summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html295
1 files changed, 295 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html
new file mode 100644
index 0000000..b0d402e
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html
@@ -0,0 +1,295 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/enforcing-gpl.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.77 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Egzekwowanie licencji GNU GPL - Projekt GNU - Fundacja Wolnego
+Oprogramowania (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/enforcing-gpl.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<h2>Egzekwowanie GNU GPL</h2>
+
+<p><a href="http://moglen.law.columbia.edu/"><strong>Eben Moglen</strong></a></p>
+<p><em>10 września 2001</em></p>
+
+<p>Tego lata Microsoft, w&nbsp;ramach ofensywy przeciw licencji GPL, wznowił
+spekulację na&nbsp;temat jej &bdquo;egzekwowalności&rdquo;. Ten szczególny
+przykład stosowania taktyki &bdquo;FUD&rdquo; (Fear, Uncertainty,
+Doubt&nbsp;&mdash; strachu, niepewności, wątpliwości) zawsze trochę mnie
+bawił. Podejrzewam, iż jestem jedynym prawnikiem na&nbsp;świecie, który może
+to powiedzieć, ale&nbsp;zastanawiam się, nad&nbsp;czym wszyscy łamią sobie
+głowę: Egzekwowanie <a href="http://www.gnu.org/licenses/gpl.html">GPL</a>
+to coś, co robię na&nbsp;codzień.</p>
+
+<p>Ponieważ&nbsp;<a href="http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html">wolne
+oprogramowanie</a> jest we współczesnym społeczeństwie koncepcją
+niekonwencjonalną, ludzie często wyobrażają sobie, że&nbsp;tak nietypowe
+przedsięwzięcie musi być realizowane z&nbsp;użyciem wyjątkowo sprytnego,
+i&nbsp;z&nbsp;tego powodu kruchego, mechanizmu prawnego. Ale&nbsp;to
+założenie jest błędne. Cel projektowania i&nbsp;publikowania GPL przez
+Fundację wolnego oprogramowania (Free Software Foundation) <em>jest</em>,
+niestety, niezwykły: przekształcamy proces wytwarzania oprogramowania,
+aby&nbsp;wszyscy mieli prawo rozumieć, naprawiać, udoskonalać
+i&nbsp;rozpowszechniać oprogramowanie najlepszej jakości
+na&nbsp;świecie. Jest to inicjatywa dokonująca transformacji; pokazuje jak
+tradycyjne sposoby prowadzenia interesów mogą zostać zastąpione zupełnie
+innymi modelami produkcji i&nbsp;dystrybucji w&nbsp;nowym, połączonym
+w&nbsp;sieć społeczeństwie. Natomiast&nbsp;GPL, aparat prawny sprawiający,
+że&nbsp;wszystko inne jest możliwe, jest bardzo solidną maszyną właśnie
+dlatego, że&nbsp;została zbudowany z&nbsp;najprostszych elementów.</p>
+
+<p>Istotą prawa autorskiego, tak jak innych systemów przepisów własnościowych,
+jest zdolność wykluczania. Osoba, której przysługują prawa autorskie jest
+prawnie upoważniona do&nbsp;wykluczenia wszystkich z&nbsp;możliwości
+kopiowania, dystrybucji oraz&nbsp;tworzenia dzieł pochodnych.</p>
+
+<p>Prawo do&nbsp;wykluczania pociąga za&nbsp;sobą odpowiednio większą władzę
+dla licencji&nbsp;&mdash; możliwość udzielania pozwolenia na&nbsp;robienie
+tego, co w&nbsp;przeciwnym razie byłoby zabronione. Licencje to nie
+kontrakty: użytkownik dzieła jest zobligowany do&nbsp;trzymania się granic
+licencji nie dlatego, że&nbsp;dobrowolnie się na&nbsp;to zgodził,
+ale&nbsp;dlatego, że&nbsp;nie ma żadnego prawa aby&nbsp;działać, o&nbsp;ile
+nie pozwala na&nbsp;to licencja.</p>
+
+<p>Ale&nbsp;większość firm produkujących oprogramowanie własnościowe chce mieć
+większą władzę niż daje im samo prawo autorskie. Te firmy twierdzą,
+że&nbsp;licencja na&nbsp;ich oprogramowanie &bdquo;należy
+do&nbsp;konsumentów&rdquo;, ale&nbsp;licencja narzuca zobowiązania obce
+prawu autorskiemu. Przykładowo, oprogramowanie, którego użytkownik nie ma
+prawa zrozumieć, często żąda od&nbsp;niego potwierdzenia, że&nbsp;nie będzie
+go dekompilował. Prawo autorskie nie zabrania dekompilacji, zakaz ten jest
+jedynie warunkiem umowy, na&nbsp;który trzeba się zgodzić w&nbsp;celu
+otrzymania oprogramowania przy kupnie produktu na&nbsp;&bdquo;licencji
+zafoliowanej&rdquo; (shrink wrap) [chodzi tutaj o&nbsp;umowy zapakowane
+razem z&nbsp;produktem, przez co nie można się z&nbsp;nimi zapoznać przed
+otwarciem pudełka&nbsp;&mdash; przyp.tłum.] w&nbsp;sklepie
+lub&nbsp;zgadzaniu się na&nbsp;warunki umowy internetowej (click-wrap
+license). Prawo autorskie jest jedynie środkiem do&nbsp;dalszego
+wywłaszczania użytkowników.</p>
+
+<p>Z&nbsp;drugiej strony, GPL raczej ujmuje z&nbsp;prawa autorskiego niż
+do&nbsp;niego dodaje. Licencja nie musi być skomplikowana, gdyż staramy się
+kontrolować użytkowników w&nbsp;jak najmniejszym stopniu. Prawo autorskie
+daje wydawcom władzę, dzięki której mogą oni zabraniać użytkownikom
+korzystać z&nbsp;praw do&nbsp;kopiowania, modyfikowania i&nbsp;dystrybucji,
+które w&nbsp;naszej opinii powinien mieć każdy użytkownik; zatem&nbsp;GPL
+łagodzi prawie wszystkie restrykcje systemu prawa autorskiego. Bezwzględnie
+wymagamy tylko jednej rzeczy&nbsp;&mdash; aby&nbsp;każda osoba,
+rozprowadzająca prace na&nbsp;licencji GPL lub&nbsp;z&nbsp;takich się
+wywodzące, także rozprowadzała je na&nbsp;licencji GPL. Z&nbsp;punktu
+widzenia prawa autorskiego warunek ten jest ograniczeniem drobnym. Zwykle
+udaje się egzekwować znacznie bardziej restrykcyjne licencje: wszystkie
+licencje zaangażowane w&nbsp;każdy proces o&nbsp;prawo autorskie są
+o&nbsp;wiele bardziej restrykcyjne niż GPL.</p>
+
+<p>Ponieważ&nbsp;w formalnych warunkach GPL nie ma nic skomplikowanego
+ani&nbsp;kontrowersyjnego, nigdy nawet nie spotkałem się z&nbsp;poważnym
+argumentem na&nbsp;to, że&nbsp;nadużywa ona władzy posiadacza
+licencji. Niekiedy mówi się jednak, że&nbsp;GPL nie da się wyegzekwować,
+ponieważ&nbsp;użytkownicy nie &bdquo;zgodzili się&rdquo; na&nbsp;jej
+warunki.</p>
+
+<p>Stwierdzenie to wywodzi się z&nbsp;nieporozumienia. Licencja nie wymaga,
+aby&nbsp;ktokolwiek się na&nbsp;nią &bdquo;godził&rdquo; by móc nabywać
+i&nbsp;instalować oprogramowanie na&nbsp;licencji GPL, używać go, przeglądać
+je ani&nbsp;nawet by modyfikować je doświadczalnie. Wszystkie te czynności
+są zabronione bądź&nbsp;kontrolowane przez spółki z&nbsp;ograniczoną
+odpowiedzialnością produkujące oprogramowanie, dlatego&nbsp;wymagają one,
+aby&nbsp;przed rozpoczęciem korzystania z&nbsp;ich prac użytkownik zgodził
+się na&nbsp;warunki licencji, dołączając warunki umowne wykraczające poza
+prawo autorskie. Ruch wolnego oprogramowania uważa, że&nbsp;wszystkie
+wymienione czynności są prawami, które powinien mieć każdy użytkownik; nawet
+nie <em>chcemy</em> omawiać tych czynności w&nbsp;licencji. Prawie nikt
+z&nbsp;osób używających oprogramowania na&nbsp;licencji GPL na&nbsp;co dzień
+nie potrzebuje żadnej licencji i&nbsp;na żadną się nie zgadza. GPL nakłada
+zobowiązania na&nbsp;osobę tylko jeśli rozprowadza ona oprogramowanie
+wytworzone na&nbsp;podstawie kodu będącego na&nbsp;licencji GPL,
+a&nbsp;zgodzić się na&nbsp;nią trzeba tylko w&nbsp;wypadku
+redystrybucji. Z&nbsp;uwagi na&nbsp;to, że&nbsp;nikt nie może dokonywać
+redystrybucji bez&nbsp;licencji, możemy bez&nbsp;obawy założyć,
+że&nbsp;każda osoba dokonująca redystrybucji oprogramowania na&nbsp;licencji
+GPL planowała się na&nbsp;tę licencję zgodzić. W&nbsp;końcu GPL wymaga,
+aby&nbsp;do każdego egzemplarza oprogramowania objętego licencją była
+dołączona jej treść, więc&nbsp;wszyscy są w&nbsp;pełni poinformowani.</p>
+
+<p>Pomimo taktyki FUD, GPL jako licencja prawa autorskiego jest całkowicie
+godna zaufania. Dlatego&nbsp;też mogłem egzekwować ją dziesiątki razy przez
+prawie dziesięć lat, nigdy nie będąc w&nbsp;sądzie.</p>
+
+<p>Tymczasem w&nbsp;ostatnich miesiącach chodziły słuchy, iż brak sądowych
+wyroków egzekwujących przestrzeganie GPL, w&nbsp;USA i&nbsp;w&nbsp;innych
+krajach, dowodzi, że&nbsp;z&nbsp;GPL jest coś nie tak, że&nbsp;nietypowy cel
+jej polityki jest realizowany w&nbsp;sposób formalnie nie dający się
+obronić, albo&nbsp;że Fundacja Wolnego Programowania, będąca autorem
+licencji, boi się próby w&nbsp;sądzie. W&nbsp;rzeczywistości rzecz ma się
+dokładnie odwrotnie. Nie kierujemy się w&nbsp;sprawie GPL do&nbsp;sądu,
+bo&nbsp;jeszcze nigdy nikt nie chciał ryzykować sądowej walki z&nbsp;nami.</p>
+
+<p>W&nbsp;takim razie co się dzieje, gdy licencja GPL zostaje naruszona?
+W&nbsp;przypadku oprogramowania, do&nbsp;którego prawo autorskie posiada
+Fundacja Wolnego Oprogramowania (dlatego, że&nbsp;to my napisaliśmy te
+programy bądź&nbsp;dlatego, że&nbsp;autorzy wolnego oprogramowania
+przepisali na&nbsp;nas prawa autorskie, aby&nbsp;korzystać z&nbsp;naszego
+doświadczenia przy zabezpieczaniu wolności swojego oprogramowania), <a
+href="http://www.gnu.org/licenses/gpl-violation.html">pierwszym krokiem jest
+doniesienie</a>, zwykle otrzymywane przez email na&nbsp;adres <a
+href="mailto:license-violation@gnu.org">&lt;license-violation@gnu.org&gt;</a>.
+<a href="http://www.gnu.org/licenses/gpl-violation.html">Prosimy osoby
+składające doniesienia o&nbsp;pogwałceniu prawa o&nbsp;pomoc
+w&nbsp;ustaleniu niezbędnych faktów</a>, a&nbsp;następnie przeprowadzamy
+dalsze dochodzenie w&nbsp;takim stopniu, w&nbsp;jakim jest to wymagane.</p>
+
+<p>Do&nbsp;tego etapu dochodzimy dziesiątki razy każdego roku. Zwykle,
+aby&nbsp;rozwiązać problem, wystarcza dyskretny wstępny kontakt. Strony
+sądziły, że&nbsp;działały zgodnie z&nbsp;licencją GPL i&nbsp;chętnie stosują
+się do&nbsp;rad dotyczących naprawy błędu. Jednakże czasami uważamy,
+że&nbsp;konieczne będą działania mające na&nbsp;celu osiągnięcie pewności,
+bo&nbsp;skala wykroczenia lub&nbsp;jego uporczywość sprawia, że&nbsp;czysto
+dobrowolne przystanie na&nbsp;warunki staje się
+niewystarczające. W&nbsp;takich sytuacjach pracujemy z&nbsp;podmiotami,
+aby&nbsp;ustalić programy zgodności z&nbsp;licencją GPL dla ich
+przedsięwzięć, prowadzonych przez kierowników wyższego szczebla, którzy
+regularnie składają raporty nam i&nbsp;swoim zarządom. W&nbsp;szczególnie
+złożonych przypadkach nalegaliśmy niekiedy na&nbsp;podjęcie kroków, dzięki
+którym w&nbsp;przypadku kolejnego pogwałcenia zasad ich egzekwowanie
+na&nbsp;drodze sądowej będzie proste i&nbsp;szybkie.</p>
+
+<p>W&nbsp;ciągu około dziesięciu lat egzekwowania licencji GPL nigdy nie
+nalegałem na&nbsp;płacenie za&nbsp;straty, jakich doznała Fundacja
+poprzez&nbsp;naruszenie licencji i&nbsp;rzadko kiedy żądałem publicznego
+przyznania się do&nbsp;nadużycia. Najważniejszym celem zawsze była dla nas
+zgodność z&nbsp;licencją oraz&nbsp;zapewnienie dobrego sprawowania
+w&nbsp;przyszłości. Zrobiliśmy wszystko, aby&nbsp;ułatwić naruszycielom
+podporządkowywanie się i&nbsp;zaoferowaliśmy, że&nbsp;dawne przewinienia
+pójdą w&nbsp;niepamięć.</p>
+
+<p>W&nbsp;pierwszych latach ruchu wolnego oprogramowania prawdopodobnie byłaby
+to jedyna możliwa strategia. Kosztowne i&nbsp;uciążliwe spory sądowe mogłyby
+zniszczyć fundację FSF albo&nbsp;przynajmniej uniemożliwić jej robienie
+tego, co było konieczne, aby&nbsp;ruch wolnego oprogramowania stał się
+trwałą potęgą w&nbsp;przekształcaniu przemysłu związanego
+z&nbsp;oprogramowaniem, jaką jest teraz. Przez cały czas
+jednak&nbsp;trzymaliśmy się naszego podejścia do&nbsp;egzekwowania licencji
+nie dlatego, że&nbsp;musieliśmy, ale&nbsp;dlatego, że&nbsp;dawało to
+wyniki. Wokół wolnego oprogramowania wyrósł cały przemysł, w&nbsp;którym
+wszystkie strony rozumiały przytłaczającą wagę licencji GPL&nbsp;&mdash;
+nikt nie chciał być postrzegany jako łajdak kradnący wolne oprogramowanie,
+nikt też nie chciał być klientem, partnerem biznesowym ani&nbsp;nawet
+pracownikiem sprawcy. Postawieni przed wyborem między dyskretną zgodą
+na&nbsp;warunki a&nbsp;kampanią, mającą na&nbsp;celu negatywny rozgłos,
+i&nbsp;sporem w&nbsp;sądzie skazanym na&nbsp;przegraną, naruszyciele
+wybierali prostszą drogę.</p>
+
+<p>Raz czy&nbsp;dwa spotkaliśmy się nawet z&nbsp;przedsiębiorstwami, które,
+podlegając amerykańskiemu prawu autorskiemu, były zaangażowane
+w&nbsp;celowe, karygodne naruszanie prawa autorskiego: uzyskując kod
+źródłowy oprogramowania na&nbsp;licencji GPL, ponownie go kompilując,
+aby&nbsp;ukryć jego pochodzenie, i&nbsp;wystawiając na&nbsp;sprzedaż jako
+produkt firmowy. Pomagałem autorom wolnego oprogramowania spoza fundacji FSF
+radzić sobie z&nbsp;takimi problemami i&nbsp;rozwiązywaliśmy je&nbsp;&mdash;
+ponieważ&nbsp;naruszyciel nie chciał dobrowolnie zrezygnować,
+a&nbsp;w&nbsp;przypadkach, o&nbsp;których teraz piszę, formalności prawne
+nie pozwalały na&nbsp;wniesienie oskarżenia przeciwko
+naruszycielom&nbsp;&mdash; poprzez&nbsp;rozmowy z&nbsp;osobami dokonującymi
+redystrybucji i&nbsp;z&nbsp;potencjalnymi klientami. &bdquo;Czemu
+mielibyście wydawać poważne sumy&nbsp;&mdash; pytaliśmy&nbsp;&mdash;
+na&nbsp;oprogramowanie naruszające naszą licencję, przez które możecie
+ugrzęznąć w&nbsp;skomplikowanych problemach prawnych, skoro możecie mieć to
+samo oprogramowanie legalnie i&nbsp;za darmo?&rdquo; Klienci zawsze
+dostrzegali jak odpowiednie jest to pytanie. Kradzież wolnego oprogramowania
+to przestępstwo, które naprawdę się nie opłaca.</p>
+
+<p>Być może jednak&nbsp;odnieśliśmy zbyt duży sukces. Gdybym lata temu kierował
+sprawy o&nbsp;wyegzekwowania GPL do&nbsp;sądów, nikt nie słuchałby teraz
+podszeptów Microsoftu. Akurat w&nbsp;tym miesiącu miałem do&nbsp;czynienia
+z&nbsp;kilkoma umiarkowanie kłopotliwymi
+sytuacjami. &bdquo;Zobaczcie&nbsp;&ndash; mówię&nbsp;&mdash; ilu ludzi
+z&nbsp;całego świata naciska mnie, żebym egzekwował licencję GPL
+w&nbsp;sądzie, tylko po&nbsp;to, bym udowodnił, że&nbsp;mogę. Naprawdę muszę
+dać jakiś przykład. Chcecie spróbować na&nbsp;ochotnika?&rdquo;</p>
+
+<p>Ktoś kiedyś zechce. Ale&nbsp;jego klienci przeniosą się do&nbsp;kogo innego,
+utalentowani technicy zrezygnują z&nbsp;posad, bo&nbsp;nie będą chcieli,
+żeby ich dobre imię było kojarzone z&nbsp;taką firmą, a&nbsp;jego samego
+okryje zła sława. I&nbsp;wszystko to stanie się jeszcze zanim wejdziemy
+do&nbsp;sądu. Pierwsza osoba, która postanowi spróbować, będzie tego
+żałować. Nasze podejście do&nbsp;prawa jest tak samo niezwykłe jak nasze
+podejście do&nbsp;oprogramowania, ale&nbsp;o&nbsp;to właśnie chodzi. Wolne
+oprogramowanie ma znaczenie, gdyż ostatecznie okazuje się, że&nbsp;inny
+sposób to właściwy sposób.</p>
+
+<p><cite>Eben Moglen jest profesorem prawa i&nbsp;historii prawa
+w&nbsp;Columbia University Law School. Pełni nieodpłatnie funkcję Radcy
+Głównego Fundacji Wolnego Oprogramowania.</cite></p>
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2001 Eben Moglen</p>
+
+<p>Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any
+medium, provided this notice is preserved. <br /> Zezwala się
+na&nbsp;wykonywanie i&nbsp;dystrybucję wiernych kopii tego tekstu,
+niezależnie od&nbsp;nośnika, pod&nbsp;warunkiem zachowania niniejszego
+zezwolenia.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005, Daniel Oźminkowski 2010; poprawki:
+Jan Owoc 2011.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2016/01/16 00:04:57 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>