diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html | 352 |
1 files changed, 352 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html new file mode 100644 index 0000000..8fc4ccb --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/pl/android-and-users-freedom.html @@ -0,0 +1,352 @@ +<!--#set var="PO_FILE" + value='<a href="/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl.po"> + https://www.gnu.org/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl.po</a>' + --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/android-and-users-freedom.html" + --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/android-and-users-freedom.pl-diff.html" + --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2016-06-29" --> + +<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.86 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Android a wolność użytkowników - Projekt GNU - Fundacja Wolnego +Oprogramowania</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/android-and-users-freedom.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> +<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> +<h2>Android a wolność użytkowników</h2> +<p>Richard Stallman<br />Pierwotnie opublikowano w <em><a +href="http://www.guardian.co.uk/technology/2011/sep/19/android-free-software-stallman">The +Guardian</a></em></p> + +<hr class="thin" /> + +<p class="comment"> +Do jakiego stopnia Android szanuje wolność swoich użytkowników? Dla +ceniącego sobie wolność użytkownika to najważniejsza kwestia odnośnie +dowolnego oprogramowania.</p> + +<p>W <a href="http://fsf.org">ruchu wolnego oprogramowania</a> rozwijamy +oprogramowanie, które respektuje wolność użytkowników, byśmy zarówno my jak +i Wy mogli uniknąć oprogramowania, które tego nie +robi. W przeciwieństwie do tego, idea „open source” +skupia się na tym, jak rozwijać kod; jest to inny sposób myślenia +od tego, gdzie wartością nadrzędną jest raczej <a +href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">jakość kodu, nie +wolność</a>. Zatem, kwestią tutaj nie jest, czy Android jest „<a +href="/philosophy/free-open-overlap.html">otwarty</a>”, ale czy +pozwala użytkownikom na bycie wolnymi.</p> + +<p>Android to system operacyjny głównie dla telefonów komórkowych i innych +urządzeń, na który składa się Linux (jądro systemu, napisane przez +Torvaldsa), trochę bibliotek, platforma Java i nieco aplikacji. Poza +Linuksem, oprogramowanie składające się na Androida w wersji 1 +i 2 zostało stworzone przez Google i wypuszczone na licencji +Apache 2.0, która jest wolną licencją bez <a +href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a>.</p> + +<p>Wersja Linuksa zawarta w Androidzie nie jest całkowicie wolnym +oprogramowanie ponieważ zawiera „binarne kleksy” (tak jak +Linux w wersji Torvalda), z których część jest faktycznie używana +w niektórych urządzeniach z Androidem. Używane są też inne +niewolne firmware oraz niewolne biblioteki. Poza tymi elementami, kod +składający się na Androida w wersji 1 i 2, w formie +w jakiej został wypuszczony przez Google, jest wolnym +oprogramowaniem – ale on sam nie wystarczy, żeby uruchomić +urządzenie. Niektóre aplikacje zwykle dostarczane z Androidem również +są niewolne.</p> + +<div class="announcement comment"> +<p><em>Wesprzyj kampanię <a href="http://FreeYourAndroid.org/">Free Your +Android</a>.</em></p> +</div> + +<p>Android różni się bardzo od <a href="/gnu/the-gnu-project.html">systemu +operacyjnego GNU/Linux</a>, ponieważ zawiera bardzo mało GNU. Właściwie +jedyny komponent wspólny dla Androida i GNU/Linuksa to samo jądro +(Linux). Ludzie, którzy omylnie myślą, że „Linux” odnosi +się do całej kombinacji GNU/Linux plączą się z faktami +i stawiają paradoksalne stwierdzenia takie jak „Android zawiera +Linuksa, ale to nie Linux.”(<a href="#linuxnote">1</a>) +Bez tych pomylonych stwierdzeń, sytuacja jest prosta: Android zawiera +Linuksa, ale nie GNU, a zatem Android i GNU/Linux to +z grubsza różne rzeczy.</p> + +<p>W Androidzie, jądro Linux pozostaje osobnym programem, którego kod +źródłowy pozostaje na licencji <a href="/licenses/gpl-2.0.html">GNU +GPLv2</a>. Połączenie Linuksa z kodem na licencji Apache 2.0 +byłoby pogwałceniem praw autorskich, gdyż GPLv2 i Apache 2.0 są <a +href="/licenses/license-list.html#apache2">niekompatybilne</a>. Wszelkie +pogłoski, że Google jakoś przepisał Linuksa na licencję Apache są +błędne; Google nie ma prawa zmienić licencji na Linuksie, i nie +próbował. Gdyby autorzy Linuksa dozwolili używanie na licencji <a +href="/licenses/gpl.html">GPLv3</a>, to można by ten kod połączyć +z kodem na licencji Apache, a całość wydać na licencji +GPLv3. Ale Linux nie został wydany w ten sposób.</p> + +<p>Google spełnił wymogi GNU GPL dla Linuksa, ale licencja Apache, którą +jest objęta reszta systemu Android, nie wymaga wydania źródeł. Google +oświadczył, że nigdy nie opublikuje kodu źródłowego Androida 3.0 (za +wyjątkiem Linuksa). Kod źródłowy Androida 3.1 także był wstrzymany, co +czyniło Androida 3, za wyjątkiem Linuksa, po prostu niewolnym +oprogramowaniem.</p> + +<p>Google mówił, że ukrywał kod źródłowy do 3.0 ponieważ był +pełen dziur [<em>ang.: buggy</em>] i powinniśmy czekać na następne +wydanie. To może być dobra rada dla tych, którzy po prostu chcą +uruchomić system Android, ale to użytkownicy powinni o tym +zadecydować. Jeśli programiści i inni lubiący się pobawić by chcieli +coś zmienić w swoich wersjach, taki kod by im wystarczał.</p> + +<p>Na szczęście, Google później opublikowało kod źródłowy dla Androida +3.*, gdy opublikowana została wersja 4 (także z kodem +źródłowym). Problem opisany powyżej okazał się być raczej chwilową +aberracją, niż obowiązującą polityką. Jednakże, co się raz wydarzyło, może +się jeszcze powtórzyć.</p> + +<p>W każdym razie, większość kodu źródłowego różnych wersji Androida +została opublikowana jako wolne oprogramowanie. Czy to oznacza, +że produkty używające tych wersji Androida respektują wolność +użytkowników? Nie, z kilku powodów.</p> + +<p>Po pierwsze, większość z nich zawierają niewolne oprogramowanie +Google'a, które komunikują się z serwisami jak YouTube czy Google +Maps. To nie są oficjalnie częścią Androida, ale to nie oznacza, +że to jest w porządku. Wiele wolnych aplikacji dostępnych +w poprdzednich wersjach Androida zostało <a +href="http://arstechnica.com/gadgets/2013/10/googles-iron-grip-on-android-controlling-open-source-by-any-means-necessary/">zastąpionych +niewolnymi</a>; w 2013 roku pojawił się sprzęt Android, który <a +href="http://www.androidbeat.com/2013/12/new-google-play-edition-devices-lack-photo-gallery-app-use-google/">nie +umożliwiał oglądania zdjęć inaczej niż przez niewolną aplikację +Google+</a>. W 2014 r. Google ogłosiło, że <a +href="http://arstechnica.com/gadgets/2014/06/android-wear-auto-and-tv-save-you-from-skins-and-oems-from-themselves/">wersje +Androida dla telewizorów, zegarków i samochodów będą w większości +niewolne.</a> +</p> + +<p>Większość urządzeń z Androidem jest sprzedawana z niewolnym +oprogramowaniem Google Play software (wcześniej znane jako “Android +Market”) Oprogramowanie to zachęca użytkowników posiadających konto +Google do instalowania niewolnych aplikacji. (To są przypuszczalnie +uniwersalne tylne drzwi, backdoor, choć tego jeszcze nie udowodnionio.) +Oficjalnie Google Play nie jest częścią Androida, ale to nie czyni +sprawy ani odrobinę mniej złą. +</p> + +<p>Jeśli cenicie wolność, nie chcecie niewolnych aplikacji z Google +Play. Aby instalować wolne aplikacje na Android, nie potrzebujecie +w ogóle Google Play, ponieważ są dostępne na <a +href="http://f-droid.org">f-droid.org</a>. +</p> + +<p>Produktom Androida również towarzyszą niewolne biblioteki. Oficjalnie nie są +one częścią Androida, ale ponieważ różne funkcjonalności Androida +zależą od nich, są one częścią każdej rzeczywistej instalacji Androida.</p> + +<p>Nawet pliki wykonywalne, które są oficjalnie częścią Androida, mogą nie +odpowiadać wydawanemu przez Google kodowi źródłowemu. Producenci mogą +zmieniać ten kod, i często nie publikują kodu źródłowego dla swoich +wersji. GNU GPL wymaga od nich dystrybucji kodu ich wersji Linuksa, +jeśli to uszanują. Reszta kodu, na luźnej licencji Apache, nie +zobowiązuje ich do publikowania kodu źródłowego, który jest faktycznie +używany.</p> + +<p>Jeden z użytkowników zauważył, że wiele programów na systemie +Android w jego telefonie zostało <a +href="http://www.beneaththewaves.net/Projects/Motorola_Is_Listening.html">zmodyfikowane +aby wysyłać osobiste dane do Motoroli.</a> Niektórzy producenci +dodają <a +href="http://androidsecuritytest.com/features/logs-and-services/loggers/carrieriq/">ukryty +pakiet szpiegujący taki jak Carrier IQ</a>.</p> + +<p><a href="http://replicant.us">Replicant</a> jest wolną wersją +Androida. Deweloperzy zastąpili wiele niewolnych bibliotek dla niektórych +urządzeń. Te niewolne aplikacje są wyeliminowane, ale zapewne nie +chcecie ich używać. Dla kontrastu, CyanogenMod (inna zmodyfikowana wersja +Androida) nie jest wolnym oprogramowaniem, ponieważ zawiera niewolne +programy.</p> + +<p>Niektóre urządzenia Android są „tyranami”: są zaprojektowane +tak, aby użytkownicy nie mogli instalować i uruchamiać +zmodyfikowanego przez siebie oprogramowania, a jedynie wersje +zatwierdzone przez jakieś firmy. W takiej sytuacji, pliki wykonywalne +nie są wolne nawet jeśli były zrobione ze źródeł, które są dla Was wolne +i dostępne. Jednakże, niektóre urządzenia Androida mogą być +„rootowane” aby użytkownicy mogli instalować różne +oprogramowanie.</p> + +<p>Ważne firmware'y czy sterowniki są generalnie także własnościowe. Te +obsługujące nadajnik sieci telefonicznej (obsługa GSM), WiFi, bluetooth, +GPS, grafikę 3D, aparat fotograficzny, głośnik, a w niektórych +przypadkach także mikrofon. W niektórych modelach, niektóre z nich +są wolne, i jest kilka, bez których możecie się +obejść – ale nie możecie się obejść bez mikrofonu +czy nadajnika sieci telefonicznej.</p> + +<p>Firmware do nadajnika sieci telefonicznej jest zainstalowany +fabrycznie. Jeśli wszystko co robił to bycie tam i komunikacja +z siecią telefoniczną, kiedy sobie tego życzymy, mogliśmy go traktować +jako ekwiwalent obwodu elektrycznego. Kiedy nalegamy na to, by +oprogramowanie w urządzeniu obliczeniowym było wolne, możemy przymknąć +oko na zainstalowany firmware, który nigdy nie będzie aktualizowany, +ponieważ nie ma różnicy dla użytkownika, czy jest to program, +czy raczej obwód.</p> + +<p>Niestety, w tym przypadku byłby to szkodliwy obwód. Szkodliwe cechy są +nieakceptowalne, bez znaczenia jak są implementowane.</p> + +<p>W większości urządzeń z Androidem, ten firmware ma tak dużą +kontrolę, że może zmienić produkt w urządzenie +nasłuchujące. W niektórych, kontroluje mikrofon. W niektórych, +może przejąć pełną kontrolę nad głównym komputerem poprzez pamięć +współdzieloną i w taki sposób nadpisać lub zastąpić jakiekolwiek +zainstalowane wolne oprogramowanie. W niektórych modelach, możliwe +że wszystkich, jest możliwe aby zdalnie przejąć ten firmware +i nadpisać resztę oprogramowania w urządzeniu. Celem wolnego +oprogramowania jest, żebyśmy mieli kontrolę nad naszymi obliczeniami, +a posiadanie backdoor jest z tym sprzeczne. O ile system +obliczeniowy może <em>mieć</em> bugi, te urządzenia mogą <em>być</em> +bugami. (Craig Murray, w książce <a +href="http://www.guardian.co.uk/books/2006/aug/12/politics">Morderstwo +w Samarkand</a>, relacjonuje swoje zaangażowanie w operację +wywiadowczą, która zdalnie przerobiła przenośny telefon nie-Androidowy +na urządzenie nasłuchujące).</p> + +<p>W każdym razie, firmware sieci telefonicznej w telefonach +z Androidem nie jest odpowiednikiem obwodu, ponieważ sprzęt +pozwala na instalację nowych wersji, i jest to faktycznie +robione. Ponieważ jest to firmware własnościowy, w praktyce tylko +producent może tworzyć nowe wersje – użytkownicy nie mogą.</p> + +<p>Łącząc te punkty, możemy tolerować niewolny firmware sieci telefonicznej +pod warunkiem, że nowe jego wersje nie będą wgrywane, nie może ono +przejmować kontroli nad głównym komputerem i może tylko +komunikować się w czasie i sposób określonym przez wolny system +operacyjny. Innymi słowy, musi być ekwiwalentem obwodu, a ten obwód nie +może być złośliwy. Nie ma przeszkód technicznych, by budować telefon +z Androidem, który posiadałby taką charakterystykę, ale nie wiemy +o żadnym.</p> + +<p>Android nie jest systemem, który pozwala na rozwijanie go na nim +samym; rozwój Androida musi odbywać się na innych systemach. Narzędzia +w “software development kit” (SDK) Google wydają się być +wolne, ale sprawdzenie tego jest trudne. Pliki z definicjami dla +niektórych API Google nie są wolne. Instalacja SDK wymaga podpisania +własnościowych licencji na oprogramowanie, których podpisania +powinieneś odmówić. <a +href="http://redmine.replicant.us/projects/replicant/wiki/ReplicantSDK">Replicant +SDK</a> jest wolnym zamieninnikiem.</p> + +<p>Ostatnio pisze się o wojnach na patenty. Podczas ostatnich 20 lat kiedy +prowadziliśmy kampanię na rzecz likwidacji patentów ostrzegaliśmy, +że takie wojny mogłyby wybuchnąć. Patenty na oprogramowanie mogą +spowodować usunięcie niektórych możliwości Androida lub uczynić go +całkiem niedostępnym. Więcej informacji o tym dlaczego nie powinno być +patentów na oprogramowanie znajdziecie na stronie <a +href="http://endsoftpatents.org">endsoftpatents.org</a>.</p> + +<p>Jednak ataki patentowe i odpowiedzi Google nie są bezpośrednio +związane z tematem tego artykułu: jak produkty Androida częściowo +podchodzą etycznie do systemu dystrybucji i jakie mają +niedociągnięcia. To także wymaga uwagi mediów.</p> + +<p>Android jest dużym krokiem naprzód do etycznego, kontrolowanego przez +użytkownika, wolnego, przenośnego telefonu, ale droga jest jeszcze +długa a Google podąża w złym kierunku. Hackerzy pracują +nad <a href="http://replicant.us">Replicant</a>, ale wsparcie +każdego nowego urządzenia to sporo pracy, poza tym pozostaje problem +firmware. Mimo, że telefony z Androidem na dziś dzień są o +wiele mniej złe niż telefony Apple lub Windows, nie można o nich +powiedzieć, że szanują Waszą wolność.</p> + +<hr class="thin" /> + +<ol> +<li id="linuxnote">Ekstremalnym przykładem tego zamieszania jest strona linuxonandroid.com, +która pomaga „zainstalować Linuksa [sic] na urządzeniach +Android”. To jest całkiem nieprawdą: co instalują to wersja systemu +GNU, <em>z wyłączeniem</em> Linuksa, który już jest obecny jako część +Android. Ponieważ ta strona promuje jedynie <a +href="/distros/distros.html">niewolne dystrybucje GNU/Linuksa</a>, nie +polecamy jej. +</li> +</ol> + +<!-- If needed, change the copyright block at the bottom. In general, + all pages on the GNU web server should have the section about + verbatim copying. Please do NOT remove this without talking + with the webmasters first. + Please make sure the copyright date is consistent with the document + and that it is like this: "2001, 2002", not this: "2001-2002". --> +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu +z FSF można znaleźć na stronie <a +href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających +odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać +na adres <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, +ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie +tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy +w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a +href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej +informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji +tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a +href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> +</div> + +<p>Copyright © 2011, 2012, 2014, 2015 Richard Stallman</p> + +<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji +Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych +4.0 Międzynarodowe</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +Tłumaczenie: Jan Owoc 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, Daniel Oźminkowski 2011, +Paweł Różański 2011, 2012, 2013; poprawki: Pawel Szulczewski 2011, Jan +Wieremjewicz 2011, Sylwester Zarębski 2011.</div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Aktualizowane: + +$Date: 2019/07/09 14:41:25 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> +</body> +</html> |