diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/push-copyright-aside.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/nl/push-copyright-aside.html | 226 |
1 files changed, 226 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/push-copyright-aside.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/push-copyright-aside.html new file mode 100644 index 0000000..e9f74f3 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/push-copyright-aside.html @@ -0,0 +1,226 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/push-copyright-aside.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.86 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>De wetenschap moet “het auteursrecht terzijde schuiven” - +GNU-project - Free Software Foundation</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/push-copyright-aside.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> +<h2>De wetenschap moet het auteursrecht terzijde schuiven</h2> + +<p>door <strong>Richard M. Stallman</strong></p> + +<p><em>Veel aangedragen argumenten waarom softwarevrijheid universeel zou +moeten zijn, gelden vaak ook op bepaalde manieren voor andere vormen van +expressie. Dit artikel past de principes van softwarevrijheid toe op de +literatuur. Over het algemeen staan zulke kwesties loodrecht op +softwarevrijheid. We nemen het hier op omdat mensen die geïnteresseerd +zijn in Vrije Software vaak ook willen weten of deze principes op andere +gebieden kunnen worden toegepast.</em></p> + +<p>(Dit artikel is verschenen in het <b>web</b>debates-forum van het +tijdschrift <em>Nature</em> in 2001.)</p> + +<p>Het is een onbetwiste waarheid dat wetenschappelijke literatuur er is om +wetenschappelijke kennis te verspreiden en dat wetenschappelijke +tijdschriften er zijn om dit te bewerkstelligen. Daaruit volgt dat +bepalingen die er eventueel zijn over hoe wetenschappelijke literatuur te +gebruiken er zijn om juist dat doel te bereiken.</p> + +<p>De bepalingen die we nu hebben, het auteursrecht, werden vastgesteld in de +tijd van de drukpers met zijn centrale aanpak van massaal kopiëren. In +deze gedrukte omgeving beperkten de bepalingen van het auteursrecht alleen +de uitgevers van de artikelen — door te vereisen dat zij toestemming +kregen voordat ze een artikel mochten publiceren — en potentiële +plegers van plagiaat. Dit hielp tijdschriften met het verspreiden van kennis +zonder daarvoor de wetenschappers of de studenten lastig te hoeven vallen, +als auteurs of als lezers van de artikelen. Deze regels waren geknipt voor +dat systeem.</p> + +<p>De moderne technologie voor wetenschappelijk publiceren is het WereldWijde +Web. Welke bepalingen zouden nu het beste de verspreiding van +wetenschappelijke artikelen en kennis over het web waarborgen? Artikelen +zouden moeten worden verspreid in een openbaar formaat wat voor iedereen +toegankelijk is. En iedereen zou het recht moeten hebben deze artikelen in +een “mirror” onder te brengen, wat betekent de artikelen +letterlijk, met bronvermelding overnemen en publiceren op een andere site.</p> + +<p>Deze bepalingen zouden van toepassing moeten zijn op toekomstige en +bestaande artikelen wanneer deze in elektronische versie uit worden +gebracht. Maar het is niet nodig het huidige auteursrechtensysteem te +veranderen, want dat gaat tenslotte over papieren publicaties en is hier +niet van toepassing.</p> + +<p>Helaas lijkt het erop dat niet iedereen het eens is met de onbetwiste +waarheid aan het begin van dit artikel. Veel uitgevers lijken te denken dat +het doel van wetenschappelijke tijdschriften is om artikelen te publiceren +zodat zij abonnementen kunnen verkopen aan wetenschappers en studenten. Dit +noemt men ook wel “het verwarren van doel en middelen”.</p> + +<p>Hun benadering is om zelfs het lezen van wetenschappelijke artikelen in te +perken en alleen diegenen te laten lezen die ervoor betalen. Ze gebruiken +hiervoor het auteursrecht, dat ondanks de gebleken ongeschiktheid hiervan in +de omgeving van computernetwerken, als excuus om wetenschappers ervan te +weerhouden nieuwe bepalingen op te stellen.</p> + +<p>In het belang van wetenschappelijke vooruitgang en de toekomst van de +mensheid moeten we deze benadering principieel afwijzen — niet alleen +het beperkende systeem zelf maar vooral de achterliggende ideeën.</p> + +<p>Uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften beweren soms dat het +faciliteren van online toegang dure servers vereist en ze dus een +toegangsheffing moeten vragen. Dit “probleem” is een direct +gevolg van hun eigen “oplossing”. Geef iedereen de vrijheid om +een “mirror” op te zetten en bibliotheken in de hele wereld +zullen dit soort sites opzetten om te voorzien in die behoefte. Deze +decentrale oplossing zorgt ervoor dat er minder bandbreedte nodig is op het +netwerk en tevens voor een snellere toegang, terwijl tegelijkertijd het +artikel wordt beschermd tegen verlies.</p> + +<p>Uitgevers beweren ook dat het in stand houden van een redactie ze dwingt +toegang te heffen. Laten we even aannemen dat redacteuren betaald moeten +worden. De kosten voor het redigeren van een doorsnee artikel liggen tussen +de 1 en 3 procent van de totale kosten van een onderzoek. Een dergelijk +klein percentage kan nauwelijks een rechtvaardiging zijn om +onderzoekresultaten niet te publiceren.</p> + +<p>In plaats daarvan zouden de redigeerkosten verhaald kunnen worden op de +auteurs, die vervolgens deze kosten verhalen op de financiers van het +onderzoek. Deze zullen daar op hun beurt geen bezwaar tegen hebben omdat ze +er nu via een omweg toch al voor betalen via de abonnementen van de +universiteitsbibliotheken op wetenschappelijke tijdschriften die verwerkt +worden in de overheadkosten. Door de kosten bij de schrijvers te leggen +vervalt de behoefte de toegang tot onderzoeksresultaten te beperken. De +zeldzame auteur die niet verbonden is aan een universiteit of +onderzoeksinstituut en die geen financier heeft zouden we vrij moeten +stellen van kosten. Deze kunnen we verhalen door de kosten voor auteurs die +verbonden zijn aan een instituut wat te verhogen.</p> + +<p>Een andere rechtvaardiging om geld te vragen voor online toegang zijn de +vermeende kosten om gedrukte tijdschriften om te zetten naar een online +versie. Dat werk moet ook gebeuren maar we zouden alternatieve wijzen van +bekostiging hiervoor moeten zoeken zonder de toegang te beperken. De +hoeveelheid werk en kosten blijven dezelfde. Maar het is tegennatuurlijk om +onderzoeksresultaten te digitaliseren wanneer je ze vervolgens niet ter +beschikking stelt.</p> + +<p>De Amerikaanse grondwet stelt dat het auteursrecht er is “om de +vooruitgang van de wetenschap te bevorderen”. Wanneer het auteursrecht +de vooruitgang van de wetenschap tegenhoudt dan moet de wetenschap dit +auteursrecht terzijde schuiven.</p> + +<hr /> + +Latere ontwikkelingen: + +<p>Sommige universiteiten hebben nu richtlijnen gericht tegen de macht van de +uitgevers. Hier bijvoorbeeld die van MIT.<br/> +<a +href="https://libraries.mit.edu/scholarly/mit-open-access/open-access-policy/"> +https://libraries.mit.edu/scholarly/mit-open-access/open-access-policy/</a>. +Nog krachtiger richtlijnen zijn noodzakelijk want deze staat nog toe dat +individuele schrijvers eruit kunnen stappen (ofwel toegeven aan de +uitgever).</p> + +<p>De Amerikaanse regering heeft tegenwoordig de eis van "public access" ofwel +publieke toegang tot gesubsidieerd onderzoek. De onderzoeksresultaten moeten +dan op een site worden geplaatst die iedereen kan bekijken. Dit is een goede +maar onvoldoende ontwikkeling, het geeft nog niet de vrijheid het artikel te +verspreiden.</p> + +<p>Merkwaardigerwijs, bevatte het de 2002 Budapest Open Access Initiative +(BOAI) het concept "open access" inclusief het verspreidingsrecht. Deze +verklaring heb ik getekend, ondanks mijn weerzin tegen het woord "open", +omdat het idee goed was.</p> + +<p>Het woord "open" trok echter aan het langste eind: invloedrijke lobbyisten +van "open access" lieten het verspreidingsrecht vallen uit hun doelen. Ik +steun de uitgangspunten van <a +href="http://www.budapestopenaccessinitiative.org/">BOAI</a>, maar nu "open +access" iets anders betekent noem ik het voortaan "verspreidbare +publicatie" of "free-to-mirror publicatie".</p> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a +href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de +FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor +verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> +<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations +README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze +website.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 2001, 2012, 2015, 2016, 2017, 2018 Richard M. Stallman</p> + +<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license" +href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative +Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> +<strong>Vertaling:</strong> <a +href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Bijgewerkt: + +$Date: 2019/08/02 10:31:51 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +<!-- for class="inner", starts in the banner include --> +</body> +</html> |