summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html160
1 files changed, 87 insertions, 73 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html
index 1a2419c..3fb1db7 100644
--- a/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/sq/free-software-even-more-important.html
@@ -1,7 +1,10 @@
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-software-even-more-important.en.html" -->
<!--#include virtual="/server/header.sq.html" -->
-<!-- Parent-Version: 1.94 -->
+<!-- Parent-Version: 1.96 -->
+<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html -->
+<!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs principles" -->
+<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" -->
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
<title>Software-i i Lirë Është Edhe Më i Rëndësishëm Tani - Projekti GNU - Free
@@ -9,45 +12,41 @@ Software Foundation</title>
<!--#include virtual="/philosophy/po/free-software-even-more-important.translist" -->
<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" -->
+<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.sq.html" -->
+<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE-->
+<!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" -->
+<div class="article reduced-width">
<h2>Software-i i Lirë Tani Është Edhe Më i Rëndësishëm</h2>
-<address class="byline">nga <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address>
-
-<p><em>Një version thelbësisht i redaktuar i këtij artikulli u botua në <a
-href="http://www.wired.com/opinion/2013/09/why-free-software-is-more-important-now-than-ever-before">
-Wired</a>.</em></p>
-
-<p><em>Shihni një <a
-href="https://www.fsf.org/blogs/rms/20140407-geneva-tedx-talk-free-software-free-society/">
-paraqitje video 14 minuta</a> të këtyre ideve.</em></p>
-
-<div class="announcement">
-<p>
-<a href="/help/help.html">Rrugë të këshilluara, përmes të cilave mund të
-ndihmoni lëvizjen për software të lirë</a>
-</p>
-</div>
-<hr class="thin" />
+<address class="byline">nga <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address>
<p>Që prej 1983-shit, Lëvizja për Software të Lirë ka dalë në mbrojtje të
lirisë së përdoruesve të kompjuterit&mdash;që përdoruesit të kontrollojnë
software-in që përdorin, jo anasjelltas. Kur një program respekton lirinë e
-përdoruesve dhe bashkësinë, e quajmë &ldquo;software të lirë.&rdquo;</p>
+përdoruesve dhe bashkësinë, e quajmë “<em>software</em> të lirë”.</p>
-<p>Të tillë software e quajmë &ldquo;software libre&rdquo; që të theksojmë
+<p>Të tillë <em>software</em> e quajmë “software libre” që të theksojmë
aspektin se e kemi fjalën për lirinë, jo çmimin. Disa programe pronësore
(jo të lira, të tilla si Photoshop, janë shumë të shtrenjta; të tjera, fjala
vjen aplikacioni Flash Player, janë falas&mdash;por kjo është hollësi e
vockël. Sipas njërës mënyrë, apo tjetrës, ato i japin zhvilluesit të
programit pushtet mbi përdoruesit, pushtet që nuk duhet ta ketë kush.</p>
+<div class="announcement comment" role="complementary">
+<hr class="no-display" />
+<p><em>Shihni një <a
+href="https://www.fsf.org/blogs/rms/20140407-geneva-tedx-talk-free-software-free-society/">
+paraqitje video 14 minuta</a> të këtyre ideve.</em></p>
+<hr class="no-display" />
+</div>
+
<p>Këto dy programe jo të lira kanë diçka të përbashkët: janë që të dy
<em>malware</em>. Domethënë, që të dy kanë funksione të konceptuar për
abuzim të përdoruesit. Software-i pronësor, sot, shpesh është
-<em>malware</em>, ngaqë <a href="/proprietary/proprietary.html">pushteti i
-zhvilluesve i korrupton ata</a>. Në atë listë radhiten rreth 500 funksione
-të ndryshme dashakeqe (deri në Janar të 2021-shit), por pa diskutim që kjo
-është vetëm maja e ajsbergut.</p>
+<em>malware</em>, ngaqë <a href="/malware">pushteti i zhvilluesve i
+korrupton ata</a>. Në atë listë radhiten rreth 550 funksione të ndryshme
+dashakeqe (deri në nëntor të 2021-shit), por pa diskutim që kjo është vetëm
+maja e ajsbergut.</p>
<p>Me software-in e lirë, programin e kontrollojnë përdoruesit, individualisht
dhe kolektivisht. Pra ata kontrollojnë çfarë bëjnë kompjuterët e tyre (duke
@@ -56,10 +55,10 @@ href="/philosophy/loyal-computers.html">të besës</a> dhe bëjnë çka programe
e përdoruesit u thonë të bëjë).</p>
<p>Me software-in pronësor, programi kontrollon përdoruesit, dhe disa njësi të
-tjera (zhvilluesi ose &ldquo;pronari&rdquo;) kontrollojnë programin. Pra
-programi pronësor i jep zhvilluesit të tij pushtet mbi përdoruesit. Kjo në
-vetvete është e padrejtë; për më tepër, e josh zhvilluesin të abuzojë me
-përdoruesit në rrugë të tjera.</p>
+tjera (zhvilluesi ose “pronari”) kontrollojnë programin. Pra programi
+pronësor i jep zhvilluesit të tij pushtet mbi përdoruesit. Kjo në vetvete
+është e padrejtë; për më tepër, e josh zhvilluesin të abuzojë me përdoruesit
+në rrugë të tjera.</p>
<p>Edhe kur software-i pronësor s’është thjesht dashakeq, zhvilluesit e tij
kanë shtysa ta bëjnë <a
@@ -82,17 +81,17 @@ href="/philosophy/free-sw.html">liri thelbësore</a>.
<div class="important">
<p>(0) Lirinë për ta xhiruar programin si të doni, për çfarëdo qëllimi.</p>
-<p>(1) Lirinë për të studiuar &ldquo;kodin burim&rdquo; të programit, dhe për
-ta ndryshuar atë, kështu që programi i kryen përllogaritjet ashtu si doni
-ju. Programet shkruhen nga programuesit në një gjuhë programimi&mdash;diçka
-si Anglishtja e ndërthurur me algjebrën&mdash;dhe ajo formë e programit
-përbën &ldquo;kodin burim&rdquo;. Cilido që di të programojë, dhe ka një
-program në formën e kodit burim, mund të lexojë kodin burim, të kuptojë
-funksionimin e tij, dhe ta ndryshojë madje. Kur krejt ajo që ju jepet është
-forma e ekzekutueshme e programit, një varg numrash që është efikas për ta
-ekzekutuar kompjuteri, por tejet i vështirë për ta kuptuar një qenie
-njerëzore, të kuptuarit dhe ndryshimi i programit në atë formë janë aq të
-vështirë sa thuajse e pamundur.</p>
+<p>(1) Lirinë për të studiuar “kodin burim” të programit, dhe për ta ndryshuar
+atë, kështu që programi i kryen përllogaritjet ashtu si doni ju. Programet
+shkruhen nga programuesit në një gjuhë programimi&mdash;diçka si Anglishtja,
+e ndërthurur me algjebrën&mdash;dhe ajo formë e programit përbën “kodin
+burim”. Cilido që di të programojë, dhe ka një program në formën e kodit
+burim, mund të lexojë kodin burim, të kuptojë funksionimin e tij, dhe ta
+ndryshojë madje. Kur krejt ajo që ju jepet është forma e ekzekutueshme e
+programit, një varg numrash që është efikas për ta ekzekutuar kompjuteri,
+por tejet i vështirë për ta kuptuar një qenie njerëzore, të kuptuarit dhe
+ndryshimi i programit në atë formë janë aq të vështirë, sa thuajse të
+pamundur.</p>
<p>(2) Lirinë për të krijuar dhe shpërndarë kopje ekzakte, kur të doni. (Nuk
bëhet fjalë për një detyrim; e bëni kur doni dhe se doni. Nëse programi
@@ -135,9 +134,9 @@ zënë, ngaqë makinat përmbajnë software jo të lirë.</p>
<p>Nëse përdoruesi nuk e kontrollon programin, programi kontrollon
përdoruesit. Me software-in pronësor, gjithmonë ka ndonjë njësi,
-programuesi ose &ldquo;pronari&rdquo; i programit, që kontrollon
-programin&mdash;dhe përmes kësaj, ushtron pushtet mbi përdoruesit e tij.
-Një program jo i lirë është një kular, një instrument pushteti të padrejtë.</p>
+programuesi ose “pronari” i programit, që kontrollon programin&mdash;dhe
+përmes kësaj, ushtron pushtet mbi përdoruesit e tij. Një program jo i lirë
+është një kular, një instrument pushteti të padrejtë.</p>
<p>Në raste skandaloze (edhe pse kjo skandalozja është bërë shumë e zakonshme)
<a href="/malware">programet pronësore janë konceptuar të spiunojnë
@@ -150,16 +149,15 @@ përfshijnë një deriçkë universale që u lejon disa kompanive ta ndryshojnë
programin së largëti pa marrë leje. Amazon Kindle ka një deriçkë që mund të
përdoret për të fshirë libra.</p>
-<p>Përdorimi i software-it jo të lirë në &ldquo;internetin e sendeve&rdquo; do
-ta shndërrojë atë në <a
-href="https://archive.ieet.org/articles/rinesi20150806.html">
-&ldquo;internet të telemarketuesve&rdquo;</a>, si dhe në &ldquo;internetin e
-atyre që fusin hundët ngado&rdquo;.</p>
+<p>Përdorimi i software-it jo të lirë në “internetin e sendeve” do ta
+shndërrojë atë në <a
+href="https://archive.ieet.org/articles/rinesi20150806.html"> “internet të
+telemarketuesve”</a>, si dhe në “internetin e atyre që fusin hundët ngado”.</p>
<p>Me synimin për t’i dhënë fund padrejtësisë së software-it të lirë, lëvizja e
-software-it të lirë ndërton programe që përdoruesit të çlirojnë veten. E
-filluam më 1984 me hartimin e sistemit të lirë operativ <a
-href="/gnu/the-gnu-project.html">GNU</a>. Sot, miliona kompjuterë xhirojnë
+software-it të lirë ndërton programe që përdoruesit të mund të çlirojnë
+veten. E filluam më 1984-n, me hartimin e sistemit të lirë operativ <a
+href="/gnu/thegnuproject.html">GNU</a>. Sot, miliona kompjutera xhirojnë
GNU, kryesisht në formën e <a href="/gnu/gnu-linux-faq.html">ndërthurjes
GNU/Linux</a>.</p>
@@ -214,8 +212,8 @@ dikujt tjetër.</p>
<p>Një tjetër gjë e dëmshme nga përdorimi i programeve jo të lira dhe SaaSS-it
është se kështu shpërblehet ai që e bën, duke nxitur zhvillimin e mëtejshëm
-të atij programi ose &ldquo;shërbimi&rdquo;, duke sjellë kështu që nën
-thundrën e një kompanie të bien më tepër njerëz.</p>
+të atij programi ose “shërbimi”, duke sjellë kështu që nën thundrën e një
+kompanie të bien më tepër njerëz.</p>
<p>Të gjitha format e dëmit të tërthortë zmadhohen edhe më, kur përdoruesi
është një ent publik ose një shkollë.</p>
@@ -238,13 +236,13 @@ SaaSS.</p>
<p>Software-i pronësor nuk ka asnjë lloj sigurie në një rast kyç &mdash; kur
përdoret kundër zhvilluesit të tij. Dhe zhvilluesi mund të ndihmojë të
tjerët të sulmojnë. <a
-href="http://arstechnica.com/security/2013/06/nsa-gets-early-access-to-zero-day-data-from-microsoft-others/">
+href="https://arstechnica.com/information-technology/2013/06/nsa-gets-early-access-to-zero-day-data-from-microsoft-others/">
Microsoft-i i tregon të meta të Windows-it NSA-së</a> (agjencia qeveritare e
spiunazhit dixhital të ShBA-ve) përpara se t’i ndreqë ato. Nuk e dimë nëse
kështu bën edhe Apple-i, por edhe ky gjendet nën të njëjtën trysni
qeveritare si Microsoft-i. Nëse qeveria e cilitdo vendi tjetër përdor
software të tillë, vë në rrezik sigurinë kombëtare. Doni që NSA-ja të fusë
-hundët në kompjuterët e qeverisë juaj? Shihni <a
+hundët në kompjuterat e qeverisë juaj? Shihni <a
href="/philosophy/government-free-software.html">rregullat e këshilluara
prej nesh për qeveritë për promovomin e software-it të lirë</a>.</p>
@@ -260,13 +258,13 @@ shoqërisë drejt lirisë, dhe do të ndihmojë programuesit e talentuar të bë
të zotë.</p>
<p>Ato do t’u mësonin nxënësve zakonin e bashkëpunimit, ndihmës për
-njëri-tjetrin. Çdo klasë do të duhej të kishte këtë rregull: &ldquo;Nxënës,
-kjo klasë është një vend ku ndajmë me njëri-tjetrin dijen tonë. Nëse sillni
-në klasë software, nuk mund ta mbani për veten. Në vend të kësaj, duhet të
+njëri-tjetrin. Çdo klasë do të duhej të kishte këtë rregull: “Nxënës, kjo
+klasë është një vend ku ndajmë me njëri-tjetrin dijen tonë. Nëse sillni në
+klasë software, nuk mund ta mbani për veten. Në vend të kësaj, duhet të
ndani kopje të tij me gjithë klasën&mdash;përfshi kodin e tij burim, në rast
se dikush dëshiron të mësojë prej tij. Për këtë arsye, sjellja në klasë e
software-it pronësor nuk lejohet, hiq rastet kur kjo bëhet për
-retroinxhinierim të tij.&rdquo;</p>
+retroinxhinierim të tij”.</p>
<p>Zhvilluesit pronësorë do të na vinin t’i ndëshkonim nxënësit që janë aq
zemërmirë sa të ndajnë <em>software</em> me të tjerët, dhe t’i pengonim ata
@@ -275,24 +273,24 @@ i shtrembër. Shihni më tepër diskutime rreth <a
href="/education/education.html">përdorimit të software-it të lirë në
shkolla</a>.</p>
-<h3>Software i Lirë: Më Shumë Se &ldquo;Avantazhe&rdquo;</h3>
+<h3>Software-i i Lirë: Më Shumë Se “Avantazhe”</h3>
-<p>Më kërkojnë shpesh të përshkruaj &ldquo;avantazhet&rdquo; e software-it të
-lirë. Por fjala &ldquo;avantazhe&rdquo; është shumë e dobët kur vjen puna
-te liria. Jeta pa liri është shtypje, dhe kjo vlen edhe për punimin në
-kompjuter, si për çdo veprimtari tjetër në jetën tonë. Ne s’duhet të
-pranojmë t’u japim pronarëve të programeve ose të shërbimeve kompjuterike
-kontrollit mbi punimin tonë në kompjuter. Kjo është gjëja e drejtë që duhet
-bërë, për arsye egoiste; por jo vetëm për arsye egoiste.</p>
+<p>Më kërkojnë shpesh të përshkruaj “avantazhet e software-it të lirë. Por
+fjala “avantazhe” është shumë e dobët kur vjen puna te liria. Jeta pa liri
+është shtypje, dhe kjo vlen edhe për punimin në kompjuter, si për çdo
+veprimtari tjetër në jetën tonë. Ne s’duhet të pranojmë t’u japim pronarëve
+të programeve ose të shërbimeve kompjuterike kontrollit mbi punimin tonë në
+kompjuter. Kjo është gjëja e drejtë që duhet bërë, për arsye egoiste; por
+jo vetëm për arsye egoiste.</p>
<p>Liria përfshin lirinë për të bashkëpunuar me të tjerët. T’ua mohosh
njerëzve atë liri do të thotë t’i mbash ata të përçarë, çka është fillimi i
një skeme për t’i shtypur ata. Në bashkësinë e software-it të lirë, jemi
shumë të ndërgjegjshëm mbi rëndësinë e lirisë për të bashkëpunuar me të
-tjerët, ngaqë puna jonë përfaqëson bashkëpunim të organizuar. Nëse shoku
+tjerët, ngaqë puna jonë përbëhet nga bashkëpunim të organizuar. Nëse shoku
juaj ju viziton dhe sheh që përdorni një program, mund t’ju kërkojë një
-kopje. Një program që jua ndalon rishpërndarjen e tij, ose që thotë se
-&ldquo;nuk është menduar ta bëni&rdquo;, është anti-shoqëror.</p>
+kopje. Një program që jua ndalon rishpërndarjen e tij, ose që thotë se “nuk
+është menduar ta bëni”, është anti-shoqëror.</p>
<p>Në lëmin kompjuterik, bashkëveprimi përfshin rishpërndarjen e kopjeve
ekzakte të një programi për përdoruesit e tjerë. Përfshin gjithashtu
@@ -331,6 +329,22 @@ tani sistemin operativ të lirë GNU/Linux që kushdo&mdash;programues ose
jo&mdash;mund ta përdorë. Bashkojuni kauzës sonë, si programues ose si
veprimtar. Le t’i çlirojmë të tërë përdoruesit e kompjuterit.</p>
+<div class="announcement comment" role="complementary">
+<hr class="no-display" />
+<p>
+<a href="/help/help.html">Rrugë të këshilluara, përmes të cilave mund të
+ndihmoni lëvizjen për software të lirë</a>
+</p>
+</div>
+
+<div class="infobox extra" role="complementary">
+<hr />
+<p>Një version thelbësisht i redaktuar i këtij artikulli u botua në <a
+href="https://www.wired.com/2013/09/why-free-software-is-more-important-now-than-ever-before/">
+<cite>Wired</cite></a>.</p>
+</div>
+</div>
+
<div class="translators-notes">
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
@@ -339,7 +353,7 @@ veprimtar. Le t’i çlirojmë të tërë përdoruesit e kompjuterit.</p>
<!-- for id="content", starts in the include above -->
<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" -->
-<div id="footer">
+<div id="footer" role="contentinfo">
<div class="unprintable">
<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së &amp; GNU-së
@@ -360,7 +374,7 @@ href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
- <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ <p>For information on coordinating and contributing translations of
our web pages, see <a
href="/server/standards/README.translations.html">Translations
README</a>. -->
@@ -390,7 +404,7 @@ përkthimet</a>.</p>
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
-<p>Të drejta kopjimi &copy; 2015, 2017, 2018, 2019,2020, 2021 Richard Stallman</p>
+<p>Të drejta kopjimi &copy; 2013-2015, 2017, 2021 Richard Stallman</p>
<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons
@@ -405,7 +419,7 @@ Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
U përditësua më:
-$Date: 2021/03/12 11:32:33 $
+$Date: 2021/11/27 20:30:44 $
<!-- timestamp end -->
</p>