summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html690
1 files changed, 690 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html
new file mode 100644
index 0000000..833e84e
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/misinterpreting-copyright.html
@@ -0,0 +1,690 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/misinterpreting-copyright.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.86 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Verkeerde uitleg van het auteursrecht - GNU-project - Free Software
+Foundation</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/misinterpreting-copyright.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
+<h2>Verkeerde uitleg van auteursrecht&mdash;een serie fouten</h2>
+
+<p>door <a href="http://stallman.org/"><strong>Richard Stallman</strong></a></p>
+
+<p>
+Er is iets vreemds en gevaarlijks gaande met het auteursrecht. Volgens de
+Amerikaanse grondwet is het auteursrecht er ten behoeve van de
+gebruikers&mdash;diegenen die de boeken lezen, de muziek luisteren of de
+programma's draaien&mdash;en niet ten behoeve van de uitgevers of
+auteurs. Terwijl mensen in toenemende mate echter de beperkingen afwijzen en
+overtreden die ze in naam van deze wet krijgen opgelegd, &ldquo;ten behoeve
+van zichzelf&rdquo;, is diezelfde Amerikaanse overheid bezig om meer
+beperkingen op te leggen en probeert het mensen af te schrikken met nieuwe
+strengere straffen.</p>
+<p>
+Hoe kan het, dat het auteursrecht haaks staat op de oorspronkelijke
+bedoeling van deze wet, zoals die in de grondwet is verwoord? En hoe kunnen
+we deze weer in lijn brengen met het oorspronkelijke doel? Om dit te
+begrijpen moeten we teruggaan naar de basis van deze wet: de Amerikaanse
+grondwet.</p>
+
+<h3>Auteursrecht in de Amerikaanse grondwet</h3>
+<p>
+Ten tijde van het opstellen van die grondwet werd voorgesteld dat auteurs
+recht zouden moeten hebben op een auteursrechtenmonopolie&mdash;wat werd
+verworpen. De stichters van dit land namen een ander standpunt in, namelijk
+dat het auteursrecht geen natuurlijk recht van auteurs is maar een
+kunstmatige toestemming voor hen ten behoeve van algemene vooruitgang. De
+grondwet staat een auteursrechtensysteem toe met de volgende paragraaf
+(artikel I, sectie 8):</p>
+<blockquote><p>
+Het Congres zal gerechtigd zijn om de vooruitgang van wetenschap en kunst te
+stimuleren door het vergeven van tijdelijke, exclusieve rechten aan auteurs
+en uitvinders voor respectievelijk hun werken en uitvindingen.
+</p></blockquote>
+<p>
+Het Hooggerechtshof heeft al in meerdere uitspraken bevestigd dat het
+stimuleren van vooruitgang betekent dat gebruikers van auteursrechtelijk
+beschermd werk er de vruchten van plukken. Bijvoorbeeld in de uitspraak van
+<em>Fox Film versus Doyal</em> was de uitspraak:</p>
+<blockquote><p>
+Het enige belang van de Verenigde Staten en de enige reden voor het verlenen
+van het auteursrechtmonopolie ligt in de algemene voordelen voor de
+maatschappij die het werk van auteurs met zich meebrengt.
+</p></blockquote>
+<p>
+Deze fundamentele beslissing verklaart waarom het auteursrecht geen
+<b>vereiste</b> is voor de grondwet maar slechts <b>toegestaan</b> als
+mogelijkheid&mdash;en waarom het om een &ldquo;tijdelijke&rdquo; regeling
+gaat. Wanneer het auteursrecht een natuurlijk recht betrof, iets wat auteurs
+krijgen omdat ze het verdienen, zou er geen enkele reden zijn dit recht na
+een periode te laten vervallen. Net zoals er geen enkele reden zou zijn dat
+eenieders huis publiek eigendom zou worden na een bepaalde periode na de
+bouw.</p>
+
+<h3>De &ldquo;auteursrechten-ruilhandel&rdquo;</h3>
+<p>
+Het auteursrechtensysteem werkt doordat het voorrechten verleent aan
+uitgevers en auteurs; maar niet ten behoeve van zichzelf. Men doet dit om
+hun gedrag te sturen: een aanmoediging richting auteurs om meer te schrijven
+en publiceren. Feitelijk spendeert de overheid natuurlijke rechten van
+mensen, ten behoeve van de maatschappij, om die zo te voorzien van meer
+uitgegeven werk. Juristen noemen dit begrip de
+&ldquo;auteursrechten-ruilhandel&rdquo;. Het is net als de aanschaf van een
+snelweg of vliegtuig door de overheid met ons belastinggeld, behalve dan dat
+de overheid onze vrijheid uitgeeft, niet ons geld.</p>
+<p>
+Maar is de hedendaagse ruilhandel voor de maatschappij ook echt het
+goedkoopste? Er zijn vele soorten ruilhandel mogelijk; welke is de beste?
+Ieder vraagstuk over auteursrecht gaat hierover. Wanneer we de vraag niet
+goed begrijpen zal het antwoord ook nergens op slaan.</p>
+<p>
+De grondwet maakt het mogelijk om auteursrecht toe te kennen aan auteurs. In
+de praktijk geven die het meestal door aan hun uitgevers; het zijn de
+uitgevers, niet de auteurs, die hiervan profiteren, hoewel de auteurs soms
+ook een klein gedeelte hiervan verdienen. En dus zijn het meestal de
+uitgevers die pleiten voor meer auteursrecht. Om de alledaagse praktijk van
+het auteursrecht beter te laten zien zal dit artikel het hebben over
+uitgevers in plaats van auteurs als houders van het auteursrecht. We hebben
+het, als gebruikers van het auteursrecht, ook over &ldquo;lezers&rdquo;
+hoewel het gebruik niet altijd over lezen gaat omdat &ldquo;de
+gebruiker&rdquo; iets abstracts is.</p>
+
+<h3>De eerste fout: &ldquo;een compromis&rdquo;</h3>
+<p>
+De auteursrechten-ruilhandel gaat over de belangen van de maatschappij:
+voordeel voor het lezend publiek is het doel; de voordelen (als die er zijn)
+voor de uitgevers zijn alleen een middel om dit doel te bereiken. Het belang
+van de lezer en de uitgever zijn op de eerste plaats al niet kwalitatief
+gelijk. De eerste fout in de uitleg van het auteursrecht is dat belangen van
+de uitgever gelijk worden gesteld aan die van de lezer.</p>
+<p>
+Er wordt vaak beweerd dat het Amerikaanse auteursrecht een
+&ldquo;compromis&rdquo; moet zijn tussen de belangen van de uitgever en die
+van de lezers. Een aantal mensen doet alsof dit als een alternatieve
+verwoording van het auteursrecht in de grondwet is. Oftewel: die wordt goed
+vertegenwoordigd door de huidige auteursrechten-ruilhandel.</p>
+<p>
+Maar deze twee interpretaties zijn niet gelijk; ze verschillen in opvatting
+en gevolgen. Het concept van een compromis gaat ervan uit dat de belangen
+van de lezer en de uitgever alleen kwantitatief verschillen: <em>hoeveel
+belang</em> we er aan moeten hechten. Het begrip
+&ldquo;belanghebbenden&rdquo; wordt hierbij vaak gebruikt; het gaat ervan
+uit dat allerlei belangen in een beleidsbeslissing gelijk gewicht in de
+schaal leggen. Dit inzicht negeert de kwalitatieve belangen van lezers
+versus uitgevers, die juist de basis vormt voor de overheid om deel te nemen
+aan de auteursrechten-ruilhandel.</p>
+<p>
+De gevolgen hiervan zijn verstrekkend, omdat de rechten van het publiek in
+de auteursrechten-ruilhandel&mdash;het idee dat auteursrechten alleen zijn
+goed te praten in het belang van de lezers&mdash;teniet wordt gedaan door de
+&ldquo;compromis&rdquo;-interpretatie. Omdat de belangen van de uitgevers
+als een doel op zich worden beschouwd, kunnen die de auteursvoorrechten
+rechtvaardigen. Met andere woorden, het &ldquo;compromis&rdquo;-concept doet
+alsof deze voorrechten zijn te rechtvaardigen voor andere belangen dan die
+van algemeen nut.</p>
+<p>
+Praktisch gezien wordt hiermee een omgekeerde bewijslast gecre&euml;erd voor
+veranderingen in het auteursrecht. De auteursrechten-ruilhandel vraagt van
+uitgevers om het publiek te overtuigen bepaalde vrijheden op te geven. Het
+concept van een compromis draait dit om, omdat er in het algemeen geen
+twijfel is dat uitgevers zullen profiteren van meer voorrechten. Dus wanneer
+lezers niet aan kunnen tonen dat dit belang &ldquo;voldoende&rdquo; wordt
+geschaad, denken we te moeten concluderen dat uitgevers ieder voorrecht
+mogen opeisen dat ze wensen.</p>
+<p>
+Omdat dit &ldquo;compromis&rdquo; tussen uitgevers en lezers dus voorbijgaat
+aan de gerechtigde belangen van de lezers moeten we het afwijzen.</p>
+
+<h3>Een compromis waarvoor?</h3>
+<p>
+Wanneer de overheid iets aanschaft voor de gemeenschap handelt het namens
+die gemeenschap; ze hebben de verplichting de beste overeenkomst aan te gaan
+&mdash; het beste voor de gemeenschap, niet voor de andere partij.</p>
+<p>
+Wanneer bijvoorbeeld aannemers worden benaderd voor het maken van een
+snelweg zal de overheid ernaar streven zo min mogelijk geld uit te geven
+voor zoveel mogelijk snelweg. Hiervoor gebruiken ze een
+aanbestedingsprocedure, om de prijs te drukken.</p>
+<p>
+In de praktijk kan de prijs niet dalen tot nul omdat aannemers niet zo laag
+zullen bieden. Ze hebben hierbij de normale rechten van deelnemers aan een
+vrije maatschappij, waaronder het recht om nadelige contracten te weigeren;
+zelfs het laagste bod zal een aannemer winst brengen. Er is dus sprake van
+een soort van compromis. Maar het is geen weloverwogen compromis van twee
+belangen die beide menen dat er naar hun belangen gekeken moet worden. Het
+is een compromis tussen het algemeen belang en de marktwerking. De overheid
+probeert de beste overeenkomst te bereiken in het belang van de
+belastingbetalende automobilist in de context van een vrije maatschappij met
+een vrije markt.</p>
+<p>
+Bij de auteursrechten-ruilhandel geeft de overheid onze vrijheid uit in
+plaats van ons belastinggeld. Vrijheid is meer waard dan geld dus de
+overheid moet nog zorgvuldiger omgaan met de uitgave ervan. De overheid moet
+dus de belangen van uitgevers nooit gelijk stellen aan de vrijheid van de
+maatschappij.</p>
+
+<h3>Geen &ldquo;compromis&rdquo; maar &ldquo;ruil&rdquo;</h3>
+<p>
+Het idee om het belang van de lezer af te wegen tegen het belang van de
+uitgever is een verkeerde benadering van het auteursrecht. Er zijn echter
+wel twee afwegingen van belang: twee belangen <b>van de lezers</b>. Lezers
+hebben een eigen belang om uitgegeven werken in alle vrijheid te
+gebruiken. Afhankelijk van de omstandigheden kunnen ze ook belang hebben bij
+&eacute;&eacute;n of ander aanmoedigingssysteem voor publicaties.</p>
+<p>
+Het woord &ldquo;compromis&rdquo; binnen het auteursrecht is synoniem
+geworden met het idee dat belangen tussen uitgevers en lezers worden
+afgewogen. Het begrip &ldquo;een compromis sluiten&rdquo; wanneer het gaat
+om de twee belangen van de lezer is daarom verwarrend.<a
+href="#footnote1">[1]</a> We hebben een ander begrip nodig.</p>
+<p>
+Wanneer iemand twee gedeeltelijk tegengestelde belangen heeft, en beide niet
+volledig kan bereiken, noemen we dit een &ldquo;afweging&rdquo;. Dus in
+plaats van te spreken over een &ldquo;compromis sluiten&rdquo; tussen
+partijen kunnen we beter spreken van het &ldquo;maken van een goede afweging
+tussen het uitgeven van onze vrijheid en hem behouden&rdquo;.</p>
+
+<h3>De tweede fout: maximaliseren van de verkoop</h3>
+<p>
+De tweede fout met het auteursrecht neemt als uitgangspunt het maximaliseren
+van het aantal uitgegeven werken &mdash; niet slechts het verhogen
+ervan. Het idee van een &ldquo;compromis&rdquo; stelt de belangen van
+uitgevers gelijk aan die van lezers; deze tweede fout plaatst ze zelfs ver
+boven die lezers.</p>
+<p>
+Wanneer we iets kopen, kopen we niet meteen de hele voorraad of het duurste
+model. We bewaren ook nog wat voor andere aankopen door alleen te kopen wat
+we nodig hebben of wat voldoet aan de wensen. Het principe van de
+verminderde meeropbrengst suggereert dat al je geld steken in
+&eacute;&eacute;n product niet effici&euml;nt is; normaal gesproken kiezen
+we ervoor om wat geld over te houden voor later.</p>
+<p>
+Dit principe geldt ook voor het auteursrecht. De eerste vrijheden die we
+moeten verruilen zijn diegene die we het minst zullen missen, en het meeste
+effect hebben op het stimuleren van nieuwe publicaties. Wanneer we meer
+vrijheden verruilen zullen we merken dat elke ruil een groter offer van ons
+vraagt dan de vorige, terwijl het voor een kleinere verhoging van literaire
+activiteiten zorgt. Ruim voordat die verhoging nul wordt is het het niet
+meer waard om die extra prijs te betalen. En zo komen we op een overeenkomst
+waarbij de hoeveelheid publicaties wordt verhoogd zonder dat we &aacute;l
+teveel hoeven inleveren.</p>
+<p>
+Het accepteren van het idee van maximalisatie gaat bij voorbaat al in tegen
+al deze verstandige, voordelige afwegingen &mdash; het bepaalt dat iedereen
+bijna al zijn vrijheid moet opgeven ter stimulering van iets meer
+publicaties.</p>
+
+<h3>De retoriek van maximalisatie</h3>
+<p>
+In de praktijk wordt dit idee van maximalisatie ten koste van al je vrijheid
+gesteund door wijdverbreide retoriek die stelt dat kopi&euml;ren van
+uitgegeven werk illegaal, oneerlijk en fout is. Uitgevers noemen mensen die
+kopi&euml;ren bijvoorbeeld &ldquo;piraten&rdquo;, een scheldwoord met als
+doel om het delen met je buurman gelijk te stellen aan het aanvallen van een
+schip. (Dit scheldwoord werd eerder gebruikt door schrijvers om uitgevers te
+beschrijven die manieren vonden om toch legaal ongeautoriseerd werk te
+publiceren; het huidige gebruik door uitgevers is bijna het
+tegenovergestelde). Deze retoriek is een directe afwijzing van het
+grondwettelijke uitgangspunt van auteursrecht, maar presenteert zichzelf als
+de enig juiste traditie van het Amerikaanse rechtssysteem.</p>
+<p>
+De &ldquo;piraten&rdquo;-retoriek wordt geaccepteerd omdat de media dit
+denken te begrijpen zodat niemand beseft hoe radicaal dit wel niet is. Het
+is vervolgens effectief doordat, wanneer we dit accepteren als iets
+illegaals, we ook geen bezwaar kunnen maken tegen uitgevers die eisen dat we
+de vrijheid om dit te doen opgeven. Oftewel, wanneer uitgevers ons vragen ze
+meer macht te geven, kunnen we dit niet weigeren met het simpele bezwaar:
+&ldquo;nee, want we willen kunnen kopi&euml;ren&rdquo;, want dat is
+tenslotte &ldquo;illegaal&rdquo;.</p>
+<p>
+Er blijven zo weinig argumenten over tegen uitbreiding van het auteursrecht,
+behalve bijzaken. Hierdoor gaat het tegenwoordig in het debat om versterking
+van het auteursrecht uitsluitend nog om bijzaken, niemand durft tenslotte
+nog te refereren aan het recht om te kopi&euml;ren als iets legaals.</p>
+<p>
+Maximalisatie draait er in de praktijk dus op uit dat uitgevers durven te
+zeggen dat &ldquo;zekere handelingen onze verkopen doen stagneren&mdash;of
+wij denken dat dit zal gebeuren&mdash;en dus nemen wij aan dat dit de
+hoeveelheid publicaties negatief zal be&iuml;nvloeden en dus dienen die
+handelingen verboden te worden&rdquo;. Wat tot de belachelijke conclusie
+leidt dat het publiek belang direct samenhangt met de omzet van uitgevers:
+wat goed is voor de media is goed voor het land.</p>
+
+<h3>De derde fout: het vergroten van de macht van uitgevers</h3>
+<p>
+Wanneer uitgevers mensen eenmaal hebben overtuigd van de noodzaak tot
+maximalisatie, kostte wat kost, is de volgende stap om daaruit af te leiden
+dat ze <em>dus</em> absolute zeggenschap moeten hebben over de gepubliceerde
+werken&mdash;door het auteursrecht tot in het extreme uit te breiden en alle
+soorten van gebruik te laten afdekken of door alternatieve juridische
+trucjes zoals verzegelde verpakkingen en licenties. Het doel hiervan is om
+&ldquo;redelijk gebruik&rdquo; af te schaffen en de &ldquo;rechten van de
+eerste koper&rdquo; teniet te doen. Deze lobby wordt uitgeoefend op ieder
+denkbaar overheidsniveau, van staten tot de regering en internationale
+organen.</p>
+<p>
+Deze stap is niet goed want een strenger auteursrecht werkt averechts op het
+verschijnen van nieuw, nuttig werk. Shakespeare bijvoorbeeld, leende
+verhaallijnen van stukken die een tiental jaren daarvoor waren
+gepubliceerd. Wanneer destijds dus het huidige auteursrecht had gegolden
+waren zijn toneelstukken illegaal geweest.</p>
+<p>
+Ook al willen we, kostte wat kost, zoveel mogelijk publicaties, het
+uitbreiden van de macht van uitgevers is daarvoor niet het juiste
+middel. Als promotiemiddel voor vooruitgang snijdt het zichzelf in de
+vingers.</p>
+
+<h3>Het resultaat van deze drie fouten</h3>
+<p>
+De huidige trend bij auteursrechten is om uitgevers meer macht te geven voor
+langere tijd. Het verwrongen principe van het auteursrecht dat voorkomt uit
+deze reeks fouten, geeft zelden aanleiding om hiertegen te zijn. Wetgevers
+bedienen aldus de uitgevers, onder het mom het publieke belang te dienen.</p>
+<p>
+Dit is bijvoorbeeld wat senator Hatch had te zeggen bij zijn introductie van
+wetsvoorstel S. 483 uit 1995 die het auteursrecht met 20 jaar zou verlengen:</p>
+
+<blockquote><p>
+Ik geloof dat we nu op het punt zijn aanbeland om ons af te vragen of de
+huidige auteursrechttermijn de belangen van auteurs genoeg beschermt en de
+verwante kwestie of deze beschermingstermijn voldoende stimulans geeft voor
+het maken van nieuw werk.
+</p></blockquote>
+<p>
+Dit wetsvoorstel verlengde het auteursrecht op bestaande werken vanaf
+1920. De wijziging was een cadeautje aan de uitgevers zonder dat dit het
+publieke belang op welke manier dan ook diende. Het is tenslotte onmogelijk
+om met terugwerkende kracht alsnog het aantal publicaties uit die periode te
+verhogen. Men heeft de gemeenschap ondertussen wel een vrijheid afgenomen
+&mdash; het recht om een boek uit die tijd te verspreiden. Merk het gebruik
+van de propagandaterm &ldquo;<a
+href="/philosophy/words-to-avoid.html#Protection" >bescherming</a>&rdquo;
+op, die de tweede fout laat zien.</p>
+<p>
+Het voorstel verlengde ook het auteursrecht voor werk wat nog niet is
+verschenen. Dit zou neerkomen op 95 in plaats van 75 jaar. Dit zou in
+theorie goed zijn voor het stimuleren van nieuwe werken; maar iedere
+uitgever die beweert dat hij deze extra aansporing nodig heeft zou dit
+moeten onderbouwen met serieuze verkoopprognoses tot 75 jaar na dato.</p>
+<p>
+Het moge duidelijk zijn dat de argumenten van de uitgevers niet door het
+congres werden aangevochten: het voorstel werd in 1998 aangenomen. Het werd
+bekend als het Sonny Bono Verlengingsvoorstel, genoemd naar een van de
+voorstellers die eerder dat jaar overleed. Wij noemen het meestal het Mickey
+Mouse Auteursrecht omdat we aannemen dat de echte reden is om het verlopen
+van het auteursrecht op Mickey Mouse te voorkomen. De weduwe van Bono, die
+zijn termijn verder uitzat, had hierover het volgende te zeggen:</p>
+
+<blockquote><p>
+Eigenlijk wilde Sonny dat het auteursrecht voor eeuwig zou gelden. Men heeft
+mij verteld dat dit ongrondwettelijk zou zijn. Ik nodig hierbij iedereen uit
+om mij te steunen in het streven het auteursrecht op alle mogelijke manieren
+te versterken. Zoals bekend, ligt er een voorstel van Jack Valenti om het
+auteursrecht te verlengen tot eeuwig minus &eacute;&eacute;n dag. Wellicht
+dat de commissie zich hierover kan buigen op het volgende congres.
+</p></blockquote>
+<p>
+Het hooggerechtshof boog zich over een lopende zaak die de wet terug wil
+draaien voor reeds verschenen werk op grond van het feit dat dit geen
+vooruitgang stimuleert, zoals aangegeven in de grondwet. Het hof antwoordde
+dat het deze vraag niet hoefde te beantwoorden, de grondwet vereist slechts
+lippendienst.</p>
+<p>
+Een andere wet, aangenomen in 1997, verbiedt het kopi&euml;ren van
+uitgegeven werk, ook al geef je ze weg aan vrienden om aardig te
+zijn. Voorheen was dit in de VS gewoon toegestaan.</p>
+<p>
+Maar het kan nog erger met de &ldquo;Digital Millennium Copyright Act&rdquo;
+(DMCA). Die had als doel om wat destijds &ldquo;kopieerbeveiliging&rdquo;
+werd genoemd &mdash; nu bekend als <a
+href="/proprietary/proprietary-drm.html">DRM</a> (digitaal beheer van
+beperkingen) &mdash; waar computergebruikers al een hekel aan hadden,
+opnieuw te introduceren door het strafbaar te stellen dit soort beperkingen
+te omzeilen of zelfs maar informatie hierover prijs te geven. De wet geeft
+feitelijk de macht aan uitgevers om hun eigen auteursrecht te maken. Het
+stelt dat uitgevers vrij zijn om wat voor beperkingen dan ook op het gebruik
+van een werk aan te brengen waarbij die beperking automatisch wettelijke
+status heeft mits het versleuteld is dan wel een licentie heeft om het af te
+dwingen.</p>
+<p>
+E&eacute;n van de aanleidingen voor deze wet was dat het regelingen zou
+bevatten, voortkomend uit een recente overeenkomst om het auteursrecht uit
+te breiden. De overeenkomst werd uitgevaardigd door de &ldquo;World <a
+href="/philosophy/not-ipr.html">Intellectual Property</a>
+Organization&rdquo;, een organisatie bestaande uit voornamelijk
+auteursrechthebbenden en patenthouders, daarbij gesteund door de regering
+Clinton. Daar de overeenkomst alleen gaat over het uitbreiden van het
+auteursrecht is het nog maar de vraag in hoeverre dit het publieke belang
+dient. Hoe dan ook, het wetsvoorstel ging veel verder dan de overeenkomst
+vereiste.</p>
+<p>
+Vooral bibliotheken leverden tegenstand, voornamelijk vanwege de regel die
+kopi&euml;ren in het geheel verbiedt, ook voor &ldquo;redelijk eigen
+gebruik&rdquo;. Wat was de reactie hierop van de uitgevers? Gewezen
+volksvertegenwoordiger Pat Schroeder, tegenwoordig een lobbyist voor de
+Amerikaanse uitgevers organisatie, stelde dat de uitgevers niet konden leven
+met waar de bibliotheken om vroegen. Aangezien die bibliotheken alleen
+vroegen om een handhaving van de huidige status, vraagt men zich af hoe de
+uitgevers dan tot nu toe hebben overleefd.</p>
+<p>
+Congreslid Barney Frank liet zien, in een bijeenkomst met mij en anderen die
+tegen deze wet waren, hoever de grondwet in deze wordt genegeerd. Hij
+beweerde dat er dringend nieuwe regelgeving nodig was, compleet met
+wettelijke straffen, omdat de &ldquo;filmindustrie zich zorgen
+maakte&rdquo;, net als de &ldquo;muziekindustrie&rdquo;, alsook andere
+&ldquo;industrie&euml;n&rdquo;. Dus vroeg ik hem of dit in het publiek
+belang was. Zijn antwoord sprak boekdelen: &ldquo;Waarom heb je het over het
+publiek belang? Deze creatievelingen hoeven hun rechten niet op te geven in
+het belang van de gemeenschap!&rdquo; De &ldquo;industrie&rdquo; wordt
+gelijk gesteld aan de creatieve auteurs die het inhuurt. Het auteursrecht
+beschouwd men daarbij als een natuurlijk recht en de grondwet is op zijn kop
+gezet.</p>
+<p>
+De DMCA werd van kracht in 1998. Het stelt dat redelijk eigen gebruik nog
+steeds is toegestaan maar geeft uitgevers het recht alle software of
+hardware te verbieden waarmee je dit zou kunnen gebruiken. In de praktijk is
+redelijk eigen gebruik dus verboden geworden.</p>
+<p>
+Met deze wet in de hand heeft de filmindustrie censuur opgelegd aan vrije
+software die DVD's leest en afspeelt en zelfs informatie over hoe DVD's
+gelezen kunnen worden is gecensureerd. In April 2001 werd professor Edward
+Felten middels dreigende rechtszaken van de &ldquo;Recording Industry
+Association of America&rdquo;, gedwongen zijn wetenschappelijke artikel in
+te trekken waarin hij uitlegde wat hij wijzer was geworden van een
+voorgesteld versleutelsysteem voor het beperkt toegankelijk maken van
+opgenomen muziek.</p>
+<p>
+We zien inmiddels ook de opkomst van elektronische boeken die de normale
+vrijheden van een lezer ontnemen &mdash; bijvoorbeeld de vrijheid om een
+boek uit te lenen aan een vriend, de vrijheid het aan een tweedehands winkel
+te verkopen, de vrijheid het uit een bibliotheek te kunnen lenen, de
+vrijheid het te kunnen kopen zonder hiervoor je personalia af te hoeven
+geven en zelfs de vrijheid om het twee keer te lezen. Versleutelde
+electronische boeken stellen aan al deze aktiviteiten paal en perk &mdash;
+je kunt ze alleen lezen met speciale, geheime software die er is om jou te
+beperken in het gebruik.</p>
+<p>
+Ik zal nooit een dergelijk elektronisch boek kopen en ik hoop dat jij ze ook
+zult weigeren. Als een elektronisch boek je niet dezelfde rechten geeft als
+een papieren exemplaar, weiger het dan!</p>
+<p>
+Iedereen die onafhankelijk software uitbrengt die versleutelde electronische
+boeken kan lezen riskeert strafvervolging. Dat overkwam een Russische
+programmeur, Dmitry Sklyarov, die in 2001 werd gearresteerd bij een bezoek
+aan de VS voor een conferentie. Hij had in Rusland zo'n programma
+geschreven, iets wat in zijn land niet verboden was. Nu bereid Rusland een
+wet voor die dit ook verbiedt en de Europese Unie heeft recent een
+dergelijke wet al aangenomen.</p>
+<p>
+Electronische boeken zijn nog niet door het grote publiek geaccepteerd, maar
+niet omdat lezers zo aan hun vrijheid hechtten; het was om andere redenen
+niet aantrekkelijk ze te lezen, met name omdat de schermen niet zo makkelijk
+zijn af te lezen als papier. De volgende poging zal waarschijnlijk wel raak
+zijn met de komst van &ldquo;electronisch papier&rdquo; &mdash; boek-achtige
+apparaatjes waarin een beveiligd electronisch boek kan worden
+geladen. Wanneer deze beter leesbaar blijken dan papier zullen we weer op de
+bres moeten voor onze vrijheid. Ondertussen maakt het electronische boek in
+beperkte kring wel opgang: de universiteit van New York en andere
+tandheelkundige opleidingen leveren hun studenten alleen beveiligde
+electronische studieboeken.</p>
+<p>
+De mediabedrijven vinden dit nog niet ver genoeg gaan. In 2001 stelde
+Senator Hollings, gesteund door Disney, een wet voor genaamd de
+&ldquo;Security Systems Standards and Certification Act&rdquo; (SSSCA)<a
+href="#footnote2">[2]</a>, die voorstelt dat alle computers (en alle andere
+digitale opnameapparatuur en afspelers) moeten worden uitgerust met een door
+de overheid goedgekeurd systeem voor kopieerbeperking. Dat is het
+uiteindelijke doel, maar als eerste op de agenda staat het verbieden van het
+op de markt brengen van apparaten die HDTV kunnen ontvangen en die je kunt
+aanpassen (oftewel ombouwen voor je eigen doeleinden). Omdat vrije software
+software is die gebruikers kunnen veranderen worden we hier dus voor het
+eerst geconfronteerd met een wet die vrije software verbiedt voor een
+bepaalde toepassing. Het verbieden voor andere toepassingen zal daarna niet
+lang op zich laten wachten. Wanneer de FCC deze wet overneemt zal software
+zoals GNU Radio dus gecensureerd worden.</p>
+<p>
+Er moet politieke druk worden uitgeoefend om dit soort wetsvoorstellen de
+kop in te drukken.<a href="#footnote3">[3]</a></p>
+
+<h3>Op zoek naar een goede ruil</h3>
+<p>
+Hoe kan men het best een beleid bepalen met betrekking tot het auteursrecht?
+Wanneer het auteursrecht een transactie is die wordt gedaan in het publiek
+belang dan zal het dus vooral dat publieke belang moeten dienen. De plicht
+van de overheid daarbij is dus om die vrijheid zo duur mogelijk te
+verkopen. We zouden zo min mogelijk auteursrecht willen vergeven zonder de
+hoeveelheid publicaties te veel aan te tasten.</p>
+<p>
+De minimum prijs in vrijheid die we hiervoor moeten betalen is niet te
+bepalen middels openbare aanbesteding, zoals bij bouwprojecten mogelijk
+is. Hoe dan wel?</p>
+<p>
+Een mogelijkheid is om het auteursrecht in stappen af te bouwen en te kijken
+naar de resultaten. Door te observeren wanneer en hoeveel afname in
+publicaties er optreden kunnen we vaststellen hoeveel auteursrecht er
+precies nodig is om een aanvaardbaar niveau van publicaties te handhaven
+(het publieke belang). Dit moeten we vaststellen door te meten, niet door af
+te gaan op wilde voorspellingen van uitgevers, in wiens belang het is die te
+overdrijven wanneer hun macht wordt ingeperkt.</p>
+<p>
+Het auteursrecht heeft een aantal onafhankelijke aspecten die apart kunnen
+worden aangepakt. Wanneer we het minimum hebben gevonden voor een aspect zou
+men best nog wel eens een ander aspect van auteursrecht kunnen reduceren
+zonder dat dit de stroom publicaties negatief be&iuml;nvloedt.</p>
+<p>
+Een belangrijk aspect is de duur, die nu is vastgesteld op ongeveer een
+eeuw. Een goede eerste stap is om de duur van het monopolie op
+kopi&euml;ren terug te brengen naar 10 jaar vanaf de dag van publicatie. Een
+ander aspect, het maken van afgeleide werken, zou een langere periode kunnen
+beslaan.</p>
+<p>
+Waarom trouwens uitgaan van de dag van publicatie? Omdat het recht om te
+kopi&euml;ren geen waarde heeft voor werken die nog niet zijn uitgegeven;
+want er zijn nog geen kopie&euml;n. Auteurs langer de tijd geven iets te
+publiceren schaadt geen enkel belang. Schrijvers (die meestal wel de
+auteursrechten hebben v&oacute;&oacute;r publicatie) zullen publicatie niet
+uitstellen alleen om het auteursrecht te verlengen.</p>
+<p>
+Waarom tien jaar? Omdat dat een veilige periode is. We kunnen er, kijkend
+naar de praktijk, van uit gaan dat dit weinig invloed heeft op de stroom
+uitgegeven werk. Bij de meeste media en genres zijn populaire werken zeer
+winstgevend in de eerste paar jaar en zelfs bestsellers zijn voor die tijd
+meestal niet meer in druk. Zelfs voor naslagwerken, die meestal een langere
+levensduur hebben dan tien jaar, zou het genoeg moeten zijn: lezers zullen
+dan de voorkeur geven aan recent bijgewerkte uitgaven -waarvoor weer
+auteursrecht geldt- in plaats van de verouderde -rechtenvrije- versies.</p>
+<p>
+Tien jaar is misschien zelfs langer dan nodig; na een tijdje zouden we
+kunnen proberen de periode verder te verkorten om zo het systeem beter af te
+stellen. Tijdens een discussie over auteursrecht op een literaire
+bijeenkomst, waar ik die tienjarige periode voorstelde, reageerde mijn
+buurman -een bekende fantasy schrijver- verontwaardigd met de opmerking dat
+alles langer dan vijf jaar onacceptabel was.</p>
+<p>
+Maar niet alles hoeft over &eacute;&eacute;n kam te worden geschoren. Een
+auteursrecht wat uniform is is niet van het hoogste -publieke- belang en het
+auteursrecht heeft wel meer uitzonderingen voor bepaald gebruik of
+media. Het zou gek zijn om bij iedere aanbesteding voor het aanleggen van
+wegen uit te gaan van het hoogste tarief; zo ook zou het gek zijn om er van
+uit te gaan dat voor iedere artistieke uiting we altijd de hoogste prijs in
+vrijheid moeten &ldquo;betalen&rdquo;.</p>
+<p>
+Wellicht moeten romans, woordenboeken, programma's, liedjes, symfonie&euml;n
+en films ieder een andere monopolie-periode krijgen zodat we de optimale
+-minimale- periode kunnen bepalen voor ieder soort werk waarbij de stroom
+publicaties nog op peil blijft. Films langer dan een uur kunnen bijvoorbeeld
+een periode van twintig jaar krijgen toebedeeld vanwege de hoge kosten die
+het produceren met zich mee brengt. Op mijn eigen vakgebied, programmeren,
+zou drie jaar voldoende moeten zijn. Product-cycli in dit segment zijn
+meestal nog korter.</p>
+<p>
+Een ander aspect is de vaststelling wat nog voor &ldquo;redelijk eigen
+gebruik&rdquo; door kan gaan: mogelijkheden om -delen van- werken legaal te
+reproduceren ook al rust er auteursrecht op. De eerste natuurlijke stap
+daarbij zou het toestaan van individuele, niet-commerci&euml;le,
+kopie&euml;n zijn. Dit zou de privacyschending van de auteursrechtenpolitie
+van vandaag de dag overbodig maken en heeft waarschijnlijk weinig effect op
+de verkoop. (Wellicht moeten er dan ook maatregelen worden getroffen om
+verzegelde licenties tegen te gaan die dit soort kopieergedrag weer zouden
+kunnen verbieden). Ervaringen met Napster leren ons verder dat we ook het
+niet-commerci&euml;el uitlenen toe moeten staan. &mdash; wanneer zoveel
+mensen het willen kopi&euml;ren en delen, en het zo nuttig vinden, kunnen
+alleen draconische maatregelen hen hier van af houden, en de gemeenschap
+verdient het te krijgen wat ze wil.</p>
+<p>
+Voor romans, en meer in het algemeen voor alle werken met amusementswaarde,
+is het uitleenrecht waarschijnlijk al voldoende. Computerprogramma's, die
+een functionele waarde hebben (ze krijgen iets voor elkaar) hebben meer
+vrijheden nodig, zoals het recht een verbeterde versie uit te brengen. Zie
+ook de &ldquo;Free Software Definition&rdquo; elders in dit boek voor een
+uitleg over de vrijheden die gebruikers van software zouden moeten
+hebben. Het is wellicht een haalbaar compromis om dit pas in te laten gaan
+twee of drie jaar na publicatie.</p>
+<p>
+Dit soort wijzigingen brengt het auteursrecht voor wat betreft digitaal
+kopi&euml;ren op een niveau waar de gemeenschap vrede mee zou
+hebben. Uitgevers zullen deze voorstellen bestempelen als
+&ldquo;oneerlijk&rdquo;; ze zouden kunnen dreigen er mee op te houden maar
+dat zullen ze uiteindelijk niet doen want het uitgeven blijft winstgevend en
+dit zal de enige manier van uitgeven zijn.</p>
+<p>
+Wanneer we het auteursrecht inperken moeten we er voor waken dat uitgevers
+dit niet gaan vervangen door eindgebruikerslicenties. We zullen
+overeenkomsten, die verder gaan dan het auteursrecht op het gebied van
+kopi&euml;ren, moeten verbieden. Dit soort beperkingen op algemene
+-niet-onderhandelde- transacties zijn een standaard onderdeel van het
+Amerikaanse rechtssysteem.</p>
+
+<h3>Een persoonlijke noot</h3>
+<p>
+Ik ben ontwerper van software, geen jurist. Ik ging me verdiepen in het
+auteursrecht omdat je er onvermijdelijk mee te maken krijgt in de wereld van
+computernetwerken. Als gebruiker van computernetwerken -en dat al dertig
+jaar- weet ik de vrijheden die we in de loop van de tijd zijn kwijtgeraakt
+op waarde te schatten, evenals de vrijheden die we nog dreigen te
+verliezen. Als auteur verwerp ik het romantische idee van de bijna
+goddelijke artistieke <a href="words-to-avoid.html#Creator">schepper</a>
+zoals deze vaak wordt opgevoerd door uitgevers, om de speciale voorrechten
+voor auteurs te rechtvaardigen, terwijl ze er zelf met die rechten vandoor
+gaan.</p>
+<p>
+Het grootste deel van dit artikel bestaat uit verifieerbare feiten en
+redeneringen, en voorstellen waarover je zelf een mening kunt vormen. Ik
+vraag je echter &eacute;&eacute;n ding van me aan te nemen: dat auteurs
+zoals ikzelf geen speciale voorrechten verdienen. Wanneer je je waardering
+wilt laten blijken voor de programma's of de boeken die ik heb geschreven
+dan neem ik je geld van harte aan &mdash; maar offer alsjeblieft je vrijheid
+niet op ter wille van mij.</p>
+
+<h4>Voetnoten</h4>
+<ol>
+<li>
+<a id="footnote1"></a>Zie het artikel van Julian Sanchez over <a
+href="http://www.juliansanchez.com/2011/02/04/the-trouble-with-balance-metaphors/">&ldquo;Het
+probleem met &lsquo;compromis&rsquo;-metaforen&rdquo;</a> voor een onderzoek
+&ldquo;hoe de vergelijking tussen gefundeerde uitspraken en een compromis
+tussen belangen ons denken op negatieve wijze beïnvloedt&rdquo;.</li>
+<li>
+<a id="footnote2"></a>Sindsdien omgedoopt tot het onuitspreekbare CBDTPA,
+een goede afkorting voor &ldquo;Consume, But Don't Try Programming
+Anything,&rdquo; maar eigenlijk staat het voor &ldquo;Consumer Broadband and
+Digital Television Promotion Act&rdquo;.</li>
+<li>
+<a id="footnote3"></a>Wanneer je wilt helpen kan ik de volgende websites
+aanbevelen: <a
+href="http://defectivebydesign.org">DefectiveByDesign.org</a>, <a
+href="http://publicknowledge.org">publicknowledge.org</a> en <a
+href="http://www.eff.org">www.eff.org</a>.</li>
+</ol>
+
+<hr />
+<blockquote id="fsfs"><p class="big">Dit artikel is gepubliceerd in <a
+href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Vrije
+Software, Vrije Maatschappij: geselecteerde artikelen van Richard
+M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
+href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
+FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
+verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
+README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
+website.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Copyright &copy; 2002, 2003, 2007, 2015, 2016, 2018 Free Software
+Foundation, Inc.</p>
+
+<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license"
+href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
+Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<strong>Vertaling:</strong> <a
+href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Bijgewerkt:
+
+$Date: 2019/08/02 10:31:51 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
+</body>
+</html>