summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html549
1 files changed, 549 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html
new file mode 100644
index 0000000..457c456
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/open-source-misses-the-point.html
@@ -0,0 +1,549 @@
+<!--#set var="PO_FILE"
+ value='<a href="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl.po">
+ https://www.gnu.org/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl.po</a>'
+ --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"
+ --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.pl-diff.html"
+ --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2019-02-20" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Dlaczego otwartemu oprogramowaniu umyka idea Wolnego Oprogramowania -
+Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/open-source-misses-the-point.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
+<h2>Dlaczego otwartemu oprogramowaniu umyka idea Wolnego Oprogramowania</h2>
+
+<p><strong>Richard Stallman</strong></p>
+
+<p>Kiedy nazywamy oprogramowanie &bdquo;wolnym&rdquo;, myślimy o takim
+oprogramowaniu, które respektuje <a
+href="/philosophy/free-sw.html">podstawowe wolności użytkownika</a>: wolność
+użytkowania, wolność analizy i&nbsp;zmiany kodu źródłowego oraz&nbsp;wolność
+do&nbsp;rozpowszechniania go wraz ze zmianami lub&nbsp;bez zmian. Jest to
+kwestia wolności, nie ceny, pomyślcie więc&nbsp;o wolności słowa
+(&bdquo;free speech&rdquo;), a&nbsp;nie o darmowym piwie (&bdquo;free
+beer&rdquo;).</p>
+
+<p>Te wolności są niezwykle ważne. Są one kluczowe, nie tylko dla użytkownika
+indywidualnego, ale&nbsp;również dla społeczności jako całości,
+ponieważ&nbsp;promują solidarność społeczną &ndash; to znaczy współdzielenie
+i&nbsp;współpracę. Wolności owe stają się obecnie jeszcze ważniejsze; nasza
+kultura i&nbsp;aktywność życiowa stają się coraz bardziej
+cyfrowe. W&nbsp;świecie cyfrowych dźwięków, obrazów i&nbsp;słów, wolne
+oprogramowanie staje się coraz bardziej niezbędne dla wolności.</p>
+
+<p>Dziesiątki milionów ludzi na&nbsp;całym świecie używa wolnego
+oprogramowania, szkoły publiczne w&nbsp;niektórych regionach Indii
+i&nbsp;Hiszpanii uczą wszystkich uczniów obsługi wolnego <a
+href="/gnu/linux-and-gnu.html">systemu operacyjnego
+GNU/Linux</a>". Większość tych użytkowników nigdy nie słyszała o etycznych
+powodach, dla których rozwinęliśmy ten system i&nbsp;zbudowaliśmy
+społeczność wolnego oprogramowania, dlatego&nbsp;obecnie ten system
+i&nbsp;społeczność są częściej nazywane &bdquo;otwartym
+oprogramowaniem&rdquo;, co kwalifikuje je do&nbsp;innej filozofii,
+w&nbsp;której te wolności są rzadko wspominane.</p>
+
+<p>Ruch wolnego oprogramowania prowadzi kampanie na&nbsp;rzecz wolności
+użytkowników od&nbsp;1983 roku. W&nbsp;roku 1984 uruchomiliśmy rozwój
+wolnego systemu GNU, tak więc&nbsp;mogliśmy uniknąć niewolnych systemów
+operacyjnych, które odmawiają wolności swoim użytkownikom. W&nbsp;latach
+80-tych rozwinęliśmy większość kluczowych składników systemu i&nbsp;dla tych
+składników zaprojektowaliśmy <a href="/licenses/gpl.html">GNU General Public
+License</a> (GNU GPL) &mdash; licencję zaprojektowaną specjalnie po&nbsp;to,
+by chronić wolność wszystkich użytkowników programu.</p>
+
+<p>Nie wszyscy użytkownicy i&nbsp;projektanci wolnego oprogramowania zgodzili
+się z&nbsp;celami wytyczonymi przez ruch wolnego oprogramowania. W&nbsp;1998
+roku doszło do&nbsp;rozłamu w&nbsp;społeczności wolnego oprogramowania
+&mdash; część społeczności rozpoczęła kampanię nazwaną &bdquo;otwartym
+oprogramowaniem&rdquo;. Pojęcie to zostało stworzone, by uniknąć możliwości
+pomyłki w&nbsp;rozumieniu terminu &ldquo;free software&rdquo; (w znaczeniu
+darmowego oprogramowania), lecz&nbsp;wkrótce zostało ono skojarzone
+z&nbsp;nieco inną filozofią, aniżeli ta związana z&nbsp;ruchem wolnego
+oprogramowania.</p>
+
+<p>Cześć osób wspierających środowisko otwartego oprogramowania rozważało
+użycie tego pojęcia jako &bdquo;marketingowej kampanii na&nbsp;rzecz wolnego
+oprogramowania&rdquo;, która mogłaby apelować do&nbsp;środowisk biznesowych,
+uwydatniając praktyczne korzyści używania wolnego oprogramowania
+bez&nbsp;poruszania problemów, o których ci nie chcieliby słyszeć. Inni
+wspierający wprost odrzucili wartości etyczne i&nbsp;społeczne ruchu wolnego
+oprogramowania. Ich postawa w&nbsp;sprawie kampanii otwartego oprogramowania
+była taka, że&nbsp;nie byli ani&nbsp;przeciwnikami, ani&nbsp;zwolennikami
+tych wartości. Termin &bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo; szybko został
+związany z&nbsp;pomysłami i&nbsp;argumentami opartymi o praktyczne wartości,
+takie jak tworzenie lub&nbsp;posiadanie potężnego, niezawodnego
+oprogramowania. Większość propagatorów otwartego oprogramowania przyłączyło
+się do&nbsp;tego środowiska od&nbsp;tamtego czasu i&nbsp;myślą tylko o tych
+praktycznych wartościach.</p>
+
+<p>Te dwa określenia opisują niemalże te same kategorie oprogramowania,
+lecz&nbsp;opierają się na&nbsp;zasadniczo różnych wartościach. Otwarte
+oprogramowanie jest metodologią rozwoju, wolne oprogramowanie jest ruchem
+społecznym. Dla ruchu wolnego oprogramowania, wolne oprogramowanie jest
+ważne etycznie, ponieważ&nbsp;tylko wolne oprogramowanie respektuje wolność
+użytkownika. Dla porównania, filozofia otwartego oprogramowania rozważa
+kwestie, jak tworzyć oprogramowanie &bdquo;lepiej&rdquo; wyłącznie
+w&nbsp;sensie praktycznym. Twierdzi, że&nbsp;niewolne oprogramowanie jest
+gorszym rozwiązaniem prawdziwych problemów. Większość dyskusji o &bdquo;open
+source&rdquo; nie zwraca uwagi na&nbsp;dobro i&nbsp;zło, a&nbsp;jedynie
+na&nbsp;popularność i&nbsp;sukces. Oto <a
+href="http://www.linuxinsider.com/story/Open-Source-Is-Woven-Into-the-Latest-Hottest-Trends-78937.html">typowy
+przykład</a>.</p>
+
+<p>Dla ruchu wolnego oprogramowania niewolne oprogramowanie jest problemem
+społecznym, którego jedynym rozwiązaniem jest rezygnacja z&nbsp;używania go
+i&nbsp;przejście do&nbsp;używania wolnego oprogramowania.</p>
+
+<p>&bdquo;Wolne oprogramowanie.&rdquo; &bdquo;Otwarte oprogramowanie.&rdquo;
+Jeżeli&nbsp;jest to to samo oprogramowanie (<a
+href="/philosophy/free-open-overlap.html">lub&nbsp;prawie to samo</a>,
+czy&nbsp;robi różnicę, którą z&nbsp;tych nazw użyjesz? Tak,
+ponieważ&nbsp;różne słowa wyrażają różne myśli. Wolny program niezależnie
+od&nbsp;swojej nazwy może zapewnić nam dzisiaj taką samą wolność,
+ale&nbsp;ugruntowanie wolności na&nbsp;dłuższą metę zależy przede wszystkim
+od&nbsp;nauczenia ludzi, jaką wartość daje wolność. Jeżeli&nbsp;chcesz
+w&nbsp;tym pomóc, kluczowym jest, by mówić o &bdquo;wolnym
+oprogramowaniu&rdquo;.</p>
+
+<p>My z&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania nie uważamy obozu otwartego
+oprogramowania za&nbsp;wroga; wrogiem jest oprogramowanie własnościowe
+(niewolne). To, czego oczekujemy od&nbsp;ludzi, to świadomość, że&nbsp;my
+stawiamy na&nbsp;wolność, a&nbsp;więc nie akceptujemy sytuacji,
+w&nbsp;której jesteśmy błędnie określani jako popierający otwarte
+oprogramowanie.</p>
+
+<h3>Praktyczne różnice pomiędzy wolnym oprogramowaniem a&nbsp;otwartym
+oprogramowaniem</h3>
+
+<p>W&nbsp;praktyce, oprogramowanie otwartego źródła opowiada się
