diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/software-literary-patents.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/software-literary-patents.html | 318 |
1 files changed, 318 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/software-literary-patents.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/software-literary-patents.html new file mode 100644 index 0000000..82cf80b --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/software-literary-patents.html @@ -0,0 +1,318 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/software-literary-patents.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Patenty na oprogramowanie i patenty na literaturę - Projekt +GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/software-literary-patents.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Patenty na oprogramowanie i patenty na literaturę</h2> + +<p><strong><a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></strong></p> + +<p> +<em>Pierwsza publikacja niniejszego artykułu ukazała się w londyńskim +dzienniku <cite>The Guardian</cite> 20. czerwca 2005. Skupiała się ona +na proponowanych dyrektywach europejskich dotyczących patentów +na oprogramowanie.</em></p> + +<p> +Gdy politycy rozważają patenty na oprogramowanie zwykle głosują +w ciemno; nie będąc programistami, nie rozumieją oni skutków +wprowadzenia patentów na oprogramowanie. Często wydaje im się, +że patenty działają podobnie do praw autorskich („z drobnymi +różnicami”) – co nie jest prawdą. Przykładowo: gdy +publicznie zapytałem Patricka Devedjiana, ówczesnego Ministra Przemysłu, jak +będą głosować Francuzi w sprawie patentów na oprogramowanie, +Devedjian odpowiedział zaciekłą obroną praw autorskich, wychwalając rolę +Victora Hugo w ich wprowadzeniu. (Zwodnicze sformułowanie <a +href="/philosophy/not-ipr.html">“własność intelektualna”</a> +przyczynia się do mylenia tych pojęć i dlatego nie powinno być +nigdy używane.) +</p> + +<p> +Ci, którzy sądzą, że rezultaty będą podobne do efektów +wprowadzenia prawa autorskiego, nie rozumieją rzeczywistych skutków patentów +na oprogramowanie. Możemy posłużyć się przykładem Victora Hugo +do zobrazowania różnic. +</p> + +<p> +Powieść i złożony nowoczesny program mają pewne wspólne cechy: są +obszerne i urzeczywistniają wiele pomysłów. Pójdźmy dalej drogą +analogii i wyobraźmy sobie, że w XIX wieku wprowadzono prawo +patentowe dotyczące powieści; załóżmy, że kraje, takie jak Francja, +zezwoliłyby na patentowanie pomysłów literackich. W jaki sposób +wpłynęłoby to na twórczość Victora Hugo? Jak można by porównać +oddziaływanie patentów na literaturę z oddziaływaniem literackiego +prawa autorskiego? +</p> + +<p> +Spójrzmy na powieść Victora Hugo <cite>Nędznicy</cite>. Odkąd ją +napisał, prawo autorskie należało wyłącznie do niego. Nie musiał +obawiać się, że obca osoba wytoczy mu proces o naruszenie prawa +autorskiego i wygra. Było to niemożliwe, ponieważ prawo autorskie +dotyczy jedynie szczegółów pracy, a nie pomysłów zawartych, +i nakłada ograniczenia tylko na kopiowanie. Hugo nie skopiował +<cite>Nędzników</cite>, więc nie był w niebezpieczeństwie. +</p> + +<p> +Patenty działają w inny sposób: dotyczą pomysłów. Każdy patent to +monopol na realizację jakiegoś konceptu, opisanego w patencie. Oto +przykład hipotetycznego patentu na literaturę: +</p> + +<ul> + <li>Zastrzeżenie 1: proces komunikacji, podczas którego w umyśle czytelnika +powstaje wizerunek bohatera, który przebywał przez długi czas +w więzieniu i staje się zgorzkniały w stosunku +do społeczeństwa i ludzkości.</li> + + <li>Zastrzeżenie 2: proces komunikacji zgodny z zastrzeżeniem 1, +w którym wspomniany bohater następnie dostępuje moralnego odkupienia, +ponieważ inny bohater powieści był dla niego życzliwy.</li> + + <li>Zastrzeżenie 3: proces komunikacji zgodny z zastrzeżeniami 1 i 2, +w którym wymieniony bohater zmienia tożsamość podczas trwania +opowieści.</li> +</ul> + +<p> +Gdyby taki patent istniał w roku 1862, kiedy opublikowano +<cite>Nędzników</cite>, powieść naruszyłaby wszystkie trzy zastrzeżenia, +gdyż wszystkie trzy rzeczy przydarzyły się w niej Jeanowi +Valjeanowi. Victor Hugo mógłby zostać pozwany do sądu, a jeśli +zostałby pozwany, przegrałby proces. Powieść zostałaby wówczas zakazana +lub ocenzurowana przez posiadacza patentu. +</p> + +<p> +Rozważmy teraz inny hipotetyczny patent na literaturę: +</p> + +<ul> + <li>Zastrzeżenie 1: proces komunikacji, podczas którego w umyśle czytelnika +powstaje wizerunek bohatera, który przebywał przez długi czas +w więzieniu, a potem zmienia tożsamość.</li> +</ul> + +<p> +Powieść <cite>Nędznicy</cite> naruszyłaby także i ten patent, gdyż +powyższy opis również pasuje do historii życia Jeana +Valjeana. A oto kolejny hipotetyczny patent: +</p> + +<ul> + <li>Zastrzeżenie 1: proces komunikacji, podczas którego w umyśle czytelnika +powstaje wizerunek bohatera, który dostępuje moralnego odkupienia, +a następnie zmienia tożsamość.</li> +</ul> + +<p> +Jean Valjean naruszyłby także i ten patent. +</p> + +<p> +Wszystkie trzy patenty dotyczyłyby historii jednego bohatera +powieści. Nakładają się na siebie, ale nie są swoimi wiernymi +kopiami, więc mogłyby obowiązywać równocześnie. Wszyscy trzej +posiadacze patentów mogliby pozwać Victora Hugo do sądu. Każdy +z nich mógłby zakazać publikacji <cite>Nędzników</cite>. +</p> + +<p> +Powieść naruszałaby również taki patent: +</p> + +<ul> + <li>Zastrzeżenie 1: proces komunikacji, podczas którego przedstawiany jest +bohater, którego imię jest ostatnią sylabą jego nazwiska.</li> +</ul> + +<p> +imieniem i nazwiskiem „Jean Valjean”, ale przynajmniej +ten patent byłoby łatwo obejść. +</p> + +<p> +Może się wydawać, że powyższe pomysły są tak proste, iż żaden urząd +patentowy by ich nie udzielił. My, programiści, często bywamy zdumieni +prostotą pomysłów, których dotyczą patenty +na oprogramowanie. Na przykład Europejski Urząd Patentowy udzielił +patentu na pasek postępu oraz patentu na akceptowanie +płatności przy użyciu kart kredytowych. Patenty te mogłyby być śmieszne, +gdyby nie były tak niebezpieczne. +</p> + +<p> +Powieść <cite>Nędznicy</cite> mogłaby naruszać patenty także na inne +sposoby. Mogłaby, na przykład, naruszać patent na fikcyjne +obrazowanie bitwy pod Waterloo lub patent na używanie slangu +paryskiego w literaturze pięknej. Kolejne dwa pozwy +sądowe. W rzeczywistości liczba różnych patentów, na które można +by się powołać w celu pozwania autora pracy takiej jak +<cite>Nędznicy</cite>, jest nieograniczona. Wszyscy posiadacze patentów +twierdziliby, że zasługują na wynagrodzenie za postęp +literacki, jaki oznaczały ich opatentowane pomysły, lecz te przeszkody +nie przyczyniałyby się do rozwoju literatury, tylko by go hamowały. +</p> + +<p> +Jednak wszystkie te sprawy stałyby się nieistotne w obliczu +patentu bardziej ogólnego. Wyobraźmy sobie ogólne zastrzeżenia takie jak te: +</p> + +<ul> + <li>Proces komunikacji o strukturze narracyjnej, który przebiega na wielu +stronach.</li> + <li>Struktura narracyjna przypominająca niekiedy fugę bądź improwizację.</li> + <li>Intryga skupiona wokół konfrontacji pewnych postaci, wzajemnie +zastawiających na siebie pułapki.</li> + <li>Narracja prezentująca wiele warstw społecznych.</li> + <li>Narracja ukazująca mechanizm ukrytej konspiracji.</li> + </ul> + + <p> Kim byliby właściciele patentów? Mogliby to być inni powieściopisarze, być +może Dumas lub Balzac, którzy napisali takie dzieła, +ale niekoniecznie. Nie trzeba napisać programu, żeby opatentować pomysł +związany z oprogramowaniem, więc gdyby nasze hipotetyczne patenty +funkcjonowały w prawdziwym systemie patentów, to ich właściciele nie +musieliby pisać powieści ani opowiadań, ani niczego innego, poza +wnioskami patentowymi. Obecnie rozrastają się firmy-pasożyty patentowe +i biznes, którego jedynymi owocami są groźby i pozwy sądowe.</p> + + <p> W obliczu takich ogólnych patentów, Victor Hugo nie dotarłby +do momentu, w którym sprawdzałby jakie patenty grożą mu procesem +sądowym za wykorzystanie postaci Jeana Valjeana, ponieważ nie +mógłby nawet rozważać napisania tego rodzaju powieści.</p> + +<p>Analogia ta może pomóc osobom nie będącym programistami zrozumieć jak +działają patenty na oprogramowanie. Patenty na oprogramowanie +dotyczą funkcjonalności, takiej jak definiowanie skrótów w edytorze +lub przeliczanie wartości w arkuszu kalkulacyjnym +w naturalnej kolejności. Patentami obejmowane są algorytmy potrzebne +w programach. Patentami obejmuje się aspekty formatów plików, takich +jak nowy format programu Word firmy Microsoft. Format plików wideo +MPEG 2 jest objęty 39 różnymi patentami w USA.</p> + +<p>Jeden program może równocześnie naruszać wiele patentów, tak samo jak jedna +powieść mogłaby jednocześnie naruszać wiele patentów +na literaturę. Zidentyfikowanie wszystkich patentów naruszanych przez +duży program jest tak pracochłonne, że do tej pory zostało wykonane +tylko raz. Analiza Linuksa, jądra systemu operacyjnego GNU/Linux, +z 2004 roku wykazała, że przypuszczalnie naruszał on 283 różne +amerykańskie patenty na oprogramowanie. Oznacza to, że każdy +z tych 283 różnych patentów obejmuje jakiś proces obliczeniowy +znajdujący się gdzieś wśród tysięcy stron kodu źródłowego +Linuksa. W tym czasie Linux stanowił około jeden procent całego systemu +GNU/Linux. Ile pozwów sądowych mógłby dystrybutor systemu się spodziewać?</p> + +<p> +Sposób na powstrzymanie patentów na oprogramowanie przed +hamowaniem rozwoju oprogramowania jest prosty: nie legitymizujmy ich. To +powinno być proste ponieważ większość praw patentowych zawiera warunki, +które nie pozwalają na patentowanie oprogramowania. Zazwyczaj mówią +wprost o tym, że „oprogramowanie samo w sobie” nie +może zostać opatentowane. Niestety biura patentowe na całym świecie +próbują przekręcać słowa i wydawać patenty na pomysły +zaimplementowane w programach. Jeśli ten proceder nie zostanie +powstrzymany wszyscy twórcy oprogramowania znajdą się +w niebezpieczeństwie. +</p> + +<hr /> +<blockquote id="fsfs"><p class="big">Ten esej jest opublikowany w <a +href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free +Software, Free Society: The Selected Essays of Richard +M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 3.0 US. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 2005, 2007, 2008 Richard Stallman</p> + +<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative +Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Aleksandra 'rzoock' Tomaszewska 2005; aktualizacja: Daniel +Oźminkowski 2011; poprawki: Jan Owoc 2011, 2014, Marcin Wolak 2011.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2016/01/16 00:05:02 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |