diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/sq/right-to-read.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/sq/right-to-read.html | 614 |
1 files changed, 614 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/right-to-read.html b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/right-to-read.html new file mode 100644 index 0000000..1c051ce --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/right-to-read.html @@ -0,0 +1,614 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/right-to-read.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.90 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>E drejta Për të Lexuar - Projekti GNU - Free Software Foundation</title> +<style type="text/css" media="print,screen"><!-- +blockquote, .comment { + font-style: italic; +} +blockquote cite { + font-style: normal; +} +.announcement { + text-align: center; + background: #f5f5f5; + border-left: .3em solid #fc7; + border-right: .3em solid #fc7; + margin: 2.5em 0; +} +#AuthorsNote ul, #AuthorsNote li { + margin: 0; +} +#AuthorsNote li p { + margin: 1em 0; +} +.emph-box { + background: #f7f7f7; + border-color: #e74c3c; +} +#AuthorsNote p.emph-box { + margin: 1em 6%; +} +#BadNews li p { text-indent: -.8em; } +#BadNews li p:before { + content: "\021D2"; + display: inline; + position: relative; + right: .5em; +} +#BadNews p.emph-box { + margin: 2.5em 6% 1em; +} +#References { + margin: 3em 0 2em; +} +#References h3 { + font-size: 1.2em; +} +@media (min-width: 55em) { + #AuthorsNote .columns > + p:first-child, + #AuthorsNote li p.inline-block { + margin-top: 0; + } + .comment { text-align: center; } + .table { display: table; } + .table-cell { + display: table-cell; + width: 50%; + vertical-align: middle; + } + .left { padding-right: .75em; } + .right { padding-left: .75em; } + } +}--> +<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /[.](ar|fa|he)/" --> +<!-- +@media (min-width: 55em) { + .left { padding-left: .75em; } + .right { padding-right: .75em; } + } +}--> +<!--#endif --> + + + + +</style> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/right-to-read.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> +<h2 class="center">E Drejta Për të Lexuar</h2> + +<address class="byline center"> +nga <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> +<p class="center"> +<em>Ky artikull u botua në numrin e shkurtit të 1997-s të +<cite>Communications of the ACM</cite> (Volumi 40, Numri 2).</em></p> +<hr class="thin" /> + +<div class="article"> +<blockquote class="center comment"><p> + Nga <cite>Udha Për Në Tiko</cite>, një koleksion artikujsh rreth +pararendësve të Revolucionit Lunarian, botuar në Luna City, më 2096-n. +</p></blockquote> + +<div class="columns"> +<p> +Për Dan Halbertin, rruga drejt Tikos zuri në gjimnaz—kur Lisa Lenc i +kërkoi borxh kompjuterin. I saji qe prishur, dhe po të mos gjente hua një +tjetër, s’do të kalonte provimin e dimrit. S’kish tjetër të cilin do të +guxonte ta pyeste, veç Danit.</p> + +<p> +Kjo e vuri Danin në një dilemë. Duhej ta ndihmonte—por po t’i jepte +hua kompjuterin e saj, ajo mund të lexonte librat e tij. Veç faktit se mund +të përfundoje në burg për shumë vjet, nëse lejoje dikë të lexonte librat e +tu, vetë ideja e tronditi në fillim. Si gjithkujt, i kishin mësuar që prej +fillores se dhënia e librave të tjerëve ishte e ligë dhe e +gabuar—diçka që e bënin vetëm piratët.</p> + +<p> +Dhe kishte pak mundësi që AMS-ja—Autoriteti i Mbrojtjes së +Software-it—të dilte huq për ta kapur. Në orën e software-it, Dani +kishte mësuar se çdo libër kishte një monitor të drejtash kopjimi që +raportonte Qendrës së Licencimeve kur dhe ku qe lexuar, dhe nga kush. (Këtë +informacion e përdorin për të kapur piratë leximi, por edhe për t’u shitur +tregtuesve profile interesash personale.) Herës tjetër që kompjuteri i tij +do të lidhej në internet, Qendra e Licencimeve do ta merrte vesh. Ai, si i +zoti i kompjuterit, do të pësonte dënimin më të rëndë—pse nuk çau +kryet të parandalonte krimin.</p> + +<p> +Sigurisht që Lisa jo domosdo kish në mendje të lexonte librat e tij. Mund +ta kishte dashur kompjuterin e tij vetëm për të shkruar punimin. Por Dani e +dinte se rridhte prej një familjeje të shtresës së mesme dhe me zor +përballonte tarifat e arsimimit, lere më pastaj, tarifat e leximit. Leximi +i librave të tij mund të qe rruga e vetme se si të diplomohej. E kuptonte +tërë këtë; atij vetë i qe dashur të merrte hua për të paguar për krejt +artikujt kërkimorë që pat lexuar. (Dhjetë përqind e këtyre tarifave u +shkonin kërkuesve që shkruan artikujt; ngaqë Dani ia kish vënë syrin +karrierës akademike, mund të shpresonte se artikujt kërkimorë të vetë atij, +nëse lexohen shpesh, do të mund t’i sillnin fitime të mjaftueshme për të +kthyer këtë borxh.)</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> + +<div class="columns"> +<p> +Më vonë, Dani do të mësonte se njëherë e një kohë, cilido mund të shkonte në +bibliotekë dhe të lexonte artikuj revistash shkencore, madje dhe libra, pa u +dashur të paguante. Kish pasur studiues të pavarur që patën lexuar me +mijëra faqe pa grante qeveritare për bibliotekë. Por gjatë viteve 90 të +shekullit XX, si botuesit komercialë, ashtu edhe ata të revistave +jokomerciale patën filluar të aplikonin tarifa për hyrje në to. Pas 2047-s, +bibliotekat që ofronin hyrje të lirë publike në literaturë akademike qenë +një kujtim i zbehtë.</p> + +<p> +Kishte rrugë, sigurisht, për t’ia hedhur AMS-së dhe Qendrës së Licencimeve. +Në vetvete të paligjshme. Dano kish pasur një shok klase në lëndën e +software-it, Frank Martucci, që kish shtënë në dorë një mjet të paligjshëm +diagnostikimesh, dhe e kish përdorur për t’u hedhur tej kodit të mbikëqyrjes +së të drejtave të kopjimit, kur lexonte libra. Po u kishte treguar shumë +shokëve për të, dhe një prej tyre e shiti te AMS-ja për një shpërblim +(studentët e krimbur në borxhe qe e lehtë t’i joshje në tradhti). Në +2047-n, Franku qe në burg , jo për lexim piraterisht, por se kishte një +diagnostikues.</p> + +<p> +Dani do të mësonte më vonë se dikur cilido mund të kishte mjete +diagnostikuese Madje kish edhe mjete të lira diagnostikuese që qarkullonin +si CD ose të shkarkueshme nga interneti. Por përdoruesit e rëndomtë zunë +t’i përdorin për të anashkaluar mbikëqyrës të drejtash kopjimi, dhe në fund +një gjykatës deklaroi se ky qe bërë edhe përdorimi kryesor i tyre në +praktikë. Kjo do të thoshte se qenë të paligjshme; zhvilluesit e +diagnostikuesve përfunduan në burg.</p> + +<p> +Kuptohet, programuesit prapëseprapë kishin nevojë për mjete diagnostikimi, +por tregtuesit e diagnostikuesve në 2047-n shpërndanin vetëm kopje të +numëruara, dhe vetëm për programues të licencuar dhe të lidhur zyrtarisht. +Diagnostikuesi që përdorte Dani në lëndën e software-it ruhej pas një +firewall-i special, ndaj mund të përdorej vetën gjatë ushtrimesh në klasë.</p> + +<p> +Qe gjithashtu e mundur të anashkaloheshin mbikëqyrësit e të drejtave të +kopjimit duke instaluar një kernel të ndryshuar sistemi. Dani do mësonte më +në fund rreth kernelash të lirë, madje sisteme të tërë operativë të lirë, që +kishin ekzistuar aty nga fundi i shekullit të kaluar. Por jo vetëm që ishin +të paligjshëm, si diagnostikuesit—s’mundeshit të instaloni një të +tillë, nëse kishit, pa ditur fjalëkalimin e rrënjës në kompjuterin tuaj. Dhe +as FBI, as Microsoft s’do t’jua tregonin.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> + +<div class="columns"> +<p> +Dani doli në përfundimin se s’mundej thjesht t’i jepte borxh kompjuterin e +vet Lisës. Por s’mund të refuzonte ta ndihmonte, sepse e donte atë. Çdo +rast për të biseduar me të e mbushte me lumturi. Dhe fakti që ajo zgjodhi +atë për të kërkuar ndihmë, kjo mund të donte të thoshte se edhe ajo e donte.</p> + +<p> +Dani e zgjidhi dilemën duke bërë diçka akoma edhe më të +pamendueshme—ia dha borxh kompjuterin, dhe i tregoi asaj fjalëkalimin +e tij. Kështu, nëse Lisa do të lexonte librat e tij, Qendra e Licencimeve +do të mendonte se po i lexonte ai. Edhe kjo dhënie borxh, krim ishte, por +AMS-ja s’do ta mësonte automatikisht. Do ta mësonin vetëm nëse do ta shiste +Lisa.</p> + +<p> +Sigurisht, nëse do ta mësonte ndonjëherë shkolla se i kishte dhënë Lisës +fjalëkalimin e tij, ky do të ishte fundi për të dy, si studentë, pavarësisht +se përse e kishte përdorur ajo. Rregulli i shkollës qe që çfarëdo +ngatërrimi me mjetet e tyre të mbikëqyrjes së kompjuterave të studentëve, +përbënte bazë për veprim disiplinor. S’kish rëndësi nëse bëtë apo jo diçka +të dëmshme—faji qe vështirësimi i kontrollit mbi ju nga +administratorët. Merrej e mirëqenë se bënit diçka tjetër të ndaluar, dhe +s’ishte nevoja të dihej se çfarë.</p> + +<p> +Për këtë, studentët zakonisht nuk përjashtoheshin—jo drejtpërdrejt. +Në vend të kësaj, atyre u ndalohej përdorimi i sistemeve kompjuterike të +shkollës, dhe kështu do të ngelnin në të gjitha lëndët.</p> + +<p> +Më vonë, Dani do të mësonte se ky lloj rregulli universiteti kish filluar +vetëm në vitet ’80 të shekullit XX, kur studentët e universiteteve filluan +të përdorin në masë kompjuterat. Më parë, universitetet përdornin tjetër +mënyrë për disiplinimin e studentëve; dënonin veprimtari që qenë të dëmshme, +jo thjesht ato për të cilat mund të lindte dyshim.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> + +<div class="columns"> +<p> +Lisa nuk e spiunoi Danin te AMS-ja. Vendimi i tij për ta ndihmuar, shpuri +në martesën e tyre, dhe i bëri edhe të shqyrtonin ç’u ishte mësuar mbi +piraterinë si fëmijë. Çifti filloi të lexonte mbi historikun e të drejtave +të kopjimit, mbi Bashkimin Sovjetik dhe kufizimet e tij mbi kopjimin, dhe +madje edhe Kushtetutën origjinale të Shteteve të Bashkuara. U shpërngulën +në Luna, ku gjetën të tjerë që kishin ikur prej krahut të gjatë të AMS-së. +Kur filloi Revolta e Tikos më 2062-shin, e drejta universale për të lexuar +shpejt u bë një nga synimet e saj kryesore.</p> +</div> + +<div class="reduced-width"> +<blockquote class="announcement"> +<p><a href="http://defectivebydesign.org/ebooks.html">Bëhuni pjesë e listës +tonë të postimeve mbi rreziqet e e-librave</a>.</p> +</blockquote> +</div> + +<div id="AuthorsNote"> +<h3>Shënime Autori</h3> + +<ul class="no-bullet"> +<li> +<div class="reduced-width"> +<p>Kjo histori është kinse një artikull historik që do të shkruhet në të +ardhmen nga dikush tjetër, që përshkruan rininë e Dan Halbertit nën një +shoqëri shtypëse ndërtuar nga forca të padrejta që përdorin +“piraterinë” si propagandë. Ndaj përdor terminologjinë e asaj +shoqërie. Jam përpjekur ta projektoj në të ardhmen, si diçka shtypëse më të +dukshme. Shihni <a +href="/philosophy/words-to-avoid.html#Piracy">“Pirateri”</a>. +</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> + +<li> +<div class="reduced-width"> +<p>Kufizimet e zbatuara përmes kompjuterave mbi dhënies hua ose leximin e +librave (dhe llojesh të tjera veprash të botuara) njihen si ADK, shkurtim +për “Administrim Dixhital Kufizimesh”. Për të eliminuar ADK-në, +Free Software Foundation ka krijuar fushatën <a +href="http://DefectiveByDesign.org">Defective by Design</a>. Ju kërkojmë ta +përkrahni.</p> + +<p>Edhe Electronic Frontier Foundation, një ent më vete, jo i lidhur me Free +Software Foundation, bën fushatë kundër ADK-së.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> +</ul> + +<p class="comment"> +Shënimi vijues është përditësuar disa herë, që nga hera e parë e botimit të +artikullit.</p> + +<ul class="no-bullet"> +<li> +<div class="columns"> +<p> +Beteja për të drejtën për të lexuar është duke u zhvilluar tashmë. Edhe pse +mund të duhen 50 vjet që liritë tona të dikurshme të humbin në harresë, +shumica e ligjeve dhe praktikave specifike shtypëse të përshkruara më sipër +janë propozuar tashmë; disa janë bërë pjesë ligjesh në ShBA dhe gjetkë. Në +ShBA, 1998 Digital Millennium Copyright Act (DMCA) dha mbështetje +shprehimisht nga qeveria të kufizimeve të zbatuara përmes kompjuterit, të +njohura si ADK, duke e bërë krim shpërndarjen e programeve që zhbllokojnë +ADK-në. Bashkimi Evropian imponoi kufizime të ngjashme përmes një direktive +mbi të drejta kopjimi, më 2001-shin, në një formë jo aq të ashpër.</p> + +<p> +ShBA përpiqen për të imponuar rregulla të tilla ndaj pjesës tjetër të botës +përmes traktatesh të së ashtuquajturës “tregti e lirë”. <a +href="https://stallman.org/business-supremacy-treaties.html"> Traktate +supremacie biznesi</a> është term më i përshtatshëm për to, ngaqë janë +konceptuar për të siguruar dominim biznesi mbi shtete demokratike në +emërtesë. Politika e DMCA-së për kriminalizimin e programeve që asgjësojnë +ADK-në është një nga shumë politika jo të drejta që këto traktate imponojnë +përgjatë një game të gjerë fushash.</p> + +<p> +ShBA kanë imponuar domosdoshmëri DMCA-je mbi Australinë, Panamanë, Kolumbinë +dhe Korenë e Jugut, përmes marrëveshjesh dypalëshe, dhe mbi vende të tilla +si Kosta Rika përmes një tjetër traktati, CAFTA. Obama e ka përshkallëzuar +fushatën me dy traktate të rinj të propozuar, TPP dhe TTIP. TPP-ja do të +impononte DMCA-në, tok me të tjera gjëra të shtrembra, mbi 12 vende të +Oqeanit Paqësor. TTIP-ja do të vendoste kufizime të ngjashme mbi Evropën. +Të tëra këto traktate duhen mposhtur, ose shfuqizuar.</p> + +<p> +Deri edhe World Wide Web Consortium ka rënë nën hijen e industrisë së të +drejtave të kopjimit; është në zgrip të miratimit të një sistemi ADK si +pjesë zyrtare e specifikimeve web.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> + +<li> +<div class="table"> +<div class="table-cell left"> +<p class="emph-box"> +Software-i jo i lirë priret të ketë <a href="/proprietary/">veçori abuzive +të shumë llojeve</a>, çka shpie në përfundimin se <a +href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">një programi të +lirë s’mund t’i zini kurrë besë</a>. Duhet të ngulim këmbë vetëm për +software-in e lirë (libre), dhe të hedhim poshtë programet jo të lira.</p> +</div> + +<p class="table-cell right"> +Me Windows Vista, Microsoft-i pranoi se kish ndërtuar një deriçkë të pasme: +Microsoft- mund ta përdorë për të instaluar forcërisht “përmirësime” +software-i edhe kur përdoruesit mendojnë se bëhet fjalë për përkeqësime. +Mundet të urdhërojë gjithashtu krejt makinat që xhirojnë Vista të refuzojnë +një përudhës të caktuar pajisjeje. Qëllimi kryesor i shtrëngimit të vidave +përdoruesve nga Vista qe të imponohej ADK të cilin përdoruesit të mos munden +ta anashkalojnë. Sigurisht, Windows 10 s’është më mirë.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> + +<li> +<div class="columns"> +<p> +Një nga idetë e rrëfimit, s’qe propozuar realisht para 2002-shit. Kjo është +ideja se FBI dhe Microsoft do të mbajnë fjalëkalimet rrënjë për kompjuterat +tuaj personale, dhe s’do t’ju lënë t’i keni.</p> + +<p> +Përkrahësit e kësaj skeme dhanë emra versionesh të hershëm, të tillë si +“trusted computing” dhe “Palladium”, por, siç edhe u vu në jetë më në fund, +quhet “secure boot”.</p> + +<p> +Ajo çka mban Microsoft-i s’është saktësisht një fjalëkalim në kuptimin +tradicional; askush s’shtyp të tillë në një terminal. Në fakt bëhet fjalë +për një nënshkrim dhe një kyç fshehtëzimi që i përgjigjet një kyçi të dytë +të depozituar në kompjuterin tuaj. Kjo e lejon Microsoft-it, dhe +potencialisht cilitdo sajti që bashkëpunon me Microsoft-in, kontrollin +përfundimtar mbi atë që përdoruesi mund të bëjë në kompjuterin e tij. +Microsoft-i ka gjasa ta përdorë këtë kontroll në emër të FBI-së, kur i +kërkohet: tashmë <a href="/proprietary/malware-microsoft.html">tregon të +meta sigurie NSA në Windows</a>, për t’i shfrytëzuar.</p> + +<p> +Nisja e sigurt mund të sendërtohet në një mënyrë që i lejon përdoruesit të +specifikojë kyçin e nënshkrimit dhe të vendosë se çfarë software-i të +nënshkruhet me të. Në praktikë, PC-të e konceptuar për Windows 10, bartin +vetëm kyçin e Microsoft-it, dhe nëse i zoti i makinës mundet apo jo të +instalojë çfarëdo sistemi tjetër (bie fjala, GNU/Linux) është nën kontrollin +e Microsoft-it. Këtë ne e quajmë <em>nisje të kufizuar</em>.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> + +<li> +<div class="columns"> +<p> +Më 1997-në, kur ky artikull u botua për herë të parë, AMS-ja po kërcënonte +furnizues të vegjël shërbimesh internet, duke u kërkuar të lejonin AMS-në të +mbikëqyrte krejt përdoruesit. Shumica e ISP-ve u dorëzuan, kur u kërcënuan, +ngaqë s’paguanin dot të ndesheshin në gjykatë. Një ISP, Community ConneXion +në Okland, Kaliforni, e hodhi poshtë kërkesën dhe u padit faktikisht. +AMS-ja hoqi dorë nga padia më vonë, për DMCA-ja i dha fuqinë që kërkonte.</p> + +<p> +AMS, që faktikisht është shkurtim i Shoqërisë së Publikuesve të Software-it, +është zëvendësuar në rolin e saj prej polici nga Business Software +Alliance. BSA-ja, sot, s’është një forcë detyruese zyrtare; nga ana +jozyrtare ama, vepron si e tillë. Duke përdorur metoda të ngjashme me +ish-Bashkimin Sovjetik, i fton njerëzit të bëhen informatorë të kolegëve dhe +shokëve. Një fushatë terrori nga BSA-ja në Argjentinë më 2001-shin bëri +kërcënime të maskuara fare pak se njerëz që ndajnë <em>software</em> me të +tjerët duheshin përdhunuar në burg.</p> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</li> + +<li> +<div class="reduced-width"> +<p> +Rregullat e sigurisë në universitete, të përshkruar më sipërm s’janë +imagjinare. Për shembull, një kompjuter në një universitet diku në zonën e +Çikagos, shfaqte këtë mesazh gjatë hyrjes në llogarinë e përdoruesit:</p> + +<blockquote><p> +Ky sistem është vetëm për përdorim nga përdorues të autorizuar. Individët +që e përdorin këtë sistem kompjuterash pa autorizim ose duke tejkaluar +autorizimin përkatës janë subjekt i mbikëqyrjes dhe vëzhgimit të krejt +veprimtarive të tyre në këtë sistem nga personeli i sistemit. Gjatë +vëzhgimit të individëve që e përdorin jo si duhet këtë sistem, ose gjatë +mirëmbajtjes së sistemit, mund të vëzhgohen edhe veprimtaritë e përdoruesit +të autorizuar. Cilido që përdor këtë sistem jep shprehimisht pranimin e +këtij vëzhgimi dhe këshillohet se, nëse një vëzhgim shfaq evidencë të +mundshme veprimtarie të paligjshme ose cenim të rregullores së +universitetit, personeli i sistemit mund t’ua japë faktet e veprimtarisë së +paligjshme ose cenimit autoriteteve të universitetit dhe/ose zyrtarëve të +mbrojtjes së ligjit. +</p></blockquote> + +<p> +Ky është një interpretim interesant i Amendamentit të Katërt: bëji presion +kujtdo të pranojë, paraprakisht, të heqë dorë nga të drejtat që garanton +amendamenti.</p> +</div> +</li> +</ul> +<div class="column-limit"></div> +</div> + +<div id="BadNews"> +<h3>Lajme të Liga</h3> + +<p class="reduced-width"> +Beteja për të drejtën për të lexuar është duke ecur kundër nesh deri sot. +Armiku është i organizuar, kurse ne s’jemi. +</p> + +<div class="columns"> +<p>E-librat komercialë të së sotmes <a +href="/philosophy/the-danger-of-ebooks.html"> asgjësojnë liritë tradicionale +të lexuesit</a>. Produkti i Amazon-ës për lexues e-librash, të cilin unë e +quaj “<a href="/philosophy/why-call-it-the-swindle.html">Amazon +Swindle</a>” ngaqë është konceptuar t’u heqë me batakçillëk lexuesve +liritë tradicionale të lexuesve të librave, xhiron nën <em>software</em> me +disa <a href="/proprietary/malware-kindle-swindle.html">funksione +oruelliane</a> të faktuara. Secili prej tyre kërkon hedhjen poshtë +tërësisht të produktit:</p> + +<ul class="no-bullet"> +<li><p>Spiunon mbi gjithçka që përdoruesi bën: raporton se cilin libër po lexon +përdoruesi, dhe cilën faqe, dhe raporton kur përdoruesi nënvizon tekst, dhe +çfarëdo shënimesh që bën përdoruesi.</p></li> + +<li><p>Përmban ADK, i cili është konceptuar për të bllokuar shkëmbim kopjesh mes +përdoruesve.</p></li> + +<li><p>Ka një deriçkë të pasme, përmes të cilës Amazon mund të fshijë së largëti +çfarëdo libri. Më 2009-n, fshiu mijëra kopje të “1984”-s të Xhorxh +Oruellit.</p></li> + +<li><p class="inline-block">Në rast se tërë kjo s’është edhe aq oruelliane, ka një deriçkë të pasme +universale përmes të cilës Amazon mund të ndryshojë së largëti software-in, +dhe të fusë në të çfarëdo formë tjetër anësh të shpifura.</p></li> +</ul> + +<p>Edhe shpërndarja e e-librave nga Amazon është tiranike. Ajo identifikon +përdoruesin dhe regjistron çfarë librash merr përdoruesi. Kërkon gjithashtu +doemos që përdoruesi të pajtohet me një kontratë antisociale se s’do t’u +japin kopje të tjerëve. Vetëdija më thotë se, nëse do të isha pajtuar me +një kontratë të tillë, e keqja më e vogël do të ishte të sfidohej dhe të +jepja kopje; por, për të qenë tërësisht i mirë, s’do të pajtohesha, që në +fillim. Ndaj, nuk pranoj të pajtohem me kontrata të tilla, qoftë për +<em>software</em>, për e-libra, për muzikë, apo për çfarëdo tjetër.</p> + +<p class="emph-box"> +Nëse duam të ndalim lajmet e liga dhe të krijojmë lajme të mbara, na duhet +të organizohemi dhe të luftojmë. Pajtohuni te fushata <a +href="http://defectivebydesign.org"> Defective by Design</a> e FSF-së, që të +jepni ndihmë. Për të përkrahur punën tonë më në përgjithësi, mund të <a +href="http://www.fsf.org/associate">bëheni pjesë e FSF-së</a>. Ka +gjithashtu një <a href="/help/help.html">listë rrugësh për të marrë pjesë në +punën tonë</a>. +</p> +</div> +</div> +<div class="column-limit"></div> +</div> + +<div id="References"> +<h3>Referenca</h3> + +<ul> + <li>“White Paper” i administratës: Information Infrastructure Task +Force, Intellectual Property [<a href="/philosophy/not-ipr.html">sic</a>] +and the National Information Infrastructure: The Report of the Working Group +on Intellectual Property [sic] Rights (1995).</li> + + <li><a href="http://www.wired.com/wired/archive/4.01/white.paper_pr.html">An +explanation of the White Paper: The Copyright Grab</a>, Pamela Samuelson, +<cite>Wired</cite>, 1 janar 1996.</li> + + <li><a href="http://www.law.duke.edu/boylesite/sold_out.htm">Sold Out</a>, James +Boyle, <cite>New York Times</cite>, 31 mars 1996.</li> + + <li><a +href="http://web.archive.org/web/20130508120533/http://www.interesting-people.org/archives/interesting-people/199611/msg00012.html">Public +Data or Private Data</a>, Dave Farber, <cite>Washington Post</cite>, 4 +nëntor 1996.</li> + + <li><a +href="https://web.archive.org/web/20151113122141/http://public-domain.org/">Bashkimi +për Përkatësinë Publike</a>—një ent që synon t’i bëjë qëndresë dhe të +prapësojë shtrirjen e tepruar të fuqive të së drejtës së kopjimit dhe +patentave.</li> +</ul> +</div> + +<hr class="thin" /> +<blockquote id="fsfs"><p>Kjo sprovë është botuar te <a +href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Software +i Lirë, Shoqëri e Lirë: Sprova të Përzgjedhura të Richard +M. Stallman-it</cite></a>.</p></blockquote> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së +dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka +gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a> +FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera +mund të dërgohen te <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të +mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga +papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me +këtë dërgojini te <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për +të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona +web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për +përkthimet</a>.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Të drejta kopjimi © 1996, 2002, 2007, 2009, 2010, 2014, 2015, 2016, +2019, 2020 Richard Stallman</p> + +<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons +Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S CREDITS*</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +U përditësua më: + +$Date: 2021/03/12 20:30:27 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |