summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html202
1 files changed, 202 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html
new file mode 100644
index 0000000..35f9e67
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/ebooks.html
@@ -0,0 +1,202 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/ebooks.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.pl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Książki elektroniczne: Wolność czy&nbsp;prawa autorskie? - Projekt GNU -
+Fundacja Wolnego Oprogramowania</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/ebooks.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" -->
+<h2>Książki elektroniczne: Wolność czy&nbsp;prawa autorskie?</h2>
+
+<p><a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard Stallman</strong></a></p>
+
+<p><em>Nieco zmieniona wersja artykułu opublikowanego w&nbsp;<cite>Technology
+Review</cite> w&nbsp;2000 roku.</em></p>
+
+<div class="announcement">
+<p>Także przeczytajcie <a
+href="/philosophy/ebooks-must-increase-freedom.html">E-booki muszą zwiększać
+naszą wolność a&nbsp;nie ją pomniejszać</a>.</p>
+</div>
+<hr />
+
+<p>Dawno, dawno temu, w&nbsp;czasach prasy drukarskiej, dla branży wydawniczej
+ustanowiono pewne przepisy prawne regulujące jej działanie. Nazwano je
+prawem autorskim, copyright [ang. &bdquo;prawo o kopiowaniu&rdquo;]. Celem
+tej regulacji przemysłowej, jak stwierdzono w&nbsp;Konstytucji USA, było
+&bdquo;promowanie postępu&rdquo; czyli&nbsp;zachęcanie
+do&nbsp;publikowania. Jako metody użyto obowiązku uzyskiwania przez wydawców
+zgody autorów na&nbsp;skorzystanie z&nbsp;nowszych prac.</p>
+
+<p>Zwykli czytelnicy nie mieli powodów do&nbsp;niezadowolenia, gdyż prawo
+autorskie ograniczało tylko publikację, a&nbsp;nie to, co mógłby zrobić
+czytelnik. Nawet jeśli podniosło to nieco cenę książki, były to tylko
+pieniądze, a&nbsp;nie uprzykrzało czytelnikowi życia. Prawo autorskie
+działało dla dobra publicznego, zgodnie z&nbsp;zamierzeniami, i&nbsp;było
+stosunkowo bezbolesne dla społeczeństwa. Dobrze spełniało swoje
+zadania&nbsp;&ndash; wówczas.</p>
+
+<p>Potem pojawił się nowy sposób rozpowszechniania informacji: komputery
+i&nbsp;sieci. Zaletą technologii cyfrowych jest łatwość kopiowania
+i&nbsp;przetwarzania informacji, w&nbsp;tym również oprogramowania, nagrań
+muzycznych i&nbsp;książek. Sieci zaoferowały możliwość nieograniczonego
+dostępu do&nbsp;wszelkiego rodzaju danych&nbsp;&ndash; informacyjną utopię.</p>
+
+<p>Jednak&nbsp;na drodze stała jedna przeszkoda: prawo autorskie. Czytelnicy,
+którzy wykorzystywali swoje komputery do&nbsp;dzielenia się opublikowaną
+informacją z&nbsp;innymi byli, z&nbsp;formalnego punktu widzenia, ludźmi
+łamiącymi prawo autorskie. Świat wokół tego prawa się zmienił, tak
+że&nbsp;to, co niegdyś było regulacją przemysłową dotyczącą wydawców, stało
+się restrykcją nałożoną na&nbsp;społeczeństwo, któremu miało służyć.</p>
+
+<p>W&nbsp;systemie prawdziwej demokracji, prawo, które zabrania popularnej,
+naturalnej i&nbsp;przydatnej działalności jest zwykle wkrótce
+rozluźniane. Jednak&nbsp;potężne lobby wydawców było zdecydowane nie
+dopuścić do&nbsp;tego, żeby społeczeństwo wykorzystywało zalety tkwiące
+w&nbsp;swoich komputerach. Zauważyli, że&nbsp;odpowiednią bronią jest prawo
+autorskie. Pod&nbsp;ich wpływem, zamiast rozluźnić system praw autorskich,
+rządy zaostrzyły je jeszcze bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, nakładając
+surowe kary na&nbsp;czytelników przyłapanych na&nbsp;dzieleniu się.</p>
+
+<p>Ale&nbsp;na tym się nie skończyło. Komputery mogą być potężnymi narzędziami
+dominacji gdy niewielka grupa osób kontroluje to, co robią komputery
+innych. Wydawcy uświadomili sobie, że&nbsp;narzucając ludziom używanie
+do&nbsp;czytania książek elektronicznych (e-books) specjalnie
+zaprojektowanego oprogramowania, mogą zyskać niesłychaną władzę:
+przymuszania czytelnika do&nbsp;zidentyfikowania się i&nbsp;zapłacenia,
+za&nbsp;każdym razem, gdy chcą przeczytać książkę! To marzenie wydawców.</p>
+
+<p>Zatem&nbsp;nakłonili rząd USA do&nbsp;podarowania im w&nbsp;roku 1998 ustawy
+Digital Millennium Copyright Act (Ustawa o&nbsp;prawach autorskich
+w&nbsp;cyfrowym tysiącleciu), prawa dającego im absolutną władzę prawną
+nad&nbsp;niemal wszystkim, co czytelnik mógłby zrobić z&nbsp;książką
+elektroniczną. Nawet czytanie bez&nbsp;przyznanego zezwolenia jest
+przestępstwem.</p>
+
+<p>Nadal mamy te same stare swobody w&nbsp;korzystaniu z&nbsp;papierowych
+książek. Ale&nbsp;jeśli książki elektroniczne zastąpią drukowane, niewiele
+będzie pożytku z&nbsp;tego wyjątku. Dzięki &bdquo;elektronicznemu
+atramentowi&rdquo;, który daje możliwość ściągnięcia nowego tekstu
+na&nbsp;pozornie &bdquo;zadrukowany&rdquo; kawałek papieru, nawet gazety
+mogą stać się efemeryczne. Wyobraźcie sobie: nie będzie już sklepów
+z&nbsp;używanymi książkami, żadnego pożyczania książki przyjacielowi,
+żadnego wypożyczania z&nbsp;biblioteki publicznej&nbsp;&ndash; żadnych
+&bdquo;luk&rdquo;, które dawałyby komuś szanse czytania
+bez&nbsp;płacenia. A&nbsp;sądząc po&nbsp;reklamach czytnika Microsoft
+Reader, nie będzie też możliwości anonimowego kupna książek. Oto świat, jaki
+zamyślają dla nas wydawcy.</p>
+
+<p>Dlaczego tak niewiele jest publicznych debat na&nbsp;temat tak doniosłych
+zmian? Większość obywateli nie miała jeszcze sposobności borykać się
+z&nbsp;politycznymi kwestiami, jakie niesie ze sobą ta futurystyczna
+technologia. Oprócz tego, społeczeństwo uczono myśleć, że&nbsp;prawa
+autorskie istnieją, aby&nbsp;&bdquo;chronić&rdquo; ich posiadaczy,
+z&nbsp;czego wynika, że&nbsp;interesy samej społeczności się nie liczą.</p>
+
+<p>Jednak&nbsp;kiedy ogół społeczeństwa zacznie korzystać
+z&nbsp;elektronicznych książek i&nbsp;odkryje, jakie rządy przygotowali dla
+nich wydawcy, ludzie zaczną się sprzeciwiać. Ludzkość nie będzie znosić tego
+jarzma wiecznie.</p>
+
+<p>Wydawcy będą chcieli, byśmy uwierzyli, że&nbsp;pełne zakazów prawo autorskie
+jest jedynym sposobem na&nbsp;utrzymanie przy życiu twórczości artystycznej,
+ale&nbsp;nie potrzebujemy Wojny o&nbsp;Kopiowanie, żeby wspierać
+różnorodność wydawanych dzieł. Jak pokazał przypadek grupy muzycznej
+Grateful Dead, prywatne kopiowanie między miłośnikami nie stanowi problemu
+dla artystów. Dzięki legalizacji niekomercyjnego kopiowania książek
+elektronicznych możemy z&nbsp;powrotem przekształcić prawo autorskie
+w&nbsp;regulację przemysłową, jaką było niegdyś.</p>
+
+<p>W&nbsp;stosunku do&nbsp;niektórych rodzajów piśmiennictwa powinniśmy posunąć
+się nawet dalej. W&nbsp;przypadku prac naukowych i&nbsp;monografii powinno
+się zachęcać wszystkich do&nbsp;publikowania w&nbsp;sieci ich wiernych
+kopii; pomaga to chronić osiągnięcia naukowe, równocześnie czyniąc je
+bardziej dostępnymi. Dla podręczników i&nbsp;większości wydawnictw
+encyklopedycznych powinna być dozwolona także publikacja zmienionych wersji,
+ponieważ&nbsp;to zachęca społeczeństwo do&nbsp;ich ulepszania.</p>
+
+<p>I&nbsp;na koniec, kiedy sieci komputerowe udostępnią nam metodę łatwego
+przesłania niewielkiej sumy pieniędzy, zniknie całe uzasadnienie
+ograniczania wiernego kopiowania. Jeśli spodobałaby się Wam książka,
+a&nbsp;ukazałoby się okienko z&nbsp;napisem &bdquo;Kliknij tu, by dać
+autorowi jednego dolara&rdquo;, nie kliknęlibyście? Prawo autorskie
+regulujące kopiowanie książek i&nbsp;muzyki, odnosząc się
+do&nbsp;dystrybucji wiernych niezmienionych kopii, stanie się całkowicie
+przestarzałe. Odpowiedni czas już nadszedł!</p>
+
+<blockquote class="announcement">
+<p><a href="http://defectivebydesign.org/ebooks.html">Dołącz się do&nbsp;naszej
+listy mailowej o zagrożeniach eBookami</a>.</p>
+</blockquote>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i&nbsp;FSF prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Inne metody kontaktu
+z&nbsp;FSF można znaleźć na&nbsp;stronie <a
+href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających
+odnośnikach oraz&nbsp;inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać
+na&nbsp;adres <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Staramy się, aby&nbsp;tłumaczenia były wierne i&nbsp;wysokiej jakości,
+ale&nbsp;nie jesteśmy zwolnieni z&nbsp;niedoskonałości. Komentarze odnośnie
+tłumaczenia polskiego oraz&nbsp;zgłoszenia dotyczące chęci współpracy
+w&nbsp;tłumaczeniu prosimy kierować na&nbsp;adres <a
+href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej
+informacji na&nbsp;temat koordynacji oraz&nbsp;zgłaszania propozycji
+tłumaczeń artykułów znajdziecie na&nbsp;<a
+href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2000, 2016 Richard Stallman</p>
+
+<p>Ta strona jest dostępna na&nbsp;<a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji
+Creative Commons Uznanie autorstwa&nbsp;&ndash; Bez&nbsp;utworów zależnych
+4.0 Międzynarodowe</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2003, 2004, 2006; poprawki: Jan Owoc 2016.</div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Aktualizowane:
+
+$Date: 2017/04/22 13:00:43 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>