diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html | 295 |
1 files changed, 295 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html new file mode 100644 index 0000000..b0d402e --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/enforcing-gpl.html @@ -0,0 +1,295 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/enforcing-gpl.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Egzekwowanie licencji GNU GPL - Projekt GNU - Fundacja Wolnego +Oprogramowania (FSF)</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/enforcing-gpl.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Egzekwowanie GNU GPL</h2> + +<p><a href="http://moglen.law.columbia.edu/"><strong>Eben Moglen</strong></a></p> +<p><em>10 września 2001</em></p> + +<p>Tego lata Microsoft, w ramach ofensywy przeciw licencji GPL, wznowił +spekulację na temat jej „egzekwowalności”. Ten szczególny +przykład stosowania taktyki „FUD” (Fear, Uncertainty, +Doubt — strachu, niepewności, wątpliwości) zawsze trochę mnie +bawił. Podejrzewam, iż jestem jedynym prawnikiem na świecie, który może +to powiedzieć, ale zastanawiam się, nad czym wszyscy łamią sobie +głowę: Egzekwowanie <a href="http://www.gnu.org/licenses/gpl.html">GPL</a> +to coś, co robię na codzień.</p> + +<p>Ponieważ <a href="http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html">wolne +oprogramowanie</a> jest we współczesnym społeczeństwie koncepcją +niekonwencjonalną, ludzie często wyobrażają sobie, że tak nietypowe +przedsięwzięcie musi być realizowane z użyciem wyjątkowo sprytnego, +i z tego powodu kruchego, mechanizmu prawnego. Ale to +założenie jest błędne. Cel projektowania i publikowania GPL przez +Fundację wolnego oprogramowania (Free Software Foundation) <em>jest</em>, +niestety, niezwykły: przekształcamy proces wytwarzania oprogramowania, +aby wszyscy mieli prawo rozumieć, naprawiać, udoskonalać +i rozpowszechniać oprogramowanie najlepszej jakości +na świecie. Jest to inicjatywa dokonująca transformacji; pokazuje jak +tradycyjne sposoby prowadzenia interesów mogą zostać zastąpione zupełnie +innymi modelami produkcji i dystrybucji w nowym, połączonym +w sieć społeczeństwie. Natomiast GPL, aparat prawny sprawiający, +że wszystko inne jest możliwe, jest bardzo solidną maszyną właśnie +dlatego, że została zbudowany z najprostszych elementów.</p> + +<p>Istotą prawa autorskiego, tak jak innych systemów przepisów własnościowych, +jest zdolność wykluczania. Osoba, której przysługują prawa autorskie jest +prawnie upoważniona do wykluczenia wszystkich z możliwości +kopiowania, dystrybucji oraz tworzenia dzieł pochodnych.</p> + +<p>Prawo do wykluczania pociąga za sobą odpowiednio większą władzę +dla licencji — możliwość udzielania pozwolenia na robienie +tego, co w przeciwnym razie byłoby zabronione. Licencje to nie +kontrakty: użytkownik dzieła jest zobligowany do trzymania się granic +licencji nie dlatego, że dobrowolnie się na to zgodził, +ale dlatego, że nie ma żadnego prawa aby działać, o ile +nie pozwala na to licencja.</p> + +<p>Ale większość firm produkujących oprogramowanie własnościowe chce mieć +większą władzę niż daje im samo prawo autorskie. Te firmy twierdzą, +że licencja na ich oprogramowanie „należy +do konsumentów”, ale licencja narzuca zobowiązania obce +prawu autorskiemu. Przykładowo, oprogramowanie, którego użytkownik nie ma +prawa zrozumieć, często żąda od niego potwierdzenia, że nie będzie +go dekompilował. Prawo autorskie nie zabrania dekompilacji, zakaz ten jest +jedynie warunkiem umowy, na który trzeba się zgodzić w celu +otrzymania oprogramowania przy kupnie produktu na „licencji +zafoliowanej” (shrink wrap) [chodzi tutaj o umowy zapakowane +razem z produktem, przez co nie można się z nimi zapoznać przed +otwarciem pudełka — przyp.tłum.] w sklepie +lub zgadzaniu się na warunki umowy internetowej (click-wrap +license). Prawo autorskie jest jedynie środkiem do dalszego +wywłaszczania użytkowników.</p> + +<p>Z drugiej strony, GPL raczej ujmuje z prawa autorskiego niż +do niego dodaje. Licencja nie musi być skomplikowana, gdyż staramy się +kontrolować użytkowników w jak najmniejszym stopniu. Prawo autorskie +daje wydawcom władzę, dzięki której mogą oni zabraniać użytkownikom +korzystać z praw do kopiowania, modyfikowania i dystrybucji, +które w naszej opinii powinien mieć każdy użytkownik; zatem GPL +łagodzi prawie wszystkie restrykcje systemu prawa autorskiego. Bezwzględnie +wymagamy tylko jednej rzeczy — aby każda osoba, +rozprowadzająca prace na licencji GPL lub z takich się +wywodzące, także rozprowadzała je na licencji GPL. Z punktu +widzenia prawa autorskiego warunek ten jest ograniczeniem drobnym. Zwykle +udaje się egzekwować znacznie bardziej restrykcyjne licencje: wszystkie +licencje zaangażowane w każdy proces o prawo autorskie są +o wiele bardziej restrykcyjne niż GPL.</p> + +<p>Ponieważ w formalnych warunkach GPL nie ma nic skomplikowanego +ani kontrowersyjnego, nigdy nawet nie spotkałem się z poważnym +argumentem na to, że nadużywa ona władzy posiadacza +licencji. Niekiedy mówi się jednak, że GPL nie da się wyegzekwować, +ponieważ użytkownicy nie „zgodzili się” na jej +warunki.</p> + +<p>Stwierdzenie to wywodzi się z nieporozumienia. Licencja nie wymaga, +aby ktokolwiek się na nią „godził” by móc nabywać +i instalować oprogramowanie na licencji GPL, używać go, przeglądać +je ani nawet by modyfikować je doświadczalnie. Wszystkie te czynności +są zabronione bądź kontrolowane przez spółki z ograniczoną +odpowiedzialnością produkujące oprogramowanie, dlatego wymagają one, +aby przed rozpoczęciem korzystania z ich prac użytkownik zgodził +się na warunki licencji, dołączając warunki umowne wykraczające poza +prawo autorskie. Ruch wolnego oprogramowania uważa, że wszystkie +wymienione czynności są prawami, które powinien mieć każdy użytkownik; nawet +nie <em>chcemy</em> omawiać tych czynności w licencji. Prawie nikt +z osób używających oprogramowania na licencji GPL na co dzień +nie potrzebuje żadnej licencji i na żadną się nie zgadza. GPL nakłada +zobowiązania na osobę tylko jeśli rozprowadza ona oprogramowanie +wytworzone na podstawie kodu będącego na licencji GPL, +a zgodzić się na nią trzeba tylko w wypadku +redystrybucji. Z uwagi na to, że nikt nie może dokonywać +redystrybucji bez licencji, możemy bez obawy założyć, +że każda osoba dokonująca redystrybucji oprogramowania na licencji +GPL planowała się na tę licencję zgodzić. W końcu GPL wymaga, +aby do każdego egzemplarza oprogramowania objętego licencją była +dołączona jej treść, więc wszyscy są w pełni poinformowani.</p> + +<p>Pomimo taktyki FUD, GPL jako licencja prawa autorskiego jest całkowicie +godna zaufania. Dlatego też mogłem egzekwować ją dziesiątki razy przez +prawie dziesięć lat, nigdy nie będąc w sądzie.</p> + +<p>Tymczasem w ostatnich miesiącach chodziły słuchy, iż brak sądowych +wyroków egzekwujących przestrzeganie GPL, w USA i w innych +krajach, dowodzi, że z GPL jest coś nie tak, że nietypowy cel +jej polityki jest realizowany w sposób formalnie nie dający się +obronić, albo że Fundacja Wolnego Programowania, będąca autorem +licencji, boi się próby w sądzie. W rzeczywistości rzecz ma się +dokładnie odwrotnie. Nie kierujemy się w sprawie GPL do sądu, +bo jeszcze nigdy nikt nie chciał ryzykować sądowej walki z nami.</p> + +<p>W takim razie co się dzieje, gdy licencja GPL zostaje naruszona? +W przypadku oprogramowania, do którego prawo autorskie posiada +Fundacja Wolnego Oprogramowania (dlatego, że to my napisaliśmy te +programy bądź dlatego, że autorzy wolnego oprogramowania +przepisali na nas prawa autorskie, aby korzystać z naszego +doświadczenia przy zabezpieczaniu wolności swojego oprogramowania), <a +href="http://www.gnu.org/licenses/gpl-violation.html">pierwszym krokiem jest +doniesienie</a>, zwykle otrzymywane przez email na adres <a +href="mailto:license-violation@gnu.org"><license-violation@gnu.org></a>. +<a href="http://www.gnu.org/licenses/gpl-violation.html">Prosimy osoby +składające doniesienia o pogwałceniu prawa o pomoc +w ustaleniu niezbędnych faktów</a>, a następnie przeprowadzamy +dalsze dochodzenie w takim stopniu, w jakim jest to wymagane.</p> + +<p>Do tego etapu dochodzimy dziesiątki razy każdego roku. Zwykle, +aby rozwiązać problem, wystarcza dyskretny wstępny kontakt. Strony +sądziły, że działały zgodnie z licencją GPL i chętnie stosują +się do rad dotyczących naprawy błędu. Jednakże czasami uważamy, +że konieczne będą działania mające na celu osiągnięcie pewności, +bo skala wykroczenia lub jego uporczywość sprawia, że czysto +dobrowolne przystanie na warunki staje się +niewystarczające. W takich sytuacjach pracujemy z podmiotami, +aby ustalić programy zgodności z licencją GPL dla ich +przedsięwzięć, prowadzonych przez kierowników wyższego szczebla, którzy +regularnie składają raporty nam i swoim zarządom. W szczególnie +złożonych przypadkach nalegaliśmy niekiedy na podjęcie kroków, dzięki +którym w przypadku kolejnego pogwałcenia zasad ich egzekwowanie +na drodze sądowej będzie proste i szybkie.</p> + +<p>W ciągu około dziesięciu lat egzekwowania licencji GPL nigdy nie +nalegałem na płacenie za straty, jakich doznała Fundacja +poprzez naruszenie licencji i rzadko kiedy żądałem publicznego +przyznania się do nadużycia. Najważniejszym celem zawsze była dla nas +zgodność z licencją oraz zapewnienie dobrego sprawowania +w przyszłości. Zrobiliśmy wszystko, aby ułatwić naruszycielom +podporządkowywanie się i zaoferowaliśmy, że dawne przewinienia +pójdą w niepamięć.</p> + +<p>W pierwszych latach ruchu wolnego oprogramowania prawdopodobnie byłaby +to jedyna możliwa strategia. Kosztowne i uciążliwe spory sądowe mogłyby +zniszczyć fundację FSF albo przynajmniej uniemożliwić jej robienie +tego, co było konieczne, aby ruch wolnego oprogramowania stał się +trwałą potęgą w przekształcaniu przemysłu związanego +z oprogramowaniem, jaką jest teraz. Przez cały czas +jednak trzymaliśmy się naszego podejścia do egzekwowania licencji +nie dlatego, że musieliśmy, ale dlatego, że dawało to +wyniki. Wokół wolnego oprogramowania wyrósł cały przemysł, w którym +wszystkie strony rozumiały przytłaczającą wagę licencji GPL — +nikt nie chciał być postrzegany jako łajdak kradnący wolne oprogramowanie, +nikt też nie chciał być klientem, partnerem biznesowym ani nawet +pracownikiem sprawcy. Postawieni przed wyborem między dyskretną zgodą +na warunki a kampanią, mającą na celu negatywny rozgłos, +i sporem w sądzie skazanym na przegraną, naruszyciele +wybierali prostszą drogę.</p> + +<p>Raz czy dwa spotkaliśmy się nawet z przedsiębiorstwami, które, +podlegając amerykańskiemu prawu autorskiemu, były zaangażowane +w celowe, karygodne naruszanie prawa autorskiego: uzyskując kod +źródłowy oprogramowania na licencji GPL, ponownie go kompilując, +aby ukryć jego pochodzenie, i wystawiając na sprzedaż jako +produkt firmowy. Pomagałem autorom wolnego oprogramowania spoza fundacji FSF +radzić sobie z takimi problemami i rozwiązywaliśmy je — +ponieważ naruszyciel nie chciał dobrowolnie zrezygnować, +a w przypadkach, o których teraz piszę, formalności prawne +nie pozwalały na wniesienie oskarżenia przeciwko +naruszycielom — poprzez rozmowy z osobami dokonującymi +redystrybucji i z potencjalnymi klientami. „Czemu +mielibyście wydawać poważne sumy — pytaliśmy — +na oprogramowanie naruszające naszą licencję, przez które możecie +ugrzęznąć w skomplikowanych problemach prawnych, skoro możecie mieć to +samo oprogramowanie legalnie i za darmo?” Klienci zawsze +dostrzegali jak odpowiednie jest to pytanie. Kradzież wolnego oprogramowania +to przestępstwo, które naprawdę się nie opłaca.</p> + +<p>Być może jednak odnieśliśmy zbyt duży sukces. Gdybym lata temu kierował +sprawy o wyegzekwowania GPL do sądów, nikt nie słuchałby teraz +podszeptów Microsoftu. Akurat w tym miesiącu miałem do czynienia +z kilkoma umiarkowanie kłopotliwymi +sytuacjami. „Zobaczcie – mówię — ilu ludzi +z całego świata naciska mnie, żebym egzekwował licencję GPL +w sądzie, tylko po to, bym udowodnił, że mogę. Naprawdę muszę +dać jakiś przykład. Chcecie spróbować na ochotnika?”</p> + +<p>Ktoś kiedyś zechce. Ale jego klienci przeniosą się do kogo innego, +utalentowani technicy zrezygnują z posad, bo nie będą chcieli, +żeby ich dobre imię było kojarzone z taką firmą, a jego samego +okryje zła sława. I wszystko to stanie się jeszcze zanim wejdziemy +do sądu. Pierwsza osoba, która postanowi spróbować, będzie tego +żałować. Nasze podejście do prawa jest tak samo niezwykłe jak nasze +podejście do oprogramowania, ale o to właśnie chodzi. Wolne +oprogramowanie ma znaczenie, gdyż ostatecznie okazuje się, że inny +sposób to właściwy sposób.</p> + +<p><cite>Eben Moglen jest profesorem prawa i historii prawa +w Columbia University Law School. Pełni nieodpłatnie funkcję Radcy +Głównego Fundacji Wolnego Oprogramowania.</cite></p> +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<p>Copyright © 2001 Eben Moglen</p> + +<p>Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any +medium, provided this notice is preserved. <br /> Zezwala się +na wykonywanie i dystrybucję wiernych kopii tego tekstu, +niezależnie od nośnika, pod warunkiem zachowania niniejszego +zezwolenia.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005, Daniel Oźminkowski 2010; poprawki: +Jan Owoc 2011.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2016/01/16 00:04:57 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |