diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html')
-rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html | 511 |
1 files changed, 511 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html new file mode 100644 index 0000000..dd81043 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/who-does-that-server-really-serve.html @@ -0,0 +1,511 @@ +<!--#set var="PO_FILE" + value='<a href="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl.po"> + https://www.gnu.org/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl.po</a>' + --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html" + --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.nl-diff.html" + --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2018-03-31" --> + +<!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.79 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Wie dient die server eigenlijk echt? - GNU-project - Free Software +Foundation</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> +<!--#include virtual="/server/outdated.nl.html" --> +<h2>Wie dient die server eigenlijk echt?</h2> + +<p>door <strong>Richard Stallman</strong></p> + +<blockquote><p>(De eerste versie verscheen in de <a +href="http://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM"> +Boston Review</a>.)</p></blockquote> + +<p><strong>Op het internet is niet-vrije software niet de enige manier om je +vrijheid te verliezen. Service als Softwarevervanging, of SaaSS, is een +andere manier om iemand anders macht te geven over jouw +computeractiviteiten.</strong></p> + +<p>Waar het om gaat is dat je zeggenschap hebt over een programma dat iemand +anders heeft geschreven (als het tenminste vrij is), terwijl je nooit +zeggenschap kunt hebben over een dienst die iemand anders beheert. Gebruik +dus nooit een dienst als een programma in principe hetzelfde kan.</p> + + +<p>SaaSS betekent dat je iemand anders' dienst gebruikt, in plaats van jouw +eigen kopie van een programma. Wij hebben de uitdrukking bedacht; artikelen +en advertenties gebruiken 'm niet, en ze zullen je niet vertellen dat hun +dienst SaaSS is. In plaats daarvan gebruiken ze waarschijnlijk de vage en +afleidende term “cloud”, wat een noemer is voor SaaSS en vele +andere praktijken, waarvan sommigen gebruikers misbruiken en andere weer +prima zijn. Met de uitleg en voorbeelden op deze pagina kan je vaststellen +of een dienst SaaSS is.</p> + +<h3>Achtergrond: hoe niet-vrije software jouw vrijheid wegneemt</h3> + +<p>Digitale technologie kan je vrijheid geven, maar het kan jouw vrijheid ook +wegnemen. De zeggenschap over onze eigen computeractiviteiten werd eerst +bedreigd door <em>niet-vrije software</em>: software waar gebruikers geen +controle over hebben, omdat de eigenaar (een bedrijf zoals Apple of +Microsoft) er controle over heeft. Die eigenaar maakt vaak misbruik van deze +onrechtvaardige macht door middel van malafide functies in het programma, +zoals spionage, achterdeurtjes, en <a +href="http://DefectiveByDesign.org">digitaal beheer van beperkingen +(DRM)</a> (door hun eigen propaganda “digitaal beheer van +rechten”genoemd).</p> + +<p>Onze oplossing voor dit probleem is het ontwikkelen van <em>vrije +software</em> en het niet accepteren van niet-vrije software. Vrije software +betekent dat jij, als gebruiker, vier essentiële vrijheden hebt. De +vrijheid: (0) om het programma uit te voeren zoals jij wilt, +(1) om de broncode te bestuderen en te wijzigen, zodat het werkt zoals +jij wilt, (2) om exacte kopieën te verspreiden en (3) om +kopieën van jouw aangepaste versies te verspreiden. (Zie de <a +href="/philosophy/free-sw.html">definitie van vrije software</a>.)</p> + +<p>Met vrije software kunnen wij als gebruikers weer zeggenschap krijgen over +onze eigen computeractiviteiten. Er bestaat nog steeds niet-vrije software, +maar we kunnen het uitsluiten van ons leven, en velen onder ons hebben dat +gedaan. Nu krijgen we echter een andere verleidelijke manier aangeboden om +de controle over onze computeractiviteiten kwijt te raken: Service als +Softwarevervanging (SaaSS). In het belang van onze vrijheid moeten we ook +dat niet accepteren. </p> + +<h3>Hoe Service als Softwarevervanging je van je vrijheid berooft</h3> + +<p>Service als Softwarevervanging (SaaSS) betekent dat je een dienst gebruikt, +in plaats van jouw eigen kopie van een programma. Concreet betekent het dat +iemand een netwerkserver opzet die bepaalde computertaken +doet—bijvoorbeeld het bewerken van een foto, het vertalen van tekst +naar een andere taal, enz.—en vervolgens gebruikers uitnodigt om die +activiteiten via die server te doen. Een gebruiker daarvan stuurt zijn +gegevens naar die server, die dan de <em>computeractiviteiten van de +gebruiker zelf</em> uitvoert met de verstrekte gegevens. Vervolgens stuurt +de server de resultaten terug naar de gebruiker of handelt op eigen houtje +namens hem. </p> + +<p>Die computeractiviteit behoort toe aan <em>de gebruiker</em>, omdat hij het +in principe ook zelf had kunnen doen, door het uitvoeren van een programma +op zijn eigen computer (of de gebruiker nu de beschikking heeft over dat +programma of niet). In de gevallen dat deze aanname niet klopt, is het geen +SaaSS.</p> + +<p>Deze servers ontnemen de controle van de gebruiker nog meer dan bij +niet-vrije software. Met niet-vrije software krijgen gebruikers vaak een +uitvoerbaar bestand maar niet de broncode. Dat maakt het moeilijk om te +bestuderen wat het programma eigenlijk doet, en moeilijk om het te +veranderen.</p> + +<p>Met SaaSS krijgen gebruikers niet eens een uitvoerbaar bestand dat hun +computeractiviteiten doet: het staat op de server van iemand anders, waar de +gebruikers het niet kunnen zien of aanraken. Dus is het onmogelijk om vast +te stellen wat het eigenlijk doet, en onmogelijk om het te veranderen. </p> + +<p>Bovendien leidt SaaSS automatisch tot gevolgen die even erg zijn als de +malafide functies van bepaalde niet-vrije software.</p> + +<p> Sommige niet-vrije programma's zijn bijvoorbeeld “spyware”: het +programma <a href="/philosophy/proprietary-surveillance.html">verstuurt +gegevens over de computeractiviteiten van de gebruiker</a>. Microsoft +Windows verstuurt informatie over de activiteiten van de gebruiker naar +Microsoft. Windows Media Player rapporteert waar elke gebruiker naar kijkt +of luistert. De Amazon Kindle meldt welke pagina's van welke boeken de +gebruiker leest, en wanneer. Angry Birds verstuurt alle bezochte locaties +van de gebruiker.</p> + +<p>In tegenstelling tot niet-vrije software heeft SaaSS geen achterbakse code +nodig om de gegevens van de gebruiker te krijgen. In plaats daarvan moeten +gebruikers hun gegevens naar de server versturen om het te kunnen +gebruiken. Dit heeft hetzelfde effect als spyware: de serverbeheerder krijgt +de gegevens—zonder speciale moeite, dit is hoe SaaSS werkt. Amy Webb, +iemand die nooit de bedoeling had om foto's van haar dochter te publiceren, +maakte de fout SaaSS (Instagram) te gebruiken om haar foto's te +bewerken. Uiteindelijk <a +href="http://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/privacy_facebook_kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html">waren +ze daar uitgelekt</a>. +</p> + +<p>Theoretisch gezien zou homomorfische versleuteling op een dag zover +gevorderd kunnen zijn, dat SaaSS-diensten zouden kunnen worden ontworpen om +geen gegevens van de gebruiker te kunnen begrijpen. Zulke diensten +<em>zouden</em> zo kunnen worden ingesteld dat ze gebruikers niet +bespioneren; dat betekent echter niet dat ze dat ook niet zullen +<em>doen</em>. </p> + +<p>Sommige niet-vrije besturingssystemen hebben een universele achterdeur, +waarmee iemand anders op afstand softwareveranderingen kan +installeren. Windows heeft bijvoorbeeld een universele achterdeur waarmee +Microsoft andere software op de machine kan forceren. Bijna alle mobiele +telefoons hebben ook er ook ééntje. Sommige niet-vrije +programma's hebben ook een universele achterdeur; het Steam-programma voor +GNU/Linux stelt de ontwikkelaar in staat om op afstand gewijzigde versies te +installeren.</p> + +<p>Met SaaSS kan de serverbeheerder de gebruikte software op de server +veranderen. Het is terecht dat hij dit moet kunnen doen; het is immers zijn +computer. Het resultaat is echter hetzelfde als het gebruiken van een +niet-vrij programma met een universele achterdeur: iemand heeft de macht om +stilletjes te kunnen veranderen hoe de gebruiker zijn computeractiviteiten +uitvoert.</p> + +<p>SaaSS is dus gelijkwaardig aan het gebruiken van niet-vrije software met +spyware en een universele achterdeur. Het geeft de serverbeheerder +onrechtvaardige macht over de gebruiker, en die macht moeten we niet +accepteren. </p> + +<h3>SaaSS en SaaS</h3> + +<p>In het begin noemden we deze problematische praktijk “SaaS”, wat +staat voor “Software als een Service”. Die term wordt vaak +gebruikt voor het opzetten van software op een server in plaats van het +aanbieden van een kopie ervan aan gebruikers. We dachten dat het precies die +zaken beschrijft waar dit probleem voorkomt.</p> + +<p>Daarna kwamen we erachter dat de term SaaS soms wordt gebruikt voor +communicatiediensten—activiteiten waarbij deze kwestie niet van +toepassing is. De term “Software als een Service” legt daarnaast +niet uit <em>waarom</em> deze praktijk slecht is. Dus introduceerden we de +term “Service als Softwarevervanging”, die de slechte praktijk +verduidelijkt en uitlegt wat er slecht aan is.</p> + +<h3>Het verschil tussen SaaSS en niet-vrije software</h3> + +<p>SaaSS en niet-vrije software leiden tot dezelfde schadelijke resultaten, +maar het mechanisme erachter is anders. Met niet-vrije software is het +mechanisme dat jij een kopie hebt die moeilijk en/of illegaal is om te +veranderen. Met SaaSS is het mechanisme dat je de kopie die jouw +computeractiviteiten doet, niet eens hebt.</p> + +<p>Deze twee kwesties worden vaak verward, en niet alleen per +ongeluk. Web-ontwikkelaars gebruiken de term “webapplicatie” als +één noemer om de serversoftware samen te nemen met programma's die in je +browser (op jouw machine) worden uitgevoerd. Sommige webpagina's installeren +niet-triviale, soms zelfs grote JavaScript-programma's in jouw browser +zonder je dit te vertellen of te vragen. <a +href="/philosophy/javascript-trap.html">Wanneer deze JavaScript-programma's +niet-vrij zijn</a> is dit net zo onrechtvaardig als andere niet-vrije +software. Hier houden we ons echter bezig met de kwestie van het gebruik van +de dienst zelf.</p> + +<p>Veel aanhangers van vrije software menen dat het probleem van SaaSS kan +worden opgelost door het ontwikkelen van vrije software voor servers. In het +belang van de serverbeheerder kan hij maar beter vrije software gebruiken; +anders hebben die ontwikkelaars/eigenaars macht over de server in plaats van +de serverbeheerder zelf. En het helpt de gebruikers van de server al +helemaal niet. Maar als de programma's op de server vrij zijn, beschermt dat +<em>de gebruikers van de server</em> niet tegen de consequenties van +SaaSS. Deze vrije programma's bevrijden de serverbeheerder, maar niet de +gebruikers van de server.