+za&nbsp;kryteriami nieco luźniejszymi od&nbsp;wolnego
+oprogramowania. Z&nbsp;tego, co wiemy, wszystkie programy udostępnione jako
+wolne oprogramowanie kwalifikowałyby się także jako otwarte
+oprogramowanie. [Również] prawie wszystkie programy będące otwartym
+oprogramowaniem są wolnym oprogramowaniem, ale&nbsp;istnieje kilka
+wyjątków. Po&nbsp;pierwsze, niektóre licencje otwartego oprogramowania są
+zbyt restrykcyjne, by móc kwalifikować się jako licencje wolnego
+oprogramowania. Przykładowo &bdquo;Open Watcom&rdquo; jest niewolne,
+bo&nbsp;licencja nie pozwala na&nbsp;prywatne używanie zmodyfikowanej
+wersji. Na&nbsp;szczęście niewiele programów wykorzystuje takie licencje.</p>
+
+<p>Po&nbsp;drugie, i&nbsp;co ważniejsze w&nbsp;praktyce, wiele produktów
+będących swego rodzaju komputerami sprawdzają podpisy na&nbsp;programach
+aby&nbsp;uniemożliwić użytkownikom instalowanie zmodyfikowanych wersji;
+wyłącznie jedna uprzywilejowana firma ma prawo tworzenia programów
+na&nbsp;ten sprzęt lub&nbsp;ma dostęp do&nbsp;wszystkich zasobów. Nazywamy
+takie urządzenia &ldquo;tyranami&rdquo;, a&nbsp;taka praktyka określana jest
+mianem &ldquo;tiwoizacji&rdquo; zgodnie z&nbsp;nazwą produktu (Tivo),
+w&nbsp;którym została pierwszy raz zauważona. Nawet jeśli program jest
+zrobiony na&nbsp;podtsqie wolnego kodu źródłowego, użytkownicy nie mogą
+uruchomić zmodyfikowanej wersji programu, więc&nbsp;program jest niewolny.</p>
+
+<p>Kryteria otwartego oprogramowania zdają się nie zauważać tego problemu
+i&nbsp;zwracają uwagę tylko na&nbsp;licencję kodu źródłowego. Te programy,
+których nie można modyfikować, gdy zawierają oprogramowanie takie jak Linux,
+który jest otwartym i&nbsp;wolnym oprogramowaniem, są wprawdzie otwarte
+ale&nbsp;nie są wolne.</p>
+
+<h3>Powszechne pomyłki w&nbsp;rozumieniu pojęć &bdquo;Wolne
+Oprogramowanie&rdquo; i&nbsp;&bdquo;Otwarte Oprogramowanie&rdquo; </h3>
+
+<p>Wyrażenie &bdquo;free software&rdquo; w&nbsp;języku angielskim jest podatne
+na&nbsp;błędną interpretację: niezamierzone znaczenie &bdquo;oprogramowanie,
+które można dostać za&nbsp;darmo&rdquo; pasuje równie dobrze, jak znaczenie
+zamierzone, czyli&nbsp;&bdquo;oprogramowanie, które daje użytkownikowi pewne
+wolności&rdquo;. My rozwiązujemy ten problem poprzez&nbsp;publikację
+definicji wolnego oprogramowania oraz&nbsp;przypominanie naszego hasła
+&bdquo;Think of &sbquo;free speech,&rsquo; not &sbquo;free
+beer.&rsquo;&rdquo; [<em>&sbquo;Wolność słowa&rsquo;, a&nbsp;nie
+&sbquo;darmowe piwo&lsquo;.</em>] To nie jest idealne rozwiązanie i&nbsp;nie
+może całkowicie rozwiązać tego problemu. Lepszym rozwiązaniem byłby wybór
+jednoznacznego określenia, oczywiście jeśli nie wiązałoby się to
+z&nbsp;innymi problemami.</p>
+
+<p>Niestety, wszystkie inne angielskie wyrażenia wiążą się z&nbsp;innymi
+problemami. Sprawdziliśmy wiele propozycji, które zostały nam zaproponowane,
+lecz&nbsp;żadna z&nbsp;nich nie była na&nbsp;tyle &bdquo;jasna&rdquo; by
+zmiana na&nbsp;nią była dobrym pomysłem. (Na przykład, w&nbsp;niektórych
+znaczeniach francuskie i&nbsp;hiszpańskie słowo &bdquo;libre&rdquo;
+spełniało swoją rolę, lecz&nbsp;mieszkańcy Indii w&nbsp;ogóle nie znają
+znaczenia tego słowa). Każdy zaproponowany zamiennik słów &bdquo;wolne
+oprogramowanie &rdquo; posiada jakiś problem znaczeniowy - dotyczy to
+również &bdquo;otwartego oprogramowania&rdquo;</p>
+
+<p><a href="https://opensource.org/osd">Oficjalna definicja terminu
+&bdquo;oprogramowanie o otwartym źródle&rdquo;</a> (która jest publikowana
+przez Open Source Initiative i&nbsp;jest zbyt długa, by ją tu przytoczyć)
