diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html | 212 |
1 files changed, 212 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html new file mode 100644 index 0000000..8bb3656 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/freedom-or-power.html @@ -0,0 +1,212 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/freedom-or-power.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Wolność czy władza? - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania +(FSF)</title> +<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, general, public, license, gpl, +general public license, freedom, software, power, rights" /> +<meta http-equiv="Description" content="W eseju „Wolność czy władza” Bradley Kuhn +i Richard Stallman dyskutują o powodach, dla których ruch wolnego +oprogramowania nie propaguje wolności dla wyboru dowolnej licencji dla +tworzonego oprogramowania." /> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/freedom-or-power.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Wolność czy władza?</h2> + +<p> +<strong>Bradley Kuhn</strong>, <strong>Richard Stallman</strong></p> + +<blockquote> +<p>Umiłowanie wolności to miłość bliźniego; umiłowanie władzy to miłość +do samego siebie.<br /> + – William Hazlitt</p> +</blockquote> + +<p> +W ruchu wolnego oprogramowania opowiadamy się za wolnością +użytkowników programów. Sformułowaliśmy nasze poglądy w oparciu +o te wolności, które są konieczne, by móc dobrze żyć, +oraz podsycają wspólnotę dobrej woli i współpracy. <a +href="/philosophy/free-sw.html">Nasza definicja wolnego oprogramowania</a> +precyzuje, które wolności są niezbędne, aby użytkownicy programów mogli +działać we wspólnocie.</p> + +<p> +Wspieramy wolność zarówno programistów jak i użytkowników. Większość +z nas to programiści, chcemy wolności zarówno dla siebie jak i dla +was. Każdy z nas używa jednak oprogramowania napisanego przez +innych i chcemy mieć wolność w użytkowaniu tych programów, +a nie tylko w użytkowaniu własnego kodu. Popieramy wolność +wszystkich użytkowników, niezależnie czy programują często, czasami, +czy wcale tego nie robią.</p> + +<p> +Jednakże jednej z tak zwanych wolności nie popieramy, +a mianowicie – wolności wyboru dowolnej licencji dla +pisanego oprogramowania. Odrzucamy ją, ponieważ tak naprawdę jest ona +formą władzy a nie wolności.</p> + +<p> +Choć często przeoczane, to rozróżnienie ma zasadnicze +znaczenie. Wolność to możliwość podejmowania decyzji, które będą wpływać +głównie na nas samych. Władza zaś, to możliwość podejmowania decyzji, +które będą bardziej wpływać na innych niż na nas. Jeśli pomieszamy +władzę z wolnością, nie uda nam się pozostać prawdziwie wolnymi.</p> + +<p> +Oprogramowanie zastrzeżone to egzekwowanie władzy. Obecne prawo autorskie +zapewnia tę władzę producentom oprogramowania, w związku z czym +oni i tylko oni ustalają zasady narzucane pozostałym; stosunkowo +niewielka grupa ludzi podejmuje podstawowe, dotyczące wszystkich, decyzje +związane z oprogramowaniem, zazwyczaj łamiąc przy tym nasze +wolności. Gdy użytkownicy pozbawieni są wolności, które charakteryzują wolne +oprogramowanie, nie mogą oni stwierdzić, jakie działania wykonuje +oprogramowanie, nie mogą sprawdzić czy istnieją w nim „tylne +furtki”, nie mogą monitorować ewentualnych wirusów i robaków, nie +mogą się dowiedzieć, jakie osobiste informacje są ujawniane (lub nie mogą +zaprzestać ich ujawniania, nawet jeśli się dowiedzą). Jeśli programowanie +ulegnie awarii, nie mogą go naprawić; muszą czekać na producenta, by on +to zrobił zgodnie z władzą, jaką posiada. Jeśli najzwyczajniej +w świecie program okazuje się niezupełnie tym, czego użytkownik +potrzebuje, nie ma możliwości odwrotu. Użytkownicy nie mogą sobie wzajemnie +pomóc w poprawieniu go.</p> + +<p> +Producentami zastrzeżonego oprogramowania często są firmy. Ruch wolnego +oprogramowania nie jest przeciwny tym organizacjom, widzimy jednak, co się +dzieje, kiedy firmy te mają możliwość narzucania dowolnych reguł +użytkownikom oprogramowania. Microsoft jest doskonałym przykładem tego, jak +szkodliwe może być łamanie wolności użytkowników; nie jest to +jednak jedyny przykład. Nawet gdy nie mamy do czynienia +z monopolem, zastrzeżone oprogramowanie szkodzi +społeczeństwu. Możliwość wyboru pana i władcy to nie wolność.</p> + +<p> +Dyskusja na temat praw i zasad dotyczących oprogramowania, często +skoncentrowana była tylko na interesach programistów. Niewielu ludzi +zajmuje się programowaniem regularnie, jeszcze mniej jest właścicielami firm +produkujących oprogramowanie. Jednakże wszystkie rozwinięte społeczeństwa +potrzebują i używają oprogramowania, w związku z tym +producenci programów kontrolują obecnie to jak żyjemy, jak robimy interesy, +jak się porozumiewamy i jak jesteśmy zabawiani. Hasło „wolności +wyboru (tylko dla programistów)”, nie odwołuje się do zagadnień +etycznych ani politycznych.</p> + +<p> +Jeśli „kod to prawo” <a href="#f1">(1)</a> [angielskie +<em>code</em> oznacza zarówno kodeks (np. prawny), jak i kod +(np. źródłowy). W dalszej części wykorzystana jest właśnie ta +analogia], jak stwierdził profesor Lawrence Lessig ze szkoły prawniczej +Stanford Law School, to pytanie, na które musimy odpowiedzieć brzmi: +kto powinien kontrolować kod, którego używacie – wy sami, +czy elita wybranych? Uważamy, że to wam przysługuje prawo +do sprawowania kontroli nad oprogramowaniem, którego używacie, +a przekazanie wam tej kontroli jest celem wolnego oprogramowania.</p> + +<p> +Uważamy, że to wy powinniście decydować o przeznaczeniu oprogramowania +którego używacie, jednak obecne prawo stanowi inaczej. Obecnie stawia +nas ono w pozycji nadrzędnej do użytkowników naszego kodu, +czy nam się to podoba, czy nie. Etyczną odpowiedzią na tę +sytuację jest głoszenie wolności dla każdego użytkownika, podobnie jak Karta +Praw przez zagwarantowanie wolności każdemu z obywateli miała dać +rządowi możliwość sprawowania władzy. Po to właśnie istnieje <a +href="/copyleft/copyleft.html">GNU GPL</a>: daje wam panowanie +nad użytkowanym oprogramowaniem, jednocześnie <a +href="/philosophy/why-copyleft.html">chroniąc przed tymi</a>, którzy +chcieliby przejąć kontrolę nad waszymi decyzjami.</p> + +<p> +W miarę jak coraz więcej użytkowników uświadamiać sobie będzie, +że kod to prawo, i zacznie odczuwać, że oni również zasługują +na wolność, dostrzegać będą oni wagę wolności, które popieramy, +podobnie jak wciąż rosnąca grupa użytkowników docenia praktyczną wartość +wolnego oprogramowania, które stworzyliśmy.</p> + +<h4>Przypisy</h4> + +<a id="f1"></a>William J. Mitchell, <em>City of Bits: Space, Place, and the +Infobahn </em> (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1995), s. 111, +za Lawrence Lessig w <em>Code and Other Laws of Cyberspace, +Version 2.0</em> (New York, NY: Basic Books, 2006), s. 5. + +<hr /> +<blockquote id="fsfs"><p class="big">Ten esej jest opublikowany w <a +href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free +Software, Free Society: The Selected Essays of Richard +M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<p>Copyright © 2001, 2009 Bradley M. Kuhn and Richard M. Stallman</p> + +<p>Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted +without royalty in any medium, provided this notice is preserved. <br/> +Zezwala się na wykonywanie i dystrybucję wiernych kopii tego +tekstu, niezależnie od nośnika, pod warunkiem zachowania +niniejszego zezwolenia.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Piotr Podobiński 2004, Daniel Oźminkowski 2010; poprawki: Jan +Owoc 2010, 2011.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2016/01/16 00:04:58 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |