summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html347
1 files changed, 347 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html
new file mode 100644
index 0000000..b69bdaf
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/hague.html
@@ -0,0 +1,347 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/hague.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.77 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Niebezpieczeństwo z&nbsp;Hagi - Projekt GNU - Fundacja Wolnego
+Oprogramowania (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/hague.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<h2>Niebezpieczeństwo z&nbsp;Hagi</h2>
+
+<p>
+<a href="http://www.stallman.org">Richard Stallman</a>, czerwiec 2001</p>
+
+<p>
+Europejczycy energicznie sprzeciwiali się patentom na&nbsp;oprogramowanie
+i&nbsp;udaremnili próbę wprowadzenia ich w&nbsp;Europie. Zaproponowany
+traktat, obecnie w&nbsp;fazie negocjacji, grozi podporządkowaniem
+producentów oprogramowania z&nbsp;Europy i&nbsp;innych krajów amerykańskim
+patentom na&nbsp;oprogramowanie i&nbsp;innym krzywdzącym prawom
+z&nbsp;całego świata. Nie&nbsp;tylko programiści znajdą&nbsp;się
+w&nbsp;kłopocie; autorzy wszelkich dzieł staną w&nbsp;obliczu nowych
+zagrożeń. Nawet prawa z&nbsp;różnych krajów dotyczące cenzury mogą mieć
+skutki globalne.</p>
+
+<p>
+Traktat Haski właściwie nie&nbsp;mówi o&nbsp;patentach,
+ani&nbsp;o&nbsp;prawach autorskich, ani&nbsp;o&nbsp;cenzurze,
+ale&nbsp;dotyczy ich wszystkich. Jest to traktat o&nbsp;jurysdykcji
+i&nbsp;o&nbsp;tym, jaki powinien być stosunek państw do&nbsp;wyroków
+sądowych z&nbsp;innych krajów. Podstawowa idea jest dość rozsądna: jeśli
+ktoś uszkodzi czyjś samochód we&nbsp;Francji, albo&nbsp;zerwie umowę
+z&nbsp;francuską firmą, można pozwać go we&nbsp;Francji, a&nbsp;potem
+przenieść wyrok do&nbsp;sądu w&nbsp;jego rodzimym kraju, aby&nbsp;go
+wyegzekwować.</p>
+
+<p>
+Traktat przeradza się w&nbsp;problem, kiedy rozszerza się go
+o&nbsp;dystrybucję informacji&nbsp;- ponieważ&nbsp;obecnie informacja
+przepływa w&nbsp;sposób znany i&nbsp;przewidywalny do&nbsp;wszystkich krajów
+(jedną z&nbsp;dróg, lecz&nbsp;nie&nbsp;jedyną, jest
+Internet). W&nbsp;konsekwencji można będzie zostać pozwanym do&nbsp;sądu
+za&nbsp;informacje rozpowszechniane na&nbsp;mocy praw
+<strong>dowolnego</strong> kraju haskiego, a&nbsp;wyrok byłby prawdopodobnie
+egzekwowany w&nbsp;kraju ojczystym.</p>
+
+<p>
+Przykładowo, wydając w&nbsp;Niemczech pakiet oprogramowania (wolnego
+lub&nbsp;nie), którego będą używać Amerykanie, można zostać pozwanym
+za&nbsp;naruszenie absurdalnego amerykańskiego patentu
+na&nbsp;oprogramowanie. Ta część nie&nbsp;zależy od&nbsp;Hagi&nbsp;— to
+mogłoby się wydarzyć już teraz. Ale&nbsp;na&nbsp;razie, będąc
+w&nbsp;Niemczech, można zignorować wyrok amerykański, z&nbsp;czego zdają
+sobie sprawę posiadacze patentów. Po&nbsp;wejściu w&nbsp;życie Traktatu
+Haskiego od&nbsp;każdego sądu niemieckiego można&nbsp;by żądać egzekwowania
+wyroku amerykańskiego. W&nbsp;rezultacie patenty na&nbsp;oprogramowanie
+każdego kraju będącego sygnatariuszem działałyby we&nbsp;wszystkich
+państwach podpisanych pod&nbsp;traktatem. Nie&nbsp;wystarczy
+nie&nbsp;dopuścić do&nbsp;wprowadzenia patentów na&nbsp;oprogramowanie
+w&nbsp;Europie, skoro mogą tam sięgnąć patenty amerykańskie, japońskie
+czy&nbsp;egipskie.</p>
+
+<p>
+Ale&nbsp;prawo patentowe nie&nbsp;jest jedynym, które zaczęłoby siać
+spustoszenie, gdyby uległo globalizacji w&nbsp;wyniku podpisania Traktatu
+Haskiego. Załóżmy, że&nbsp;publikujecie wypowiedź krytykującą osobę
+publiczną. Jeśli jej kopie zostaną przeczytane w&nbsp;Wielkiej Brytanii,
+podmiot krytyki może pozwać Was na&nbsp;mocy surowego angielskiego prawa
+dotyczącego zniesławienia. Prawa Waszego kraju mogą popierać wolność
+krytykowania osób publicznych, ale&nbsp;po&nbsp;wprowadzeniu Traktatu
+Haskiego mogą przestać stanowić ochronę dla Was.</p>
+
+<p>
+Albo&nbsp;załóżmy, że&nbsp;publikujecie wypowiedź porównującą Wasze ceny
+z&nbsp;cenami konkurencji. Jeśli zostanie ona przeczytana w&nbsp;Niemczech,
+gdzie reklamy porównawcze są nielegalne, możecie zostać pozwani
+w&nbsp;Niemczech, a&nbsp;wyrok zostanie wykonany niezależnie od&nbsp;miejsca
+Waszego pobytu. (Późniejsza uwaga: Otrzymałem informację, że&nbsp;to
+niemieckie prawo mogło ulec zmianie. Sedno pozostaje jednak&nbsp;takie
+samo&nbsp;- takie prawo mogłoby obowiązywać w&nbsp;każdym kraju, możliwe,
+że&nbsp;istnieje w&nbsp;jakimś innym kraju europejskim).</p>
+
+<p>
+Albo&nbsp;załóżmy, że&nbsp;publikujecie parodię. Jeśli zostanie ona
+przeczytana w&nbsp;Korei, możecie zostać tam pozwani,
+ponieważ&nbsp;w&nbsp;Korei nie&nbsp;uznaje&nbsp;się prawa
+do&nbsp;parodiowania. (Od&nbsp;czasu publikacji niniejszego artykułu
+Koreański Sąd Najwyższy uznał prawo do&nbsp;parodiowania, ale&nbsp;ogólna
+istota sprawy pozostaje taka sama).</p>
+
+<p>
+Albo&nbsp;załóżmy, że&nbsp;macie poglądy polityczne, które są zakazane przez
+pewien rząd. Moglibyście zostać pozwani do&nbsp;sądu w&nbsp;tym kraju,
+a&nbsp;wyrok skazujący zostałby wyegzekwowany niezależnie od&nbsp;miejsca
+Waszego zamieszkania.</p>
+
+<p>
+Nie tak dawno Yahoo zostało pozwane we&nbsp;Francji za&nbsp;zamieszczanie
+łącz do&nbsp;stron z&nbsp;aukcjami memorabiliów nazistów, co jest dozwolone
+w&nbsp;USA. Po&nbsp;tym, jak sąd francuski nakazał francuskiemu Yahoo
+zablokować takie łącza, Yahoo poprosiło sąd w&nbsp;USA o&nbsp;wydanie
+postanowienia stwierdzającego, że&nbsp;wyrok francuski nie&nbsp;dotyczy
+firmy macierzystej w&nbsp;Stanach Zjednoczonych.</p>
+
+<p>
+Niespodzianką mogło wydawać się, że&nbsp;wygnani dysydenci chińscy wspierali
+w&nbsp;tej sprawie Yahoo. Lecz&nbsp;oni wiedzieli, co&nbsp;robią&nbsp;- ich
+ruch demokratyczny jest zależny od&nbsp;wyniku.</p>
+
+<p>
+Nazizm to nie&nbsp;jedyny pogląd polityczny, którego wyrażanie jest
+w&nbsp;pewnych miejscach zakazane. Krytyka chińskiego rządu też jest
+zakazana&nbsp;- w&nbsp;Chinach. Jeśli wyrok francuskiego sądu przeciwko
+deklaracjom nazistowskim można wyegzekwować w&nbsp;USA
+lub&nbsp;w&nbsp;Waszym kraju, to możliwe, że&nbsp;postanowienie chińskiego
+sądu przeciwko oświadczeniom krytykującym rząd chiński również można będzie
+tam wyegzekwować (być może dlatego&nbsp;Chiny przyłączyły się
+do&nbsp;negocjacji Traktatu Haskiego). Rząd chiński nie&nbsp;będzie miał
+problemów z&nbsp;dostosowaniem swojego prawa dotyczącego cenzury
+do&nbsp;wymogów Traktatu Haskiego; konieczne będzie jedynie nadanie osobom
+prywatnym (i&nbsp;organom rządowym) prawa do&nbsp;skarżenia wydawców
+dysydenckich publikacji.</p>
+
+<p>
+Chiny nie&nbsp;są jedynym krajem, gdzie krytyka rządu jest zakazana; gdy
+powstawał ten artykuł władze australijskiego stanu Wiktoria prowadziły
+proces, mający na&nbsp;celu zakazanie książki Victoria Police Corruption
+[<em>Korupcja policji w&nbsp;Victorii</em>] pod&nbsp;zarzutem,
+że&nbsp;&bdquo;obraża ona sądy&rdquo;. Książka jest dostępna
+w&nbsp;Internecie poza Australią. Australia jest sygnatariuszem Traktatu
+Haskiego; jeśli traktat będzie dotyczył takich spraw, to wyrok sądu
+australijskiego dotyczący książki mógłby być powodem do&nbsp;zakazania jej
+w&nbsp;innych krajach.</p>
+
+<p>
+W&nbsp;tym samym czasie w&nbsp;Egipcie, który jest sygnatariuszem Traktatu
+Haskiego, coraz częściej są cenzurowane prace krytykujące islam. Ten proces
+także mógłby ulec globalizacji po&nbsp;wejściu w&nbsp;życie Traktatu
+Haskiego.</p>
+
+<p>
+Amerykanie mogą powołać&nbsp;się na&nbsp;Pierwszą Poprawkę,
+aby&nbsp;chronić&nbsp;się przed zagranicznymi wyrokami ograniczającymi
+wolność mowy. Wstępna wersja traktatu pozwala sądom na&nbsp;ignorowanie
+wyroków zagranicznych, które są &bdquo;w&nbsp;oczywisty sposób sprzeczne
+z&nbsp;porządkiem publicznym&rdquo;. Jest to surowe kryterium,
+więc&nbsp;nie&nbsp;należy liczyć na&nbsp;to, że&nbsp;będzie ono kogoś
+chroniło tylko dlatego, że&nbsp;jego działania są legalne tam, gdzie
+przebywa. Poszczególni sędziowie osobiście osądzają, czego dotyczy owo
+kryterium. Raczej nie&nbsp;będzie pomocne w&nbsp;sprawach przeciwko ogólnej
+interpretacji prawa autorskiego, znaków towarowych ani&nbsp;patentów
+na&nbsp;oprogramowanie za&nbsp;granicą, ale&nbsp;amerykańskie sądy mogą
+powoływać&nbsp;się na&nbsp;nie w&nbsp;celu odrzucenia wyroków nakładających
+całkowitą cenzurę.</p>
+
+<p>
+Jednak&nbsp;nawet to nie&nbsp;pomoże, jeśli ktoś publikuje na&nbsp;łamach
+Internetu, ponieważ&nbsp;jego <abbr title="Internet service provider
+[dostawca usług internetowych]">ISP</abbr> albo&nbsp;posiada aktywa
+w&nbsp;innych krajach, albo&nbsp;komunikuje się ze&nbsp;światem
+za&nbsp;pośrednictwem większych <abbr>ISP</abbr> które takie aktywa
+posiadają. Wyrok , cenzurujący Waszą stronę, bądź&nbsp;jakikolwiek inny,
+może być wykonany na&nbsp;Waszym <abbr>ISP</abbr> bądź&nbsp;jego
+<abbr>ISP</abbr> w&nbsp;każdym kraju, w&nbsp;którym posiada on aktywa&nbsp;-
+gdzie nie&nbsp;ma Karty Swobód Obywatelskich, a&nbsp;wolność słowa
+nie&nbsp;ma takiego wysokiego statusu jak w&nbsp;USA. W&nbsp;odpowiedzi
+<abbr>ISP</abbr> zlikwiduje Waszą stronę. Traktat Haski spowodowałby
+globalizację pretekstów do&nbsp;skarżenia, ale&nbsp;nie&nbsp;ochrony
+wolności obywatelskich, więc&nbsp;można&nbsp;by ominąć każde zabezpieczenie
+lokalne.</p>
+
+<p>
+Czy&nbsp;wytaczanie procesu Waszemu <abbr>ISP</abbr> jest nierealne? Już się
+zdarza. Kiedy wielonarodowa firma Danon ogłosiła, że&nbsp;planuje zamknąć
+fabryki we&nbsp;Francji, Olivier Malnuit stworzył stronę
+jeboycottedanone.com, aby&nbsp;skrytykować takie postępowanie (nazwa strony
+po&nbsp;francusku oznacza &bdquo;bojkotuję Danone&rdquo;). Firma Danone
+pozwała nie&nbsp;tylko jego, ale&nbsp;też firmę prowadzącą jego stronę
+i&nbsp;rejestratora nazwy domeny za&nbsp;&bdquo;podrabianie wyrobów&rdquo;
+i&nbsp;w&nbsp;kwietniu 2001 wydano werdykt zakazujący Malnuitowi używania
+nazwy &bdquo;Danone&rdquo; zarówno w&nbsp;nazwie domeny jak
+i&nbsp;w&nbsp;tekście strony. Bardzo wymowny jest fakt, że&nbsp;rejestrator
+ze&nbsp;strachu usunął domenę jeszcze zanim sąd wydał orzeczenie.</p>
+
+<p>
+Naturalną reakcją francuskich dysydentów jest głoszenie swojej opinii
+na&nbsp;temat firmy Danone poza Francją, tak samo jak chińscy dysydenci
+publikują swoją krytykę Chin poza krajem. Lecz&nbsp;Traktat Haski
+umożliwiłby Danonowi ofensywę w&nbsp;każdym miejscu. Być może nawet ten
+artykuł zostałby usunięty przez jego <abbr>ISP</abbr>
+lub&nbsp;<abbr>ISP</abbr> jego <abbr>ISP</abbr>.</p>
+
+<p>
+Potencjalne skutki traktatu nie&nbsp;ograniczają się do&nbsp;praw
+istniejących obecnie. Kiedy 50 krajów zdaje sobie sprawę, że&nbsp;ich wyroki
+sądowe mogą być egzekwowane w&nbsp;Ameryce Północnej, Europie i&nbsp;Azji,
+bardzo kuszące jest ustanawianie praw tylko w&nbsp;tym celu.</p>
+
+<p>
+Dla przykładu przypuśćmy, że&nbsp;Microsoft chciałby mieć możliwość
+obejmowania prawem autorskim języków i&nbsp;protokołów sieciowych. Firma
+mogłaby się zwrócić do&nbsp;małego, biednego kraju i&nbsp;zaoferować,
+że&nbsp;przez kolejne 20 lat będzie tam wydawać 50 milionów dolarów rocznie,
+jeśli kraj ten uchwali prawo mówiące, że&nbsp;implementowanie języka
+lub&nbsp;protokołu sieciowego firmy Microsoft stanowi naruszenie prawa
+autorskiego. Z&nbsp;pewnością znalazłby&nbsp;się kraj chętny
+do&nbsp;przyjęcia takiej oferty. Wówczas, jeśli napiszecie odpowiedni
+program, Microsoft będzie mógł pozwać Was w&nbsp;tym kraju i&nbsp;wygrać
+proces. Zgodnie z&nbsp;Traktatem Haskim decyzja sędziego na&nbsp;korzyść
+Microsoftu, zakazująca rozpowszechniania tego programu, będzie egzekwowana
+przez sądy w&nbsp;Waszym kraju.</p>
+
+<p>
+Wydaje się to mało prawdopodobne? W&nbsp;roku 2000 firma Cisco wywierała
+presję na&nbsp;Liechtenstein, niewielkie państwo europejskie,
+aby&nbsp;zalegalizowano tam patenty
+na&nbsp;oprogramowanie. Natomiast&nbsp;główny przedstawiciel grupy nacisku
+firmy IBM groził wielu europejskim rządom, że&nbsp;jeśli nie&nbsp;poprą
+patentów na&nbsp;oprogramowanie to firma wycofa swoje inwestycje. Tymczasem
+reprezentant handlowy USA naciskał Jordanię, kraj Środkowego Wschodu, żeby
+wprowadziła patenty na&nbsp;matematykę.</p>
+
+<!-- The following link is dead, disabled - mhatta 2002/9/30 -->
+<!--
+<A HREF="http://www.usjoft.com/usjoft/memopro/memopro.html">
+patents on
+mathematics</A>.<p>
+-->
+<p>
+Podczas zgromadzenia organizacji konsumenckich (<a
+href="http://www.tacd.org">http://www.tacd.org</a>) w&nbsp;maju 2001
+zalecono, by patenty, prawa autorskie i&nbsp;znaki towarowe (&bdquo;własność
+intelektualna&rdquo;) pozostały poza zasięgiem Traktatu Haskiego, gdyż
+przepisy znacznie się różnią w&nbsp;różnych krajach.</p>
+
+<p>
+Jest to korzystne zalecenie, jednak&nbsp;rozwiązuje ono tylko część
+problemu. Patenty i&nbsp;dziwaczne rozszerzenia prawa autorskiego to tylko
+dwie spośród wielu wymówek stosowanych w&nbsp;celu zakazywania publikacji
+w&nbsp;pewnych krajach. Aby&nbsp;całkowicie rozwiązać problem, wszelkie
+sprawy dotyczące legalności dystrybucji lub&nbsp;transmisji pewnych danych
+powinny w&nbsp;ramach traktatu zostać wykluczone z&nbsp;globalizacji,
+a&nbsp;wyroki sądowe powinny mieć zasięg tylko w&nbsp;kraju, w&nbsp;którym
+działa osoba dokonująca dystrybucji lub&nbsp;transmitująca dane.</p>
+
+<p>
+<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 -->
+<!-- ; for more information, see
+<a href="http://www.noepatents.org/hague">
+http://www.noepatents.org/hague</a>.
+-->
+W&nbsp;Europie oponenci patentów na&nbsp;oprogramowanie będą prowadzić
+aktywne prace mające na&nbsp;celu zmianę Traktatu Haskiego. W&nbsp;USA
+prowadzenie objął Consumer Project for Technology [Konsumenckie
+Przedsięwzięcie na&nbsp;rzecz Techniki]; więcej informacji na&nbsp;stronie
+<a
+href="http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html">http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html</a>.</p>
+
+<p>
+Na&nbsp;dziś (6 czerwca 2001) zaplanowano początek konferencji
+dyplomatycznej mającej na&nbsp;celu opracowanie szczegółów Traktatu
+Haskiego. Powinniśmy jak najszybciej uświadomić ministerstwom
+i&nbsp;społeczeństwu jakie grożą nam niebezpieczeństwa.</p>
+
+<hr />
+
+<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 -->
+<!--
+You can read a draft of the Hague
+treaty <a href="http://www.hcch.net/e/conventions/draft36e.html">
+here</a>.</p>
+-->
+<p>
+Więcej informacji o&nbsp;problemach związanych z&nbsp;Hagą znajduje&nbsp;się
+na&nbsp;<a
+href="http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html">http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html</a>.</p>
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2001 Richard Stallman<br />
+Copyright &copy; 2001 Free Software Foundation, Inc.</p>
+
+<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">licencji Creative
+Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005; poprawki: Mariusz Libera 2010, Jan
+Owoc 2010.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2016/01/16 00:04:59 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>