summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html834
1 files changed, 834 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html
new file mode 100644
index 0000000..af46d5f
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/manifesto.html
@@ -0,0 +1,834 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/manifesto.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.77 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Manifest GNU - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/gnu/po/manifesto.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<h2>Manifest GNU</h2>
+
+<p> Manifest GNU (który widzicie poniżej) został napisany przez <a
+href="http://www.stallman.org/">Richarda Stallmana</a> w&nbsp;1985 roku
+w&nbsp;celu uzyskania współpracowników i&nbsp;poparcia. Część tekstu jest
+z&nbsp;oryginalnego ogłoszenia z&nbsp;1983 roku. Do&nbsp;1987 był
+uaktualniany wraz z&nbsp;rozwojem projektu, lecz&nbsp;teraz najlepszym
+wyjściem jest przekazywanie go w&nbsp;stanie niezmiennym.</p>
+
+<p>Od&nbsp;tamtego czasu dowiedzieliśmy się o&nbsp;pewnych nieporozumieniach,
+których można uniknąć używając innego słownictwa. Przypisy dodane
+w&nbsp;roku 1993 powinny rozjaśnić te kwestie.</p>
+
+<p>Jeśli chcecie zainstalować system GNU/Linux, sugerujemy abyście używali
+jedną z&nbsp;<a href="/distros">dystrybucji zawierających w&nbsp;100% wolne
+oprogramowanie</a>. Aby&nbsp;dowiedzieć się jak pomóc, odwiedźcie <a
+href="/help/help.html">http://www.gnu.org/help</a>.</p>
+
+<p>Projekt GNU jest częścią ruchu wolnego oprogramowania, działania aby&nbsp;<a
+href="/philosophy/free-sw.html">użytkownicy oprogramowania mieli
+wolność</a>.Jest błędem łączyć projekt GNU z&nbsp;terminem &bdquo;open
+source&rdquo;&nbsp;&ndash; ten termin wymyślono w&nbsp;1998 roku przez
+ludzi, którzy się nie zgadzają z&nbsp;wartościami ruchu wolnego
+oprogramowania. Używają go aby&nbsp;promować podejście <a
+href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">bez&nbsp;morałów</a>.</p>
+
+<h3 id="whats-gnu">Czym jest GNU? GNU to Nie Unix!</h3>
+
+<p>
+ GNU, czyli&nbsp;GNU to Nie Unix (ang. GNU's Not Unix), jest nazwą
+kompletnego, kompatybilnego z&nbsp;Uniksem systemu, który piszę,
+aby&nbsp;potem móc rozdawać go każdemu kto zechce zacząć go używać.<a
+href="#f1">(1)</a> Pomaga mi również kilku wolontariuszy. Potrzebna jest nam
+pomoc w&nbsp;postaci poświęconego czasu, pieniędzy, programów
+oraz&nbsp;sprzętu.</p>
+
+<p>
+ Aktualnie mamy edytor Emacs z&nbsp;Lispem do&nbsp;pisania do&nbsp;niego
+komend, debugger źródeł, kompatybilny z&nbsp;yacc generator parserów, linker
+i&nbsp;około 35 innych narzędzi. Powłoka (interpreter komend) jest prawie
+ukończona. Nowy, przenośny, optymalizujący kompilator C skompilował sam
+siebie i&nbsp;może być wydany już w&nbsp;tym roku. Mamy również jądro
+w&nbsp;początkującym stadium rozwoju lecz&nbsp;jeszcze wiele mu brakuje by
+emulować Uniksa. Gdy jądra i&nbsp;kompilator będą ukończone, będzie możliwa
+dystrybucja systemu GNU w&nbsp;postaci wystarczającej na&nbsp;tworzenie
+programów. Będziemy używać systemu TeX jako narzędzie do&nbsp;formatowania
+tekstu, ale&nbsp;pracujemy nad&nbsp;nroffem. Użyjemy również wolnego,
+przenośnego systemu X Window System. Następnie dodamy przenośnego Common
+Lispa, grę Empire, arkusz kalkulacyjny i&nbsp;wiele innych rzeczy, wraz
+z&nbsp;dokumentacją online. Mamy nadzieję dostarczyć wszystkie narzędzia
+zazwyczaj dołączane do&nbsp;systemów Uniksowych, a&nbsp;nawet więcej.</p>
+
+<p>
+ GNU będzie mogło uruchamiać programy Uniksowe, lecz&nbsp;nie będzie
+identyczne jak Unix. Wprowadzimy wszelkie przydatne nowinki, bazując
+na&nbsp;doświadczeniu z&nbsp;innych systemów. Głównie zależy nam
+na&nbsp;wprowadzeniu dłuższych nazw plików, numery wersji plików, system
+plików odporny na&nbsp;awarie, być może uzupełnianie nazw plików, obsługę
+wyświetlania niezależną od&nbsp;terminala i&nbsp;być może bazujący
+na&nbsp;Lispie system okien, w&nbsp;którym niektóre programy Lispowe
+i&nbsp;Uniksowe będą mogły wspólnie korzystać z&nbsp;ekranu. C
+oraz&nbsp;Lisp będą językami programowania systemu. Będziemy się starać
+wspierać UUCP, MIT Chaosnet i&nbsp;inne Internetowe protokoły komunikacyjne.</p>
+
+<p>
+ Wstępnie GNU pisany jest dla maszyn klasy 68000/16000 z&nbsp;wirtualną
+pamięcią, bo&nbsp;na nich będzie najłatwiej go uruchomić. Pozostawiamy pole
+do&nbsp;popisu dla tych, którzy chcieliby go uruchomić i&nbsp;używać
+na&nbsp;słabszych komputerach.</p>
+
+<p>
+ W&nbsp;celu uniknięcia nieporozumień, proszę wymawiać <em>g</em>
+na&nbsp;początku słowa &bdquo;GNU&rdquo;, gdy odnosi się ono
+do&nbsp;niniejszego projektu [standardowo w&nbsp;angielskim &bdquo;g&rdquo;
+w&nbsp;wyrazie &bdquo;gnu&rdquo; nie jest artykułowane].</p>
+
+<h3 id="why-write">Dlaczego muszę napisać GNU</h3>
+
+<p>
+ Uważam, że&nbsp;złota zasada wymaga, żebym programem, który mi się podoba,
+podzielił się z&nbsp;innymi, którym też się spodobał. Sprzedawcy
+oprogramowania chcą podzielić użytkowników i&nbsp;nad nimi zapanować
+poprzez&nbsp;zmuszanie ich, by zgodzili się nie dzielić zakupionym
+oprogramowaniem. Odmawiam zerwania solidarności z&nbsp;innymi użytkownikami
+w&nbsp;taki sposób. Nie mogę z&nbsp;czystym sumieniem podpisać umowy o
+poufności lub&nbsp;umowy licencyjnej. Przez długie lata pracując w&nbsp;AI
+Lab [Laboratorium Sztucznej Inteligencji w&nbsp;Massachussets Institute of
+Technology] starałem się oprzeć takim tendencjom i&nbsp;innym tego typu
+działaniom, ale&nbsp;w końcu stały się one zbyt daleko posunięte: nie mogłem
+pozostać w&nbsp;instytucji, w&nbsp;której robi mi się takie rzeczy wbrew
+mojej woli.</p>
+
+<p>
+ Aby&nbsp;nadal używać komputerów z&nbsp;honorem, zdecydowałem się zebrać
+razem wystarczającą ilość wolnego oprogramowania, żeby obejść się
+bez&nbsp;programów, które nie są wolne. Odszedłem z&nbsp;AI Lab, żeby
+odebrać MIT wszelkie prawne preteksty do&nbsp;powstrzymania mnie przed
+rozdawaniem GNU.<a href="#f2a">(2)</a></p>
+
+<h3 id="compatible">Dlaczego GNU będzie zgodne z&nbsp;Uniksem</h3>
+
+<p>
+ Unix nie jest moim idealnym systemem, ale&nbsp;nie jest taki zły. Podstawowe
+cechy Uniksa wydają się być dobre i&nbsp;myślę, że&nbsp;będę w&nbsp;stanie
+bez&nbsp;zepsucia uzupełnić to, czego w&nbsp;nim brak. Poza tym, system
+kompatybilny z&nbsp;Uniksem byłby dla wielu ludzi znacznie łatwiejszy
+do&nbsp;przyswojenia.</p>
+
+<h3 id="available">W&nbsp;jaki sposób GNU będzie rozpowszechniane</h3>
+
+<p>
+ GNU nie jest w&nbsp;domenie publicznej. Każdy będzie mógł modyfikować
+i&nbsp;rozpowszechniać GNU, lecz&nbsp;żaden z&nbsp;dystrybutorów nie będzie
+mógł zabronić dalszej dystrybucji. Innymi słowy, <a
+href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">własnościowe</a>
+modyfikacje nie będą dozwolone. Chcę być pewien, że&nbsp;wszystkie wersje
+GNU pozostaną wolne.</p>
+
+<h3 id="why-help">Dlaczego wielu innych programistów chce pomóc</h3>
+
+<p>
+ Znalazłem wielu innych programistów, którzy są zachwyceni GNU i&nbsp;chcą
+pomóc.</p>
+
+<p>
+ Duża ilość programistów jest niezadowolona z&nbsp;faktu komercjalizacji
+oprogramowania systemowego. Wprawdzie pozwala to im zarabiać więcej
+pieniędzy, ale&nbsp;zarazem powoduje, że&nbsp;czują się poróżnieni
+z&nbsp;innymi, zamiast czuć się jak towarzysze. Podstawowym aktem przyjaźni
+pomiędzy programistami jest dzielenie się programami; typowe współczesne
+układy marketingowe zasadniczo nie pozwalają programistom traktować innych
+jak przyjaciół. Nabywca oprogramowania musi wybierać pomiędzy przyjaźnią
+a&nbsp;przestrzeganiem prawa. Oczywiście wielu decyduje, że&nbsp;przyjaźń
+jest ważniejsza. Ale&nbsp;ci, którzy wierzą w&nbsp;prawo, często nie są
+usatysfakcjonowani żadną z&nbsp;tych alternatyw. Stają się cyniczni
+i&nbsp;myślą, że&nbsp;programowanie to tylko sposób zarabiania pieniędzy.</p>
+
+<p>
+ Poprzez&nbsp;prace nad&nbsp;GNU i&nbsp;używanie go zamiast programów
+objętych restrykcyjną licencją, możemy zarazem być przyjaźni dla innych
+i&nbsp;przestrzegać prawa. Ponadto GNU jest inspirującym przykładem
+dzielenia się z&nbsp;innymi oraz&nbsp;sztandarem, pod&nbsp;którym możemy się
+jednoczyć. Może to dać nam poczucie zgodności, które nie jest możliwe
+do&nbsp;osiągnięcia jeśli używamy oprogramowania, które nie jest
+wolne. Około połowa z&nbsp;programistów, z&nbsp;którymi rozmawiam, uważa,
+że&nbsp;jest to ważne poczucie, którego pieniądze nie są w&nbsp;stanie
+zastąpić. </p>
+
+<h3 id="contribute">Jak możecie pomóc</h3>
+
+<blockquote>
+<p>
+(Aby sprawdzić obecną listę prac nad&nbsp;oprogramowaniem, sprawdźcie <a
+href="http://fsf.org/campaigns/priority-projects">Listę projektów
+wysoko-priorytetowych</a> oraz&nbsp;<a
+href="http://savannah.gnu.org/people/?type_id=1">Listę projektów
+potrzebujących wsparcia</a>, ogólną listę zadań dla paczek oprogramowania
+GNU. Inne sposoby pomocy są opisane w&nbsp;<a
+href="/help/help.html">przewodniku pomocy systemowi GNU</a>.)
+</p>
+</blockquote>
+
+<p>
+ Proszę producentów komputerów o&nbsp;darowizny w&nbsp;postaci sprzętu
+i&nbsp;pieniędzy. Proszę osoby prywatne o programy i&nbsp;wkład pracy.</p>
+
+<p>
+ Przez dotację w&nbsp;postaci sprzętu, możecie się spodziewać, że&nbsp;GNU
+szybko będzie na&nbsp;takich maszynach działać. Oczekujemy kompletnych,
+gotowych do&nbsp;użycia systemów, zaaprobowanych do&nbsp;użytku
+na&nbsp;terenach mieszkalnych i&nbsp;mogących się obyć
+bez&nbsp;skomplikowanego chłodzenia lub&nbsp;źródeł energii.</p>
+
+<p>
+ Znalazłem bardzo wielu programistów skłonnych pracować dla GNU
+po&nbsp;godzinach. W&nbsp;przypadku większości projektów, taki rozproszony
+system pracy po&nbsp;godzinach byłby bardzo trudny do&nbsp;skoordynowania;
+niezależnie od&nbsp;siebie napisane części nie działałyby ze sobą. Jednakże
+w&nbsp;przypadku tego konkretnego zadania, tj. zastąpienia Uniksa, problem
+ten nie istnieje. Kompletny system Uniksowy składa się z&nbsp;setek
+narzędzi, z&nbsp;których każde jest osobno udokumentowane. Większość
+specyfikacji interfejsowych jest ustalona przez zgodność
+z&nbsp;Uniksem. Jeśli każdy z&nbsp;uczestników projektu może napisać
+kompatybilny program zastępczy dla jednego narzędzia uniksowego
+i&nbsp;sprawić, by działał na&nbsp;miejscu oryginału w&nbsp;uniksowym
+systemie, to będzie to znaczyło, że&nbsp;nowe narzędzia będą współpracowały
+ze sobą. Nawet zakładając, że&nbsp;da o sobie znać prawo Murphyego, to
+połączenie tych komponentów i&nbsp;tak będzie wykonalnym zadaniem. (Praca
+nad&nbsp;jądrem będzie wymagała ściślejszego kontaktu i&nbsp;będzie
+przeprowadzona przez małą, zwartą grupę.)</p>
+
+<p>
+ Jeśli dostanę darowizny w&nbsp;postaci pieniędzy, będę mógł wynająć kilku
+ludzi na&nbsp;pełny lub&nbsp;na pół etatu. Płaca nie będzie wysoka jak
+na&nbsp;standardy programistów, ale&nbsp;szukam ludzi, dla których budowanie
+ducha wspólnoty jest równie ważne jak zarabianie pieniędzy. Widzę to jako
+sposób dający zaangażowanym ludziom szansę na&nbsp;poświęcenie całego
+swojego potencjału na&nbsp;prace nad&nbsp;GNU poprzez&nbsp;oszczędzenie im
+konieczności zarabiania na&nbsp;życie w&nbsp;inny sposób.</p>
+
+<h3 id="benefit">Dlaczego wszyscy użytkownicy komputerów na&nbsp;tym zyskają</h3>
+
+<p>
+ Gdy GNU już zostanie napisane, wszyscy będą mogli zyskać dobry system
+bez&nbsp;żadnych ograniczeń, niczym powietrze.<a href="#f2">(3)</a></p>
+
+<p>
+ Oznacza to znacznie więcej niż tylko zaoszczędzenie wydatku na&nbsp;licencję
+uniksową. Oznacza to, że&nbsp;nie będzie się już marnować czasu
+i&nbsp;wysiłku na&nbsp;duplikowanie tych samych partii kodu systemowego. Ten
+czas i&nbsp;wysiłek będzie można zamiast tego przeznaczyć na&nbsp;postęp
+w&nbsp;dziedzinie programowania.</p>
+
+<p>
+ Kompletne źródła systemu będą dostępne dla każdego. W&nbsp;rezultacie
+użytkownik potrzebujący zmian w&nbsp;systemie zawsze będzie mógł je zrobić
+sam albo&nbsp;wynająć jakiegokolwiek programistę lub&nbsp;firmę by zrobili
+to dla niego. Użytkownicy nie będą już na&nbsp;łasce jednego programisty
+lub&nbsp;firmy posiadających na&nbsp;własność kod źródłowy i&nbsp;będących
+jedynymi uprawnionymi do&nbsp;wprowadzania zmian.</p>
+
+<p>
+ Szkoły będą mogły zaoferować o&nbsp;wiele bardziej pouczające zajęcia
+poprzez&nbsp;zachęcanie studentów do&nbsp;badania i&nbsp;ulepszania kodu
+systemowego. Laboratorium komputerowe na&nbsp;Harvardzie miało kiedyś zasadę
+nieinstalowania programów, których kody źródłowe nie były publicznie
+dostępne i&nbsp;stało na&nbsp;jej straży rzeczywiście zabraniając
+instalowania niektórych programów. Bardzo mnie ten fakt zainspirował.</p>
+
+<p>
+ Ostatecznie, zostaną zniesione koszty rozpatrywania, kto jest właścicielem
+oprogramowania systemowego oraz&nbsp;co można a&nbsp;czego nie można
+z&nbsp;nim robić.</p>
+
+<p>
+ Umowy zmuszające ludzi do&nbsp;płacenia za&nbsp;program, włączając
+licencjonowanie kopii, zawsze ściągają na&nbsp;społeczeństwo ogromne koszty
+poprzez&nbsp;kłopotliwe mechanizmy potrzebne do&nbsp;określenia ile
+(tzn. za&nbsp;które programy) trzeba zapłacić. Poza tym tylko państwo
+policyjne jest w&nbsp;stanie zmusić wszystkich do&nbsp;przestrzegania tychże
+umów. Wyobraźcie sobie stację kosmiczną, na&nbsp;której wielkim kosztem
+trzeba produkować powietrze: pobieranie opłaty od&nbsp;każdego oddychającego
+za&nbsp;każdy zużyty litr powietrza wprawdzie jest sprawiedliwe,
+ale&nbsp;noszenie maski z&nbsp;miernikiem powietrza przez cały dzień
+i&nbsp;całą noc jest nieznośne, nawet jeśli każdego stać na&nbsp;zapłacenie
+rachunku. Nie mówiąc już o wszechobecnych kamerach telewizyjnych pilnujących
+czy&nbsp;nikt nie zdejmuje maski, które są nie do&nbsp;pomyślenia. Lepiej
+już utrzymywać fabrykę powietrza z&nbsp;pogłównego a&nbsp;maski wywalić.</p>
+
+<p>
+ Kopiowanie całego programu lub&nbsp;jego części jest dla programisty tak
+samo naturalne, jak oddychanie, i&nbsp;równie efektywne. Powinno być równie
+swobodne.</p>
+
+<h3 id="rebutted-objections">Kilka łatwych do&nbsp;odparcia zarzutów wobec celów GNU</h3>
+
+<p id="support">
+<strong>&bdquo;Nikt nie będzie go używał jeśli będzie darmowy,
+bo&nbsp;oznacza to brak jakiegokolwiek wsparcia
+technicznego.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+<strong>&bdquo;Trzeba pobierać opłaty za&nbsp;program, żeby mieć za&nbsp;co
+zapewnić wsparcie techniczne.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Jeśli ludzie woleliby płacić za&nbsp;GNU razem z&nbsp;obsługą zamiast
+dostawać GNU za&nbsp;darmo bez&nbsp;obsługi, to firma, która zapewniałaby
+obsługę dla ludzi, którzy uzyskali system GNU za&nbsp;darmo, powinna
+przynosić dochody.<a href="#f3">(4)</a></p>
+
+<p>
+ Musimy rozróżnić pomiędzy pomocą techniczną w&nbsp;formie rzeczywistej pracy
+programistycznej a&nbsp;zwykłym prowadzeniem za&nbsp;rękę. To pierwsze jest
+czymś, na&nbsp;co nie można liczyć ze strony sprzedawcy
+oprogramowania. Jeśli Wasz problem nie dotyczy wystarczająco dużej liczby
+użytkowników, sprzedawca powie wam, żebyście się wypchali.</p>
+
+<p>
+ Jeżeli&nbsp;Wasza firma musi mieć pewność, że&nbsp;będzie mogła polegać
+na&nbsp;pomocy technicznej, to jedynym na&nbsp;to sposobem jest posiadanie
+wszystkich niezbędnych źródeł i&nbsp;narzędzi. Wtedy możecie wynająć
+jakąkolwiek dostępną osobę do&nbsp;rozwiązania waszego problemu; nie
+jesteście na&nbsp;łasce jednej, konkretnej osoby. Jeśli chodzi o Uniksa, to
+koszty źródła wykluczają takie rozwiązanie w&nbsp;większości
+przypadków. Z&nbsp;GNU będzie inaczej. Wprawdzie jest możliwe,
+że&nbsp;akurat nie będzie dostępny nikt kompetentny, ale&nbsp;nie można
+o&nbsp;to obwiniać warunków dystrybucji. GNU nie rozwiązuje wszystkich
+problemów świata, tylko niektóre z&nbsp;nich.</p>
+
+<p>
+ Natomiast&nbsp;użytkownicy, którzy nie znają się zupełnie
+na&nbsp;komputerach, potrzebują prowadzenia za&nbsp;rękę,
+czyli&nbsp;robienia dla nich rzeczy, które z&nbsp;łatwością mogliby zrobić
+samodzielnie, tylko nie wiedzą jak.</p>
+
+<p>
+ Takie usługi mogłyby być świadczone przez firmy sprzedające wyłącznie usługi
+naprawcze i&nbsp;prowadzenia za&nbsp;rękę. Jeśli rzeczywiście użytkownicy
+woleliby raczej wydać pieniądze i&nbsp;otrzymać produkt z&nbsp;pomocą
+techniczną, to znaczy, że&nbsp;będą również chcieli kupić samą pomoc
+techniczną, jeśli dostaną produkt za&nbsp;darmo. Firmy oferujące taką pomoc
+będą konkurować pod&nbsp;względem jakości i&nbsp;cen; użytkownicy będą mieli
+wybór. Tymczasem ci z&nbsp;nas, którzy serwisu nie potrzebują, nie będą
+musieli za&nbsp;niego płacić.</p>
+
+<p id="advertising">
+<strong>&bdquo;Nie da się dotrzeć do&nbsp;wielu ludzi bez&nbsp;reklamy,
+a&nbsp;żeby mieć na&nbsp;nią środki, trzeba pobierać opłaty
+za&nbsp;program.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+<strong>&bdquo;Reklamowanie programu, który można dostać za&nbsp;darmo, jest
+bezcelowe.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Istnieje wiele darmowych lub&nbsp;bardzo tanich sposobów, dzięki którym
+można nadać rozgłos czemuś takiemu jak GNU wśród wielu użytkowników
+komputerów. Ale&nbsp;być może można dotrzeć do&nbsp;nawet większej ich
+liczby poprzez&nbsp;reklamę. Jeśli rzeczywiście tak jest, to firma
+reklamująca kopiowanie i&nbsp;rozsyłanie GNU za&nbsp;opłatą powinna
+przynosić wystarczające zyski, by móc pokryć koszty reklamy i&nbsp;jeszcze
+coś zarobić. W&nbsp;ten sposób za&nbsp;reklamę płacą tylko ci użytkownicy,
+którzy na&nbsp;niej korzystają.</p>
+
+<p>
+ Z&nbsp;drugiej strony, jeśli wielu ludzi dostanie GNU od&nbsp;swoich
+znajomych i&nbsp;takie firmy nie odniosą sukcesu, udowodni to,
+że&nbsp;reklama nie była tak naprawdę potrzebna do&nbsp;rozpowszechnienia
+GNU. Dlaczego zwolennicy wolnego rynku nie chcą pozwolić, by wolny rynek to
+rozstrzygnął?<a href="#f4">(5)</a></p>
+
+<p id="competitive">
+<strong>&bdquo;Moja firma potrzebuje objętego restrykcyjną licencją systemu
+operacyjnego, żeby mieć przewagę nad&nbsp;konkurencją.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ GNU wyłączy systemy operacyjne ze sfery konkurencji. Nie będziecie mogli
+uzyskać na&nbsp;tym polu przewagi, ale&nbsp;z drugiej strony Wasi konkurenci
+nie będą mogli uzyskać przewagi nad&nbsp;Wami. Będziecie konkurować
+na&nbsp;innych polach, wspólnie korzystając na&nbsp;GNU. Jeśli Wasza firma
+sprzedaje jakiś system operacyjny, to GNU Wam się nie spodoba, ale&nbsp;mówi
+się trudno. Jeśli Wasza firma zajmuje się czymś innym, GNU może pozwolić Wam
+uniknąć bycia wepchniętym w&nbsp;drogą zabawę w&nbsp;sprzedaż systemów
+operacyjnych.</p>
+
+<p>
+ Chciałbym, żeby GNU rozwijało się poprzez&nbsp;dary od&nbsp;wielu
+producentów i&nbsp;użytkowników, obniżając im wszystkim koszty.<a
+href="#f5">(6)</a></p>
+
+<p id="deserve">
+<strong>&bdquo;Czy programiści nie zasługują na&nbsp;zapłatę za&nbsp;swoją
+kreatywność?&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Jeśli cokolwiek zasługuje na&nbsp;zapłatę, jest to działalność dla
+społeczeństwa. Kreatywność może być taką działalnością, ale&nbsp;tylko
+wtedy, gdy społeczeństwo może swobodnie korzystać z&nbsp;jej owoców. Jeśli
+programiści zasługują na&nbsp;zapłatę za&nbsp;tworzenie nowatorskich
+programów, to z&nbsp;tego samego powodu zasługują na&nbsp;karę, jeśli
+ograniczają ich użycie.</p>
+
+<p id="reward">
+<strong>&bdquo;Czy programista nie powinien móc domagać się zapłaty
+za&nbsp;swoją kreatywność?&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Nie ma nic złego w&nbsp;oczekiwaniu na&nbsp;zapłatę za&nbsp;wykonaną pracę,
+albo&nbsp;w próbowaniu uzyskania jak największych dochodów, jeśli tylko nie
+używa się do&nbsp;tego destrukcyjnych środków. Jednak&nbsp;sposoby obecnie
+będące w&nbsp;zwyczaju na&nbsp;polu oprogramowania opierają się
+na&nbsp;destrukcji.</p>
+
+<p>
+ Wyciąganie pieniędzy od&nbsp;użytkowników programu poprzez&nbsp;ograniczanie
+jego użycia jest destrukcyjne, ponieważ&nbsp;ograniczenia te redukują ilość
+możliwych sposobów, w&nbsp;jakie program ten może być wykorzystany. To
+z&nbsp;kolei redukuje ogólne korzyści, które dzięki niemu uzyskuje cała
+ludzkość. Jeśli celowo się coś ogranicza, to szkodliwe tego konsekwencje są
+celową destrukcją.</p>
+
+<p>
+ Dobry obywatel nie powinien używać takich destrukcyjnych środków,
+aby&nbsp;się wzbogacić, ponieważ&nbsp;jeśli każdy by w&nbsp;ten sposób
+postępował, to wszyscy zbiednielibyśmy przez wzajemną destrukcyjność. To
+etyka kantowska, zwana też złotą zasadą. Skoro nie podobają mi się
+konsekwencje wynikające z&nbsp;tego, że&nbsp;nikt nie dzieli się
+informacjami, to jestem zobligowany uważać, że&nbsp;takie postępowanie jest
+złe. Mówiąc konkretnie, chęć bycia nagrodzonym za&nbsp;kreatywność nie
+usprawiedliwia pozbawiania całego świata jej części lub&nbsp;całości.</p>
+
+<p id="starve">
+<strong>&bdquo;Czy programiści nie będą głodować?&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Mógłbym odpowiedzieć, że&nbsp;nikogo nie zmusza się na&nbsp;siłę, by został
+programistą. Większość z&nbsp;nas nie jest w&nbsp;stanie zarobić
+na&nbsp;życie stojąc na&nbsp;ulicy i&nbsp;robiąc miny. Ale&nbsp;nie skazuje
+to nas na&nbsp;spędzenie życia na&nbsp;staniu na&nbsp;ulicy, robieniu min
+i&nbsp;głodowaniu. Robimy coś innego.</p>
+
+<p>
+ Jednak&nbsp;taka odpowiedź jest zła, bo&nbsp;akceptuje ona domyślne
+założenie pytającego, a&nbsp;mianowicie, że&nbsp;bez własności
+oprogramowania programiści nie zarobią ani&nbsp;centa. Czyli&nbsp;wszystko
+albo&nbsp;nic.</p>
+
+<p>
+ Prawdziwym powodem, dla którego programiści nie będą głodować, jest fakt, iż
+nadal będzie się im płacić za&nbsp;programowanie, po&nbsp;prostu nie aż
+tyle, co teraz.</p>
+
+<p>
+ Ograniczanie kopiowania nie jest dla firm programistycznych jedynym sposobem
+na&nbsp;uzyskiwanie dochodów. Jest po&nbsp;prostu najczęściej spotykanym<a
+href="#f8">(7)</a>, bo&nbsp;przynosi najwięcej pieniędzy. Jeśli byłby on
+zabroniony, lub&nbsp;zbojkotowany przez użytkowników, to branża korzystałaby
+z&nbsp;innych możliwości, po&nbsp;które teraz sięga rzadziej. Każdy interes
+można zawsze zorganizować na&nbsp;wiele sposobów.</p>
+
+<p>
+ Prawdopodobnie nowa organizacja branży oprogramowania spowoduje,
+że&nbsp;programowanie nie będzie już tak lukratywnym zajęciem jak
+teraz. Ale&nbsp;to nie jest żaden argument przeciwko zmianom. To,
+że&nbsp;sprzedawczynie w&nbsp;sklepie zarabiają tyle, ile zarabiają, nie
+jest uznawane za&nbsp;niesprawiedliwość. Jeśli programiści zarabialiby tyle
+samo, to też nie byłoby niesprawiedliwe. (Tak naprawdę i&nbsp;tak
+zarabialiby znacznie więcej.)</p>
+
+<p id="right-to-control">
+<strong>&bdquo;Czy ludzie nie mają prawa kontrolować w&nbsp;jaki sposób
+używane są ich pomysły?&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+&bdquo;Kontrola nad&nbsp;użyciem własnych pomysłów&rdquo; tak naprawdę
+stanowi kontrolę nad&nbsp;życiem innych ludzi i&nbsp;zwykle jest używana
+do&nbsp;jego utrudnienia.</p>
+
+<p>
+ Ludzie, którzy dokładnie studiowali prawo własności intelektualnej<a
+href="#f6">(8)</a> (np. prawnicy), twierdzą, że&nbsp;nie ma żadnego
+wrodzonego prawa do&nbsp;własności intelektualnej. Rzekome prawa
+do&nbsp;własności intelektualnej uznawane przez rząd zostały wprowadzone
+przez konkretne akty legislacyjne dla osiągnięcia konkretnych celów.</p>
+
+<p>
+ Na&nbsp;przykład prawo patentowe zostało ustanowione by zachęcić wynalazców
+do&nbsp;ujawniania sekretów ich wynalazków. Jego celem było działanie
+na&nbsp;rzecz społeczeństwa, a&nbsp;nie wynalazców. W&nbsp;owym czasie
+17-letni okres trwania patentu był krótki w&nbsp;porównaniu z&nbsp;tempem
+rozwoju techniki. Patenty zazwyczaj nie są bardzo szkodliwe,
+ponieważ&nbsp;dotyczą tylko wytwórców, dla których koszty umowy licencyjnej
+są małe w&nbsp;porównaniu z&nbsp;kosztami rozpoczęcia produkcji. Nie
+zawadzają one większości indywidualnych użytkowników opatentowanych
+produktów.</p>
+
+<p>
+ Koncepcja prawa autorskiego nie istniała w&nbsp;starożytności, kiedy to
+autorzy często kopiowali długie fragmenty innych dzieł. Ta praktyka była
+przydatna i&nbsp;tylko dzięki niej dzieła wielu autorów przetrwały,
+chociażby po&nbsp;części. System prawa autorskiego został stworzony
+specjalnie po&nbsp;to, by zachęcić autorów do&nbsp;pisania. W&nbsp;sferze,
+dla której został wymyślony&nbsp;&ndash; tj. książek, które mogły być tanio
+kopiowane tylko na&nbsp;prasie drukarskiej&nbsp;&ndash; nie wyrządzał on
+dużo szkody i&nbsp;nie przeszkadzał większości czytelników książek.</p>
+
+<p>
+ Wszystkie prawa do&nbsp;własności intelektualnej to po&nbsp;prostu licencje
+wydawane przez społeczeństwo, ponieważ&nbsp;zakładano, słusznie
+bądź&nbsp;nie, że&nbsp;społeczeństwo jako całość na&nbsp;nich
+zyska. Ale&nbsp;w każdej konkretnej sytuacji musimy zadać pytanie:
+czy&nbsp;naprawdę zyskujemy, gdy wydajemy taką licencję? Na&nbsp;jakiego
+rodzaju czyn udzielamy licencji?</p>
+
+<p>
+ Kwestia programów komputerowych w&nbsp;dzisiejszych czasach bardzo się różni
+od&nbsp;kwestii książek sto lat temu. To, że&nbsp;najłatwiejszym sposobem
+uzyskania programu jest skopiowanie go od&nbsp;przyjaciela, jak również to,
+że&nbsp;program ma osobny kod źródłowy i&nbsp;osobny wynikowy, a&nbsp;także
+fakt, że&nbsp;program jest raczej używany, a&nbsp;nie czytany dla
+przyjemności, razem stwarzają sytuację, w&nbsp;której osoba narzucająca
+prawo autorskie szkodzi społeczeństwu materialnie i&nbsp;duchowo; sytuację,
+w&nbsp;której nikt nie powinien tego robić niezależnie od&nbsp;tego,
+czy&nbsp;prawo na&nbsp;to zezwala.</p>
+
+<p id="competition">
+<strong>&bdquo;Konkurencja poprawia jakość usług
+i&nbsp;produktów.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Konkurencja opiera się na&nbsp;modelu wyścigu: poprzez&nbsp;nagradzanie
+zwycięzcy zachęcamy wszystkich do&nbsp;szybszego biegu. Gdy kapitalizm
+rzeczywiście tak działa, to działa dobrze; ale&nbsp;jego obrońcy mylą się
+zakładając, że&nbsp;zawsze działa w&nbsp;taki sposób. Jeśli biegacze
+zapominają, po&nbsp;co jest nagroda i&nbsp;stają się skupieni
+na&nbsp;wygrywaniu bez&nbsp;względu na&nbsp;środki, mogą zacząć używać innej
+strategii&nbsp;&ndash; np. atakowania innych uczestników wyścigu. Jeśli
+biegacze wdadzą się w&nbsp;bójkę, w&nbsp;rezultacie wszyscy dobiegną
+do&nbsp;mety spóźnieni.</p>
+
+<p>
+ Objęte restrykcyjną licencją lub&nbsp;tajemnicą oprogramowanie jest moralnym
+odpowiednikiem bójki wśród uczestników wyścigu. To smutne, ale&nbsp;jedyny
+sędzia, którego mamy, nie wydaje się sprzeciwiać walkom; jedyne co robi, to
+je reguluje (&bdquo;Na każde przebiegnięte 10 metrów możecie oddać jeden
+strzał&rdquo;), a&nbsp;powinien rozdzielić biegaczy i&nbsp;karać ich
+za&nbsp;najmniejszą próbę wszczęcia bójki.</p>
+
+<p id="stop-programming">
+<strong>&bdquo;Czy bez&nbsp;pieniężnej motywacji nie przestanie się
+programować?&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ W&nbsp;rzeczywistości wiele osób będzie programować bez&nbsp;żadnej
+motywacji finansowej. Niektórych ludzi, zwykle tych, którzy są w&nbsp;tym
+najlepsi, programowanie nieodparcie fascynuje. Nie brakuje profesjonalnych
+muzyków, którzy trzymają się swojego zajęcia, mimo że&nbsp;nie liczą nawet
+na&nbsp;to, że&nbsp;będą w&nbsp;stanie w&nbsp;ten sposób zarobić
+na&nbsp;życie.</p>
+
+<p>
+ Jednak&nbsp;to pytanie, mimo że&nbsp;często się je słyszy, nie jest
+odpowiednie do&nbsp;sytuacji. Programistom nadal będzie się płacić, tylko
+że&nbsp;mniej. Tak więc&nbsp;właściwym pytaniem jest czy&nbsp;ktokolwiek
+będzie chciał programować przy zmniejszonej motywacji finansowej?
+Z&nbsp;mojego doświadczenia wynika, że&nbsp;tak.</p>
+
+<p>
+ Przez ponad dziesięć lat wielu spośród najlepszych światowych programistów
+pracowało dla AI Lab za&nbsp;dużo mniej pieniędzy, niż mogliby dostawać
+gdziekolwiek indziej. Byli nagradzani na&nbsp;inne sposoby, na&nbsp;przykład
+zyskując sławę i&nbsp;uznanie. A&nbsp;kreatywność daje radość, jest nagrodą
+samą w&nbsp;sobie.</p>
+
+<p>
+ Potem większość z&nbsp;nich odeszła, kiedy dostali szansę wykonywania tej
+samej interesującej pracy w&nbsp;zamian za&nbsp;dużo pieniędzy.</p>
+
+<p>
+ Fakty pokazują, że&nbsp;ludzie chcą programować z&nbsp;powodów innych niż
+bogactwo; ale&nbsp;gdy da im się szanse zarabiania przy tym wielkich
+pieniędzy, to zaczną się tego spodziewać i&nbsp;domagać. Słabo płacące
+organizacje nie wypadają dobrze w&nbsp;konkurencji z&nbsp;tymi, które płacą
+dużo, ale&nbsp;mogłoby być inaczej, jeśli te drugie będą zdelegalizowane.</p>
+
+<p id="desperate">
+<strong>&bdquo;Bardzo potrzebujemy programistów. Jeśli oni domagają się,
+żebyśmy przestali pomagać swoim przyjaciołom, to musimy ich
+posłuchać.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ Nigdy nie potrzebujecie ich aż tak bardzo, by słuchać tego rodzaju
+żądań. Pamiętajcie: miliony na&nbsp;obronę, ale&nbsp;ani centa daniny!
+[&bdquo;Millions for defense, but not one cent for
+tribute!&rdquo;&nbsp;&ndash; Robert Goodloe Harper]</p>
+
+<p id="living">
+<strong>&bdquo;Programiści muszą jakoś zarabiać
+na&nbsp;życie.&rdquo;</strong></p>
+
+<p>
+ W&nbsp;krótkiej perspektywie to prawda. Jednak&nbsp;programiści mają mnóstwo
+możliwości zarabiania na&nbsp;życie oprócz sprzedawania praw
+do&nbsp;używania programów. Ten sposób jest teraz najbardziej
+rozpowszechniony, bo&nbsp;przynosi programistom i&nbsp;biznesmenom najwięcej
+pieniędzy, a&nbsp;nie dlatego, że&nbsp;jest to jedyny sposób na&nbsp;ich
+zarabianie. Jeśli tylko się chce, to łatwo znaleźć inne możliwości. Oto
+kilka przykładów:</p>
+
+<p>
+ Producent wprowadzający na&nbsp;rynek nowy komputer będzie płacił
+za&nbsp;dostosowanie do&nbsp;niego systemu operacyjnego.</p>
+
+<p>
+ W&nbsp;usługi sprzedaży kursów, prowadzenia za&nbsp;rękę
+oraz&nbsp;konserwacji mogliby angażować się także programiści.</p>
+
+<p>
+ Ludzie z&nbsp;innowacyjnymi pomysłami mogliby rozpowszechniać programy jako
+&bdquo;freeware&rdquo;<a href="#f7">(9)</a>, prosząc zadowolonych
+użytkowników o darowizny, lub&nbsp;sprzedając usługi prowadzenia
+za&nbsp;rękę. Zdarzyło mi się spotkać ludzi, którzy już odnieśli w&nbsp;ten
+sposób sukces.</p>
+
+<p>
+ Ludzie o&nbsp;podobnych zapotrzebowaniach mogą tworzyć grupy użytkowników
+i&nbsp;płacić składki. Grupy takie mogłyby następnie podpisywać kontrakty
+z&nbsp;firmami programistycznymi, które pisałyby potrzebne im programy.</p>
+
+<p>
+ Przeróżne drogi rozwoju mogą być finansowane przez Podatek Na&nbsp;Rzecz
+Oprogramowania:</p>
+
+<p>
+ Przyjmijmy, że&nbsp;każdy kto kupuje komputer musi zapłacić jakiś procent
+jego ceny jako podatek na&nbsp;rzecz oprogramowania. Rząd przekazuje zebrane
+w&nbsp;ten sposób pieniądze agencji takiej jak NSF [National Science
+Foundation], żeby rozdysponowała je na&nbsp;rozwój oprogramowania.</p>
+
+<p>
+ Jednak&nbsp;jeśli kupujący komputer sam przekaże jakąś darowiznę
+na&nbsp;rzecz rozwoju oprogramowania, to może odliczyć ją
+od&nbsp;podatku. Może przekazać pieniądze na&nbsp;rzecz samodzielnie
+wybranego projektu&nbsp;&ndash; takiego, którego ma nadzieję
+w&nbsp;przyszłości sam używać, gdy będzie gotowy. Może odliczyć kwotę
+darowizny do&nbsp;wysokości całego podatku, który musiałby zapłacić.</p>
+
+<p>
+ Stawka podatkowa mogłaby być ustalona na&nbsp;podstawie głosowania samych
+opodatkowanych i&nbsp;wyważona stosownie do&nbsp;kwoty, która będzie
+opodatkowana.</p>
+
+<p>
+ Konsekwencje:</p>
+
+<ul>
+<li>Społeczność użytkowników komputerów wspiera rozwój oprogramowania.</li>
+<li>Ta sama społeczność decyduje, jak duże wsparcie jest potrzebne.</li>
+<li>Użytkownicy, którym zależy, na&nbsp;co idą ich składki, samodzielnie mogą
+wybrać wspierany projekt.</li>
+</ul>
+<p>
+ W&nbsp;dalszej perspektywie rozwój wolnych programów jest krokiem ku światu
+dostatku, w&nbsp;którym nikt nie będzie musiał ciężko harować tylko
+po&nbsp;to, by przeżyć. Ludzie będą mogli oddawać się czynnościom, które
+sprawiają radość, takim jak programowanie, po&nbsp;tym jak spędzą wymagane
+10 godzin tygodniowo na&nbsp;niezbędnych zadaniach takich jak legislacja,
+doradztwo rodzinne, naprawy robotów i&nbsp;badania geologiczne asteroid. Nie
+trzeba już będzie zarabiać na&nbsp;życie programowaniem.</p>
+
+<p>
+ Już udało nam się bardzo zwiększyć produktywność, ale&nbsp;niewiele
+z&nbsp;tego przełożyło się na&nbsp;czas wolny dla pracowników,
+bo&nbsp;działania produktywne wymagają przeprowadzania wielu działań
+nieproduktywnych. Głównymi tego przyczynami są urzędy i&nbsp;obustronne
+zmagania z&nbsp;konkurencją. Wolne oprogramowanie znacznie ograniczy te
+utrudnienia na&nbsp;polu produkcji oprogramowania. Musimy to zrobić, żeby
+technologiczne zyski w&nbsp;wydajności przełożyły się na&nbsp;mniej pracy
+dla nas.</p>
+
+
+<h3 id="footnotes">Przypisy</h3>
+
+<!-- The anchors do not match the actual footnote numbers because of
+ revisions over time. And if a new footnote is added, the references
+ to existing footnotes that follow the new one must be changed. -->
+<ol>
+<li id="f1">[Przypis ten wyjaśnia nieporozumienia związane z&nbsp;użyciem
+w&nbsp;oryginale dwuznacznego angielskiego słowa &bdquo;free&rdquo;,
+mogącego oznaczać zarówno &bdquo;darmowe&rdquo; jak
+i&nbsp;&bdquo;swobodne&rdquo;; w&nbsp;polskim tłumaczeniu nie istnieje
+nieporozumienie.] W&nbsp;tym miejscu użycie słów było niedbałe. Tekst miał
+mówić, że&nbsp;nikt nie będzie musiał płacić za&nbsp;<b>pozwolenie</b>
+na&nbsp;używanie GNU. Ale&nbsp;słowa nie wyrażają tego jasno,
+więc&nbsp;ludzie często interpretują ten fragment jako mówiący,
+że&nbsp;kopie GNU zawsze powinny być dystrybuowane za&nbsp;niewielką opłatą
+lub&nbsp;za darmo. To nigdy nie było naszą intencją; później manifest
+wspomina o możliwości istnienia firm świadczących usługi dystrybucji
+za&nbsp;opłatą. Z&nbsp;czasem nauczyłem się starannie rozróżniać pomiędzy
+&bdquo;wolnym&rdquo; oprogramowaniem i&nbsp;oprogramowaniem
+&bdquo;darmowym&rdquo;. Wolne oprogramowanie to takie oprogramowanie, które
+użytkownicy mogą swobodnie rozpowszechniać i&nbsp;zmieniać. Niektórzy
+użytkownicy mogą uzyskać kopie za&nbsp;darmo, a&nbsp;niektórzy za&nbsp;nie
+płacą&nbsp;&ndash; jeśli zebrane w&nbsp;ten sposób środki pomogą ulepszyć
+oprogramowanie, to tym lepiej. Ważne jest, że&nbsp;każdy, kto ma kopię, może
+swobodnie współpracować z&nbsp;innymi użytkownikami.</li>
+
+<li id="f2a">Wyrażenie &bdquo;rozdawać&rdquo; jest kolejnym przykładem na&nbsp;to,
+że&nbsp;w momencie pisania tego tekstu nie rozdzieliłem jeszcze wyraźnie
+kwestii ceny od&nbsp;wolności. Aktualnie zalecamy unikanie tego wyrażenia,
+kiedy mówimy o wolnym oprogramowaniu. Patrz &bdquo;<a
+href="/philosophy/words-to-avoid.html#GiveAwaySoftware">Mylące słowa
+i&nbsp;sformułowania</a>&rdquo; po&nbsp;dokładniejsze wyjaśnienie.</li>
+
+<li id="f2">Tutaj też nie udało mi się rozróżnić pomiędzy &bdquo;wolnym&rdquo;
+a&nbsp;&bdquo;darmowym&rdquo;. Stwierdzenie w&nbsp;swojej postaci nie jest
+fałszywe&nbsp;&ndash; można dostać kopie GNU za&nbsp;darmo, od&nbsp;swoich
+przyjaciół lub&nbsp;poprzez Internet&nbsp;&ndash; jednakże prowadzi ono
+do&nbsp;nieporozumień.</li>
+
+<li id="f3">Istnieje teraz kilka takich firm.</li>
+
+<li id="f4">Fundacja Wolnego Oprogramowania (The Free Software Foundation) przez 10 lat
+zdobywała większość swoich funduszy poprzez&nbsp;dystrybucję oprogramowania,
+chociaż jest raczej organizacją charytatywną, a&nbsp;nie firmą. Możecie
+składać <a href="/order/order.html">zamówienia na&nbsp;rzeczy
+z&nbsp;FSF</a>, by nas wspierać.
+</li>
+
+<li id="f5">Grupa firm komputerowych ok. 1991 r. zebrała fundusze, aby&nbsp;wspomóc
+utrzymanie GNU C Compiler.</li>
+
+<li id="f8">Zdaje się, że&nbsp;popełniłem błąd mówiąc, że&nbsp;własnościowe
+oprogramowanie było głównym środkiem zysków
+z&nbsp;oprogramowania. Zauważyłem, że&nbsp;w zasadzie większość modeli
+biznesowych opierało się i&nbsp;opiera na&nbsp;tworzeniu oprogramowania
+specjalistycznego. Nie tworzy to dodatkowych opłat, więc&nbsp;biznes się
+kręci dzięki nowym zewnętrznym zamówieniom. Segment biznesowy oprogramowania
+specjalistycznego będzie wciąż istniał, prawdopodobnie bez&nbsp;większych
+zmian w&nbsp;świecie wolnego oprogramowania. Zatem, moim zdaniem, zarobki
+najlepszych programistów nie będą się wiele różnić w&nbsp;świecie wolnego
+oprogramowania.</li>
+
+<li id="f6">W&nbsp;latach osiemdziesiątych nie zdawałem sobie jeszcze sprawy, jak
+niejasne jest mówienie o &bdquo;własności intelektualnej&rdquo;. Termin ten
+jest oczywiście tendencyjny; mniej oczywiste jest to, że&nbsp;wrzuca on
+do&nbsp;jednego worka zasadniczo odmienne prawa, które poruszają różne
+kwestie. Obecnie nakłaniam ludzi, by całkowicie odrzucali termin
+&bdquo;własności intelektualnej&rdquo;, żeby uniknąć sugerowania innym,
+że&nbsp;jest to jedna, spójna kwestia. Aby&nbsp;wszystko było jasne, należy
+oddzielnie rozmawiać o patentach, prawach autorskich i&nbsp;znakach
+towarowych. Przeczytajcie <a href="/philosophy/not-ipr.html">późniejsze
+wyjaśnienie</a>, w&nbsp;którym opisano, w&nbsp;jaki sposób termin ten szerzy
+nieporozumienia i&nbsp;stronnicze podejście do&nbsp;pewnych kwestii.</li>
+
+<li id="f7">Z&nbsp;czasem nauczyliśmy się odróżniać &bdquo;wolne oprogramowanie&rdquo;
+i&nbsp;oprogramowanie typu &bdquo;freeware&rdquo;. &bdquo;Freeware&rdquo; to
+oprogramowanie, które można bez&nbsp;ograniczeń kopiować, jednak&nbsp;zwykle
+nie ma zgody na&nbsp;badanie lub&nbsp;modyfikowanie jego kodu źródłowego,
+więc&nbsp;większość tego typu programów nie jest wolna. Artykuł &bdquo;<a
+href="/philosophy/words-to-avoid.html#Freeware">Mylące słowa
+i&nbsp;sformułowania</a>&rdquo; to dokładniej wyjaśnia.</li>
+
+</ol>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Copyright &copy; 1985, 1993, 2003, 2005, 2007, 2008, 2009, 2010, 2014, 2015
+Free Software Foundation, Inc.</p>
+
+<p>
+Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim copies of
+this document, in any medium, provided that the copyright notice and
+permission notice are preserved, and that the distributor grants the
+recipient permission for further redistribution as permitted by this
+notice. <br /> Modified versions may not be made. <br /><br />Wyraża się
+zgodę na&nbsp;wykonywanie i&nbsp;dystrybucję wiernych kopii tego dokumentu,
+niezależnie od&nbsp;nośnika, pod&nbsp;warunkiem, że&nbsp;informacje o
+prawach autorskich i&nbsp;powielaniu zostaną zachowane oraz&nbsp;że
+dystrybutor pozwoli odbiorcy na&nbsp;dalsze rozpowszechnianie
+na&nbsp;zasadach tutaj zawartych.
+<br />
+Modified versions may not be made. <br /> Nie wolno tworzyć wersji
+zmodyfikowanych.
+</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Radek Moszczynski 2003; poprawki: Oskar Gałecki 2011, Jan Owoc
+2011, 2014, 2015, Wojciech Kotwica 2003, 2004, 2005, 2006, Marcin Wolak
+2011.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2020/04/30 19:31:19 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>