summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html345
1 files changed, 345 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html
new file mode 100644
index 0000000..015225b
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/linux-and-gnu.html
@@ -0,0 +1,345 @@
+<!--#set var="PO_FILE"
+ value='<a href="/gnu/po/linux-and-gnu.pl.po">
+ https://www.gnu.org/gnu/po/linux-and-gnu.pl.po</a>'
+ --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/linux-and-gnu.html"
+ --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/linux-and-gnu.pl-diff.html"
+ --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2017-09-04" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.87 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Linux i&nbsp;GNU - Projekt GNU - Free Software Foundation</title>
+<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Emacs, GCC, Unix, Wolne
+Oprogramowanie, System Operacyjny, GNU Kernel, HURD, GNU HURD, Hurd" />
+<meta http-equiv="Description" content="Od&nbsp;1983 rozwija wolny, uniksopodobny system operacyjny GNU, mający
+zapewnić użytkownikom komputerów swobodę wymiany i&nbsp;ulepszania
+oprogramowania, którego używają." />
+
+<!--#include virtual="/gnu/po/linux-and-gnu.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" -->
+<h2>Linux i&nbsp;System GNU</h2>
+
+<p><strong><a href="http://www.stallman.org/">Richard M. Stallman</a></strong></p>
+
+<div class="announcement">
+ <blockquote><p>W&nbsp;celu uzyskania dodatkowych informacji zobacz również <a
+href="/gnu/gnu-linux-faq.html">GNU/Linux FAQ</a> i&nbsp;<a
+href="/gnu/why-gnu-linux.html">Dlaczego GNU/Linux?</a></p>
+ </blockquote>
+</div>
+
+<p>
+Każdego dnia wielu użytkowników komputerowych używa modyfikowanej wersji <a
+href="/philosophy/categories.html#TheGNUsystem">systemu GNU</a>, nie zdając
+sobie z&nbsp;tego sprawy. Poprzez&nbsp;specyficzny obrót wydarzeń, wersja
+GNU, która jest dzisiaj powszechnie używana, nazywana jest często
+&bdquo;Linux&rdquo;. Wielu jego użytkowników <a
+href="/gnu/gnu-users-never-heard-of-gnu.html">nie jest świadoma</a>,
+że&nbsp;to jest w&nbsp;zasadzie system GNU, zaprojektowany przez <a
+href="/gnu/gnu-history.html">Projekt GNU</a>.</p>
+
+<p>
+Linux rzeczywiście istnieje i&nbsp;ludzie go używają, lecz&nbsp;jest to
+zaledwie część systemu, którego używają. Linux jest jądrem: programem
+w&nbsp;systemie, który przydziela maszynie zasoby, które są przeznaczane dla
+innych programów których używacie. Jądro jest istotną częścią systemu
+operacyjnego, lecz&nbsp;samo jądro jest bezużyteczne. Może działać tylko
+w&nbsp;obrębie całego systemu operacyjnego. Linux jest zwykle używany
+w&nbsp;połączeniu systemu operacyjnego GNU: cały system to w&nbsp;zasadzie
+GNU z&nbsp;dodatkiem Linuksa lub&nbsp;GNU/Linux. Wszystkie dystrybucje
+nazywane &ldquo;Linuksem&rdquo; są tak naprawdę dystrybucjami GNU/Linuksa.</p>
+
+<p>
+Większość użytkowników nie rozumie różnicy pomiędzy jądrem, jakim jest Linux
+oraz&nbsp;całym system, który nazywają &bdquo;Linuksem&rdquo;. Dwuznaczność
+użycia tych nazw nie pomaga w&nbsp;zrozumienie tego problemu. Użytkownicy ci
+często myślą, że&nbsp;to Linus Torvalds z&nbsp;niewielką pomocą
+zaprojektował cały system operacyjny w&nbsp;1991 roku.</p>
+
+<p>
+Programiści wiedzą, że&nbsp;Linux jest jądrem. Lecz&nbsp;od kiedy usłyszeli
+o całym systemie także jako o &bdquo;Linuksie&rdquo;, często wyobrażają
+sobie historię, która uzasadniła nazewnictwo całego systemu nazwą
+jądro. Na&nbsp;przykład wiele ludzie wierzy, że&nbsp;gdy Linus Torvalds
+zakończył pisanie Linuksa, jądra, użytkownicy rozejrzeli się za&nbsp;innym
+wolnym oprogramowaniem by go połączyć z&nbsp;tym. W&nbsp;końcu stwierdzili
+(bez żadnej szczególnej przyczyny), że&nbsp;prawie wszystko niezbędne
+do&nbsp;stworzenia systemu uniksopodobnego było już dostępne.</p>
+
+<p>
+To co znaleźli nie było przypadkiem. Był to niekompletny system
+GNU. Dostępne <a href="/philosophy/free-sw.html">wolne oprogramowanie</a>
+dodawało się do&nbsp;kompletnego systemu, ponieważ&nbsp;Projekt GNU pracował
+nad&nbsp;tym już od&nbsp;1984 roku. W&nbsp;<a
+href="/gnu/manifesto.html">Manifeście GNU</a> ustaliliśmy jako cel
+stworzenie wolnego systemu uniksopodobnego nazwanym GNU. <a
+href="/gnu/initial-announcement.html">Pierwsze ogłoszenie</a> Projektu GNU
+również przedstawia pierwotne plany dotyczące systemu GNU. Gdy Linux dopiero
+co zaczynał, GNU był prawie ukończony.</p>
+
+<p>
+Większość projektów wolnego oprogramowania wyznaczyła sobie za&nbsp;cel
+rozwój określonego programu do&nbsp;konkretnych zadań. Na&nbsp;przykład
+Linus Torvalds napisał uniksopodobne jądro (Linux), Donald Knuth napisał
+interpreter tekstu (TeX), Bob Scheifler zaprojektował system okien (the X
+Window System). Naturalnym jest, że&nbsp;wkład wniesiony przez projekt
+ocenia się przez pryzmat programów, których dostarczył.</p>
+
+<p>
+Jeżeli&nbsp;spróbowalibyśmy zmierzyć wkład wniesiony przez Projekt GNU
+w&nbsp;taki sposób, do&nbsp;jakiego doszlibyśmy wniosku? Jeden sprzedawca
+CD-ROM'ów sprawdził, że&nbsp;w jego &bdquo;dystrybucji Linuksa&rdquo; <a
+href="/philosophy/categories.html#GNUsoftware">oprogramowanie GNU</a>
+stanowiło największą część, około 28% całego kodu źródłowego, wliczając
+w&nbsp;to istotnie ważne komponenty bez&nbsp;których nie było by tego
+systemu. Sam Linux stanowił około 3%. (Proporcje w&nbsp;2008 roku były
+podobne: w&nbsp;&bdquo;głównym&rdquo; repozytorium gNewSense, Linux stanowi
+1,5% a&nbsp;paczki GNU 15%). Tak więc&nbsp;jeżeli zamierzamy wybrać nazwę
+dla systemu, opierając się na&nbsp;tym kto napisał programy w&nbsp;nim
+zawarte, najbardziej odpowiednim wyborem będzie &bdquo;GNU&rdquo;.</p>
+
+<p>
+Lecz&nbsp;i to nie jest odpowiedzią na&nbsp;rozważane pytanie. Projekt GNU
+nie był i&nbsp;nie jest projektem, który zajmuje się tworzeniem konkretnych
+paczek oprogramowania. Nie był projektem, który miał na&nbsp;celu <a
+href="/software/gcc/">stworzenia kompilatora C</a>, jednakże zrobiliśmy
+to. Nie był projektem, który miał na&nbsp;celu zaprojektowanie edytora
+tekstowego, jednakże zrobiliśmy to. Projekt GNU został stworzony po&nbsp;to,
+by zaprojektować <em>kompletny wolny system uniksopodobny</em>: GNU.</p>
+
+<p>
+Wiele osób wniosło istotny wkład w&nbsp;wolne oprogramowanie w&nbsp;systemie
+i&nbsp;wszyscy oni zasługują za&nbsp;to na&nbsp;uznanie. Lecz&nbsp;powodem
+tego, że&nbsp;jest to <em>zintegrowany system</em>, a&nbsp;nie tylko
+kolekcja użytecznych programów, jest to że&nbsp;taki właśnie był cel
+Projektu GNU. Zrobiliśmy listę programów potrzebnych do&nbsp;zrobienia
+<em>kompletnego</em> wolnego systemu. Systematycznie odnajdujemy, piszemy
+lub&nbsp;znajdujemy ludzi uzupełniających listę. Napisaliśmy istotne,
+lecz&nbsp;raczej nie porywające <a href="#unexciting">(1)</a> komponenty,
+ponieważ&nbsp;nie możecie posiadać systemu bez&nbsp;nich. Niektóre
+komponenty naszego systemu są narzędziami programistycznymi, które stają się
+coraz bardzie popularne wśród programistów. Lecz&nbsp;napisaliśmy wiele
+komponentów, które nie są takimi narzędziami <a
+href="#nottools">(2)</a>. Napisaliśmy nawet grę szachową, GNU Chess,
+ponieważ&nbsp;kompletny system również potrzebuje gierek.</p>
+
+<p>
+We wczesnych latach 90-tych poskładaliśmy cały system za&nbsp;wyjątkiem
+jądra. Zaczęliśmy również pisać jądro, <a
+href="/software/hurd/hurd.html">GNU Hurd</a>, który działa
+na&nbsp;Machu. Zaprojektowanie jądra było trudniejsze, niż tego
+oczekiwaliśmy. <a href="/software/hurd/hurd-and-linux.html">GNU Hurd zaczął
+działać stabilnie w&nbsp;2001 roku</a>, lecz&nbsp;jeszcze ma daleką drogę
+do&nbsp;bycia gotowym do&nbsp;powszechnego użytku.</p>
+
+<p>
+Na&nbsp;szczęście nie musieliśmy czekać na&nbsp;Hurd, ponieważ&nbsp;powstał
+Linux. Gdy Torvalds uwolnił Linuksa&nbsp;w 1992 roku, zapełnił ostatnią dużą
+lukę w&nbsp;systemie GNU. Ludzie mogli <a
+href="http://ftp.funet.fi/pub/linux/historical/kernel/old-versions/RELNOTES-0.01">połączyć
+Linuksa z&nbsp;systemem GNU</a> w&nbsp;celu zrobienia kompletnie wolnego
+systemu&nbsp;&ndash; wersji systemu GNU, który także zawierał
+Linuksa. Innymi słowy, system GNU/Linux.</p>
+
+<p>
+Połączenie całej pracy nie było trywialną rzeczą. Niektóre komponenty GNU <a
+href="#somecomponents">(3)</a> potrzebowały istotnych zmian
+do&nbsp;współpracowania z&nbsp;Linuksem. Integracja kompletnego systemu jako
+dystrybucji która działałaby &bdquo;od ręki&rdquo; to również sporo
+pracy. Wymagało to zajęcia się problemem dotyczącym instalacji
+i&nbsp;startowania systemu. Był to problem, którego jeszcze nie
+rozwiązaliśmy, ponieważ&nbsp;nie dotarliśmy wtedy do&nbsp;tego
+stopnia. Dlatego&nbsp;też ludzie, którzy zaprojektowali różne dystrybucje
+systemów wykonali istotną część pracy. Była to jednak&nbsp;praca którą, jak
+to się zwykle dzieje, ktoś by na&nbsp;pewno wykonał.</p>
+
+<p>
+Projekt GNU wspiera zarówno systemy GNU/Linux jak i&nbsp;<em>system
+GNU</em>. <a href="http://fsf.org/">FSF</a> sfinansowało przepisywanie
+związanych z&nbsp;Linuksem rozszerzeń do&nbsp;biblioteki GNU C,
+więc&nbsp;teraz są one dobrze zintegrowane. Najnowsze systemy GNU/Linux
+używają aktualnych bibliotek bez&nbsp;zmian. FSF sfinansowało również
+wczesny etap tworzenia Debian GNU/Linux.</p>
+
+<p>
+Dzisiaj jest wiele różnych wariantów systemu GNU/Linux (często zwane
+w&nbsp;skrócie &bdquo;distro&rdquo;). Większość z&nbsp;nich dołącza niewolne
+oprogramowanie&nbsp;&ndash; programiści idą za&nbsp;filozofią Linuksa
+zamiast GNU. Lecz&nbsp;istnieją również <a
+href="/distros/distros.html">całkowicie wolne dystrybucje
+GNU/Linuksa</a>. FSF wspiera zasoby komputerowe dla&nbsp;<a
+href="http://gnewsense.org/">gNewSense</a>.</p>
+
+<p>Tworzenie wolnej dystrybucji GNU/Linux nie polega tylko
+na&nbsp;wyeliminowaniu różnych niewolnych programów. Obecnie normalna wersja
+Linuksa zawiera niewolne programy. Te programy przeznaczone są
+do&nbsp;załadowania do&nbsp;urządzeń I/O [ang. Input/Output -
+Wejścia/Wyjścia] kiedy system startuje. Mają one postać długich ciągów liczb
+włączonych do&nbsp;&bdquo;kodu źródłowego&rdquo; Linuksa. Dlatego&nbsp;też
+utrzymanie wolnych dystrybucji GNU/Linuksa pociąga także za&nbsp;sobą
+utrzymanie <a href="http://directory.fsf.org/project/linux">wolnej wersji
+Linuksa</a>.</p>
+
+<p>Niezależnie czy&nbsp;używasz GNU/Linuksa czy&nbsp;też nie, proszę nie mylcie
+społeczeństwa prze używanie słowa &bdquo;Linux&rdquo; dwuznacznie. Linux
+jest jądrem, jednym z&nbsp;kluczowych elementów systemu. System głównie
+bazuje na&nbsp;systemie GNU, do&nbsp;którego Linux został dodany. Kiedy
+mówicie o takim połączeniu, proszę mówcie wtedy &bdquo;GNU/Linux&rdquo;.</p>
+
+<p>
+Jeżeli&nbsp;chcecie dodać odnośnik z&nbsp;informacjami na&nbsp;temat
+&bdquo;GNU/Linuksa&rdquo;, ta strona oraz&nbsp;<a
+href="/gnu/the-gnu-project.html">http://www.gnu.org/gnu/the-gnu-project.html</a>
+będą dobrym wyborem. Jeżeli&nbsp;chodzi Wam o Linuksa, o jądro,
+i&nbsp;chcecie dodać odnośnik w&nbsp;celu dalszego wyjaśnienia, <a
+href="http://foldoc.org/linux">http://foldoc.org/linux</a> jest dobrym
+adresem URL w&nbsp;tym celu.</p>
+
+<h3>Postscriptum</h3>
+
+<p>
+Odbiegając od&nbsp;GNU, pewien inny projekt został niezależnie wyprodukowany
+jako wolny system operacyjny uniksopodobny. System znany jest jako BSD
+i&nbsp;został zaprojektowany na&nbsp;UC Berkeley. Był niewolny w&nbsp;latach
+80-tych, lecz&nbsp;stał się wolny w&nbsp;latach 90-tych. Wolny system
+operacyjny istniejący dzisiaj<a href="#newersystems">(4)</a>, jest niemalże
+na&nbsp;pewno albo&nbsp;odmianą systemu GNU, albo&nbsp;rodzajem systemu BSD.</p>
+
+<p>
+Ludzie zazwyczaj pytają, czy&nbsp;BSD jest także wersją GNU, coś jak
+GNU/Linux. Deweloperzy BSD zostali zainspirowani aby&nbsp;uwolnić ich kod
+przykładem Projektu GNU oraz&nbsp;wyraźnymi apelami od&nbsp;aktywistów GNU,
+którzy pomagali ich do&nbsp;tego przekonać. Lecz&nbsp;ich kod
+w&nbsp;nieznacznym stopniu pokrywa się z&nbsp;GNU. Systemy BSD używają
+dzisiaj niektórych programów GNU, tak jak system GNU używa niektórych
+programów BSD. Podsumowując jednak, są to dwa odmienne systemy, które
+rozwijały się osobno. Deweloperzy BSD nie napisali jądra i&nbsp;nie dodali
+go do&nbsp;systemu GNU. Taka nazwa, jak GNU/BSD nie opisuje sytuacji. <a
+href="#gnubsd">(5)</a></p>
+
+<h3>Przypisy [autora]:</h3>
+<ol>
+<li>
+<a id="unexciting"></a>Te mało porywające, lecz&nbsp;ważne komponenty, to
+między innymi assembler GNU (GAS) i&nbsp;linker (GLD), które są teraz
+częścią paczki<a href="/software/binutils/">GNU Binutils</a>, <a
+href="/software/tar/">GNU tar</a> i&nbsp;wielu innych.</li>
+
+<li>
+<a id="nottools"></a>Na&nbsp;przykład The Bourne Again SHell (powłoka BASH),
+interpreter PostScriptu <a
+href="/software/ghostscript/ghostscript.html">Ghostscript</a> oraz&nbsp;<a
+href="/software/libc/libc.html">biblioteka GNU C</a> nie są narzędziami
+programistycznymi. Nie są także nimi GNUCash, GNOME i&nbsp;GNU Chess.</li>
+
+<li>
+<a id="somecomponents"></a>Na&nbsp;przykład <a
+href="/software/libc/libc.html">biblioteka GNU C</a>.</li>
+
+<li>
+<a id="newersystems"></a>Od&nbsp;kiedy to zostało napisane,
+prawie-całkiem-wolny Windowsopodobny system został zaprojektowany,
+lecz&nbsp;nie jest w&nbsp;ogóle ani&nbsp;jak GNU ani&nbsp;jak Unix,
+więc&nbsp;nie pasuje do&nbsp;tego zagadnienia. Większość jądra Solarisa
+zostało uwolnione, lecz&nbsp;jeżeli chcieliście zrobić z&nbsp;tego wolny
+system, oprócz zastąpienia brakujących części jądra, musielibyście również
+umieścić go w&nbsp;GNU lub&nbsp;BSD.</li>
+
+<li>
+<a id="gnubsd"></a>Z&nbsp;drugiej strony, przez lata które minęły
+od&nbsp;kiedy ten artykuł został napisany, Biblioteka GNU C została
+przeportowana na&nbsp;kilka wersji jądra BSD, co pozwala na&nbsp;łatwe
+połączeniem systemu GNU z&nbsp;jądrem. Tak jak z&nbsp;GNU/Linuksem, są to
+także warianty GNU i&nbsp;są nazywane na&nbsp;przykład GNU/kFreeBSD
+czy&nbsp;GNU/kNetBSD zależnie od&nbsp;jądra systemu. Zwykli użytkownicy
+typowych środowisk graficznych z&nbsp;trudem odróżnią GNU/Linux
+i&nbsp;GNU/*BSD.</li>
+
+</ol>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Copyright &copy; 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2007, 2014, 2015, 2016,
+2017 Richard M. Stallman</p>
+
+<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
+Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
+4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Marcin Wolak 2010, 2011, 2012; poprawki: Jan Owoc 2010, 2013,
+2014, 2016, Daniel Oźminkowski 2010.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2019/07/09 14:41:25 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>