+była wyprowadzona niebezpośrednio z&nbsp;naszych kryteriów odnośnie wolnego
+oprogramowania. Nie jest taka sama, a&nbsp;w pewnych aspektach jest mniej
+restrykcyjna. Jednakże ich definicja pokrywa się z&nbsp;naszą
+w&nbsp;większości przypadków.</p>
+
+<p>Jednakże oczywistym znaczeniem wyrażenia &bdquo;oprogramowanie o otwartym
+źródle&rdquo; oraz&nbsp;znaczeniem, które dla większość ludzi zdaje się być
+tym właściwym, jest to, że&nbsp;użytkownik ma wgląd do&nbsp;kodu
+źródłowego. To kryterium jest o wiele słabsze niż definicja wolnego
+oprogramowanie, a&nbsp;także o wiele słabsze niż oficjalna definicja
+otwartego kodu. Można w&nbsp;nim zmieścić wiele programów, które nie są
+ani&nbsp;wolne, ani&nbsp;otwarte.</p>
+
+<p>Od&nbsp;kiedy oczywiste znaczenie terminu &bdquo;otwarte
+oprogramowanie&rdquo; przestało być tym, które mieli na&nbsp;myśli jego
+twórcy, doszło do&nbsp;tego, że&nbsp;większośc ludzi zaczęło je źle
+pojmować. Powołując się na&nbsp;pisarza Neala Stephensona: &bdquo;Linux jest
+&sbquo;oprogramowaniem o otwartym kodzie&rsquo; czyli&nbsp;każdy może zdobyć
+kopię jego plików źródłowych&rdquo;. Nie sądzę, by świadomie poszukiwał on
+argumentów na&nbsp;odrzucenie lub&nbsp;zakwestionowanie
+&bdquo;oficjalnej&rdquo; definicji. Myślę, że&nbsp;zwyczajnie zastosował
+regułę języka angielskiego, by zaproponować znaczenie tego
+terminu. Amerykański <a
+href="https://web.archive.org/web/20001011193422/http://da.state.ks.us/ITEC/TechArchPt6ver80.pdf">stan
+Kansas</a> opublikował podobną definicję: &bdquo;Używajcie oprogramowania o
+otwartym kodzie (OSS). OSS jest oprogramowaniem, którego kod źródłowy jest
+ogólnie dostępny, jednakże różne umowy licencyjne mogą określać, co można
+robić z&nbsp;danym kodem źródłowym.&rdquo;</p>
+
+<p><i>New York Times</i> opublikował <a
+href="http://www.nytimes.com/external/gigaom/2009/02/07/07gigaom-the-brave-new-world-of-open-source-game-design-37415.html">artykuł
+rozszerzający znaczenie tego terminu</a> na&nbsp;beta testerów &ndash;
+pozwalając pewnej grupie użytkowników przetestować wczesne wersje produktu
+oraz&nbsp;odesłać opinie na&nbsp;temat produktu &ndash; co twórcy
+oprogramowania własnościowego praktykują od&nbsp;lat.</p>
+
+<p>Termin został naciągnięty aby&nbsp;objąć projekty na&nbsp;sprzęt <a
+href="http://www.theguardian.com/sustainable-business/2015/aug/27/texas-teenager-water-purifier-toxic-e-waste-pollution">opublikowane
+bez&nbsp;patentu</a>. Projekty nie objęte patentami są dobre dla
+społeczeństwa, ale&nbsp;termin &bdquo;kod źródłowy&rdquo; ich nie dotyczy.</p>
+
+<p>Wspierający środowisko otwartego oprogramowania próbują radzić sobie
+z&nbsp;tym problemem przez wskazywanie na&nbsp;oficjalną definicję,
+lecz&nbsp;to poprawne podejście do&nbsp;sprawy jest mniej efektywne dla nich
+niż dla nas. Termin &bdquo;free sofware&rdquo; [wolne oprogramowanie]
+posiada [po angielsku] dwa naturalne znaczenia, więc&nbsp;osoba, która
+pojęła ideę &bdquo;free speech, not free beer&rdquo; [wolność słowa, nie
+darmowe piwo] ponownie nie zrozumie tego błędnie. Termin &bdquo;otwarte
+oprogramowanie&rdquo; posiada tylko jedno znaczenie, które jest inne niż
+znaczenie wykorzystywane przez wspierających środowisko otwartego
+oprogramowania. W&nbsp;tym przypadku nie ma prostej drogi, by wyjaśnić tę
+oficjalną definicję, co powoduje jeszcze większe zamieszanie.</p>
+
+<p>Kolejnym błędem w&nbsp;rozumieniu idei &bdquo;otwartego
+oprogramowania&rdquo; jest przekonanie o nieużywaniu licencji GNU
+GPL. Istnieje także przekonanie, że&nbsp;&bdquo;wolne oprogramowanie&rdquo;
+oznacza oprogramowanie objęte licencją GPL. Te dwa twierdzenia są błędne,
+ponieważ&nbsp;licencja GNU GPL uważana jest za&nbsp;licencję otwartego
+oprogramowania, a&nbsp;większość licencji otwartego oprogramowania uważana
+jest za&nbsp;licencje wolnego oprogramowania. Oprócz licencji GNU GPL
+istnieje <a href="/licenses/license-list.html">wiele innych licencji wolnego
+oprogramowania</a>.</p>
+
+<p>Termin &bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo; był dalej rozszerzany
+poprzez&nbsp;zastosowanie go w&nbsp;innych dziedzinach, takich jak
+administracja rządowa, edukacja, oraz&nbsp;nauka, gdzie nie występuje coś
+takiego jak kod źródłowy i&nbsp;gdzie licencjonowanie oprogramowania nie
+jest stosowane. Jedyną wspólna cechą tych nowych obszarów jest zaproszenie
+użytkowników do&nbsp;uczestnictwa w&nbsp;rozwoju. Oni rozszerzają znaczenie
+terminu do&nbsp;tego stopnia, że&nbsp;znaczy tyle, co słowo
+&bdquo;uczestniczący&rdquo; lub&nbsp;&bdquo;przejrzysty&rdquo;,
+lub&nbsp;nawet mniej. W&nbsp;najgorszym przypadku <a
+href="http://www.nytimes.com/2013/03/17/opinion/sunday/morozov-open-and-closed.html">stało
+się bezsensowną frazą marketingową</a>.</p>
+
+<h3>Różne wartości mogą prowadzić do&nbsp;tych samych wniosków&hellip;
+lecz&nbsp;nie zawsze</h3>
+
+<p>Radykalne grupy w&nbsp;latach sześćdziesiątych miały opinie frakcji:
+niektóre organizacje podzieliły się z&nbsp;powodu niezgody w&nbsp;sprawach
+wspólnej strategii, powstały dwie grupy-córki i&nbsp;traktowały się nawzajem
+jako wrogów pomimo posiadania tych samych celów i&nbsp;wartości. Prawica
+używała tego, by krytykować całą lewicę.</p>
+
+<p>Niektórzy próbują zdyskredytować ruch wolnego oprogramowania
+poprzez&nbsp;porównanie naszej niezgody z&nbsp;otwartym oprogramowaniem
+do&nbsp;niezgody tych radykalnych grup, ale&nbsp;tu występuje odwrotna
+sytuacja. Nie zgadzamy się z&nbsp;obozem otwartego oprogramowaniem
+w&nbsp;stosunku do&nbsp;podstawowych celów i&nbsp;wartości, lecz&nbsp;w
+praktyce nasze i&nbsp;ich poglądy prowadzą do&nbsp;tych samych działań, jak
+na&nbsp;przykład rozwój wolnego oprogramowania.</p>
+
+<p>W&nbsp;rezultacie ludzie z&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania i&nbsp;z obozu
+otwartego oprogramowania często współpracują ze sobą nad&nbsp;projektami
+takimi jak rozwój oprogramowania. Jest wartym odnotowania, że&nbsp;dwa tak
+różne poglądy motywują ludzi do&nbsp;współpracy nad&nbsp;tymi samymi
+projektami. Jednakże, występują sytuacje, gdzie te dwa fundamentalne poglądy
+prowadzą do&nbsp;bardzo różnych działań.</p>
+
+<p>Idea otwartego oprogramowania polega na&nbsp;tym, że&nbsp;pozwolenie
+użytkownikowi na&nbsp;zmianę oraz&nbsp;redystrybucję oprogramowania powoduje
+że&nbsp;staje się ono potężniejsze i&nbsp;bardziej niezawodne. To nie jest
+jednak&nbsp;gwarantowane. Twórcy własnościowego oprogramowania niekoniecznie
+są niekompetentni. Czasami stworzą program, który jest potężny
+i&nbsp;niezawodny, mimo że&nbsp;nie respektuje wolności
+użytkownika. Aktywiści wolnego oprogramowania i&nbsp;zwolennicy otwartego
+oprogramowania różnie reagują na&nbsp;coś takiego.</p>
+
+<p>Prawdziwi entuzjaści otwartego oprogramowania, ci którzy nie są skażeni
+ideami wolnego oprogramowania, powiedzą &bdquo;jestem zaskoczony,
+że&nbsp;byłeś w&nbsp;stanie stworzyć program, który dobrze działa
+bez&nbsp;użycia naszego modelu rozwoju, ale&nbsp;Ci się udało. W&nbsp;jaki
+sposób mogę otrzymać kopię?&rdquo; Taka postawa doprowadzi
+do&nbsp;akceptacji spisków zabierających naszą wolność.</p>
+
+<p>Członkowie ruchu wolnego oprogramowania powiedzą &bdquo;Twój program jest
+bardzo atrakcyjny, lecz&nbsp;ja bardziej cenię sobie moją wolność,
+a&nbsp;więc odrzucam twój program. W&nbsp;inny sposób zrobię to, co
+potrzbuję, a&nbsp;wspomogę rozwój wolnego
+odpowiednika&rdquo;. Jeżeli&nbsp;cenimy swoją wolność, możemy działać tak,
+aby&nbsp;ją utrzymywać i&nbsp;chronić.</p>
+
+<h3>Potężne, niezawodne oprogramowanie może być złe</h3>
+
+<p>Pomysł, który głosi, że&nbsp;chcemy potężnego i&nbsp;niezawodnego
+oprogramowania, pochodzi z&nbsp;twierdzenia, że&nbsp;oprogramowanie jest
+zaprojektowane po&nbsp;to, by służyć jego użytkownikom. Jeżeli&nbsp;jest
+potężne i&nbsp;niezawodne, to znaczy, że&nbsp;lepiej służy użytkownikom.</p>
+
+<p>Można powiedzieć, że&nbsp;oprogramowanie służy użytkownikom tylko
+jeżeli&nbsp;respektuje ich wolność. A&nbsp;co w&nbsp;przypadku, kiedy
+oprogramowanie jest zaprojektowane, by tę wolność ograniczyć? W&nbsp;takim
+przypadku potęga takiego programu oznacza, że&nbsp;ograniczenia są bardziej
+restrykcyjne i&nbsp;ciężej je usunąć. W&nbsp;programach własnościowych
+często spotyka się szpiegowanie użytkowników, ograniczanie ich możliwości,
+nieudokumentowane możliwości dostępu do&nbsp;maszyny użytkownika
+i&nbsp;narzucone aktualizacje. Niektórzy w&nbsp;środowisku otwartego
+oprogramowania chcą wyposażyć w&nbsp;takie rozwiązania również programy o
+otwartym źródle.</p>
+
+<p>Presja ze strony wytwórni muzycznych i&nbsp;filmowych powoduje, że&nbsp;w
+oprogramowaniu następuje wzrost rozwiązań ograniczających użytkowników. Ta
+złośliwa cecha znana jest jako &bdquo;Digital Restrictions Management
+(DRM)&rdquo; [zarządzanie cyfrowymi ograniczeniami] (strona <a
+href="http://defectivebydesign.org/">DefectiveByDesign.org</a> jest temu
+poświęcona) i&nbsp;jest zaprzeczeniem ducha wolności, które to
+oprogramowanie ma dostarczać. I&nbsp;nie tylko ducha. Ponieważ&nbsp;celem
+DRM jest zdeptanie twojej wolności, twórcy DRM próbują utrudnić,
+uniemożliwić lub&nbsp;nawet spowodować, by jakiekolwiek zmiany
+w&nbsp;oprogramowaniu zawierające DRM były nielegalne.</p>
+
+<p>Niektórzy wspierający otwarte oprogramowanie zaproponowali oprogramowanie
+&bdquo;open source DRM&rdquo;. Ich pomysł polega na&nbsp;tym,
+aby&nbsp;poprzez publikowanie kodu źródłowego programów zaprojektowanych
+do&nbsp;ograniczania Twojego dostępu do&nbsp;zakodowanych mediów
+i&nbsp;poprzez pozwalanie innym na&nbsp;zmiany, mogli stworzyć lepsze
+i&nbsp;potężniejsze oprogramowanie do&nbsp;ograniczania użytkowników takich
+jak Ty. To oprogramowanie mogłoby być dostarczone do&nbsp;Ciebie
+w&nbsp;urządzeniach, które nie pozwalają na&nbsp;zmiany kodu.</p>
+
+<p>To oprogramowanie może być otwartym oprogramowaniem i&nbsp;może używać
+modelu rozwoju charakterystycznego dla otwartego oprogramowania,
+lecz&nbsp;nie będzie to wolne oprogramowanie, ponieważ&nbsp;nie będzie
+respektować wolności użytkownika. Jeżeli&nbsp;dzięki modelowi rozwoju
+otwartego oprogramowania będzie mogło w&nbsp;lepszy i&nbsp;bardziej wydajny
+sposób ograniczać użytkownika, będzie jeszcze gorzej.</p>
+
+<h3>Strach przed wolnością</h3>
+
+<p>Główną motywacją tych, którzy oddzielili obóz otwartego oprogramowania
+od&nbsp;ruchu wolnego oprogramowania było to, że&nbsp;etyczna idea
+&bdquo;wolnego oprogramowania&rdquo; wprowadzała niepokój wśród niektórych
+osób. To prawda, że&nbsp;poruszanie zagadnień etycznych takich jak wolność,
+mówienie zarówno o odpowiedzialności, jak i&nbsp;wygodzie, to proszenie
+ludzi, aby&nbsp;myśleli o rzeczach, które woleliby ignorować &ndash; jak
+chociażby pytanie, czy&nbsp;ich zachowania są etyczne. To może wywołać
+zakłopotanie i&nbsp;doprowadzić, że&nbsp;część ludzi się zamknie się
+na&nbsp;te kwestie. To nie znaczy, że&nbsp;powinniśmy przestać mówić o tych
+sprawach.</p>
+
+<p>To jest to, co liderzy otwartego oprogramowania zadecydowali robić. Doszli
+oni do&nbsp;wniosku, że&nbsp;przez milczenie w&nbsp;kwestii etyki
+i&nbsp;wolności oraz&nbsp;mówienie tylko o natychmiastowych praktycznych
+korzyściach wolnego oprogramowania, byliby w&nbsp;stanie
+&bdquo;sprzedawać&rdquo; oprogramowanie bardziej efektywnie niektórym
+użytkownikom, szczególnie biznesowym.</p>
+
+<p>Gdy zwolennicy open source rozmawiają o czymś więcej, zwykle chodzi o
+&bdquo;darowiźnie&rdquo; kodu źródłowego dla ludzkości. Przedstawiając to
+jako wyjątkowo dobry uczynek, ponad to co jest moralnie wymagane, zakłada,
+że&nbsp;rozprowadzanie oprogramowania własnościowego bez&nbsp;kodu
+źródłowego jest moralnie dopuszczalne.</p>
+
+<p>To podejście okazało się skuteczne. Retoryka otwartego oprogramowania
+przekonała wielu, by używać go w&nbsp;biznesie i&nbsp;do celów prywatnych,
+a&nbsp;nawet rozwijać wolne oprogramowanie, które rozszerzyło naszą
+społeczność &ndash; lecz&nbsp;tylko na&nbsp;poziomie powierzchownym,
+praktycznym. Filozofia otwartego oprogramowania ze swoimi wyłącznie
+praktycznymi wartościami przeszkadza w&nbsp;zrozumieniu głębszych idei
+wolnego oprogramowania &ndash; sprowadza to wielu użytkowników
+do&nbsp;naszej społeczności, ale&nbsp;nie uczy ich, jak bronić tych
+idei. Takie rozwiązanie jest dobre samo w&nbsp;sobie, lecz&nbsp;nie
+wystarczające, by chronić wolność. Przyciąganie użytkowników w&nbsp;stronę
+wolnego oprogramowania to tylko część drogi prowadzącej do&nbsp;stania się
+obrońcami swojej własnej wolności.</p>
+
+<p>Prędzej czy&nbsp;później ci użytkownicy zostaną zaproszeni do&nbsp;powrotu
+do&nbsp;własnościowego oprogramowania dla pewnych praktycznych
+udogodnień. Niezliczona ilość firm oferuje pewne pokusy, inne nawet oferują
+kopie produktu gratis. Dlaczego użytkownicy mieliby z&nbsp;tego zrezygnować?
+Tylko dlatego, że&nbsp;nauczyli się cenić wolność. którą daje im wolne
+oprogramowanie, cenić wolność w&nbsp;samą sobie zamiast technicznych
+i&nbsp;praktycznych wygód wolnego oprogramowania. By upowszechnić tę ideę,
+musimy mówić o wolności. Pewna ilość użytkowników
+z&nbsp;&bdquo;cichym&rdquo; podejściem do&nbsp;biznesu może być użyteczna
+dla społeczności, ale&nbsp;może być niebezpieczna, gdy chodzi o wspólne
+umiłowanie wolności, które z&nbsp;czasem może być uważane
+za&nbsp;ekscentryczność.</p>
+
+<p>Ta niebezpieczna sytuacja to właśnie to, co się nam przytrafiło. Większość
+osób związanych z&nbsp;wolnym oprogramowaniem, szczególnie dystrybutorzy,
+mówią mało o wolności, zazwyczaj ponieważ&nbsp;chcą być &bdquo;bardziej
+dostępni dla biznesu&rdquo;. Prawie wszystkie dystrybucje systemu
+operacyjnego GNU/Linux dodają pakiety własnościowe do&nbsp;podstawowego
+wolnego systemu i&nbsp;zachęcają użytkowników, by uważali to za&nbsp;zaletę
+aniżeli wadę.</p>
+
+<p>Własnościowe oprogramowanie firm trzecich i&nbsp;częściowo niewolne
+dystrybucje GNU/Linuksa trafiają podatny grunt, ponieważ&nbsp;większość
+naszej społeczności nie obstaje przy wolności oprogramowania. Nie jest to
+przypadek. Większość użytkowników GNU/Linuksa została wprowadzona
+do&nbsp;systemu poprzez&nbsp;dyskusję o &bdquo;otwartym
+oprogramowaniu&rdquo;, w&nbsp;której nie wspomina się o tym, że&nbsp;wolność
+może jest [naszym] celem. Praktyki niepodtrzymywania wolności
+i&nbsp;używania zwrotów nieporuszających kwestii wolności wzajemnie się
+uzupełniają. By przezwyciężyć tę tendencję, musimy o wolności rozmawiać
+więcej, a&nbsp;nie mniej.</p>
+
+<h3>&bdquo;FLOSS&rdquo; i&nbsp;&bdquo;FOSS&rdquo;</h3>
+
+<p> Terminy &bdquo;FLOSS&rdquo; i&nbsp;&bdquo;FOSS&rdquo; są używane
+aby&nbsp;być <a href="/philosophy/floss-and-foss.html">neutralne pomiędzy
+wolnym oprogramowaniem a&nbsp;open source</a>. Jeśli waszym celem jest
+neutralność, &bdquo;FLOSS&rdquo; jest lepszym ponieważ&nbsp;jest prawdziwie
+neutralne. Ale&nbsp;jeśli chcecie promować wolność, nie należy robić tego
+neutralnym terminem. Aby&nbsp;promować wolność, musicie wykazać, że&nbsp;ją
+popieracie.</p>
+
+<h3>Rywale na&nbsp;podział umysłu</h3>
+
+<p>&bdquo;Wolne&rdquo; i&nbsp;&bdquo;otwarte&rdquo; konkurują o
+umysł. &bdquo;Wolne oprogramowanie&rdquo; i&nbsp;&bdquo;oprogramowanie open
+source&rdquo; są odmiennymi pojęciami, ale&nbsp;większość osób postrzega ich
+jako wypełniające tę samą szufladkę w&nbsp;dziedzinie oprogramowania. Gdy
+ludzie przywykną mówić i&nbsp;myśleć &bdquo;open source&rdquo; to im
+utrudnia zrozumienie i&nbsp;myślenie o filozofii ruchu wolnego
+oprogramowania. Jeśli już połączyli nas i&nbsp;nasze oprogramowanie ze
+słowem &bdquo;otwarte&rdquo;, będziemy musieli wstrząsnąć ich intelektualnie
+zanim zrozumieją, że&nbsp;nasz ruch to <em>co innego</em>. Jakakolwiek
+aktywność, która promuje słowo &bdquo;otwarte&rdquo; zamyka kurtynę, która
+ukrywa zagadnienia ruchu wolnego oprogramowania.</p>
+
+<p>Działacze wolnego oprogramowania są zalecani aby&nbsp;odmawiać pracy
+nad&nbsp;przedsięwzięciami, które nazywają się &bdquo;otwarte&rdquo;. Nawet
+jeśli aktywność jest dobra sama w&nbsp;sobie, każdy współudział powoduje
+trochę szkody na&nbsp;boku, promując ideały open source. Jest wiele innych
+dobrych aktywności, które nazywają się &bdquo;wolne&rdquo;
+lub&nbsp;&bdquo;libre&rdquo;. Każda pomóc w&nbsp;tych projektach powoduje
+trochę dobra na&nbsp;boku. Z&nbsp;tyloma pożytecznymi projektami
+do&nbsp;wyboru, dlaczego nie wybrać takiego, które ma dodatkowe dobro?</p>
+
+<h3>Wnioski</h3>
+
+<p>Podczas gdy adwokaci otwartego oprogramowania przyciągają nowych
+użytkowników do&nbsp;naszej społeczności, my, aktywiści wolnego
+oprogramowania, musimy wziąć na&nbsp;siebie zadanie wskazania zagadnienia
+wolności. Musimy powiedzieć &bdquo;to jest wolne oprogramowanie, które daje
+wam wolność!&rdquo;. Musimy powtarzać to częściej i&nbsp;głośniej aniżeli
+zazwyczaj. Zawsze, gdy mówisz &bdquo;wolne oprogramowanie&rdquo; zamiast
+&bdquo;otwarte oprogramowanie&rdquo;, pomagasz naszej sprawie.</p>
+
+<h4>Uwagi</h4>
+
+<!-- The article is incomplete (#793776) as of 21st January 2013.
+<p>
+
+Joe Barr's article,
+<a href="http://www.itworld.com/LWD010523vcontrol4">&ldquo;Live and
+let license,&rdquo;</a> gives his perspective on this issue.</p>
+-->
+<p>
+<a
+href="http://ocw.mit.edu/courses/sloan-school-of-management/15-352-managing-innovation-emerging-trends-spring-2005/readings/lakhaniwolf.pdf">Artykuł
+o motywacji deweloperów wolnego oprogramowania</a> autorstwa Lakhani
+i&nbsp;Wolf opowiada o tym, że&nbsp;znaczna część z&nbsp;nich motywowana
+jest ideą, że&nbsp;oprogramowanie powinno być wolne. I&nbsp;to pomimo faktu,
+że&nbsp;deweloperzy byli badani w&nbsp;serwisie SourceForge, który nie
+popiera poglądu, że&nbsp;jest to kwestia etyki.</p>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2007, 2010, 2012, 2015, 2016 Richard Stallman</p>
+
+<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
+Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
+4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Marek Sadowski 2010, Jan Owoc 2014, 2015, 2017; poprawki Jan
+Owoc 2010, 2011, 2013, 2016, Tomasz W. Kozłowski 2010, 2012.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2019/04/28 11:59:29 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>