diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/dat.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/dat.html | 441 |
1 files changed, 441 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/dat.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/dat.html new file mode 100644 index 0000000..62a43b7 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/dat.html @@ -0,0 +1,441 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/dat.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Właściwy sposób opodatkowania DAT - Projekt GNU - Fundacja Wolnego +Oprogramowania (FSF)</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/dat.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<h2>Właściwy sposób opodatkowania DAT</h2> + +<p><a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard Stallman</strong></a></p> + +<p><em>[Ten artykuł nie dotyczy oprogramowania, nie bezpośrednio. Dotyczy +podobnego zagadnienia o kopiowaniu muzyki.]</em></p> + +<p><em>[Po raz pierwszy ten artykuł został opublikowany w magazynie Wired +w 1992 roku. Tekst nie został zmieniony, jednakże dodałem parę słów +kursywą w kwadratowych nawiasach lub innym oznaczeniem.]</em></p> + +<p><em>[Pierwotnie artykuł był (wtedy hipotetycznie) o zagadnieniu kopiowania +muzyki za pomocą (wtedy dopiero pojawiających się) cyfrowych taśm, +ponieważ podatek w USA miał tego dotyczyć. W obecnych czasach +może dotyczyć dzielenia się plikami w Internecie.]</em></p> + +<p><em>[Ś.p. Francis Muguet z moją pomocą rozwinął inne podejście, które +zawiera niektóre te pomysły, o nazwie Global Patronage System +(fr. Mécénat Global) [globalny system patronatu – +przyp. tłum.]. Popieram oba rozwiązania, co znaczy że możemy wybrać +jeden z nich.]</em></p> + +<p>Potentaci firm nagraniowych/wytwórni muzycznych nie lubią cyfrowego zapisu +dźwięku (<abbr title="Digital Audio Tape">DAT</abbr>), dzięki któremu można +zrobić doskonałe kopie nagrań muzycznych. Obawiają się, że konsumenci +przestaną kupować muzykę a będą kopiować ją samodzielnie.</p> + +<p>Grożąc rozprawami sądowymi, uzyskali zgodę od twórców DAT że będą +płacić podatek od każdego odtwarzacza DAT i każdej taśmy DAT +sprzedanego konsumentowi. Ta opłata jest dzielona na różnych członków +biznesu: muzyków, kompozytorów, wydawców i studia nagraniowe. Dodatkowo +wytwórcy DAT zgodzili się na uszkodzenie DAT by zrobienie kopii kopii +było niemożliwe.</p> + +<p>Teraz firmy nagraniowe proszą Kongres by uchwalił ustawę przekształcającą tą +opłatę w podatek i o zakaz wytwarzania odtwarzaczy DAT +bez narzuconych ograniczeń.</p> + +<p>Podanym powodem nałożenia podatku jest „rekompensata” dla +muzyków za kopie dokonane przez indywidualnych posiadaczy +DAT. Jednakże, 57 procent zebranych funduszy pójdzie do firm +nagraniowych i wydawców – zostawiając mniej niż połowę +ludziom, którzy uczestniczyli w procesie twórczym. Tymczasem, +użytkownicy DAT nie będą mogli w pełni korzystać z możliwości +technologi DAT.</p> + +<p>Oto propozycja dla innego systemu opodatkowania i odtwarzaczy DAT +i taśm DAT – taki zaprojektowany do obsługi muzyki, +a nie do zaspokojenia własnych interesów.</p> + +<ul> +<li>Zebranie fundusze z podatku od odtwarzaczy DAT i taśm DAT +w taki sposób, jak obecnie proponują.</li> +<li>Użycie systemu badań do pomiaru stopnia kopiowania każdego utworu +muzycznego.</li> +<li>Dystrybucja tych środków w całości do ludzi, którzy tworzą muzykę.</li> +<li>Dostosowanie udziału każdego z uczestników tak, aby zwiększa się +wolniej z każdą kolejną kopią. To w lepszym stopniu adekwatnie +rozprowadza fundusze wielu muzykom.</li> +<li>Nie wprowadzać żadnych ograniczeń w funkcjonowaniu DAT.</li> +</ul> + +<h3>Jaki jest cel praw autorskich?</h3> + +<p>Przemysł fonograficzny przedstawia swój wniosek jako sposób +aby „zrekompensować” muzyków, zakładając, że mają +prawo do zapłaty za każdy egzemplarz wykonany. Wielu Amerykanów +uważa, że prawo autorskie odzwierciedla naturalne prawem autorów +i muzyków – że mają prawo do specjalnej opieki +polityki publicznej. Niemniej jednak, każdy prawnik specjalizujący się +w tej dziedzinie wie, że to nieporozumienie, i że ten pogląd +został odrzucony przez amerykański system prawny.</p> + +<p>Cel praw autorskich, wymieniony w Konstytucji Stanów Zjednoczonych, +jest „promowanie postępu nauki i humanistyki„. Postęp +w muzyce oznacza nową i zróżnicowaną muzykę z której +publiczność może się cieszyć: prawo autorskie ma na celu promowanie +dobra publicznego, a nie prywatnego.</p> + +<p>Jednak prawa autorskich są często traktowane jako naturalne prawo przez +laików i polityków, co często prowadzi do błędnych decyzji +na temat polityki praw autorskich. Nawet sądy, określające szczegóły +systemu praw autorskich, często pozwalają aby ta myśl przesączała, mimo +iż ma być wykluczona. Jest to koncepcyjny błąd, ponieważ błędnie +oznacza środki (prawa autorskie) do większego celu (postęp), jako cel +sam w sobie.</p> + +<p>Promowanie postępu w sztuce z natury nie uzasadnia poglądu, +że autorzy mają prawo do określonego rodzaju praw autorski, +ani nawet, że prawa autorskie muszą w ogóle istnieć. Prawa +autorskie są uzasadnione jeśli korzyści z postępu przekraczają ciężar, +który prawa autorskie nakładają na wszystkich, za wyjątkiem +właściciela praw autorskich.</p> + +<p>W jaki sposób zrobić bilans zysków i strat? To zależy częściowo +od faktów (w jaki sposób dany akt prawny wpływa na muzykę +i słuchaczy muzyki), a częściowo od naszych sądów +przypisujących wartość tym wynikom.</p> + +<p>Załóżmy, że warto opłacać podatek DAT, jeśli w wyniku jest +znaczący wzrost aktywności muzycznej, i zbadajmy jak powinniśmy ułożyć +szczegóły tego podatku w celu maksymalizacji +korzyści. Ale najpierw przyjrzyjmy się podstawowym zasadom +i faktom, które mają wpływ na badania.</p> + +<h3>Malejące zwroty</h3> + +<p>Prawo malejących zwrotów jest ogólną zasadą ekonomii. Stwierdza ona, +że każdy dodatkowy przyrost nakładów lub funduszy przeznaczonych +na dany cel daje zazwyczaj coraz mniejszy przyrost wyników. Istnieją +wyjątki od tego prawa, ale są one lokalne; jeśli nadal będziecie +zwiększali nakłady, w końcu zostawimy wyjątki w tyle.</p> + +<p>Na przykład, można ruch upłynnić poprzez poprawę dróg. Dodawanie +jednego pasa do 20 km zatłoczonych dróg w mieście, może zwiększyć +średnią prędkość ruchu o 15 km na godzinę. Dodanie drugiego pasa +ruchu na tych drogach nie da takiej samej poprawy; może to zwiększyć +średnią prędkość tylko o kolejne 5 km na godzinę. Kolejny +dodatkowy pas ruchu może być całkiem bez różnicy w przypadku gdy +korków już nie ma. Jednak każdy kolejny pas ruchu spowoduje większe +zaburzenia, ponieważ coraz więcej budynków musi być rozebranych, +aby zrobić miejsce.</p> + +<p>Kiedy stosuje się to do działalności muzyków, prawo malejących zwrotów +mówi nam, że każdy kolejny wzrost dochodów przeznaczony +dla muzyków będzie miał mniejszy wpływ na ilość kreatywności +w dziedzinie muzyki.</p> + +<p>Prawo malejących zwrotów jest pierwszym powód do odrzucenia idei, +że jakiekolwiek wykorzystanie muzyki „powinno” być objęte +prawem autorskim. Nie ma nic do zyskania, starając się zagwarantować +kontrolę właścicielom nad wszystkimi możliwymi aspektami wykorzystania +muzyki lub dając im udział finansowy w każdym możliwym rynku +wtórnym. Rozszerzenie praw autorskich może tylko „promować +postęp„ do pewnego momentu. Dalsze rozszerzenia zwiększą jedynie +to, co publiczność płaci właścicielom za to, co zrobią +i tak. Rozszerzenie praw autorskich poza tym punktem jest +z pewnością niepożądane.</p> + +<h3>Kompromisy</h3> + +<p>Osoby z ukrytym interes w rozszerzeniu praw autorskich +rozpoczynają dyskusję twierdząc, że prawo autorskie +„powinno” być przedłużane na ile to +możliwe. Ale zasada malejących przychodów podpowiada, że to +twierdzenie jest nieprawdopodobne. Więc cofają się na stanowisko, +że prawa autorskie powinny być rozszerzone, aby zmaksymalizować +tempo postępu. Ale to też jest źle, ponieważ ignoruje istnienie +innych kompromisów. Prawa autorskie nakłada koszty i obciążenia +publiczne, jak każdy inny projekt rządowy. Świadczenie może nie być warte +swojej ceny.</p> + +<p>Rząd spełnia wiele ważnych funkcji, ale niewielu powie, że jedna +z tych funkcji powinna zostać rozszerzona w celu maksymalizacji +produkcji. Na przykład, rządy budują drogi, a to jest bardzo +przydatne. Ale niewielu przywódców opowiada się za budową każdej +drogi, która mogła zostać zbudowana. Budownictwo drogowe jest kosztowne +i obywatele mają inne zastosowania dla swoich pieniędzy. Zbyt duże +skupienie się na budowie dróg oznacza, że inne społeczne +i indywidualne potrzeby będą niezaspokojone.</p> + +<p>Te same rozważania odnoszą się do indywidualnych decyzji. Wydając +więcej pieniędzy, można kupić większy i ładniejszy dom. Większość ludzi +wolałaby droższy dom, jeśli wszystko inne pozostałoby +niezmienione. Ale biorąc pod uwagę ograniczone zasoby, +w pewnym momencie wydawanie więcej na dom staje się nieefektywną +alokacją zasobów.</p> + +<p>Prawa autorskie nie wydają środków publicznych bezpośrednio, +ale obciążają każdego obywatela kosztem – utratą +wolności. Im szerszy zasięg praw autorskich, tym więcej płacimy +za wolność. Możemy woleć pozostawić część naszych wolności zamiast je +zamieniać. Musimy ocenić każdą decyzje w polityce praw autorskich przez +porównanie korzyści z kosztami.</p> + +<h3>„Zachęta” jest niewłaściwą koncepcja</h3> + +<p>Ideą pieniężnej zachęty do tworzenia muzyki opiera się +na nieporozumieniu. Muzycy głównie mają nadzieję na innego rodzaju +nagrodę; muszą. Bardzo niewielu muzyków bogaci się na swojej muzyce; +utalentowana osoba, której głównym celem jest bogactwo musiałaby szukać +w inny sposób.</p> + +<p>W rzeczywistości, badania psychologiczne pokazują, że pragnienie +zewnętrznej nagrody (np. zysk) generalnie utrudnia działalność twórczą, +takich jak pisanie muzyki. Ludzie, którzy robią to dobrze zwykle to robią +dla samego siebie.</p> + +<p>To nie znaczy, że muzycy nie dbają o pensję. Większość ma nadzieję, +że utrzyma się z muzyki, i będą mogli oddawać swój czas +na to. Tak długo, jak zarabiają na życie, będą tworzyć muzykę +najlepiej jak potrafią. Możemy życzyć im, aby zarabiali trochę więcej +niż jedynie wystarczająco, aby mogli żyć tak dobrze jak większość +Amerykanów. Jednak, aby zapewnić im bogactwo ponad to niewiele daje +publiczności – jest to sprawa malejących zwrotów.</p> + +<p>Rozumiejąc to, rozważmy teraz jak podatek na taśmy DAT mógłby zostać +zaprojektowany aby służyć zamierzonym celom praw autorskich.</p> + +<h3>Kto powinien otrzymać fundusze</h3> + +<p>Jeśli celem podatku DAT jest lepsze wynagrodzenie dla muzyków +i kompozytorów, to całe zgromadzone pieniądze powinny trafić +do nich, a nie tylko 43 procent. Muzycy i kompozytorów są ci, +którzy naprawdę tworzą muzykę. W zasadzie moglibyśmy obyć się całkiem +bez firm fonograficznych.</p> + +<p>Firmy fonograficzne udzielają przydatną usługę: rozprowadzają wcześniej +nagraną kopię muzyki, zwykle o„wysokiej jakości. Szeroko się korzysta +z tej usługi, i prawdopodobnie tak pozostanie. I jest +sprawiedliwe, że nabywca nagrania powinien płacić za tą +usługę. Ale słuchacze wykonujący kopie dla siebie lub dla swoich +znajomych nie korzystają z„tej usługi; używają tylko pracy muzyków +i kompozytorów. Wytwórnie przyczyniają się jedynie incydentalnie +i ich rola nie jest istotna.</p> + +<h3>Podział funduszy</h3> + +<p>Jaką część przychodów podatkowych powinien każdy muzyk lub kompozytor +dostać? Propozycja wytwórni była aby podzielić pieniądze +proporcjonalnie do sprzedaży płyt.</p> + +<p>Ma sens aby rozprowadzić fundusze w oparciu o to ile danego muzyka +praca jest powielana, mniej lub bardziej. Ale użycie ścisłej +proporcjonalności nie jest najlepszym podziałem. Jeśli każdy muzyk zyskuje +udział w ścisłej proporcji do ilości kopiowanej muzyki, to duża +część trafi do kilku gwiazd, którzy się staną jeszcze bogatsi niż +teraz. To nie przyczyni się do promowania kultury muzycznej +i różnorodności.</p> + +<p>Możemy promować muzykę bardziej efektywnie poprzez zmniejszanie dopłat +z podatku w ramach wzrostu ilości kopii. Na przykład, możemy +obliczyć „skorygowaną liczbę kopii”, która od pewnego +punktu, zwiększa się wolniej niż rzeczywista liczba.</p> + +<p>Celem tego zmniejszania byłoby aby szerzej rozprowadzić fundusze, +utrzymując więcej muzyków na adekwatnym poziomie. Zachęca to +różnorodność, która jest tym, co prawa autorskie mają robić.</p> + +<p>Rząd USA ustanowił już program finansowania różnorodności w sztuce: +<abbr title="National Endowment for the +Arts">NEA</abbr>. Jednak dotacje NEA są udzielane subiektywnie, co +czyni je centrum kontrowersji, czasami ponieważ kilku członków +społeczeństwa zdecydowanie nie lubią danego utworu, a czasami +bo mało kto go szczególnie nie lubi. Rozkładanie przychodów podatku DAT +również będzie miało efekt wspierania mniej popularnych +muzyków. Jednak nie będzie wspierać muzyków, których utworów nikt nie +lubi. Ponadto, ponieważ nie pociąga za sobą osądu, żadnych +arbitralnych decyzji, nie ma miejsca na sprzeciw w związku +z szczególnym przypadkiem.</p> + +<p><em>[Później zadano mi ciekawe pytanie: jaka organizacja by +„zarządzała” podziałem tych funduszy. Ponieważ to są +pieniądze z podatków, agencja rządowa powinna zbierać podatków +i dokonywać dystrybucji funduszy. Prywatne organizacje nie powinny być +zaangażowane.]</em></p> + +<h3>Zachęcanie do kopiowania w„domach</h3> + +<p>Wniosek wytwórni zawiera wymóg, aby utrudnić użytkownikom +kopiowanie. W szczególności wymaga ono aby odtwarzacze DAT dla +konsumentów odmówiły skopiowania kopii, która została wykonana +na odtwarzaczu DAT dla konsumentów. Argument za tym wymogiem jest +oparty na założeniu, że kopiowanie w domu jest w jakiś +sposób niesprawiedliwe.</p> + +<p>W przeszłości, wiele osób uważało to za niesprawiedliwe, +ponieważ zmniejszało dochody muzyków. Podatek DAT sprawia, +że ten powód jest nieaktualny. Gdy kopiowanie w„domach +przyczynia się do dochodu muzyków, poprzez podatek DAT, nie ma już +powodu aby zniechęcać kopiowanie.</p> + +<p>Dlatego też, jeśli podatek DAT jest przyjęty, możliwość kopiowania taśm +DAT nie powinna być ograniczona. Kopiowanie w domu jest bardziej +efektywne niż firmy fonograficzne i sklepy muzyczne; melomani powinni +być zachęcani do korzystania z domowego kopiowania jak najwięcej.</p> + +<h3>Pomiar wykorzystania każdego utworu</h3> + +<p>Dziś prawie wszystkie nagrania muzyczne w Stanach Zjednoczonych są +kupowane w sklepach muzycznych; kopiowanie samemu w domu jest +niewielkim ułamkiem. Prawdopodobnie długo jeszcze tak zostanie, +ponieważ sklepy muzycznych to miejsce, gdzie można znaleźć konkretny +utwór lub przeglądać szeroki wybór utworów. Tak długo jak to pozostaje +prawdą, zwykle można oszacować ilość słuchaczy na postawie liczby +sprzedanych płyt.</p> + +<p>W pewnym momencie kopiowanie w domu może się stać tak powszechne, +że oszacowanie popularności na podstawie sprzedaży może być +niezadowalające. To już jest niezadowalające dla muzyków, którzy +rozprowadzają samodzielnie bez pomocy wytwórni płytowych; a jeżeli +są muzycy, którzy potrzebują dodatkowego wsparcia, są to właśnie ci. Musimy +w inny sposób oszacować wykorzystanie danego utworu, w celu +dystrybucji środków podatkowych.</p> + +<p>Możemy oszacować na podstawie sondaży. Od czasu do czasu, +personel badania pytałby losowe osoby jakie mają kopie muzyki objętą prawami +autorskimi. Pytani obywatele nie byliby zobowiązani +do odpowiedzi. Żadna kara ani wina nie obciążałaby osoby, które +mają kopie, więc większość osób by chętnie uczestniczyła. Fani mieliby +nadzieję, że zostaną wybrani aby mogli się przyczynić +do liczby fanów swoich ulubionych zespołów muzycznych.</p> + +<p>Aby badanie było bardziej wydajne i na szerszej bazie (a +zatem bardziej precyzyjne), może być zautomatyzowane. Biuro badania +mogłoby wysyłać pocztą karty pamięci odczytu i zapisu, które można +podłączyć na chwilę do maszyny DAT, i odesłać +z powrotem. Z odpowiednim przemyśleniem, biuro badań by nie +wiedziało kto przysłał daną kartę, a więc kto co skopiował, +ale mieliby nadal dokładną sumę.</p> + +<h3>Wnioski</h3> + +<p>Firmy fonograficzne proponują doskonały sposób opodatkowania publiczności +aby zwiększyć swoje dochody, ale to nie jest uzasadniony cel praw +autorskich. Dzięki szczególnej uwadze na celu praw autorskich, +a nie dotychczasowych środkach, możemy zaprojektować system, który +wspiera muzyków, dając obywatelom pełną wolność do kopiowania muzyki, +jak chcą.</p> + +<h3>Co możecie zrobić</h3> + +<p><em>[Ta część nie jest już aktualna; jest za późno, +ponieważ ustawa o podatku na DAT została przyjęta w 1992 +r. i rejestratory DAT są i tak obecnie +przestarzałe. Jednak sama metoda może wspierać muzyków i innych +artystów w świecie, gdzie dzielenie się kopiami w Internecie +zostało zalegalizowane.]</em></p> + +<p>Lobbyści wytwórni ciężko pracują, aby przepchnąć ich formę podatku +na DAT. Niewiele jest zorganizowanej opozycji, i niewiele jest +publicznych debat. Ich projekt ustawy został już wysłany z komisji +w Senacie.</p> + +<p>Ten artykuł proponuje alternatywę dla planu wytwórni. Aby ta +alternatywa, lub jakakolwiek inna, miała szansę, musimy najpierw +zapobiec pośpiesznemu przyjęciu planu wytwórni. Aby tego dokonać, +należy pisać listy do:</p> + +<blockquote> +<p>Congressman Barney Frank<br /> +437 Cherry St<br /> +West Newton, MA 02165</p> +<p>Senator Metzenbaum<br /> +United States Senate<br /> +Washington, DC 20510</p> +<p>House Subcommittee on Intellectual Property<br /> +House of Representatives<br /> +Washington, DC 20515</p> +</blockquote> + +<p>Nalegajcie na Kongres aby odrzucił projekt ustawy wytwórni, +aby ta i inne alternatywne rozwiązania mogły być należycie +uwzględnione. To zajmie tylko kilka minut aby napisać krótki list, +ale w połączeniu z innymi listami ludzi, może zrobić wiele +dobrego.</p> + +<p>Jeśli znacie muzyków, kompozytorów, lub autorów tekstów piosenek, +dajcie im kopię niniejszego artykułu. Wielu muzyków preferuje tą alternatywę +zamiast podatku wytwórni fonograficznych, i mają silną motywację +do działania w sprawach, które ich dotyczą.</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<p>Copyright © 1992, 2010, 2014, 2020 Richard M. Stallman</p> + +<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji +Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych +4.0 Międzynarodowe</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Jan Owoc 2012, Agnieszka Sznajder 2011.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2020/07/05 14:01:37 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |