diff options
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/pragmatic.html')
| -rw-r--r-- | talermerchantdemos/blog/articles/nl/pragmatic.html | 246 |
1 files changed, 246 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/pragmatic.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/pragmatic.html new file mode 100644 index 0000000..45f5db7 --- /dev/null +++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/pragmatic.html @@ -0,0 +1,246 @@ +<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/pragmatic.en.html" --> + +<!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> +<!-- Parent-Version: 1.77 --> + +<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> +<title>Auteursplicht: Pragmatisch Idealisme - GNU Project - Free Software +Foundation</title> + +<!--#include virtual="/philosophy/po/pragmatic.translist" --> +<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> +<h2>Auteursplicht: Pragmatisch Idealisme</h2> + +<p> +door <a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard +Stallman</strong></a></p> + +<p> +Iedere beslissing die een individu maakt is gebaseerd op de normen van die +persoon en zijn doelstelling. Mensen kunnen vele doelen en normen hebben; +beroemdheid, winst, liefde, overleving, lol en vrijheid zijn een greep uit +de doelen die mensen kunnen hebben. Wanneer het een principieel doel is +noemen we dat idealisme.</p> + +<p> +Mijn werken aan vrije software heeft een idealistisch motief: het +verspreiden van vrijheid en samenwerking. Ik wil <a +href="/philosophy/why-copyleft.html">meehelpen vrije software te +verspreiden</a> zodat dit private software, die samenwerking tegenhoudt, kan +vervangen. En daardoor mijn steentje bijdragen aan de verbetering van de +maatschappij.</p> +<p> +Dat is de belangrijkste reden waarom de GNU General Public License (Algemene +Openbare Licentie) in zijn huidige vorm is opgesteld—als een +auteursplicht (<a href="/copyleft"> copyleft</a>). Alle broncode die aan een +programma onder de GPL wordt toegevoegd moet vrije software zijn, zelfs als +het in een apart bestand wordt aangeleverd. Mijn code is beschikbaar voor +gebruik in andere vrije software maar niet voor private software, om zo +mensen over te halen hun software ook vrij te maken. Ik had zo bedacht dat, +omdat makers van private software het auteursrecht gebruiken om ons te +verhinderen software te delen, het een goed idee zou zijn om het +auteursrecht te gebruiken om samenwerkende mensen een eigen voordeel te +geven:alleen zij kunnen onze code gebruiken.</p> +<p> +Niet iedereen die de GNU GPL gebruikt heeft hetzelfde doel. Jaren geleden +werd een vriend van mij gevraagd zijn auteursplichtige programma opnieuw uit +te brengen onder een niet-auteursplichtige licentie en zijn antwoord kwam +hierop neer:</p> +<blockquote><p> +“Soms werk ik aan vrije software en soms aan private +software—maar wanneer ik aan private software werk, verwacht ik +<em>betaald</em> te worden.” +</p></blockquote> + +<p> +Hij was bereid zijn werk te delen met een gemeenschap die software deelt +maar zag geen reden het zakenleven tegemoet te komen die producten maakt die +onze gemeenschap niet mag gebruiken. Zijn doel verschilde van de mijne maar +hij besloot dat de GPL voor hem ook nuttig was.</p> +<p> +Als je wat wilt bereiken in deze wereld is idealisme niet voldoende—je +moet een aanpak kiezen die helpt je doel te bereiken. Oftewel, je moet +“pragmatisch” zijn. Is de GPL pragmatisch? Laten we eens naar de +resultaten kijken.</p> +<p> +Neem GNU C++. Waarom hebben we een vrije C++ compiler? Alleen maar omdat de +GNU GPL had bepaald dat het vrij moest zijn. GNU C++ is ontwikkeld door een +industrieel conglomeraat genaamd MCC die dit baseerde op de GNU C +compiler. Normaliter maakt MCC zijn producten zo privaat als maar kan. Ze +moesten de C++ front end echter vrij maken doordat de GNU GPL had bepaald +dat dit de enige mogelijkheid was om de software uit te brengen. De C++ +front end bevat een behoorlijk aantal nieuwe bestanden maar omdat deze aan +GCC moesten worden gekoppeld was de GPL van toepassing. Het voordeel voor +onze gemeenschap is duidelijk.</p> +<p> +Neem GNU Objective C. Het bedrijf NeXT wilde dit front end aanvankelijk +privaat maken; hun voorstel was om het uit te brengen als <samp>.o </samp> +bestanden en het aan gebruikers over te laten dit te koppelen met de rest +van GCC, men dacht hiermee de GPL te omzeilen. Onze advocaat beweerde echter +dat hiermee de voorwaarden niet werden omzeild en dat het niet was +toegestaan. En aldus werd de Objective C front end vrije software.</p> +<p> +Bovenstaande voorbeelden dateren van jaren her maar de GNU GPL blijft ons +voorzien van vrije software.</p> +<p> +Veel GNU software bibliotheken vallen onder de “GNU Lesser General +Public Licencse” (Minder Algemene Openbare Licentie), maar niet +allemaal. Een bibliotheek die onder de normale GPL valt is Readline, die +afhandeling van commando-regels doet. Ik kwam er een keer achter dat een +niet-vrij programma dit gebruikte en vertelde de ontwikkelaar dat dit niet +mocht. Hij had die commando-regel afhandeling er uit kunnen slopen maar wat +hij uiteindelijk deed was het uitbrengen onder de GPL. Het is nu vrije +software.</p> +<p> +De programmeurs die verbeteringen aanbrengen op GCC (of Emacs, Bash, Linux +of enig ander programma onder de GPL) zijn meestal in dienst van +universiteiten of bedrijven. Wanneer de programmeur zijn verbeteringen door +wil voeren in de volgende versie zou de baas wel eens kunnen zeggen: +“Wacht even—die code is van ons! We willen dit niet delen; +daarom hebben we besloten er een private versie van te maken”.</p> +<p> +Op dat moment is de GNU GPL de reddende engel. De programmeur kan de chef +laten zien dat deze private versie een inbreuk is op het auteursrecht en de +chef realiseert zich dat hij de keuze heeft uit twee dingen: de nieuwe +versie als vrije software uitbrengen of helemaal niets uitbrengen. Bijna +altijd laat hij dan de programmeur zijn gang gaan en de code komt in de +nieuwe versie.</p> +<p> +De GNU GPL is geen doetje. Het verbiedt een aantal dingen die mensen soms +willen doen. Er zijn gebruikers die dit niet goed vinden—dat de GPL +zekere individuen die private software maken “uitsluit” die +“de vrije software gemeenschap binnengehaald moeten worden”</p> +<p> +Maar we sluiten dit soort mensen niet uit; zij besluiten geen deel uit te +willen maken van onze gemeenschap. Hun besluit private software te maken is +tevens een besluit om geen deel uit te maken van onze gemeenschap. Onderdeel +zijn van onze gemeenschap betekent dat je samenwerkt met ons; we kunnen +niemand dwingen zich bij ons aan te sluiten als ze dat niet willen.</p> +<p> +Wat we <em>wel</em> kunnen doen is ze een reden geven om zich bij ons aan te +sluiten. De GNU GPL is zó ontworpen dat onze bestaande software een +goede reden vormt: “Wanneer je je software vrij maakt kun je deze +broncode gebruiken”. Die vlieger zal niet altijd opgaan, maar soms +wel.</p> +<p> +Private software draagt niet bij aan onze gemeenschap maar de ontwikkelaars +ervan vragen wel vaak om gunsten van ons. Gebruikers van vrije software +kunnen het ego van een vrije software ontwikkelaar strelen—met +dankbaarheid en erkenning—maar het kan nog verleidelijker zijn wanneer +een bedrijf je voorstelt: “Laat ons je programma uitbrengen in een +privaat pakket, dan zal het gebruikt gaan worden door nog duizenden +anderen”. De verleiding kan dan groot zijn maar uiteindelijk zullen we +beter af zijn wanneer we er niet aan toegeven.</p> +<p> +De druk en verleiding kan ook sluipenderwijs komen, via vrije software +organisaties die ook beleid hebben om private software tegemoet te +komen. Het X Consortium (en zijn opvolger, de Open Group) kan hierbij als +voorbeeld dienen: gesponsord door bedrijven die private software maken, +hebben deze 10 jaar lang geprobeerd programmeurs over te halen om niet +“auteursplicht” (“copyleft”) te gebruiken. Nu de +Open Group <a href= "/philosophy/x.html">X11R6.4 heeft uitgebracht onder een +niet-vrije licentie </a>, zijn wij, die deze druk hebben weerstaan, blij dat +we dat gedaan hebben.</p> +<p> +In September 1998, een aantal maanden nadat X11R6.4 was uitgebracht onder +een niet-vrije licentie, draaide de Open Group deze beslissing weer terug en +bracht het opnieuw uit onder dezelfde niet-auteursplichtige vrije software +licentie als X11R6.3. Bedankt daarvoor, Open Group—maar dit +terugdraaien draait niet tevens onze reactie terug op het feit dat dit +toevoegen van beperkingen zelfs maar <em>mogelijk</em> was.</p> +<p> +Om even pragmatisch te blijven, het hogere doel op de lange termijn in +gedachten houden zal je sterken in je overtuiging niet toe te geven aan deze +druk. Als je je concentreert op de vrijheid en gemeenschap die je aan het +creëren bent wanneer je niet toegeeft dan zul je die kracht ook +vinden. “Sta voor iets of je faalt voor niets”.</p> +<p> +En wanneer de cynyci vrijheid belachelijk maken, of de gemeenschap...waneer +“realisten” je vertellen dat winst het enige ideaal +is…negeer ze dan gewoon en gebruik toch “auteursplicht”.</p> + +<hr /> +<blockquote id="fsfs"><p class="big">Dit artikel is uitgebracht in <a +href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Free +Software, Free Society: The Selected Essays of Richard +M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote> + +<div class="translators-notes"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> + </div> +</div> + +<!-- for id="content", starts in the include above --> +<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> +<div id="footer"> +<div class="unprintable"> + +<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a +href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a +href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de +FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a +href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> + +<p> +<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, + replace it with the translation of these two: + + We work hard and do our best to provide accurate, good quality + translations. However, we are not exempt from imperfection. + Please send your comments and general suggestions in this regard + to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> + + <web-translators@gnu.org></a>.</p> + + <p>For information on coordinating and submitting translations of + our web pages, see <a + href="/server/standards/README.translations.html">Translations + README</a>. --> +We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor +verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a +href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> +<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations +README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze +website.</p> +</div> + +<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to + files generated as part of manuals) on the GNU web server should + be under CC BY-ND 3.0 US. Please do NOT change or remove this + without talking with the webmasters or licensing team first. + Please make sure the copyright date is consistent with the + document. For web pages, it is ok to list just the latest year the + document was modified, or published. + + If you wish to list earlier years, that is ok too. + Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying + years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable + year, i.e., a year in which the document was published (including + being publicly visible on the web or in a revision control system). + + There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers + Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> +<p>Copyright © 1998, 2003 Free Software Foundation, Inc.</p> + +<p>Deze pagina valt onder de <a rel="license" +href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/deed.nl">Creative +Commons Attribution-NoDerivs 3.0 United States Licentie</a>.</p> + +<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> +<div class="translators-credits"> + +<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> + </div> + +<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> +Bijgewerkt: + +$Date: 2015/02/09 21:03:01 $ + +<!-- timestamp end --> +</p> +</div> +</div> +</body> +</html> |