summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html344
1 files changed, 344 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html
new file mode 100644
index 0000000..d5b6073
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/nl/can-you-trust.html
@@ -0,0 +1,344 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/can-you-trust.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.nl.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Kun je je computer vertrouwen? - GNU-project - Free Software Foundation</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/can-you-trust.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" -->
+<h2>Kun je je computer vertrouwen?</h2>
+
+<p>door <a href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></p>
+
+<p>
+Naar wie zou je computer moeten luisteren? De meeste mensen vinden dat
+computers naar hen moeten luisteren en niet naar anderen. Grote
+mediabedrijven (ook filmmaatschappijen en muziekuitgevers), samen met
+computerondernemingen als Microsoft en Intel, hebben het plan, getiteld
+&ldquo;trusted computing&rdquo;, opgevat om te zorgen dat jou computer naar
+hun luistert en niet meer naar jou. (Bij Microsoft staat dit plan bekend
+als Palladium). Private programma's hebben al eerder kwaadwillende functies
+bevat maar met dit plan zou het algemeen worden ingevoerd.</p>
+<p>
+Een privaat programma houdt vooral in dat je geen controle hebt over wat het
+doet: je kunt de broncode niet bekijken, noch veranderen. Het hoeft je niet
+te verbazen dat geslepen zakenmensen die controle zullen gebruiken om jou in
+een nadelige positie te manoeuvreren. Microsoft heeft dit meerdere malen
+gedaan: een bepaalde versie van Windows was zo ontworpen dat het terug
+rapporteerde aan Microsoft welke software je allemaal op je schijf had
+staan; een recente &ldquo;beveiligings&rdquo;-update in Windows Media Player
+vereiste dat de gebruiker akkoord ging met nieuwe beperkende
+maatregelen. Maar niet alleen Microsoft doet dit: KaZaa, het programma om
+muziek te delen, is dusdanig ontworpen dat KaZaa de computercapaciteit van
+zijn gebruikers kan verhuren aan zakelijke klanten. Dit soort kwaadwillende
+functies zijn vaak geheim maar zelfs al weet je er van, dan nog zijn ze
+moeilijk te verwijderen omdat je de broncode niet hebt.</p>
+<p>
+Dit kwam sporadisch voor in het verleden. Met &ldquo;Trusted
+computing&rdquo; zou het gemeengoed worden. De term &ldquo;Treacherous
+computing&rdquo; is hier meer op zijn plaats omdat dit plan er voor zorgt
+dat je systeem systematisch <em>niet</em> naar je zal luisteren. Het is
+feitelijk ontworpen om ervoor te zorgen dat je computer geen algemeen
+bruikbaar apparaat meer is. Iedere functie die je uit wilt voeren zou
+expliciete toestemming nodig kunnen hebben.</p>
+<p>
+Technisch betekent het dat je computer wordt uitgevoerd met een digitaal
+apparaatje wat kan versleutelen en handtekeningen herkennen, waarbij de
+sleutels voor jou geheim blijven. Private programma's zullen dit apparaatje
+gebruiken om te bepalen welke programma's je mag draaien, welke brieven en
+andere gegevens je mag benaderen en aan welke programma's je die door mag
+geven. Deze programma's zullen continu nieuwe autorisatieregels van het
+Internet inladen en deze automatisch toepassen op jouw werk. Wanneer je die
+programma's een tijdje blokkeert van het Internet zullen bepaalde functies
+automatisch worden uitgeschakeld.</p>
+<p>
+Uiteraard zullen Hollywood en de muziekindustrie dit gaan gebruiken voor
+digitale beperking (DRM) zodat verstuurde video's en muziek maar op
+&eacute;&eacute;n bepaalde computer af kunnen worden gespeeld. Delen met
+anderen zal volledig onmogelijk worden gemaakt met de bestanden die je van
+die bedrijven betrekt. Jij, het publiek, zou de vrijheid en mogelijkheid
+moeten hebben om dit te delen met anderen. (Ik verwacht dat individuen
+ongetwijfeld een manier zullen vinden om dit te kraken om zo onbeveiligde
+versies te kunnen delen, waar DRM dus niet zal werken, maar dat is nog geen
+rechtvaardiging voor het systeem).</p>
+<p>
+Het onmogelijk maken dingen te delen is al erg genoeg maar het wordt nog
+erger. Men wil ook e-mail en documenten hieraan onderwerpen&mdash;met als
+resultaat e-mails die na twee weken verdwijnen, of documenten die alleen
+kunnen worden gelezen door computers in &eacute;&eacute;n bedrijf.</p>
+<p>
+Stel je voor dat je een email krijgt van je baas die je vraagt iets
+-wellicht- riskants te doen; een maand later, als alles uitkomt, sta je met
+lege handen omdat de email die bewijst dat het een beslissing van je baas
+was, is verdwenen. Iets &ldquo;zwart op wit&rdquo; krijgen is weinig waard
+wanneer het <em>verdwijninkt</em> is.</p>
+<p>
+Stel dat je een e-mail krijgt van je baas waarin beleid wordt voorgeschreven
+wat illegaal is of moreel verwerpelijk, bijvoorbeeld het vernietigen van
+boekhoudkundige gegevens of een oogje toeknijpen bij zaken die een
+bedreiging voor je land vormen. In de huidige situatie kun je dergelijk
+gedrag aan de kaak stellen door de gegevens door te sturen naar een
+journalist en de zaak aan de grote klok te hangen. Met &ldquo;treacherous
+computing&rdquo; zou de journalist niet in staat zijn de gegevens te lezen;
+de computer zal niet gehoorzamen aan de opdrachten van de
+journalist. &ldquo;Treacherous computing&rdquo; wordt een paradijs voor
+corruptie.</p>
+<p>
+Tekstverwerkers als Microsoft Word zouden &ldquo;treacherous
+computing&rdquo; kunnen gebruiken bij het opslaan van documenten, om zich
+ervan te verzekeren dat een concurrerende tekstverwerker ze niet kan
+lezen. Op dit moment moeten we het formaat van deze documenten achterhalen
+via geduldig zoekwerk om ze te kunnen lezen in vrije
+tekstverwerkers. Wanneer Word voortaan via &ldquo;treacherous
+computing&rdquo; alles opslaat zal de vrije-softwaregemeenschap helemaal
+geen kans meer hebben deze documenten via vrije tekstverwerkers in te
+lezen&mdash;en zelfs wanneer we dit wel zouden kunnen zou het verboden
+worden door de &ldquo;Digital Millennium Copyright Act&rdquo;.</p>
+<p>
+Programma's die gebruikmaken van &ldquo;treacherous computing&rdquo; zullen
+voortdurend nieuwe regels inladen via Internet en deze automatisch toepassen
+op je werk. Wanneer het Microsoft, of de regering, niet aanstaat wat je
+schrijft in een document, kunnen ze nieuwe regels uitvaardigen die computers
+instrueren dit document niet te openen. Iedere computer die deze nieuwe
+instructies inlaadt zou hieraan gehoorzamen. En aldus zou je document, op
+Orwelliaanse manier met terugwerkende kracht verdwijnen. Je zou het zelfs
+zelf niet meer kunnen lezen.</p>
+<p>
+Wellicht denk je dat je erachter kunt komen wat een toepassing met
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; doet, onderzoeken hoe schadelijk dit is
+en vervolgens een beslissing nemen of je de gevolgen acceptabel vindt of
+niet. Het zou dom en kortzichtig zijn ze te accepteren omdat wat jij denkt
+te accepteren in deze transactie zal veranderen. Op een gegeven moment zul
+je afhankelijk worden van die toepassing in je werk en dat weten ze; dan
+veranderen ze de spelregels. Sommige toepassingen zullen automatisch updates
+inladen die iets anders doen&mdash;en je zult hierbij geen keuze hebben.</p>
+<p>
+Op dit moment kun je de beperkingen van private software omzeilen door deze
+niet te gebruiken. Wanneer je GNU/Linux gebruikt, of een ander vrij
+besturingssysteem en het vermijdt om daarop private toepassingen te
+installeren dan heb je volledige zeggenschap over je systeem. Wanneer je
+vrije programma een kwaadwillende functie bevat zullen andere ontwikkelaars
+in de gemeenschap deze eruit halen en kun je de gewijzigde versie
+gebruiken. Je kunt ook vrije toepassingen draaien op private
+besturingssystemen; dit geeft je niet je volledige vrijheid terug maar veel
+gebruikers doen dit.</p>
+<p>
+&ldquo;Treacherous computing&rdquo; vormt een gevaar voor vrije programma's
+en besturingssystemen omdat je ze wellicht niet eens kunt draaien. Sommige
+versies van &ldquo;treacherous computing&rdquo; zouden vereisen dat een
+besturingssysteem alleen op apparatuur kan draaien wanneer daarvoor
+toestemming is verkregen van een bepaald bedrijf. Vrije besturingssystemen
+zouden daar niet op kunnen worden ge&iuml;nstalleerd. Sommige versies van
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; zouden vereisen dat er alleen
+toepassingen op het besturingssysteem kunnen draaien die de toestemming
+hebben van de ontwikkelaar van het besturingssysteem. Je zou daar geen vrije
+toepassingen op kunnen draaien. En als je toch een manier vindt om dat te
+doen, en je dit anderen vertelt, zou dat een misdaad zijn.</p>
+<p>
+Er zijn al Amerikaanse wetsvoorstellen die vereisen dat alle computers
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; ondersteunen en het verbieden oude
+computers op het Internet aan te sluiten. De CBDTPA (wij noemen dit de
+&ldquo;Consume But Don't Try Programming Act&rdquo;) is daar
+&eacute;&eacute;n van. Maar ook al zullen ze je niet dwingen om over te
+schakelen op &ldquo;treacherous computing&rdquo;, dan nog zal de druk enorm
+zijn. Tegenwoordig gebruiken veel mensen het Word-formaat voor hun
+communicatie ook al brengt dit allerlei problemen met zich mee (zie <a
+href="/philosophy/no-word-attachments.html">&ldquo;We kunnen een einde maken
+aan Word bijlagen&rdquo;</a>). Als alleen een computer, uitgerust met
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; nog Word-documenten kan lezen zullen
+velen dit accepteren voor hun individuele behoeften (slikken of stikken). Om
+echte weerstand te geven aan &ldquo;treacherous computing&rdquo; zullen we
+ons met zijn allen sterk moeten maken en het probleem moeten benaderen als
+een gemeenschappelijke keuze.</p>
+<p>
+Voor meer informatie over &ldquo;treacherous computing&rdquo;, zie <a
+href="http://www.cl.cam.ac.uk/users/rja14/tcpa-faq.html">http://www.cl.cam.ac.uk/users/rja14/tcpa-faq.html</a>.</p>
+<p>
+We hebben veel mensen in georganiseerd verband nodig om de verspreiding van
+verraderlijke software tegen te gaan. We hebben je steun nodig! Steun de
+FSF- campagne <a href="http://DefectiveByDesign.org">Defective by
+Design</a>, tegen digitaal beheer van beperkingen (DRM).</p>
+
+<h3>Naschrift</h3>
+
+<ol>
+<li><p>
+Beveiligingsexperts gebruiken de term &ldquo;trusted computing&rdquo; voor
+iets anders&mdash;verwar beide betekenissen niet.</p></li>
+
+<li><p>
+<br />Het GNU-project distribueert het programma GNU Privacy Guard. Een
+programma dat kan versleutelen met publieke sleutels en digitale
+handtekeningen ondersteund, zodat je beveiligde en priv&eacute; email kunt
+versturen. Het is nuttig om te zien hoe dit programma verschilt van
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; en wat het &eacute;&eacute;n nuttig
+maakt en het ander gevaarlijk.</p>
+<p>
+Wanneer iemand GPG gebruikt om je een versleuteld document te sturen en jij
+dit op je beurt gebruikt om het weer te decoderen dan heb je weer het
+originele document wat je kunt lezen, doorsturen, kopi&euml;ren of wederom
+versleutelen om het veilig naar iemand anders te versturen. Een
+&ldquo;treacherous computing&rdquo; toepassing zou het je op je scherm laten
+lezen maar je niet toestaan het als gedecodeerd document op andere wijze te
+gebruiken. GPG, een vrij programma, stelt beveiligingsfuncties ter
+beschikking aan de gebruiker; ze gebruiken het. &ldquo;Treacherous
+computing&rdquo; is ontworpen om gebruikers in hun vrijheid te beperken,
+<em>het gebruikt de gebruikers</em>.</p></li>
+
+<li><p>
+Voorstanders van &ldquo;treacherous computing&rdquo; wijzen vaak op de <a
+name="beneficial">nuttige toepassingen</a>. Wat ze daarbij opnoemen is vaak
+wel juist maar niet belangrijk.</p>
+<p>
+Net als alle hardware kan ook hardware met &ldquo;treacherous
+computing&rdquo; erin gebruikt worden voor onschuldige doeleinden. Maar deze
+toepassingen kunnen ook met andere middelen, zonder deze hardware. Het
+belangrijkste verschil zit hem in de nare gevolgen: je computer zodanig
+optuigen dat hij tegen je gebruikt kan worden.</p>
+<p>
+Wat zij zeggen is waar en wat ik zeg is waar. Combineer dat en wat krijg je
+dan? &ldquo;Treacherous computing&rdquo; is een plan om ons onze vrijheid te
+ontnemen overgoten met een sausje van wat nuttige toepassingen om ons af te
+leiden van wat we zullen verliezen.</p></li>
+
+<li><p>
+Microsoft stelt Palladium voor als een beveiligingsmaatregel en beweerd dat
+het zal beschermen tegen computervirussen maar dit is niet waar. Een
+presentatie van Microsoft Research in oktober 2002 stelde dat een onderdeel
+van de Palladium-specificaties is dat bestaande besturingssystemen en
+toepassingen kunnen blijven draaien; en dus dat ook de virussen kunnen
+blijven doen wat ze nu al doen.</p>
+<p>
+Wanneer werknemers van Microsoft het hebben over &ldquo;beveiliging&rdquo;
+in verband met Palladium dan hebben ze het niet over het beveiligen van je
+machine zodat wordt voorkomen dat die iets doet wat je niet wilt. Ze hebben
+het dan over het beveiligen van kopie&euml;n van data op jouw machine
+waarvan ze niet willen dat jij die op een andere manier benaderd. E&eacute;n
+slide van die presentatie bevatte een lijst van geheimen die Palladium zou
+kunnen bewaren, met daarin &ldquo;geheimen van derden&rdquo; maar ook
+&ldquo;gebruikersgeheimen&rdquo; maar dan tussen aanhalingstekens, hiermee
+aangevend dat dit een absurde gedachte was in de context van Palladium.</p>
+<p>
+De hele presentatie was doorspekt met beveiligingstermen die hier iets
+anders betekenden dat het algemeen geaccepteerde. Woorden als
+&ldquo;aanval&rdquo;, niet bedoeld als iemand die je probeert pijn te doen
+maar iemand die probeert muziek te kopi&euml;ren. &ldquo;Kwaadaardige
+code&rdquo; is hier code die jij installeert om iets te doen wat anderen
+niet willen dat je doet. &ldquo;Spoofing&rdquo; (bedriegen, je voordoen als
+een andere computer) betekent hier niet je als iemand anders voordoen maar
+dat jij Palladium bedriegt. Enzovoorts.</p></li>
+
+<li><p>
+Een eerdere uitspraak van de ontwikkelaars van Palladium veronderstelde dat
+degene die informatie ontwikkeld of vergaart daar totale zeggenschap over
+hoort te hebben. Dit zou een revolutionaire omkering zijn van de huidig
+gangbare ethiek en het rechtssysteem en zou een onge&euml;venaard systeem
+van toezicht cre&euml;ren. De specifieke problemen met dit soort systemen
+zijn geen toeval; ze zijn het resultaat van een fout uitgangspunt. We moeten
+het uitgangspunt verwerpen.</p></li>
+</ol>
+
+<hr />
+
+<p>Anno 2015 is &ldquo;treacherous computing&rdquo; ingevoerd voor pc's in de
+vorm van een &ldquo;Trusted Platform Module&rdquo;; echter om praktische
+redenen was TPM een totale mislukking met betrekking tot het digitaal
+beheren van beperkingen (DRM) op afstand. Dus implementeren bedrijven DRM
+met andere methodes. &ldquo;Trusted Platform Modules&rdquo; wordt momenteel
+helemaal niet voor DRM gebruikt en er zijn redenen om aan te nemen dat het
+niet mogelijk is het voor DRM te gebruiken. Ironisch genoeg betekent dit dat
+het enige huidige gebruik van &ldquo;Trusted Platform Modules&rdquo; de
+onschuldige secundaire toepassingen zijn&mdash;bijvoorbeeld om te
+controleren of niemand het systeem in een computer heeft gewijzigd.</p>
+
+<p>Daarom concluderen we dat de &ldquo;Trusted Platform Modules&rdquo; die
+beschikbaar zijn voor pc's niet gevaarlijk zijn, en dat er geen reden is om
+het niet te gebruiken in een computer of het te ondersteunen in
+systeemsoftware.</p>
+
+<p>Dat betekent niet dat alles rozengeur en maneschijn is. Andere
+hardwaresystemen die de eigenaar van de computer ervan weerhouden om de
+software erin te veranderen worden gebruikt in sommige ARM pc's, alsmede in
+processors in mobiele telefoons, auto's, tv's en andere apparaten, en die
+zijn net zo slechts als we hadden verwacht.</p>
+
+<p>Dit betekent ook niet dat op afstand andermans machines controleren
+onschadelijk is. Als er ooit een apparaat komt die dat kan, zal dat een
+zware bedreiging zijn voor de vrijheid van gebruikers. De huidige
+&ldquo;Trusted Platform Module&rdquo; is alleen onschadelijk omdat het niet
+in staat was om controleren op afstand mogelijk te maken. We mogen er niet
+vanuit gaan dat alle toekomstige pogingen ook zullen mislukken.</p>
+
+<hr />
+
+<blockquote id="fsfs"><p class="big">Dit verhaal is gepubliceerd in <a
+href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Vrije
+software, vrije maatschappij: geselecteerde artikelen van Richard
+M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Gelieve algemene vragen over FSF &amp; GNU te sturen naar <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Er zijn ook nog <a
+href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de
+FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor
+verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations
+README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze
+website.</p>
+</div>
+
+<p>Copyright &copy; 2002, 2007, 2014, 2015, 2016 Richard Stallman</p>
+
+<p>Deze pagina is uitgebracht onder een <a rel="license"
+href="https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.nl">Creative
+Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<strong>Vertaling:</strong> <a
+href="//savannah.gnu.org/projects/www-nl">www-nl</a></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Bijgewerkt:
+
+$Date: 2017/05/22 08:01:00 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>