</p> + +<p>Het publiceren van de broncode van serversoftware is gemeenschappelijk +belang: hiermee kunnen gebruikers met de nodige kennis soortgelijke servers +opzetten, misschien zelfs met gewijzigde software. <a +href="/licenses/license-recommendations.html">Wij raden de GNU Affero GPL +aan</a> als licentie voor programma's die vaak op servers gebruikt worden.</p> + +<p>Geen van deze servers zal jou echter zeggenschap geven over de +computeractiviteiten die je ermee doet, behalve als het <em>jouw</em> server +is (één waarvan de serversoftware onder jouw controle staat, ongeacht of de +machine van jou is). Het is prima om de server van een vriend te gebruiken +voor sommige taken, net zoals je vriend misschien de software op jouw +computer onderhoudt. Buiten dat zijn al deze servers voor jou SaaSS. SaaSS +onderwerpt je altijd aan de macht van de serverbeheerder, en de enige +oplossing is: <em>Gebruik geen SaaSS!</em> Gebruik niet de server van iemand +anders om jouw eigen computeractiviteiten uit te voeren met gegevens die jij +verstrekt.</p> + +<p>Deze kwestie toont het verschil aan tussen “open” en +“vrij”. Broncode die open source (open bron) is, <a +href="/philosophy/free-open-overlap.html">is bijna altijd vrij</a>. Het idee +van een <a href="http://opendefinition.org/software-service">“open +software”-dienst</a>, wat betekent dat de serversoftware open source +en/of vrij is, slaagt er niet in om het SaaSS-probleem op te lossen.</p> + +<p>Diensten zijn wezenlijk verschillend van programma's, en de ethische +kwesties die zich aandienen bij diensten zijn fundamenteel anders dan de +kwesties die programma's oproepen. Om verwarring te vermijden, <a +href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html"> beschrijven +we een service niet als “vrij” of “niet-vrij”</a>.</p> + +<h3>Het verschil tussen SaaSS en andere netwerkdiensten</h3> + +<p>Welke online diensten zijn SaaSS? Het duidelijkste voorbeeld is een +vertaaldienst, die bijvoorbeeld Engelse tekst naar Nederlandse tekst +vertaalt. Het vertalen van een tekst voor jezelf is een activiteit die +helemaal van jou is. Je zou het kunnen doen door een programma te gebruiken +op je eigen computer, mits je het juiste programma hebt (de ethische keuze +daarbij is een vrij programma). De vertaaldienst vervangt dat programma, dus +is het Service als Softwarevervanging, of SaaSS. Het ontzegt jou zeggenschap +over je eigen computeractiviteiten, en doet jou dus onrecht aan.</p> + +<p>Een ander duidelijk voorbeeld is het gebruik van een dienst als Flickr of +Instagram om een foto te bewerken. Het bewerken van foto's is iets dat +mensen al decennialang op hun eigen computer doen. Wanneer je dit doet met +een server die jij niet beheert, in plaats van met je eigen computer, is dit +SaaSS. </p> + +<p>Het verwerpen van SaaSS betekent niet dat je weigert elke netwerkserver te +gebruiken die iemand anders beheert. De meeste servers zijn geen SaaSS, +omdat de taken die hierop worden uitgevoerd een vorm van communicatie zijn, +en niet de eigen computeractiviteiten van de gebruiker.</p> + +<p>Het oorspronkelijke idee van webservers was niet dat zij jouw activiteiten +gingen doen; ze waren bedoeld om informatie te publiceren waar jij toegang +tot hebt. Vandaag de dag is dit wat de meeste websites doen, en hier komt +het SaaSS-probleem niet bij kijken: iemand anders' gepubliceerde informatie +bekijken is niet hetzelfde als je eigen computeractiviteiten uitvoeren. Het +gebruiken van een blogwebsite om je eigen werkstukken te publiceren is ook +geen SaaSS, evenals het gebruiken van een microblogging-dienst zoals Twitter +of StatusNet. (Deze diensten hebben misschien andere problemen, maar dat +hangt af van details.) Hetzelfde geldt voor andere communicatie die niet +privé is, zoals chatgroepen.</p> + +<p>In essentie is het gebruik van een online sociaal netwerk een vorm van +communicatie en publicatie, geen SaaSS. Een dienst die vooral bedoeld is +voor sociale netwerken kan echter ook andere functies of uitbreidingen +hebben die wel SaaSS zijn.</p> + +<p>Als een dienst geen SaaSS is, is het niet per definitie prima. Bij diensten +komen ook andere ethische kwesties kijken. Facebook verspreidt bijvoorbeeld +video's in Flash, wat gebruikers onder druk zet om niet-vrije software te +installeren; het vereist ook het uitvoeren van niet-vrije JavaScript-code; +en het geeft gebruikers een misleidende indruk van wat privacy inhoudt, +terwijl ze hun leven blootleggen aan Facebook. Dit zijn belangrijke dingen, +die niks te maken hebben met SaaSS. +</p> + +<p>Diensten zoals zoekmachines verzamelen gegevens over het hele internet en +laten jou het bestuderen. Het bekijken van hun verzameling van gegevens is +niet jouw eigen computeractiviteit op de gebruikelijke manier—jij hebt +die informatie niet gegeven—dus het gebruiken van een dienst om het +internet te doorzoeken is geen SaaSS. Het gebruiken van de server van iemand +anders om zoekfunctionaliteit te implementeren voor je eigen website is +<em>wel</em> SaaSS.</p> + +<p>Online kopen is geen SaaSS, omdat de computeractiviteit niet <em>jouw +eigen</em> activiteit is; het wordt gezamenlijk gedaan door jou en de +winkel. De echte kwestie bij online winkelen gaat erom of jij de andere +partij vertrouwt met jouw geld en andere persoonlijke informatie (te +beginnen met je naam). </p> + +<p>Opslagplaatsen zoals Savannah en SourceForge zijn niet noodzakelijkerwijs +SaaSS, omdat de taak van de opslagplaats is om gegevens te publiceren.</p> + +<p>Servers van een gezamenlijk project gebruiken is geen SaaSS omdat de +computeractiviteit die jij op die manier doet, niet jouw eigen activiteit +is. Als je bijvoorbeeld pagina's op Wikipedia bewerkt, voer je niet je eigen +computeractiviteit uit; je werkt samen met de activiteiten van +Wikipedia. Wikipedia beheert zijn eigen servers, maar organisaties en +individuen ervaren het SaaSS-probleem als zij hun eigen computeractiviteiten +uitvoeren op de server van iemand anders.</p> + +<p>Sommige websites bieden meerdere diensten aan, en als één geen SaaSS is, is +een andere misschien wel SaaSS. De hoofddienst van Facebook is bijvoorbeeld +het sociale netwerk, en dat is geen SaaSS; echter, het ondersteunt ook +toepassingen van derde partijen, waarvan sommige SaaSS zijn. De hoofddienst +van Flickr is het verspreiden van foto's, wat geen SaaSS is, maar het bevat +ook functies voor het bewerken van foto's, wat SaaSS is. Op dezelfde manier +is het publiceren van een foto op Instagram geen SaaSS, maar deze dienst +gebruiken om een foto te veranderen is dat wel. </p> + +<p>Google Docs laat ons zien hoe ingewikkeld de evaluatie van één +enkele dienst kan worden. Het nodigt mensen uit om een document te bewerken +door middel van het uitvoeren van een groot <a +href="/philosophy/javascript-trap.html">niet-vrij JavaScript-programma</a>, +overduidelijk verkeerd. Het biedt echter ook een API aan voor het uploaden +en downloaden van documenten in standaardformaten. Een +vrije-softwarebewerker kan dit doen met deze API. Dit gebruiksscenario is +geen SaaSS, omdat het Google Docs gebruikt als opslagplaats. Als je al jouw +gegevens aan een bedrijf laat zien is dit slecht, maar dat is een +privacy-kwestie, geen SaaSS; afhankelijk zijn van een dienst om toegang te +hebben tot je gegevens is slecht, maar dit is een kwestie van risico, geen +SaaSS. Aan de andere kant, het gebruiken van de dienst om documentformaten +om te zetten is <em>wel</em> SaaSS, omdat het iets is dat je had kunnen doen +met een geschikt programma (uiteraard vrij) op je eigen computer.</p> + +<p>Het gebruiken van Google Docs met een vrije tekstverwerker zal natuurlijk +niet vaak voorkomen. Meestal gebruiken mensen het door middel van het +niet-vrije JavaScript-programma, wat net zo slecht is als ieder ander +niet-vrij programma. Dit scenario zou ook SaaSS in zich kunnen hebben; dat +hangt af van welk deel van het bewerken door het JavaScript-programma wordt +gedaan en welk gedeelte op de server. We weten dat niet, maar dat is ook +niet belangrijk omdat SaaSS en niet-vrije software in dezelfde mate onrecht +doen aan de gebruiker.</p> + +<p>Het publiceren via iemand anders' opslagplaats werpt geen privacykwesties +op, maar het publiceren via Google Docs heeft een speciaal probleem: het is +onmogelijk om zelfs alleen maar <em>de tekst te bekijken</em> van een Google +Docs-document in een browser zonder de niet-vrije JavaScript-code uit te +voeren. Dus zou je Google Docs niet moeten gebruiken om iets te +publiceren—maar de reden heeft niet te maken met SaaSS.</p> + +<p>De IT-industrie ontmoedigt mensen om het onderscheid te maken. Daar is het +modewoord “cloud computing” voor bedoeld. Die term is in nevelen +gehuld en kan verwijzen naar bijna elk gebruik van het internet. Het omvat +SaaSS en vele andere vormen van netwerkgebruik. In elke context heeft een +auteur die schrijft over de “cloud” vaak een specifieke +betekenis in gedachten, maar legt vaak niet uit dat deze term in andere +artikelen een andere betekenis kan hebben. De term zorgt ervoor dat mensen +dingen gaan generaliseren die eigenlijk individueel bekeken moeten worden.</p> + +<p>Als “cloud computing” een betekenis heeft, is dat in ieder geval +niet een manier om te computeren, maar een manier om te denken over +computeren: een onverschillige benadering die zegt: “Stel geen +vragen. Maak je geen zorgen over wie zeggenschap heeft over jouw +computeractiviteiten of wie jouw gegevens bewaart. Controleer vooral niet of +er een haak in onze dienst zit voordat je slikt. Vertrouw bedrijven zonder +te twijfelen.” Anders gezegd: “Wees een onbenul.” Een +nevelige gedachtegang is een obstakel voor logisch nadenken. Laten we de +term “cloud” vermijden om duidelijk te kunnen nadenken over +computeractiviteiten.</p> + +<h3 id="renting">Het verschil tussen het huren van een server en SaaSS</h3> + +<p>Als je een server huurt (echt of virtueel), waar software op staat onder +jouw controle, is dat geen SaaSS. Bij SaaSS beslist iemand anders welke +software op de server uitgevoerd wordt en bepaalt daarom hoe je jouw +computeractiviteiten uitvoert. In het geval waarbij jij de software op de +server installeert, bepaal jij welke activiteiten het voor jou uitvoert. Dus +de gehuurde server is feitelijk jouw computer. Voor deze kwestie telt het +als de jouwe.</p> + +<p>De <em>gegevens</em> op de gehuurde server op afstand zijn minder veilig dan +een eigen server thuis, maar dat is een andere kwestie dan SaaSS.</p> + +<h3>Omgaan met het SaaSS-probleem</h3> + +<p>Slechts een klein gedeelte van alle websites doen aan SaaSS; de meeste +hebben niks te maken met deze kwestie. Maar wat moeten we doen met websites +die hier wel mee van doen hebben?</p> + +<p>Voor het simpele geval waarbij je jouw eigen computeractiviteiten uitvoert +met gegevens in eigen handen, is de oplossing eenvoudig: gebruik je eigen +kopie van een vrij programma. Doe je tekstbewerkingsactiviteiten met jouw +kopie van een vrije tekstbewerker zoals GNU Emacs of een vrije +tekstverwerker. Doe je fotobewerkingen met jouw kopie van een vrij programma +zoals GIMP. Wat als er geen vrij programma beschikbaar is? Een niet-vrij +programma of SaaSS zou jouw vrijheid wegnemen, dus moet je die niet +gebruiken. Je kan je tijd of geld besteden aan de ontwikkeling van een vrije +vervanging.</p> + +<p>Wat doen we als we als groep willen samenwerken met andere individuen? Het +is misschien moeilijk om dit vandaag de dag te doen zonder gebruik te maken +van een server, en jouw groep weet misschien niet hoe je je eigen server +kunt gebruiken. Als je de server van iemand anders gebruikt, vertrouw dan op +zijn minst niet de server van een bedrijf. Met een contract alleen heb je +als consument geen bescherming, behalve als je een gat ontdekt en een +aanklacht kan indienen, en het bedrijf schrijft zijn contracten +waarschijnlijk op zo'n manier dat het veel soorten misbruik toestaat. De +staat kan jouw gegevens opvragen van het bedrijf samen met de gegevens van +wie dan ook, zoals Obama heeft gedaan met telefoonbedrijven, waarbij we er +ook maar even vanuit gaan dat het bedrijf niet vrijwillig meewerkt, zoals de +telefoonbedrijven in de VS die hun klanten illegaal aftapten voor Bush. Als +je een server moet gebruiken, gebruik dan een server waarvan je de +beheerders vertrouwt op andere dan commerciële gronden.</p> + +<p>Op de wat langere termijn kunnen we echter alternatieven voor het gebruiken +van servers opzetten. We kunnen bijvoorbeeld een peer-to-peer-programma +maken waarmee mensen kunnen samenwerken door hun gegevens versleuteld te +delen. De vrije-softwaregemeenschap zou gedecentraliseerde +peer-to-peer-vervangingen voor belangrijke “webapplicaties” +moeten ontwikkelen. Het zou slim kunnen zijn om die uit te geven onder de <a +href="/licenses/why-affero-gpl.html"> GNU Affero GPL</a>, omdat iemand +anders deze programma's waarschijnlijk gemakkelijk kan omzetten in +server-gebaseerde programma's. Het <a href="/">GNU-project</a> zoekt +vrijwilligers om te werken aan zulke vervangingen. We nodigen andere +vrije-softwareprojecten ook uit om deze kwestie mee te nemen in hun ontwerp.</p> + +<p>In de tussentijd, als een bedrijf jou uitnodigt om zijn server te gebruiken +voor jouw eigen computertaken, geef niet toe; gebruik geen SaaSS. Koop of +installeer geen “thin clients”, wat simpelweg computers zijn die +zo zwak zijn dat ze het echte werk op een server doen, behalve als je deze +gaat doen met <em>jouw</em> server. Gebruik een echte computer en houd je +gegevens daar. Doe je eigen computeractiviteiten met jouw eigen kopie van +een vrij programma, in het belang van jouw vrijheid.</p> + +<h3>Zie ook:</h3> +<p><a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">De bug die +niemand mag begrijpen</a>.</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a +href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de +FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor +verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> +<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations +README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze +website.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016 Richard Stallman</p> + +<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons +Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +<strong>Vertaling:</strong> <a +href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Bijgewerkt: + +$Date: 2018/06/05 16:02:26 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |