır.</p> + +<p>Açık kaynak felsefesi, tüketici değerlerini ön koşul olarak kabul edip, bu +değerlere hitap eder ve böylece bu değerleri onaylar ve pekiştirir. İşte bu +yüzden <a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">açık kaynağı +savunmuyoruz.</a></p> + +<img src="/graphics/gnulaptop.png" + alt="[Havada duran Laptoplu Gnu]" class="imgright" /> + +<p>Özgür bir topluluğu tamamen ve kalıcı olarak kurmak için, insanların özgür +yazılım kullanmalarını sağlamaktan fazlasını yapmalıyız. Yazılımı +“yurttaş değerleriyle”, yani kullanışlılık açısından değil, +kullanıcıların özgürlüğü ve topluluğa saygı duyup duymaması açısından +değerlendirme fikrini yaymamız gerekiyor. O zaman insanlar özel mülk +yazılımların etkileyici, kullanışlı özelliklerinin tuzağına düşmeyecektir.</p> + +<p>Yurttaş değerlerini teşvik etmek için, bu değerler hakkında konuşmalı ve +nasıl da eylemlerimizin temelini oluşturduklarını +göstermeliyiz. Eylemlerini, tüketici değerleriyle destekleyen Dale Carnegie +tipi tavizleri reddetmeliyiz.</p> + +<p>Bu, pratik avantajlardan söz etmeyeceğiz anlamına gelmiyor, söz edebiliriz +ve etmeliyiz. Bu durum yalnızca özgürlük yerine pratik avantajlar bütün +ilgiyi kendisine çektiğinde ve özgürlüğü arka plana ittiğinde bir +sorundur. Dolayısıyla, özgür yazılımın pratik avantajlarından söz ederken, +bunların özgür yazılımı tercih etmek için yalnızca <em>ek, ikincil</em> +gerekçeler olduğunu sıklıkla yinelemeliyiz.</p> + +<p>Dünyamızı ideallerimize uygun hale getirmemiz yeterli değildir, eylemlerimiz +de onlara uygun hale gelmelidir. Bu nedenle ortadan kaldırmayı amaçladığımız +şeyleri yapmayı veya meşrulaştırmayı içeren tavizlerden kaçınmalıyız.</p> + +<p>Örneğin, deneyimler <a href="/gnu/why-gnu-linux.html">GNU/Linux</a>'a bazı +özgür olmayan programlar koyduğunuzda bazı kullanıcıları çekebildiğinizi +gösteriyor. Bunun anlamı özgür olmayan bir uygulamanın veya (eskiden) <a +href="/philosophy/java-trap.html">Java</a> veya Flash programı veya belirli +donanım modellerini destekleyen özgür olmayan bir aygıt sürücüyle ancak bazı +kullanıcıların dikkatini çekebildiği anlamına geliyor.</p> + +<p>Bu tavizler çekici olabilir ancak amacı baltalamaktadır. Eğer özgür olmayan +bir yazılım dağıtır veya insanları ona doğru yönlendirirseniz, “özgür +olmayan yazılım bir adaletsizlik, bir toplumsal sorundur ve buna bir son +vermeliyiz” demekte zorluk çekebilirsiniz. Bu cümleyi söylemeye devam +etseniz bile, eylemleriniz bunu baltalayacaktır.</p> + +<p>Buradaki sorun, insanların özgür olmayan yazılım kurmaya <em>izinli</em> +veya <em>ehil</em> olup olmamaları değildir. Genel amaçlı bir sistem +kullanıcıların her istediğini yapmalarını sağlar ve izin verir. Buradaki +sorun, kullanıcıları özgür olmayan yazılıma doğru yönlendirmektir. Kendi +başlarına ne yaptıkları onların sorumluluğudur; bizim onlar için ne +yaptığımız, onları neye doğru yönlendirdiğimiz ise bizim +sorumluluğumuzdur. Kullanıcıları, bir çözüm olarak özel mülk yazılımlara +yönlendirmemeliyiz, çünkü sorunun kendisi özel mülk yazılımlardır.</p> + +<p>Yıkıcı taviz, sadece başkaları üzerindeki kötü bir etki değildir. Kendi +değerlerinizi de bilişsel uyumsuzluk aracılığıyla saptırabilir. Eğer belirli +değerleriniz varsa, ancak eylemleriniz başka, çelişen değerleri temsil +ediyorsa, bu çelişkiyi çözmek için büyük ihtimalle ya değerlerinizi ya da +eylemlerinizi değiştirmeniz gerekecektir. Bu yüzden, sadece pratik +avantajları öne süren veya insanlar özgür olmayan yazılıma yönlendiren +projeler, neredeyse her zaman kullanıcılara özgür olmayan yazılımın etik +olmadığını <em>söylemekten</em> bile çekinmektedir. Hem katılımcıları hem de +halk için tüketici değerlerini pekiştiriyorlar. Değerlerimizi doğru bir +hatta tutmak istiyorsak bu tavizleri reddetmeliyiz.</p> + +<p>Özgürlük amacından taviz vermeden özgür yazılıma geçmek istiyorsanız, <a +href="http://www.fsf.org/resources">FSF'nin kaynaklar bölümüne</a> +bakabilirsiniz. Özgür yazılımla çalışan donanım ve makine +yapılandırmalarını, kurabileceğiniz <a href="/distros/distros.html">tamamen +özgür GNU/Linux dağıtımlarını</a> ve %100 özgür yazılım ortamlarında çalışan +<a href="http://directory.fsf.org/">binlerce özgür yazılım paketini</a> +listeliyor. Topluluğun özgürlük yolunda kalması için yardımcı olmak +istiyorsanız, özgürlük ve topluluk değerlerinden söz edin ve bu değerleri +savunun.</p> + +<p>Daha hızlı gittiğiniz bir yol, eğer sizi yanlış yere götürüyorsa doğru bir +yol değildir. Tavizler tutkulu bir amaca ulaşmak için önemlidir, ancak sizi +amacınızdan saptıracak tavizlerden sakının.</p> + +<hr class="column-limit"/> + +<p> +Yaşamın başka bir alanındaki benzer bir örnek için <a +href="http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jul/19/nudge-is-not-enough-behaviour-change"> +“Dürtmek” yeterli değil</a> yazısına bakabilirsiniz. +</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a> adresine iletin. FSF ile +iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen +çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a> adresine +gönderin.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve +önerilerinizi lütfen <a +href="mailto:web-translators@gnu.org">bize bildirin</a>.</p><p>Bu +yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a +href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a> +sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri +gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a +href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a +href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma sayfamızı</a> +ziyaret edebilirsiniz.</p> +</div> + +<p>Copyright © 2008, 2009, 2014, 2015, 2017, 2018, 2019, 2020 <a +href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a>.</p> + +<p>Bu sayfa <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative +Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında +lisanslanmıştır.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p> +<ul> +<li>T.E. Kalaycı, 2019.</li> +</ul></div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Son Güncelleme: + +$Date: 2020/10/06 08:42:12 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> +</body> +</html> |