summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html')
-rw-r--r--talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html1209
1 files changed, 1209 insertions, 0 deletions
diff --git a/talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html b/talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html
new file mode 100644
index 0000000..8171d8a
--- /dev/null
+++ b/talermerchantdemos/blog/articles/el/thegnuproject.html
@@ -0,0 +1,1209 @@
+<!--#set var="PO_FILE"
+ value='<a href="/gnu/po/thegnuproject.el.po">
+ https://www.gnu.org/gnu/po/thegnuproject.el.po</a>'
+ --><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/gnu/thegnuproject.html"
+ --><!--#set var="DIFF_FILE" value="/gnu/po/thegnuproject.el-diff.html"
+ --><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2017-06-16" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.el.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.86 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Σχετικά με το Έργο GNU - Έργο GNU - Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</title>
+<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, Έργο GNU, ΙΕΛ, ελεύθερο λογισμικό, Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού, ιστορία" />
+
+<!--#include virtual="/gnu/po/thegnuproject.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.el.html" -->
+<!--#include virtual="/server/outdated.el.html" -->
+<h2>Το έργο GNU</h2>
+
+<p>
+από τον <a href="http://www.stallman.org/"><strong>Richard
+Stallman</strong></a></p>
+
+<blockquote>
+<p>
+Αρχικά δημοσιευμένο στο βιβλίο <em>Ανοιχτές Πηγές</em>. Ο Richard Stallman
+δεν ήταν <a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> ποτέ
+υποστηρικτής του &ldquo;λογισμικού ανοιχτού κώδικα&rdquo;</a>, αλλά
+συνεισέφερε αυτό το άρθρο ώστε οι ιδέες του κινήματος ελεύθερου λογισμικού
+να μην απουσίαζαν εντελώς από εκείνο το βιβλίο.
+</p>
+<p>
+Γιατί είναι ακόμη πιο σημαντικό από ποτέ να <a
+href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">επιμένουμε ώστε το
+λογισμικό που χρησιμοποιούμε να είναι ελεύθερο</a>.
+</p>
+</blockquote>
+
+<h3>Η πρώτη κοινότητα διαμοιρασμού λογισμικού</h3>
+<p>
+Όταν ξεκίνησα να εργάζομαι στο Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) του <abbr
+title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr> το 1971, έγινα
+μέλος μιας κοινότητας διαμοιρασμού λογισμικού η οποία προϋπήρχε για πολλά
+χρόνια. Ο διαμοιρασμός λογισμικού δεν ήταν περιορισμένος στη δική μας
+κοινότητα· είναι τόσο παλιός όσο και οι υπολογιστές, ακριβώς όπως ο
+διαμοιρασμός συνταγών είναι τόσο παλιός όσο και το μαγείρεμα. Όμως εμείς
+τον εφαρμόζαμε περισσότερο απ' όλους.</p>
+<p>
+Το εργαστήριο TN χρησιμοποιούσε ένα λειτουργικό σύστημα καταμερισμού χρόνου
+με το όνομα <abbr title="Incompatible Timesharing System">ITS</abbr> (το
+Μη-συμβατό Σύστημα Καταμερισμού Χρόνου), το οποίο είχαν σχεδιάσει και γράψει
+σε συμβολική γλώσσα μηχανής για τον <abbr title="Programmed Data
+Processor">PDP</abbr>-10 της Digital, έναν από τους μεγάλους ηλεκτρονικούς
+υπολογιστές εκείνης της εποχής, οι χάκερ (hackers) (1) του εργαστηρίου. Ως
+μέλος αυτής της κοινότητας, ένας χάκερ συστημάτων του εργαστηρίου ΤΝ, η
+δουλειά μου ήταν να βελτιώσω αυτό το σύστημα.</p>
+<p>
+Δεν ονομάζαμε το λογισμικό μας &ldquo;ελεύθερο λογισμικό&rdquo;, επειδή
+αυτός ο όρος δεν υπήρχε τότε· ουσιαστικά όμως αυτό ήταν. Οποτεδήποτε
+άνθρωποι από ένα άλλο πανεπιστήμιο ή εταιρία ήθελαν να μεταφέρουν και να
+χρησιμοποιήσουν ένα πρόγραμμα, τους το επιτρέπαμε με ευχαρίστηση. Εάν
+έβλεπες κάποιον να χρησιμοποιεί ένα ασυνήθες και ενδιαφέρον πρόγραμμα,
+μπορούσες πάντα να του ζητήσεις να δεις τον πηγαίο κώδικα, οπότε μπορούσες
+να τον διαβάσεις, να τον αλλάξεις ή να κανιβαλίσεις μέρη απ' αυτόν για να
+δημιουργήσεις ένα νέο πρόγραμμα.</p>
+<p>
+(1) Η χρήση της λέξης &ldquo;χάκερ&rdquo; με την έννοια &ldquo;εισβολέας
+συστημάτων&rdquo; είναι μία σύγχυση που οφείλεται στα μέσα μαζικής
+ενημέρωσης. Εμείς οι χάκερ αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε αυτή τη σημασία και
+συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη ώστε να σημαίνει κάποιος/α που αγαπάει
+τον προγραμματισμό, κάποιος/α που χαίρεται την παιχνιδιάρικη εξυπνάδα ή το
+συνδυασμό των δύο παραπάνω. Δείτε το άρθρο μου, <a
+href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html">Για το χάκινγκ</a>.</p>
+
+<h3>Η κατάρρευση της κοινότητας</h3>
+<p>
+Η κατάσταση άλλαξε δραστικά στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η
+Digital σταμάτησε τη σειρά του PDP-10. Η αρχιτεκτονική του, αν και κομψή
+και ισχυρή στη δεκαετία του 60, δεν μπορούσε να επεκταθεί φυσικά στους
+μεγαλύτερους χώρους διευθυνσιοδότησης οι οποίοι γινόταν εφικτοί κατά τη
+δεκαετία του 80. Αυτό σήμαινε πως σχεδόν όλα τα προγράμματα που συνέθεταν
+το ITS ήταν πλέον απαρχαιωμένα.</p>
+<p>
+Η κοινότητα των χάκερ του εργαστηρίου ΤΝ είχε ήδη καταρρεύσει, όχι πολύ
+καιρό πριν. Το 1981, η εταιρεία τεχνοβλαστός (spin-off) Symbolics προσέλαβε
+σχεδόν όλους τους χάκερ του εργαστηρίου ΤΝ και η αποδεκατισμένη κοινότητα
+ήταν ανήμπορη να διατηρηθεί. (Το βιβλίο Hackers του Steve Levy περιγράφει
+αυτά τα γεγονότα, δίνοντας επίσης μια ξεκάθαρη εικόνα της κοινότητας στην
+ακμή της.) Όταν το εργαστήριο ΤΝ αγόρασε έναν καινούριο PDP-10 το 1982, οι
+διαχειριστές του αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το μη-ελεύθερο σύστημα
+καταμερισμού χρόνου της Digital αντί για το ITS.</p>
+<p>
+Οι σύγχρονοι υπολογιστές της εποχής, όπως ο VAX ή ο 68020, είχαν τα δικά
+τους λειτουργικά συστήματα, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν ελεύθερο
+λογισμικό. Έπρεπε να υπογράψεις μια συμφωνία εμπιστευτικότητας ακόμη και για
+να πάρεις ένα εκτελέσιμο αντίγραφο.</p>
+<p>
+Αυτό σήμαινε ότι το πρώτο βήμα για να χρησιμοποιήσεις έναν υπολογιστή ήταν
+να υποσχεθείς ότι δε θα βοηθήσεις το γείτονά σου. Η δημιουργία κοινότητας
+συνεργασίας απαγορεύτηκε. Ο κανόνας που δημιουργήθηκε από τους κατασκευαστές
+του ιδιοκτησιακού λογισμικού ήταν: &ldquo;Εάν μοιράζεσαι με το γείτονά σου,
+είσαι ένας πειρατής. Εάν θέλεις να κανείς οποιεσδήποτε αλλαγές, ικέτεψέ μας
+να τις κάνουμε.&rdquo;</p>
+<p>
+Η ιδέα ότι το κοινωνικό σύστημα ιδιοκτησιακού λογισμικού&mdash;δηλαδή το
+σύστημα που λέει ότι δεν επιτρέπεται να μοιράζεσαι ή να τροποποιήσεις το
+λογισμικό&mdash;είναι αντικοινωνικό, ότι είναι ανήθικο, ότι είναι απλούστατα
+λανθασμένο, μπορεί να προκαλέσει έκπληξη σε ορισμένους αναγνώστες. Όμως τι
+άλλο θα μπορούσαμε να πούμε για ένα σύστημα βασισμένο στη διαίρεση της
+κοινωνίας και στο ν' αφήνει τους χρήστες αβοήθητους; Οι αναγνώστες που
+εκπλήσσονται από την ιδέα μπορεί να έχουν δεχτεί το ιδιοκτησιακό κοινωνικό
+σύστημα ως δεδομένο, ή να το κρίνουν υπό τους όρους που έχουν θέσει οι ίδιες
+οι επιχειρήσεις παραγωγής ιδιοκτησιακού λογισμικού. Οι εκδότες λογισμικού
+έχουν δουλέψει πολύ σκληρά και μακροχρόνια, ώστε να πείσουν τους ανθρώπους
+ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να βλέπουμε το ζήτημα αυτό.</p>
+<p>
+Όταν οι εκδότες λογισμικού μιλούν για &ldquo;εξάσκηση&rdquo; των
+&ldquo;δικαιωμάτων&rdquo; τους ή για &ldquo;σταμάτημα της <a
+href="/philosophy/words-to-avoid.html#Piracy">πειρατείας</a>&rdquo;, αυτό
+που πραγματικά <em>λένε</em> είναι δευτερεύον. Το πραγματικό μήνυμα αυτών
+των δηλώσεων βρίσκεται στις αδήλωτες υποθέσεις που θεωρούν ως δεδομένες, τις
+οποίες η κοινωνία ζητείται να τις αποδέχεται δίχως εξέταση. Ας τις
+εξετάσουμε λοιπόν.</p>
+<p>
+Μια υπόθεση είναι ότι οι εταιρείες λογισμικού έχουν το αδιαμφισβήτητο φυσικό
+δικαίωμα να κατέχουν το λογισμικό και έτσι να έχουν ισχύ πάνω σε όλους τους
+χρήστες του. (Εάν αυτό ήταν φυσικό δικαίωμα, τότε όσο πληγή κι αν ήταν για
+την κοινωνία, δεν θα μπορούσαμε να φέρουμε αντίρρηση.) Κατά ενδιαφέροντα
+τρόπο, το Σύνταγμα των ΗΠΑ και η νομική παράδοση απορρίπτουν αυτή την
+άποψη. Το πνευματικό δικαίωμα (copyright) δεν είναι ένα φυσικό δικαίωμα,
+αλλά ένα τεχνητό, κυβερνητικά επιβαλλόμενο μονοπώλιο το οποίο περιορίζει το
+φυσικό δικαίωμα των χρηστών να αντιγράφουν.</p>
+<p>
+Μια άλλη αδήλωτη υπόθεση είναι ότι το μόνο σημαντικό ζήτημα σχετικά με το
+λογισμικό είναι ποια δουλειά σου επιτρέπει να κάνεις&mdash;ότι δηλαδή εμείς
+οι χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών δεν πρέπει να ενδιαφερόμαστε για το
+είδος της κοινωνίας που μας επιτρέπεται να έχουμε.</p>
+<p>
+Τέλος, μια τρίτη υπόθεση είναι ότι δεν θα μπορούσαμε να έχουμε
+χρησιμοποιήσιμο λογισμικό (ή δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ποτέ ένα πρόγραμμα
+γι' αυτήν ή για κείνη τη συγκεκριμένη εργασία), εάν δεν παρείχαμε σε μια
+επιχείρηση δύναμη επάνω στους χρήστες του προγράμματος. Αυτή η υπόθεση
+μπορεί να φαινόταν λογική, πριν το κίνημα ελεύθερου λογισμικού αποδείξει ότι
+μπορούμε να έχουμε μεγάλη ποικιλία χρήσιμου λογισμικού χωρίς να βάζουμε
+αλυσίδες πάνω σ' αυτό.</p>
+<p>
+Εάν αρνηθούμε να αποδεχτούμε αυτές τις υποθέσεις και κρίνουμε αυτά τα
+ζητήματα βασιζόμενοι στη συνήθη, κοινής λογικής ηθική, τοποθετώντας πρώτα
+τους χρήστες, καταλήγουμε σε πολύ διαφορετικά συμπεράσματα. Οι χρήστες
+υπολογιστών πρέπει να είναι ελεύθεροι να τροποποιούν τα προγράμματα, ώστε να
+ικανοποιούν τις ανάγκες τους, και ελεύθεροι να μοιράζονται το λογισμικό,
+επειδή η ανθρώπινη αλληλοβοήθεια αποτελεί τη βάση της κοινωνίας.</p>
+<p>
+Δεν υπάρχει εδώ αρκετός χώρος για μια εκτενή αναφορά της συλλογιστικής που
+οδηγεί σ' αυτό το συμπέρασμα, γι' αυτό παραπέμπω τον αναγνώστη στις
+ιστοσελίδες <a href="/philosophy/why-free.html">
+http://www.gnu.org/philosophy/why-free.html</a> και <a
+href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">
+http://www.gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.html</a>.
+</p>
+
+<h3>Μια άκαμπτη ηθική επιλογή.</h3>
+<p>
+Με την κοινότητα μου να έχει χαθεί, ήταν αδύνατο να συνεχίσω όπως πριν.
+Αντιθέτως, αντιμετώπισα μια άκαμπτη ηθική επιλογή.</p>
+<p>
+Η εύκολη επιλογή ήταν να συμμετάσχω στον κόσμο του ιδιοκτησιακού λογισμικού,
+υπογράφοντας συμφωνίες εμπιστευτικότητας και υποσχόμενος να μη βοηθήσω το
+συνάδελφό μου χάκερ. Το πιθανότερο είναι ότι θα ανέπτυσσα επίσης λογισμικό
+το οποίο θα εκδιδόταν υπό συμφωνίες εμπιστευτικότητας, προσθέτοντας έτσι
+στην πίεση πάνω σ' άλλους ανθρώπους να προδώσουν επίσης το συνάνθρωπό τους.</p>
+<p>
+Θα μπορούσα να κερδίσω πολλά χρήματα μ' αυτό τον τρόπο και ίσως να
+ψυχαγωγούσα τον εαυτό μου γράφοντας κώδικα. Ήξερα όμως ότι στο τέλος της
+καριέρας μου, θα έβλεπα πίσω στα χρόνια όπου έχτιζα τοίχους ώστε να διαιρέσω
+του ανθρώπους και θα ένιωθα πως ξόδεψα όλη τη ζωή μου κάνοντας τον κόσμο ένα
+χειρότερο μέρος.</p>
+<p>
+Είχα αποκτήσει ήδη την εμπειρία να υποφέρω από μια συμφωνία
+εμπιστευτικότητας, όταν κάποιος αρνήθηκε να δώσει σε εμένα και στο
+εργαστήριο ΤΝ του MIT τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος έλεγχου του
+εκτυπωτή μας. (Η έλλειψη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών σε αυτό το πρόγραμμα
+έκανε τη χρήση του εκτυπωτή εξαιρετικά απελπιστική.) Έτσι δεν μπορούσα να
+πω στον εαυτό μου ότι οι συμφωνίες εμπιστευτικότητας ήταν αθώες. Ήμουν πολύ
+εξαγριωμένος όταν εκείνος αρνήθηκε να μοιραστεί μαζί μας· δεν μπορούσα να
+στραφώ και να κάνω κι εγώ το ίδιο πράγμα σε όλους τους άλλους.</p>
+<p>
+Μια άλλη επιλογή, ξεκάθαρη αλλά δυσάρεστη, ήταν να εγκαταλείψω τον κλάδο των
+υπολογιστών. Με αυτό τον τρόπο οι ικανότητες μου δε θα χρησιμοποιούνταν με
+αρνητικό τρόπο, ωστόσο θα πήγαιναν χαμένες. Δε θα ήμουν υπεύθυνος για τη
+διαίρεση και τον περιορισμό των χρηστών υπολογιστών, αλλά αυτό θα συνέβαινε
+ούτως ή άλλως.</p>
+<p>
+Γι' αυτό έψαξα να βρω ένα τρόπο με τον οποίο μπορεί ένας προγραμματιστής να
+κάνει κάτι προς όφελος του καλού. Αναρωτήθηκα, υπήρχε ένα πρόγραμμα ή
+προγράμματα που θα μπορούσα να γράψω, ώστε να κάνω δυνατή για άλλη μια φορά
+τη δημιουργία μίας κοινότητας;</p>
+<p>
+Η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: αυτό που αρχικά χρειαζόταν ήταν ένα λειτουργικό
+σύστημα. Αυτό είναι το κρίσιμο λογισμικό για ν' αρχίσεις να χρησιμοποιείς
+έναν υπολογιστή. Μ' ένα λειτουργικό σύστημα μπορείς να κάνεις πολλά· δίχως
+ένα δεν μπορείς ούτε καν να λειτουργήσεις τον υπολογιστή. Μ' ένα ελεύθερο
+λειτουργικό σύστημα, θα μπορούσαμε να έχουμε ξανά μια κοινότητα
+συνεργαζόμενων χάκερ&mdash;και να προσκαλέσουμε τον καθένα να έρθει μαζί
+μας. Και οποιοσδήποτε θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναν υπολογιστή δίχως
+ν' αρχίσει με το να συνομωτεί ν' αποστερήσει τους φίλους του/της<sup><a
+href="#TransNote1">1</a></sup>.</p>
+<p>
+Ως προγραμματιστής λειτουργικών συστημάτων, είχα τις κατάλληλες ικανότητες
+γι' αυτή τη δουλειά. Έτσι παρόλο που δεν είχα την επιτυχία ως δεδομένη,
+συνειδητοποίησα ότι εκλέχτηκα ώστε να κάνω αυτή τη δουλειά. Αποφάσισα να
+κατασκευάσω το σύστημα συμβατό με το Unix, ώστε να είναι μεταφέρσιμο και
+ώστε να μπορούν οι χρήστες του Unix να μεταπηδήσουν σε αυτό εύκολα. Το
+όνομα GNU επιλέχτηκε ακολουθώντας μία παράδοση των χάκερ, ως αναδρομικό
+ακρωνύμιο του&ldquo;GNU’s Not Unix.&rdquo;</p>
+<p>
+Ένα λειτουργικό σύστημα δεν είναι απλά ένας πυρήνας, ικανός μονάχα να
+εκτελεί άλλα προγράμματα. Τη δεκαετία του 1970, κάθε λειτουργικό σύστημα
+άξιο αυτού του ονόματος περιλάμβανε επεξεργαστές γραμμής εντολών,
+συμβολομεταφραστές, μεταγλωττιστές, διερμηνευτές, αποσφαλματωτές, συντάκτες
+κειμένου, προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και πολλά άλλα. Το ITS τα
+είχε, το Multics τα είχε, το VMS τα είχε και το Unix τα είχε. Το
+λειτουργικό σύστημα GNU θα τα περιελάμβανε επίσης.</p>
+<p>
+Αργότερα άκουσα αυτά τα λόγια, που αποδίδονται στον Hillel (1):</p>
+
+<blockquote><p>
+ Εάν δεν είμαι για τον εαυτό μου, ποιος θα είναι για μένα;<br />
+ Εάν είμαι μόνο για τον εαυτό μου, τι είμαι;<br />
+ Εάν όχι τώρα, πότε;
+</p></blockquote>
+<p>
+Η απόφαση να ξεκινήσω το Έργο GNU βασίστηκε σ' ένα παρόμοιο πνεύμα.</p>
+<p>
+(1) Ως άθεος, δεν ακολουθώ κανένα θρησκευτικό ηγέτη, αλλά μερικές φορές
+βρίσκω ότι θαυμάζω κάτι που κάποιος εξ αυτών έχει πει.</p>
+
+<h3>Ελεύθερο όπως στην ελευθερία</h3>
+<p>
+Ο όρος &ldquo;ελεύθερο λογισμικό&rdquo; είναι μερικές φορές
+παρεξηγημένος<sup><a href="#TransNote2">2</a></sup>&mdash;δεν αφορά την
+τιμή. Αφορά την ελευθερία. Εδώ, λοιπόν, παρατίθεται ο ορισμός του ελεύθερου
+λογισμικού.</p>
+
+<p>Ένα πρόγραμμα είναι ελεύθερο λογισμικό, για σας, ένα συγκεκριμένο χρήστη,
+εάν:</p>
+
+<ul>
+ <li>Έχετε την ελευθερία να εκτελείτε το πρόγραμμα όπως επιθυμείτε, για
+οποιονδήποτε σκοπό.</li>
+
+ <li>Έχετε την ελευθερία να τροποποιείτε το πρόγραμμα, ώστε να καλύπτει τις
+ανάγκες σας. (Για να είναι πρακτικά εφικτή αυτή η ελευθερία, πρέπει να
+έχετε πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα, εφόσον το να κάνει κανείς αλλαγές σ' ένα
+πρόγραμμα δίχως να έχει τον πηγαίο κώδικά του είναι εξαιρετικά δύσκολο.)</li>
+
+ <li>Έχετε την ελευθερία να αναδιανέμετε αντίγραφα, είτε δωρεάν είτε με αντίτιμο.</li>
+
+ <li>Έχετε την ελευθερία να διανέμετε τροποποιημένες εκδόσεις του προγράμματος,
+έτσι ώστε να μπορεί να ωφεληθεί η κοινότητα από τις βελτιώσεις σας.</li>
+</ul>
+<p>
+Εφόσον η λέξη &ldquo;ελεύθερο&rdquo; αναφέρεται στην ελευθερία και όχι στην
+τιμή, δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ της πώλησης αντιγράφων και του ελεύθερου
+λογισμικού. Στην πραγματικότητα, η ελευθερία της πώλησης αντιγράφων είναι
+κρίσιμη: οι συλλογές ελεύθερου λογισμικού που πωλούνται σε οπτικούς δίσκους
+(CD-ROM) είναι σημαντικές για την κοινότητα, και η πώλησή τους είναι ένας
+σημαντικός τρόπος χρηματοδότησης της ανάπτυξης ελεύθερου λογισμικού.
+Επομένως, ένα πρόγραμμα το οποίο οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να το
+συμπεριλάβουν σε αυτές τις συλλογές, δεν είναι ελεύθερο λογισμικό.</p>
+<p>
+Λόγω της ασάφειας της λέξης &ldquo;ελεύθερο&rdquo;, οι άνθρωποι έψαξαν εδώ
+και καιρό για εναλλακτικές λύσεις, όμως κανείς δεν βρήκε μία κατάλληλη
+εναλλακτική λέξη. Η αγγλική γλώσσα έχει περισσότερες λέξεις και αποχρώσεις
+από οποιαδήποτε άλλη, αλλά έχει έλλειψη μιας απλής, αναμφισβήτητης λέξης που
+να σημαίνει &ldquo;ελεύθερο&rdquo;, όπως στην
+ελευθερία&mdash;&ldquo;αδέσμευτο&rdquo; είναι η λέξη που βρίσκεται πιο κοντά
+εννοιολογικά. Εναλλακτικές λέξεις όπως &ldquo;απελευθερωμένο&rdquo;,
+&ldquo;ελευθερία&rdquo; και &ldquo;ανοιχτό&rdquo; έχουν είτε διαφορετικό
+(λανθασμένο) νόημα είτε κάποιο άλλο μειονέκτημα.</p>
+
+<h3>Λογισμικό GNU και το σύστημα GNU</h3>
+<p>
+Η κατασκευή ενός ολόκληρου συστήματος είναι ένα πολύ μεγάλο έργο. Για να το
+φέρω εις πέρας, αποφάσισα να προσαρμόσω και να χρησιμοποιήσω υπάρχοντα
+κομμάτια ελεύθερου λογισμικού oπουδήποτε ήταν αυτό δυνατό. Για παράδειγμα,
+αποφάσισα εξ’ αρχής να χρησιμοποιήσω το Tex ως το βασικό διαμορφωτή
+κειμένου. Λίγα χρόνια μετά, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το παραθυρικό
+σύστημα X (X Window System) αντί να γράψω κάποιο άλλο παραθυρικό σύστημα για
+το GNU.</p>
+<p>
+Εξαιτίας αυτών των αποφάσεων, και άλλων σαν κι εκείνες, το σύστημα GNU δεν
+είναι το ίδιο με τη συλλογή όλου του λογισμικού GNU. Το σύστημα GNU
+περιλαμβάνει προγράμματα που δεν είναι λογισμικό GNU, προγράμματα που
+κατασκευάστηκαν από άλλους ανθρώπους και έργα για τους δικούς τους σκοπούς,
+τα οποία όμως μπορούμε και χρησιμοποιούμε επειδή είναι ελεύθερο λογισμικό.</p>
+
+<h3>Ξεκινώντας το έργο</h3>
+<p>
+Τον Ιανουάριο του 1984 παράτησα τη δουλειά μου στο MIT και ξεκίνησα να γράφω
+λογισμικό GNU. Η φυγή μου από το MIT ήταν απαραίτητη, έτσι ώστε να μην
+μπορούσε το MIT ν' αναμιχθεί με τη διανομή του GNU ως ελεύθερο λογισμικό.
+Εάν παρέμενα στο προσωπικό, το MIT θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι έχει την
+ιδιοκτησία της εργασίας, και να επιβάλλει τους δικούς του όρους διανομής, ή
+ακόμη και να μετατρέψει τη δουλειά σ' ένα πακέτο ιδιοκτησιακού λογισμικού.
+Δεν σκόπευα να κάνω μια μεγάλη ποσότητα εργασίας μόνο και μόνο για να τη δω
+να γίνεται άχρηστη για τον επιθυμητό της σκοπό: τη δημιουργία μιας νέας
+κοινότητας διαμοιρασμού λογισμικού.</p>
+<p>
+Παρόλα αυτά, ο καθηγητής Winston, τότε επικεφαλής του εργαστηρίου ΤΝ του
+MIT, ευγενώς με προσκάλεσε να συνεχίσω να χρησιμοποιώ τις εγκαταστάσεις του
+εργαστηρίου.</p>
+
+<h3>Τα πρώτα βήματα</h3>
+<p>
+Λίγο καιρό πριν ξεκινήσω το έργο GNU, είχα ακούσει για τη Συλλογή
+Μεταγλωττιστών του ολλανδικού Ελεύθερου Πανεπιστήμιου, γνωστή επίσης ως VUCK
+(Η λέξη &ldquo;ελεύθερο&rdquo; στα ολλανδικά αρχίζει με <em>v</em>.) Αυτή
+(η συλλογή) ήταν ένας μεταγλωττιστής σχεδιασμένος ώστε να χειρίζεται
+πολλαπλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των C και Pascal, και να υποστηρίζει
+πολλαπλές μηχανές στόχους. Έγραψα στο συγγραφέα του, ρωτώντας εάν το GNU θα
+μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει.</p>
+<p>
+Εκείνος απάντησε ειρωνικά, λέγοντας ότι το πανεπιστήμιο ήταν ελεύθερο, αλλά
+ο μεταγλωττιστής όχι. Ως εκ τούτου αποφάσισα ότι το πρώτο πρόγραμμα για το
+έργο GNU θα ήταν ένας πολυγλωσσικός, πολλών πλατφορμών μεταγλωττιστής.</p>
+<p>
+Ελπίζοντας ν' αποφύγω την ανάγκη να γράψω όλο το μεταγλωττιστή μόνος μου,
+χρησιμοποίησα τον πηγαίο κώδικα του μεταγλωττιστή Pastel, ο οποίος ήταν ένας
+μεταγλωττιστής πολλαπλών πλατφορμών ανεπτυγμένος στο Εργαστήριο Lawrence
+Livermore. Υποστήριζε, και ήταν γραμμένος σε, μια επεκτεταμένη έκδοση της
+Pascal, σχεδιασμένη ώστε να είναι μία γλώσσα προγραμματισμού συστημάτων.
+Πρόσθεσα μία διεπαφή για τη C και ξεκίνησα να τον μεταφέρω στον υπολογιστή
+Motorola 68000. Αναγκάστηκα όμως να τα παρατήσω όταν ανακάλυψα ότι ο
+μεταγλωττιστής χρειαζόταν πολλά εκατομμύρια ψηφιολέξεων (megabytes) χώρο
+στοίβας, ενώ το διαθέσιμο Unix σύστημα του 68000 επέτρεπε μόνο 64 χιλιάδες
+(64 kilobytes).</p>
+<p>
+Συνειδητοποίησα τότε ότι ο μεταγλωττιστής Pastel λειτουργούσε αναλύοντας
+ολόκληρο το αρχείο εισόδου σ' ένα συντακτικό δέντρο, μετατρέποντας ολόκληρο
+το συντακτικό δέντρο σε μια αλυσίδα από &ldquo;οδηγίες&rdquo; και παράγοντας
+στη συνέχεια ολόκληρο το αρχείο εξόδου, χωρίς ποτέ ν' αποδεσμεύει χώρο
+αποθήκευσης. Στο σημείο αυτό κατέληξα στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να γράψω
+ένα νέο μεταγλωττιστή εξ’ αρχής. Ο νέος αυτός μεταγλωττιστής είναι τώρα
+γνωστός ως <abbr title="GNU Compiler Collection">GCC</abbr>· σ' αυτόν δεν
+χρησιμοποιείται καθόλου κώδικας από το μεταγλωττιστή Pastel, αλλά κατάφερα
+να προσαρμόσω και να χρησιμοποιήσω τη διεπαφή της C που είχα συγγράψει.
+Αυτό όμως συνέβη μερικά χρόνια αργότερα· αρχικά δούλεψα στον GNU Emacs.</p>
+
+<h3>Ο GNU Emacs</h3>
+<p>
+Ξεκίνησα να εργάζομαι για τον GNU Emacs το Σεπτέμβριο του 1984 και στις
+αρχές του 1985 είχε αρχίσει να γίνεται χρησιμοποιήσιμος. Αυτό μου έδωσε τη
+δυνατότητα να χρησιμοποιώ τα Unix συστήματα για να κάνω σύνταξη κειμένου·
+όντας αδιάφορος στο να μάθω να χρησιμοποιώ τον vi ή τον ed, έκανα τη δική
+μου σύνταξη κειμένου σε άλλου είδους μηχανές έως τότε.</p>
+<p>
+Στο σημείο αυτό, οι άνθρωποι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τον GNU Emacs,
+δημιουργώντας μου το ερώτημα του πως θα τον διανείμω. Τον τοποθέτησα φυσικά
+στον ανώνυμο διακομιστή πρωτοκόλλου μεταφοράς αρχείων (ΠΜΑ - ftp) στον
+υπολογιστή του ΜΙΤ που χρησιμοποιούσα. (Τούτος ο υπολογιστής, με όνομα
+prep.ai.mit.edu, έγινε κατ' αυτό τον τρόπο η πρωταρχική θέση διανομών
+λογισμικού GNU μέσω ΠΜΑ· όταν αποσύρθηκε λίγα χρόνια αργότερα, μεταφέραμε το
+όνομα στο νέο μας εξυπηρετητή ΠΜΑ.) Αλλά εκείνο τον καιρό, πολλοί από τους
+ενδιαφερόμενους ανθρώπους δεν ήταν στο Διαδίκτυο και δεν μπορούσαν να κάβουν
+ένα αντίγραφο μέσω ΠΜΑ. Άρα το ερώτημα ήταν, τι θα έλεγα σ' αυτούς;</p>
+<p>
+Θα μπορούσα να τους πω, &ldquo;Βρείτε ένα φίλο που είναι στο δίκτυο κι αυτός
+θα κάνει ένα αντίγραφο για εσάς.&rdquo; Επίσης, θα μπορούσα να κάνω ότι
+έκανα με τον αυθεντικό PDP-10 Emacs: να τους πω, &ldquo;Ταχυδρομήστε μου μια
+μαγνητική ταινία και έναν <abbr title="Self-addressed Stamped
+Envelope">SASE</abbr>, και θα σας την ταχυδρομήσω πίσω με τον Emacs γραμμένο
+μέσα της.&rdquo; Αλλά δεν είχα δουλειά κι έψαχνα να βρω τρόπο ώστε να
+κερδίσω χρήματα από το ελεύθερο λογισμικό. Έτσι ανακοίνωσα ότι θα
+ταχυδρομούσα μια μαγνητική ταινία σε όποιον ήθελε μία, με αμοιβή 150
+δολλάρια ΗΠΑ. Μ' αυτό τον τρόπο, ξεκίνησα μια επιχείρηση διανομής ελεύθερου
+λογισμικού, τον πρόγονο των εταιρειών που διανέμουν σήμερα ολόκληρες
+διανομές GNU/Linux.</p>
+
+<h3>Είναι ένα πρόγραμμα ελεύθερο για κάθε χρήστη;</h3>
+<p>
+Εάν ένα πρόγραμμα είναι ελεύθερο λογισμικό όταν φεύγει από τα χέρια του
+συγγραφέα του, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι ελεύθερο λογισμικό
+για οποιονδήποτε έχει ένα αντίγραφό του. Για παράδειγμα, το <a
+href="/philosophy/categories.html#PublicDomainSoftware">κοινόχρηστο
+λογισμικό</a> (λογισμικό που δεν καλύπτεται από πνευματικά δικαιώματα) είναι
+ελεύθερο λογισμικό· όμως οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει μια
+ιδιοκτησιακή τροποποιημένη έκδοσή του. Παρομοίως, πολλά ελεύθερα
+προγράμματα καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα, αλλά διανέμονται υπό
+απλές επιτρεπτικές άδειες, οι οποίες επιτρέπουν τη δημιουργία ιδιοκτησιακών
+τροποποιημένων εκδόσεων.</p>
+<p>
+Το πιο παραστατικό παράδειγμα αυτού του προβλήματος είναι το παραθυρικό
+σύστημα Χ. Ανεπτυγμένο στο MIT και διανεμόμενο ως ελεύθερο λογισμικό με μια
+επιτρεπτική άδεια, υιοθετήθηκε σύντομα από πολλές εταιρείες υπολογιστών.
+Αυτές προσέθεσαν το Χ στα ιδιοκτησιακά Unix συστήματά τους, σε εκτελέσιμη
+μόνο μορφή, καλυπτόμενο από την ίδια συμφωνία εμπιστευτικότητας<sup><a
+href="#TransNote3">3</a></sup>. Αυτά τα αντίγραφα του Χ δεν ήταν πλέον
+περισσότερο ελεύθερο λογισμικό απ' ό,τι ήταν το Unix.</p>
+<p>
+Οι προγραμματιστές του X δε το θεώρησαν αυτό ως πρόβλημα&mdash;το ανέμεναν
+και σκόπευαν να συμβεί. Ο στόχος τους δεν ήταν η ελευθερία, αλλά απλά η
+&ldquo;επιτυχία&rdquo;, καθορισμένη ως &ldquo;να έχουμε πολλούς
+χρήστες.&rdquo; Δε τους ενδιέφερε αν αυτοί οι χρήστες θα είχαν ελευθερία,
+αλλά μόνο να είναι αριθμητικά πολλοί.</p>
+<p>
+Αυτό οδήγησε σε μια παράδοξη κατάσταση όπου δυο διαφορετικοί τρόποι
+εκτίμησης της ελευθερίας έδωσαν διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα,
+&ldquo;Είναι αυτό το πρόγραμμα ελεύθερο;&rdquo; Εάν έκρινες βασισμένος στην
+ελευθερία που παρεχόταν από τους όρους διανομής του MIT, θα έλεγες ότι το Χ
+ήταν ελεύθερο λογισμικό. Εάν όμως εκτιμούσες την ελευθερία του μέσου χρήστη
+του Χ, θα έπρεπε να πεις ότι ήταν ιδιοκτησιακό λογισμικό. Οι περισσότεροι
+χρήστες του Χ εκτελούσαν τις ιδιοκτησιακές εκδόσεις που συνόδευαν τα Unix
+συστήματα, όχι την ελεύθερη έκδοση.</p>
+
+<h3>Το copyleft και η GNU GPL</h3>
+<p>
+Ο στόχος του GNU ήταν να δώσει στους χρήστες ελευθερία, όχι να είναι απλά
+δημοφιλές. Έτσι είχαμε την ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε όρους διανομής που θα
+εμπόδιζαν τη μετατροπή ενός GNU λογισμικού σε ιδιόκτησιακό λογισμικό. Η
+μέθοδος που χρησιμοποιούμε αποκαλείται &ldquo;copyleft&rdquo;.(1)</p>
+<p>
+Το copyleft χρησιμοποιεί το νόμο πνευματικών δικαιωμάτων, αλλά τον
+αντιστρέφει, ώστε να υπηρετήσει το αντίθετο από το συνήθη σκοπό του: αντί να
+είναι ένα μέσο περιορισμού του προγράμματος, γίνεται ένα μέσο για να
+διατηρηθεί το πρόγραμμα ελεύθερο.</p>
+<p>
+Η κεντρική ιδέα του copyleft είναι ότι επιτρέπουμε σε όλους να εκτελούν το
+πρόγραμμα, να αντιγράφουν το πρόγραμμα και να διανέμουν τροποποιημένες
+εκδόσεις του&mdash;αλλά δεν επιτρέπουμε να προσθέτουν δικούς τους
+περιορισμούς. Έτσι, οι κρίσιμες ελευθερίες που ορίζουν το &ldquo;ελεύθερο
+λογισμικό&rdquo; είναι εγγυημένες στον καθένα που έχει ένα αντίγραφο·
+γίνονται αναπόσπαστα δικαιώματα.</p>
+<p>
+Για ένα αποτελεσματικό copyleft, οι τροποποιημένες εκδόσεις πρέπει να είναι
+επίσης ελεύθερες. Αυτό εξασφαλίζει ότι η δουλειά μας γίνεται διαθέσιμη σε
+όλη την κοινότητα όταν δημοσιοποιείται. Όταν οι επαγγελματίες
+προγραμματιστές γίνονται εθελοντές στη βελτίωση λογισμικού GNU, είναι το
+copyleft που εμποδίζει τους εργοδότες τους να πουν, &ldquo;Δεν μπορείτε να
+μοιραστείτε αυτές τις αλλαγές, επειδή θα τις χρησιμοποιήσουμε για να
+κατασκευάσουμε τη δική μας ιδιοκτησιακή έκδοση του προγράμματος.&rdquo;</p>
+<p>
+Η απαίτηση οι αλλαγές να είναι ελεύθερες είναι απαραίτητη εάν θέλουμε να
+εξασφαλίσουμε την ελευθερία κάθε χρήστη του προγράμματος. Οι εταιρείες που
+ιδιωτικοποίησαν το παραθυρικό σύστημα Χ, συνήθως έκαναν κάποιες αλλαγές για
+να το μεταφέρουν στα συστήματα και το υλικό τους. Αυτές οι αλλαγές μπορεί
+να ήταν μικρές σε σύγκριση με το μεγάλο μέγεθος του Χ, αλλά δεν ήταν
+τετριμμένες. Εάν η πραγματοποίηση αλλαγών ήταν μια δικαιολογία για ν'
+αρνηθεί κανείς στους χρήστες την ελευθερία, θα ήταν εύκολο για τον καθένα να
+εκμεταλλευτεί αυτή τη δικαιολογία.</p>
+<p>
+Ένα σχετικό ζήτημα αφορά το συνδυασμό ενός ελεύθερου προγράμματος με μη
+ελεύθερο κώδικα. Ένας τέτοιος συνδυασμός θα ήταν αναπόφευκτα μη ελεύθερος·
+οποιεσδήποτε ελευθερίες που θα έλειπαν από το μη ελεύθερο μέρος, θα έλειπαν
+και από το σύνολο επίσης. Το να επιτρέψουμε τέτοιους συνδυασμούς θα άνοιγε
+μια τρύπα αρκετά μεγάλη ώστε να βουλιάξει ένα πλοίο. Γι' αυτό, μια κρίσιμη
+απαίτηση για το copyleft είναι να βουλώσει αυτή την τρύπα: ο,τιδήποτε
+προστίθεται ή συνδυάζεται μ' ένα copylefted πρόγραμμα, πρέπει να είναι
+τέτοιο ώστε η μεγαλύτερη, συνδυασμένη έκδοσή του να είναι επίσης ελεύθερη
+και copylefted.</p>
+<p>
+Η συγκεκριμένη υλοποίηση του copyleft που χρησιμοποιούμε για την πλειοψηφία
+του GNU λογισμικού είναι η Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU, ή ΓΑΔΧ GNU (GNU
+GPL) εν συντομία. Έχουμε και άλλα είδη αδειών copyleft που χρησιμοποιούνται
+σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Τα εγχειρίδια GNU είναι επίσης copylefted,
+αλλά χρησιμοποιούν ένα κατά πολύ απλούστερο είδος copyleft, επειδή η
+πολυπλοκότητα της ΓΑΔΧ GNU δεν είναι αναγκαία για τα εγχειρίδια.(2)</p>
+<p>
+(1) Το 1984 ή 1985, ο Don Hopkins (ένας πολύ εφευρετικός συνεργάτης) μου
+ταχυδρόμησε ένα γράμμα. Στον φάκελο έγραφε πολλές ψυχαγωγικές κουβέντες,
+συμπεριλαμβανομένης της παρακάτω: &ldquo;Copyleft&mdash;all rights
+reserved.&rdquo; Χρησιμοποίησα τη λέξη&ldquo;copyleft&rdquo; για να ονομάσω
+το σχέδιο διανομής λογισμικού που δημιουργούσα εκείνο τον καιρό.</p>
+
+<p>
+(2) Πλέον χρησιμοποιούμε την <a href="/licenses/fdl.html">Άδεια Ελεύθερης
+Τεκμηρίωσης GNU</a> για έργα τεκμηρίωσης.</p>
+
+<h3>Το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</h3>
+
+<p>Καθώς το ενδιαφέρον χρήσης του Emacs μεγάλωνε, αναμίχθηκαν και άλλοι
+άνθρωποι στο έργο GNU και αποφασίσαμε ότι ήταν καιρός ν' αναζητήσουμε
+χρηματοδότηση για μια ακόμη φορά. Έτσι το 1985 δημιουργήσαμε το <a
+href="http://www.fsf.org/">Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού</a> (ΙΕΛ), ένα
+εξαιρούμενο από το φόρο φιλανθρωπικό ίδρυμα για την ανάπτυξη του ελεύθερου
+λογισμικού. Το <abbr title="Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού">ΙΕΛ</abbr> ανέλαβε
+επίσης την επιχείρηση της διανομής του Emacs μέσω ταινίας· αργότερα την
+επέκτεινε προσθέτοντας κι άλλο ελεύθερο λογισμικό (GNU και μη-GNU επίσης)
+στη ταινία, αλλά και πουλώντας ελεύθερα εγχειρίδια επίσης.</p>
+
+<p>Παλαιότερα, τα περισσότερα έσοδα του ΙΕΛ προέρχονταν από πωλήσεις αντιγράφων
+ελεύθερου λογισμικού και άλλες σχετικές υπηρεσίες. (CD-ROM πηγαίου κώδικα,
+CD-ROM με εκτελέσιμα, όμορφα εκτυπωμένα εγχειρίδια, όλα με ελευθερία να
+αναδιανεμηθούν και τροποποιηθούν) και Πολυτελείς Διανομές (όπου χτίζουμε
+ολοκλήρη τη συλλογή λογισμικού για την πλατφόρμα επιλογής του πελάτη).
+Σήμερα το ΙΕΛ εξακολουθεί να <a href="http://shop.fsf.org/">πουλά εγχειρίδια
+και άλλο εξοπλισμό</a>, αλλά λαμβάνει το κύριο μέρος της χρημαοδότησής του
+από τις συνδρομές των μελών του. Μπορείτε να προσχωρήσετε στο ΙΕΛ στο <a
+href="http://fsf.org/join">fsf.org</a>.</p>
+
+<p>Οι υπάλληλοι του ΙΕΛ συνέγραψαν και διατήρησαν έναν αριθμό πακέτων
+λογισμικού GNU. Δύο αξιοσημείωτα πακέτα είναι η βιβλιοθήκη της γλώσσας C
+και το κέλυφος. Η βιβλιοθήκη C του GNU χρησιμοποιείται από κάθε πρόγραμμα
+που εκτελείται σ' ένα GNU/Linux σύστημα για να επικοινωνήσει με τον πυρήνα
+Linux. Αναπτύχθηκε από ένα μέλος του προσωπικού του ΙΕΛ, τον Roland
+McGrath. Το κέλυφος που χρησιμοποιείται στα περισσότερα GNU/Linux συστήματα
+είναι το <abbr title="Bourne Again Shell">BASH</abbr>, το Bourne Again
+Shell(1), το οποίο αναπτύχθηκε από τον υπάλληλο του ΙΕΛ Brian Fox.</p>
+
+<p>Χρηματοδοτήσαμε την ανάπτυξη αυτών των προγραμμάτων επειδή το έργο GNU δεν
+είχε να κάνει μόνο με εργαλεία ή με ένα περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογών. Ο
+στόχος μας ήταν ένα πλήρες λειτουργικό σύστημα και αυτά τα προγράμματα ήταν
+απαραίτητα γι' αυτό το σκοπό.</p>
+
+<p>(1) Το &ldquo;Bourne Again Shell&rdquo; είναι ένα λογοπαίγνιο επάνω στο
+&ldquo;Bourne Shell&rdquo;, που ήταν τότε το συνηθέστερο κέλυφος στο Unix.</p>
+
+<h3>Υποστήριξη ελεύθερου λογισμικού</h3>
+
+<p>Η φιλοσοφία του ελεύθερου λογισμικού απορρίπτει μία συγκεκριμένη, ευρεία
+διαδεδομένη επιχειρηματική πρακτική, αλλά δεν είναι κατά των επιχειρήσεων.
+Όταν οι επιχειρήσεις σέβονται την ελευθερία των χρηστών, τους ευχόμαστε
+πάντα επιτυχίες.</p>
+
+<p>Η πώληση αντιγράφων του Emacs επιδεικνύει ένα είδος επιχείρησης ελεύθερου
+λογισμικού. Όταν το ΙΕΛ ανέλαβε αυτή την επιχείρηση, χρειάστηκε να βρω έναν
+άλλο τρόπο για να ζήσω. Τον βρήκα πουλώντας υπηρεσίες σχετιζόμενες με το
+ελεύθερο λογισμικό που είχα αναπτύξει. Αυτό συμπεριελάμβανε διδασκαλία για
+θέματα όπως το πώς να προγραμματίζει κανείς το GNU Emacs και πώς να
+προσαρμόζει το GCC, καθώς και ανάπτυξη λογισμικού, συνήθως μεταφορά του GCC
+σε νέες πλατφόρμες.</p>
+
+<p>Σήμερα καθένα από αυτά τα είδη επιχειρήσεων ελεύθερου λογισμικού εφαρμόζεται
+από έναν αριθμό εταιρειών. Μερικές διανέμουν συλλογές ελεύθερου λογισμικού
+σε CD-ROM· άλλες πωλούν υποστήριξη σε επίπεδα που κυμαίνονται από παροχή
+απαντήσεων σε ερωτήσεις χρηστών, επιδιορθώσεις σφαλμάτων, έως την προσθήκη
+μείζονων νέων χαρακτηριστικών. Αρχίσαμε ήδη να βλέπουμε εταιρείες
+ελεύθερου λογισμικού βασιζόμενες στη δημιουργία νέων προϊόντων ελεύθερου
+λογισμικού.</p>
+
+<p>Παρόλα αυτά, προσέξτε&mdash;ένας αριθμός εταιρειών που σχετίζουν τον εαυτό
+τους με τον όρο &ldquo;ανοιχτός κώδικας (open source)&rdquo; βασίζουν την
+επιχείρησή τους σε μη ελεύθερο λογισμικό που λειτουργεί σε συνδυασμό με το
+ελεύθερο. Αυτές δεν είναι εταιρείες ελεύθερου λογισμικού, είναι εταιρείες
+ιδιοκτησιακού λογισμικού που τα προϊόντα τους οδηγούν τους χρήστες μακριά
+από την ελευθερία. Αποκαλούν τα προϊόντα αυτά &ldquo;πακέτα προστιθέμενης
+αξίας&rdquo;, κάτι που αντανακλά τις άξιες που θα ήθελαν να υιοθετήσουμε:
+άνεση υπεράνω της ελευθερίας. Εάν αξιολογούμε την ελευθερία περισσότερο, θα
+πρέπει να τ' αποκαλούμε πακέτα &ldquo;αφαιρούμενης ελευθερίας&rdquo;.</p>
+
+<h3>Τεχνικοί στόχοι</h3>
+
+<p>Ο πρωταρχικός στόχος του GNU είναι να είναι ελεύθερο λογισμικό. Ακόμη και
+αν το GNU δεν είχε τεχνικά προτερήματα έναντι του Unix, θα είχε ένα
+κοινωνικό προτέρημα, επιτρέποντας στους χρήστες να συνεργαστούν, και ένα
+ηθικό προτέρημα, το σεβασμό της ελευθερίας του χρήστη.</p>
+
+<p>Όμως ήταν φυσικό να εφαρμόσουμε τα γνωστά πρότυπα καλής πρακτικής στην
+εργασία μας&mdash;για παράδειγμα, τη δυναμική δέσμευση των δομών δεδομένων
+για την αποφυγή αυθαίρετων ορίων σταθερού μεγέθους, καθώς και τη διαχείριση
+όλων των πιθανών κωδικών 8 δυαδικών ψηφίων όποτε αυτό είχε νόημα.</p>
+
+<p>Επιπρόσθετα, απορρίψαμε την εστίαση του Unix στο μικρό μέγεθος μνήμης,
+αποφασίζοντας να μην υποστηρίξουμε τις μηχανές 16 δυαδικών ψηφίων (ήταν
+ξεκάθαρο ότι οι μηχανές 32 δυαδικών ψηφίων θα ήταν ο κανόνας την περίοδο που
+θα τελείωνε το σύστημα GNU) και να μην προσπαθήσουμε να μειώσουμε τη χρήση
+μνήμης εκτός και αν ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο χαρακτήρες. Σε προγράμματα
+που η διαχείριση πολύ μεγάλων αρχείων δεν ήταν κρίσιμη, ενθαρρύναμε τους
+προγραμματιστές να διαβάζουν ένα ολόκληρο αρχείο εισόδου στη μνήμη κι έπειτα
+να σαρώνουν τα περιεχόμενά του, δίχως ν' ανησυχούν για την είσοδο/έξοδο
+(I/O).</p>
+
+<p>Αυτές οι αποφάσεις έκαναν ικανά πολλά GNU προγράμματα να ξεπεράσουν τα
+αντίστοιχα του Unix σε αξιοπιστία και ταχύτητα.</p>
+
+<h3>Δωρεές υπολογιστών</h3>
+
+<p>Καθώς η φήμη του έργου GNU μεγάλωνε, οι άνθρωποι άρχισαν να προσφέρουν
+μηχανές που έτρεχαν Unix στο έργο. Αυτές ήταν πολύ χρήσιμες, επειδή ο
+ευκολότερος τρόπος ανάπτυξης συστατικών του συστήματος GNU ήταν να τα
+δημιουργήσεις σε ένα Unix σύστημα και ν' αντικαταστήσεις τα συστατικά μέρη
+αυτού του συστήματος ένα προς ένα. Έθεσαν όμως ένα ηθικό ζήτημα: αν ήταν
+σωστό για εμάς να έχουμε αντίγραφα του Unix.</p>
+
+<p>Το Unix ήταν (και παραμένει) ιδιοκτησιακό λογισμικό, και η φιλοσοφία του
+έργου GNU έλεγε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ιδιοκτησιακό λογισμικό.
+Αλλά εφαρμόζοντας τον ίδιο συλλογισμό που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η βία
+είναι δικαιολογημένη στην αυτοπροστασία, κατέληξα ότι ήταν θεμιτό να
+χρησιμοποιούμε ένα ιδιοκτησιακό πακέτο εφόσον αυτό θα ήταν κρίσιμο για ν'
+αναπτύξουμε μια ελεύθερη αντικατάσταση που θα βοηθούσε τους άλλους να
+σταματήσουν να χρησιμοποιούν το ιδιοκτησιακό πακέτο.</p>
+
+<p>Όμως αν κι αυτό ήταν ένα δικαιολογημένο κακό, παρέμενε κακό. Σήμερα δεν
+έχουμε πλέον αντίγραφα του Unix, επειδή τα αντικαταστήσαμε με ελεύθερα
+λειτουργικά συστήματα. Εάν δεν μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε το
+λειτουργικό σύστημα μιας μηχανής με ένα ελεύθερο, αλλάζαμε την ίδια τη
+μηχανή.</p>
+
+<h3>Η λίστα εργασιών του GNU</h3>
+
+<p>Καθώς το έργο GNU συνεχιζόταν κι ένας αυξανόμενος αριθμός συστατικών
+συστήματος δημιουργήθηκαν ή αναπτύχθηκαν, έγινε τελικά χρήσιμο να
+κατασκευάσουμε μια λίστα από τα εναπομείναντα κενά. Τη χρησιμοποιήσαμε ώστε
+να στρατολογήσουμε προγραμματιστές να γράψουν τα κομμάτια που έλειπαν. Αυτή
+η λίστα έγινε γνωστή ως η Λίστα Εργασιών του GNU. Εκτός από τα συστατικά
+Unix που έλειπαν, παραθέσαμε στη λίστα επιπρόσθετο χρήσιμο λογισμικό και
+έργα τεκμηρίωσης, που πιστεύαμε ότι έπρεπε να έχει ένα πραγματικά πλήρες
+σύστημα.</p>
+
+<p>Σήμερα, σχεδόν κανένα συστατικό του Unix δεν έχει απομείνει στη λίστα
+εργασιών του GNU&mdash;αυτές οι δουλειές έχουν ολοκληρωθεί, εκτός από
+μερικές μη αναγκαίες. Ωστόσο η λίστα είναι γεμάτη από έργα που μερικοί θ'
+αποκαλούσαν &ldquo;εφαρμογές&rdquo;. Οποιοδήποτε πρόγραμμα απευθύνεται σε
+περισσότερο από μια στενή τάξη χρηστών θα ήταν ένα χρήσιμο πράγμα για να
+προστεθεί σ' ένα λειτουργικό σύστημα.</p>
+
+<p>Μέχρι και παιχνίδια συμπεριλαμβάνονται στη λίστα εργασίας&mdash;και υπήρχαν
+εκεί από την αρχή. Το Unix περιείχε παιχνίδια, έτσι λογικά θα έπρεπε να
+έχει και το GNU επίσης. Αλλά η συμβατότητα δεν ήταν πρόβλημα για τα
+παιχνίδια κι έτσι δεν ακολουθήσαμε τη λίστα παιχνιδιών που είχε το Unix.
+Αντίθετα, δημιουργήσαμε μια λίστα με ποικιλία διαφορετικών ειδών παιχνιδιών
+που ίσως αρέσουν στους χρήστες.</p>
+
+<p>(1) Αυτό γράφτηκε το 1998. Το 2009 δεν διατηρούμε πια μια μακριά λίστα
+ενεργειών. Η κοινότητα αναπτύσσει ελεύθερο λογισμικό τόσο γρήγορα που δεν
+μπορούμε ούτε καν να το καταγράψουμε στην ολότητά του. Αντιθέτως, έχουμε
+μια λίστα Έργων Υψηλής Προτεραιότητας, μια πολύ μικρότερη λίστα έργων που
+πραγματικά θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να γράψουν.</p>
+
+<h3>Η ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης GNU (GNU LGPL)</h3>
+
+<p>Η GNU βιβλιοθήκη της C χρησιμοποιεί ένα ειδικό είδος copyleft που ονομάζεται
+Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης Βιβλιοθήκης(1), το οποίο επιτρέπει τη σύνδεση
+ιδιοκτησιακού λογισμικού με τη βιβλιοθήκη. Γιατί κάνουμε αυτή την εξαίρεση;</p>
+
+<p>Δεν είναι ζήτημα αρχής· δεν υπάρχει καμία αρχή που να λέει πως τα προϊόντα
+ιδιοκτησιακού λογισμικού δικαιούνται να συμπεριλαμβάνουν τον κώδικα μας.
+(Γιατί όμως συνεισφέρουμε σ' ένα έργο προσανατολισμένο στην άρνηση
+διαμοιρασμού μαζί μας;) Η χρήση της ΓΑΔΧΒ GNU για τη βιβλιοθήκη της C, ή
+για οποιαδήποτε άλλη βιβλιοθήκη, είναι ζήτημα στρατηγικής.</p>
+
+<p>Η βιβλιοθήκη της C παρέχει γενικές λειτουργίες· κάθε ιδιοκτησιακό σύστημα ή
+μεταγλωττιστής συνοδεύεται από μια βιβλιοθήκη C. Επομένως, εάν κάναμε τη C
+βιβλιοθήκη μας διαθέσιμη μόνο για το ελεύθερο λογισμικό αυτό δεν θα έδινε
+κάποιο πλεονέκτημα στο ελεύθερο λογισμικό&mdash;αλλά μόνο θα αποθάρρυνε της
+χρήση της βιβλιοθήκης μας.</p>
+
+<p>Ένα σύστημα αποτελεί εξαίρεση στο παραπάνω: στο σύστημα GNU (κι αυτό
+συμπεριλαμβάνει και το GNU/Linux), η GNU βιβλιοθήκη της C είναι η μοναδική C
+βιβλιοθήκη που υπάρχει. Έτσι, οι όροι διανομής της GNU C βιβλιοθήκης
+αποφασίζουν εάν είναι εφικτό να μεταγλωττιστεί ένα ιδιοκτησιακό πρόγραμμα
+για το σύστημα GNU. Δεν υπάρχει κανένας ηθικός λόγος για τον οποίο θα
+έπρεπε να επιτραπούν οι ιδιοκτησιακές εφαρμογές στο σύστημα GNU, αλλά
+στρατηγικά φαίνεται πως απαγορεύοντάς τες θα οδηγούσε περισσότερο στο ν'
+αποθαρρύνει τη χρήση του συστήματος GNU από το να ενθαρρύνει την ανάπτυξη
+ελεύθερων εφαρμογών. Για τους παραπάνω λόγους, η χρήση της ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης
+GNU είναι μια καλή στρατηγική για τη βιβλιοθήκη της C.</p>
+
+<p>Για άλλες βιβλιοθήκες, η απόφαση στρατηγικής πρέπει να εξετάζεται κατά
+περίπτωση. Όταν μια βιβλιοθήκη επιτελεί εξειδικευμένες λειτουργίες οι
+οποίες βοηθούν στη σύνταξη συγκεκριμένων προγραμμάτων, τότε η διανομή της
+υπό την ΓΑΔΧ GNU κι ο περιορισμός της χρήσης της μόνο από προγράμματα
+ελεύθερου λογισμικού, είναι ένας τρόπος βοήθειας των άλλων κατασκευαστών
+ελεύθερου λογισμικού, δίνοντας τους ένα πλεονέκτημα απέναντι στο
+ιδιοκτησιακό λογισμικό.</p>
+
+<p>Δείτε π.χ. τη GNU Readline, μια βιβλιοθήκη η οποία αναπτύχθηκε για να
+παρέχει τη δυνατότητα επεξεργασίας της γραμμής εντολών του BASH. Η Readline
+διατίθεται υπό την κανονική ΓΑΔΧ GNU κι όχι υπό την ΓΑΔΧ Βιβλιοθήκης GNU.
+Αυτό πιθανότατα μειώνει το εύρος της χρήσης της· αλλά δεν αποτελεί απώλεια
+για εμάς. Στο μεταξύ, τουλάχιστον μία χρήσιμη εφαρμογή έχει γίνει ελεύθερο
+λογισμικό προκειμένου να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τη Readline, κι αυτό
+είναι αληθινό όφελος για την κοινότητα.</p>
+
+<p>Οι κατασκευαστές ιδιοκτησιακού λογισμικού έχουν τα πλεονεκτήματα που παρέχει
+το χρήμα. Οι κατασκευαστές ελεύθερου λογισμικού πρέπει να δημιουργούν
+πλεονεκτήματα ο ένας για τον άλλο. Ελπίζω πως κάποια μέρα θα έχουμε μια
+μεγάλη συλλογή από βιβλιοθήκες που διατίθενται υπό τη ΓΑΔΧ GNU, για τις
+οποίες δεν θα υπάρχει αντίστοιχη λειτουργικότητα διαθέσιμη στο ιδιοκτησιακό
+λογισμικό. Αυτές θα παρέχουν χρήσιμες μονάδες για να λειτουργήσουν ως
+θεμέλιοι λίθοι σε νέο ελεύθερο λογισμικό και θα συνεισφέρουν στη δημιουργία
+ενός σημαντικού πλεονεκτήματος για περαιτέρω ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού.</p>
+
+<p>(1) Αυτή η άδεια πλέον ονομάζεται Ελάσσων Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU
+(GNU Lesser General Public License), ώστε να μη δημιουργεί την εντύπωση ότι
+όλες οι ελεύθερες βιβλιοθήκες οφείλουν να τη χρησιμοποιούν. Δείτε το <a
+href="/philosophy/why-not-lgpl.html">Γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε την
+Ελάσσων GPL για την επόμενή σας βιβλιοθήκη</a> για περισσότερες πληροφορίες.</p>
+
+<h3>Ψαχουλεύοντας μια φαγούρα;</h3>
+<p>
+Ο Eric Raymond λέει ότι &ldquo;Κάθε καλή δουλειά λογισμικού ξεκινά
+ψαχουλεύοντας την προσωπική φαγούρα του δημιουργού του.&rdquo; Αυτό μερικές
+φορές μπορεί να συμβαίνει πραγματικά, αλλά πολλά απαραίτητα κομμάτια του
+λογισμικού GNU αναπτύχθηκαν για να έχουμε ένα ολοκληρωμένο ελεύθερο
+λειτουργικό σύστημα. Προέρχονται από ένα όραμα κι ένα σχεδιασμό, όχι από
+αυθόρμητη διάθεση.</p>
+<p>
+Για παράδειγμα, αναπτύξαμε την GNU βιβλιοθήκη της C επειδή ένα σύστημα τύπου
+Unix χρειάζεται μία C βιβλιοθήκη, το BASH επειδή ένα σύστημα τύπου Unix
+χρειάζεται ένα κέλυφος, και το GNU tar επειδή ένα σύστημα τύπου Unix
+χρειάζεται ένα πρόγραμμα tar. Το ίδιο ισχύει και για τα δικά μου
+προγράμματα&mdash;το GNU μεταγλωττιστή της C, το GNU Emacs, το GDB και το
+GNU Make.</p>
+<p>
+Μερικά προγράμματα GNU αναπτύχθηκαν για ν' αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες
+απειλές της ελευθερίας μας. Έτσι, αναπτύξαμε το gzip για ν'
+αντικαταστήσουμε το πρόγραμμα συμπίεσης Compress, το οποίο είχε χαθεί για
+την κοινότητα λόγω των πατεντών <abbr title="Lempel-Ziv-Welch">LZW</abbr>.
+Βρήκαμε ανθρώπους για ν' αναπτύξουν το LessTif, και πιο πρόσφατα ξεκινήσαμε
+το <abbr title="GNU Network Object Model Environment">GNOME</abbr> και το
+Harmony για ν' αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που προκαλούνται από
+συγκεκριμένες ιδιοκτησιακές βιβλιοθήκες (δείτε παρακάτω). Αναπτύσσουμε το
+Φρουρό Ιδιωτικότητας GNU (GPG) για ν' αντικαταστήσουμε δημοφιλές μη-ελεύθερο
+λογισμικό κρυπτογράφησης, επειδή οι χρήστες δεν πρέπει να έχουν να διαλέξουν
+μεταξύ ιδιωτικότητας και ελευθερίας.</p>
+<p>
+Φυσικά, οι άνθρωποι που ανέπτυσσαν τα παραπάνω προγράμματα ενδιαφέρθηκαν για
+τη δουλειά αυτή και προστέθηκαν σ' αυτά πολλά χαρακτηριστικά από διάφορο
+κόσμο για την εξυπηρέτηση των αναγκών και των ενδιαφερόντων τους. Ωστόσο
+δεν είναι γι' αυτό το λόγο που υπάρχουν τα προγράμματα.</p>
+
+<h3>Απροσδόκητες εξελίξεις</h3>
+<p>
+Στην αρχή του έργου GNU, φαντάστηκα πως θα κατασκευάζαμε πρώτα ολοκλήρο το
+GNU σύστημα και μετά θα το διανείμαμε σαν ένα ενιαίο σύνολο. Δεν συνέβη
+όμως έτσι.</p>
+<p>
+Καθώς κάθε συστατικό του συστήματος GNU υλοποιήθηκε επάνω σε ένα σύστημα
+Unix, κάθε συστατικό μπορούσε να εκτελεστεί σε συστήματα Unix πολύ πριν
+εμφανιστεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα GNU. Μερικά από αυτά τα προγράμματα
+έγιναν δημοφιλή, κι οι χρήστες ξεκίνησαν να τα επεκτείνουν και να τα
+μεταφέρουν σε άλλες πλατφόρμες&mdash;στις ποικίλες ασύμβατες εκδόσεις του
+Unix, και μερικές φορές σε άλλα συστήματα επίσης.</p>
+<p>
+Αυτή η διαδικασία έκανε τα παραπάνω προγράμματα πολύ περισσότερο ισχυρά, και
+προσέφερε τόσο έσοδα όσο και εθελοντές στο έργο GNU. Πιθανότατα όμως
+καθυστέρησε επίσης την ολοκλήρωση ενός βασικής λειτουργικότητας συστήματος
+για αρκετά χρόνια, καθώς ο χρόνος των προγραμματιστών του GNU καταναλωνόταν
+στη διατήρηση αυτών των μεταφορών και στην προσθήκη νέων χαρακτηριστικών στα
+υπάρχοντα συστατικά, αντί του να προχωρήσουν στη συγγραφή του ενός μη
+υπάρχοντος συστατικού μετά το άλλο.</p>
+
+<h3>Το GNU Hurd</h3>
+<p>
+Το 1990, το σύστημα GNU ήταν σχεδόν έτοιμο. Το μόνο βασικό συστατικό που
+έλειπε ήταν ο πυρήνας. Είχαμε αποφασίσει να υλοποιήσουμε τον πυρήνα μας σαν
+μια συλλογή από διεργασίες διακομιστών που θα έτρεχαν πάνω στο Mach. Ο Mach
+είναι ένας μικροπυρήνας ανεπτυγμένος στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon και
+στην συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Utah. Ο πυρήνας GNU Hurd είναι μια
+συλλογή από διακομιστές (δηλαδή ένα κοπάδι από GNUs) οι οποίοι εκτελούνται
+επάνω στο Mach, και υλοποιούν τις ποικίλες λειτουργίες ενός πυρήνα Unix. Το
+ξεκίνημα της ανάπτυξης καθυστέρησε, καθώς περιμέναμε τον Mach να διανεμηθεί
+ως ελεύθερο λογισμικό, όπως είχε υποσχεθεί.</p>
+<p>
+Ένας λόγος για τον οποίο διαλέξαμε αυτή τη σχεδίαση ήταν για ν' αποφύγουμε
+ότι φαινόταν πως θα είναι το δυσκολότερο κομμάτι της δουλειάς: η
+αποσφαλμάτωση ενός προγράμματος πυρήνα χωρίς ένα πρόγραμμα αποσφαλμάτωσης
+(debugger) σε επίπεδο πηγαίου κώδικα για να το κάνει. Αυτό το κομμάτι του
+έργου είχε ήδη γίνει στον Mach και περιμέναμε ότι θ' αποσφαλματώσουμε τους
+διακομιστές του Hurd ως προγράμματα χρηστών, με το GDB. Τελικά όμως μας
+πήρε πολύ καιρό για να το κάνουμε αυτό δυνατό, και οι πολύνηματικοί
+διακομιστές που στέλνουν μεταξύ τους μηνύματα αποδείχτηκαν τελικά ότι είναι
+πολύ δύσκολο ν' αποσφαλματωθούν. Χρειάστηκε προσπάθεια πολλών χρόνων για να
+κάνουμε το Hurd να λειτουργεί σταθερά.</p>
+
+<h3>Alix</h3>
+<p>
+Ο πυρήνας του GNU δεν είχε προ-σχεδιαστεί να ονομάζεται Hurd. Το αρχικό του
+όνομα ήταν Alix&mdash;του είχε δοθεί το όνομα της γυναίκας που ήταν η
+αγαπημένη μου εκείνο τον καιρό. Αυτή, μια διαχειρίστρια συστημάτων Unix,
+μου είχε επισημάνει πώς το όνομα της θα ταίριαζε σαν ένα κοινό ονοματολογικό
+πρότυπο για τις εκδόσεις των συστημάτων τύπου Unix. Χαριτολογώντας, είχε
+πει στους φίλους της, &ldquo;Κάποιος θα έπρεπε να βαφτίσει ένα πυρήνα με το
+όνομα μου.&rdquo; Δεν είπα τίποτα, αλλά είχα αποφασίσει να της κάνω έκπληξη
+με έναν πυρήνα που θα λέγεται Alix.</p>
+<p>
+Τελικά δε παρέμεινε έτσι. Ο Michael (τώρα Thomas) Bushnell, βασικός
+κατασκευαστής του πυρήνα, προτιμούσε το όνομα Hurd, και επανακαθόρισε το
+Alix ώστε να αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του πυρήνα&mdash;το τμήμα
+του οποίου σκοπός του ήταν να παγιδεύει και να διαχειρίζεται όλες τις
+κλήσεις του συστήματος, στέλνοντας μηνύματα στους διακομιστές του Hurd.</p>
+<p>
+Αργότερα, η Alix και εγώ χωρίσαμε, και άλλαξε το όνομά της. Ανεξάρτητα από
+αυτό, η σχεδίαση του Hurd είχε αλλάξει έτσι ώστε η βιβλιοθήκη της C να
+μπορεί να στέλνει μηνύματα απευθείας στους διακομιστές, κι αυτό έκανε το
+συστατικό Alix να εξαφανιστεί από την όλη σχεδίαση.</p>
+<p>
+Προτού όμως συμβούν όλα αυτά, ένας φίλος της είχε δει το όνομα Alix στο
+πηγαίο κώδικα του Hurd, και της το ανέφερε. Έτσι είχε την ευκαιρία να βρει
+έναν πυρήνα με το όνομά της.</p>
+
+<h3>Linux και GNU/Linux</h3>
+<p>
+Το GNU Hurd δεν είναι έτοιμο για παραγωγική χρήση, και δεν γνωρίζουμε αν
+ποτέ θα είναι. Η σχεδίαση με βάση τις δυνατότητες έχει προβλήματα που
+δημιουργούνται απευθείας από την ευελιξία της σχεδίασης, και δεν είναι
+ξεκάθαρο αν υπάρχουν λύσεις σ' αυτά.</p>
+
+<p>
+Ευτυχώς, ένας άλλος πυρήνας είναι άμεσα διαθέσιμος. Το 1991, Ο Linus
+Torvalds κατασκεύασε ένα συμβατό πυρήνα τύπου Unix και το ονόμασε Linux.
+Ήταν ιδιόκτητο αρχικά, αλλά το 1992 το έκανε ελεύθερο λογισμικό. Ο
+συνδυασμός του Linux με το μη-εντελώς-ολοκληρωμένο σύστημα GNU αποτέλεσε ένα
+πλήρες ελεύθερο λειτουργικό σύστημα. (Φυσικά, αυτός ο συνδυασμός ήταν μια
+σημαντική δουλειά από μόνος του). Στο Linux οφείλεται το ότι μπορούμε και
+πραγματικά τρέχουμε μια έκδοση του συστήματος GNU σήμερα.</p>
+<p>
+Αποκαλούμε αυτή την έκδοση του συστήματος <a href="/gnu/linux-and-gnu.html">
+GNU/Linux</a>, προκειμένου να εκφράσουμε τη σύνθεσή της ως ενός συνδυασμού
+του συστήματος GNU με το Linux ως τον πυρήνα. Παρακαλούμε μην υποπέφτετε
+στην πρακτική να καλείτε όλο το σύστημα &ldquo;Linux&rdquo;, καθώς αυτό
+σημαίνει την απόδοση της δουλειάς μας σε κάποιον άλλο. Παρακαλούμε <a
+href="/gnu/gnu-linux-faq.html"> δώστε μας ισότιμη αναφορά</a>.</p>
+
+<h3>Προκλήσεις στο μέλλον μας</h3>
+<p>
+Έχουμε αποδείξει την ικανότητα μας στο να κατασκευάζουμε ελεύθερο λογισμικό
+ευρείας ποικιλίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ήμαστε αόρατοι και
+ασταμάτητοι. Πολλές προκλήσεις κάνουν το μέλλον του ελεύθερου λογισμικού
+αβέβαιο. Γνωρίζοντας αυτές τις προκλήσεις θα απαιτείται συνέχεια σταθερή
+προσπάθεια, επιμονή και υπομονή. Μερικές φορές ένας τέτοιος αγώνας μπορείνα
+διαρκέσει μέχρι και χρόνια. Θα χρειαστεί το είδος της αποφασιστικότητας
+όπου οι άνθρωποι προβάλουν όταν εκτιμούν την ελευθερία τους και δεν αφήνουν
+κάποιον να τους την πάρει.</p>
+<p>
+Οι ακόλουθοι τέσσερις τομείς αναφέρουν αυτές τις προκλήσεις.</p>
+
+<h3>Η μυστικότητα του υλικού</h3>
+<p>
+Οι κατασκευαστές υλικού με τον καιρό τείνουν όλο και περισσότερο στην
+διατήρηση και απόκρυψη των προδιαγραφών. Αυτό δυσκολεύει την συγγραφή
+ελεύθερων οδηγών για το νέο υλικό όπου το Linux και το XFree86 θα πρέπει να
+υποστηρίξουν. Σήμερα, έχουμε ολοκληρωμένα ελεύθερα συστήματα, δεν είναι
+όμως βέβαιο πως θα συνεχίζουμε να τα έχουμε εάν δεν είμαστε σε θέση να
+υποστηρίξουμε τους μελλοντικούς υπολογιστές.</p>
+<p>
+Υπάρχουν δύο τρόποι για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Οι
+προγραμματιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν την αντίστροφη μηχανική για να
+σκεφτούν πώς θα υποστηρίξουν το ανάλογο υλικό. Οι υπόλοιποι από εμάς
+μπορούμε να διαλέξουμε το υλικό που υποστηρίζεται ήδη από το ελεύθερο
+λογισμικό και καθώς ο αριθμός μας θα αυξάνεται η μυστικότητα των
+προδιαγραφών θα γίνει αυτόνομη αμυντική πολιτική.</p>
+<p>
+Η αντίστροφη μηχανική είναι μια δύσκολη δουλειά. Θα έχουμε τους κατάλληλους
+προγραμματιστές με αρκετή αποφασιστικότητα για να την αναλάβουν;
+Ναι&mdash;εάν έχουμε δημιουργήσει ένα δυνατό συναίσθημα ότι το ελεύθερο
+λογισμικό είναι ζήτημα αρχών και οι μη ελεύθεροι οδηγοί συσκευών είναι
+ανυπόφοροι. Και θα ξοδέψει ένας μεγάλος αριθμός από εμάς επιπλέον χρήματα ή
+ακόμη λίγο επιπλέον χρόνο, έτσι ώστε να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε
+ελεύθερους οδηγούς; Ναι&mdash;εάν η αποφασιστικότητα να έχουμε ελευθερία
+γίνει ευρέως διαδεδομένη.</p>
+<p>
+(Σημείωση 2008: το ζήτημα αυτό επεκτείνεται και στο BIOS επίσης. Υπάρχει
+ένα ελεύθερο BIOS, το <a href="http://www.libreboot.org/">LibreBoot</a> (μια
+διανομή του coreboot)· το πρόβλημα είναι η εύρεση προδιαγραφών για τις
+μηχανές ώστε το LibreBoot να μπορεί να τις υποστηρίξει χωρίς μη-ελεύθερα
+&ldquo;blobs&rdquo;.)</p>
+
+<h3>Μη ελεύθερες βιβλιοθήκες</h3>
+<p>
+Μια μη ελεύθερη βιβλιοθήκη που εκτελείται σε ελεύθερα λειτουργικά συστήματα
+λειτουργεί σαν παγίδα για τους κατασκευαστές ελεύθερου λογισμικού. Τα
+ελκυστικά χαρακτηριστικά της βιβλιοθήκης είναι το δόλωμα της παγίδας. εάν
+χρησιμοποιήσεις την βιβλιοθήκη, πέφτεις στην παγίδα, επειδή το πρόγραμμα σου
+δεν μπορεί να γίνει χρήσιμο μέρος ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος
+(Μιλώντας με τη στενή έννοια, θα μπορούσαμε να εισάγουμε το πρόγραμμα σου,
+άλλα δεν θα <em>τρέχει</em> με την βιβλιοθήκη να απουσιάζει). Ακόμα
+χειρότερα, εάν κάποιο πρόγραμμα που χρησιμοποιεί την ιδιοκτησιακή βιβλιοθήκη
+γίνει δημοφιλές, μπορεί να παρασύρει άλλους ανυποψίαστους προγραμματιστές
+μέσα στη παγίδα.</p>
+<p>
+Το πρώτο περιστατικό αυτού του προβλήματος ήταν με την εργαλειοθήκη Motif,
+πίσω στη δεκαετία του 80. Αν και τότε δεν υπήρχαν ελεύθερα λειτουργικά
+συστήματα, ήταν προφανές το τι πρόβλημα θα τους προκαλούσε το Motif στην
+συνέχεια. Το έργο GNU αντέδρασε με δύο τρόπους: ζητώντας από τα μεμονωμένα
+έργα ελεύθερου λογισμικού να υποστηρίξουν την ελεύθερη εργαλειοθήκη του X
+τόσο καλά όσο το Motif, και ζητώντας κάποιον να συγγράψει μία ελεύθερη
+αντικατάσταση του Motif. Η δουλειά αυτή διήρκεσε αρκετά χρόνια. Το LessTif
+κατασκευασμένο από τους Πεινασμένους Προγραμματιστές έγινε αρκετά δυνατό
+έτσι ώστε να υποστηρίζει τις περισσότερες από τις εφαρμογές του Motif μόλις
+το 1997.</p>
+<p>
+Μεταξύ του 1996 και του 1998, μία άλλη μη ελεύθερη <abbr title="Graphical
+User Interface">GUI</abbr> βιβλιοθήκη που ονομάζεται Qt χρησιμοποιήθηκε σε
+μια ουσιώδη συλλογή ελεύθερου λογισμικού, το γραφικό περιβάλλον <abbr
+title="K Desktop Environment">KDE</abbr>.</p>
+<p>
+Τα ελεύθερα συστήματα GNU/Linux αδυνατούσαν να χρησιμοποιήσουν το KDE,
+επειδή δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την ιδιοκτησιακή βιβλιοθήκη.
+Ωστόσο, μερικοί εμπορικοί διανομείς των GNU/Linux συστημάτων οι οποίοι δεν
+ήταν αρκετά αυστηροί στο να διανέμουν μόνο ελεύθερο λογισμικό, πρόσθεσαν το
+KDE στα συστήματα τους&mdash;παράγοντας ένα σύστημα με περισσότερες
+δυνατότητες, αλλά με λιγότερη ελευθερία. Η ομάδα του KDE εμψύχωνε ενεργά
+περισσότερους προγραμματιστές ώστε να χρησιμοποιούν το Qt, και εκατομμύρια
+νέοι χρήστες του &ldquo;Linux&rdquo; δεν είχαν ποτέ εκτεθεί στην ιδέα ότι
+υπήρχε κάποιο πρόβλημα σε αυτό. Η κατάσταση φάνηκε δύσκολη.</p>
+<p>
+Η κοινότητα ελεύθερου λογισμικού απάντησε με δύο τρόπους: με το GNOME και το
+Harmony.</p>
+<p>
+Το GNOME, το GNU περιβάλλον μοντελοποίησης δικτυακών αντικειμένων, είναι το
+έργο επιφάνειας εργασίας του GNU. Ξεκινώντας το 1997 από τον Miguel de
+Icaza, και κατασκευαζόμενο με την υποστήριξη της Red Hat Software, το GNOME
+άρχισε να παρέχει παρόμοιες λειτουργίες επιφάνειας εργασίας, αλλά
+χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ελεύθερο λογισμικό. Διαθέτει τεχνικά
+πλεονεκτήματα επίσης, όπως η υποστήριξη μιας πληθώρας γλωσσών
+προγραμματισμού και όχι μόνο της C++. Αλλά ο βασικός σκοπός του ήταν η
+ελευθερία: η άρνηση να απαιτείται η χρήση οποιουδήποτε μη ελεύθερου
+λογισμικού.</p>
+<p>
+Το Harmony είναι μια συμβατή βιβλιοθήκη αντικατάστασης, που σχεδιάστηκε για
+να κάνει δυνατή την εκτέλεση του λογισμικού KDE χωρίς τη χρήση του Qt.</p>
+<p>
+Το Νοέμβριο του 1998, οι κατασκευαστές του Qt ανήγγειλαν μια αλλαγή στην
+άδεια, η οποία όταν θα πραγματοποιούνταν, θα έκανε το Qt ελεύθερο
+λογισμικό. Δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι,
+αλλά νομίζω πως αυτό οφειλόταν στη σταθερή απάντηση της κοινότητας στο
+πρόβλημα που το Qt έθετε όταν ήταν μη ελεύθερο. (Η νέα άδεια είναι
+ακατάλληλη και άδικη, γ’ αυτό λοιπόν παραμένει επιθυμητή η αποφυγή χρήσης
+του Qt).</p>
+<p>
+[Υποσημείωση: τον Σεπτέμβριο του 2000, το Qt εκδόθηκε υπό την GNU ΓΑΔΧ,
+κίνηση που ουσιαστικά έλυσε αυτό το πρόβλημα.]</p>
+<p>
+Πως λοιπόν θα αντιδράσουμε στην επόμενη ελκυστική μη ελεύθερη βιβλιοθήκη; Θα
+καταλάβει όλη η κοινότητα την ανάγκη να αποφύγουμε την παγίδα; Ή θα
+παρατήσουμε πολλοί από εμάς την ελευθερία για την άνεση και θα προκαλέσουμε
+ένα μείζον πρόβλημα; Το μέλλον μας εξαρτάται από την φιλοσοφία μας.</p>
+
+<h3>Πατέντες λογισμικού</h3>
+<p>
+Η χειρότερη απειλή που αντιμετωπίζουμε προέρχεται από τις πατέντες
+λογισμικού, οι οποίες μπορούν να θέσουν αλγόριθμους και χαρακτηριστικά εκτός
+των ορίων του ελεύθερου λογισμικού για έως και 20 χρόνια. Οι πατέντες για
+τον αλγόριθμο συμπίεσης LZW εφαρμόσθηκαν το 1983 κι ακόμη δεν μπορούμε να
+διανείμουμε ελεύθερο λογισμικό που να μπορεί να παράγει κατάλληλα
+συμπιεσμένα αρχεία <abbr title="Graphics InterchangeFormat">GIF</abbr>. [Από
+το 2009 έχουν λήξει.] Το 1998, ένα ελεύθερο πρόγραμμα που παράγει
+συμπιεσμένο ήχο <abbr title="MPEG-1 Audio Layer 3">MP3</abbr>σταμάτησε την
+διανομή του υπό την απειλή μιας αγωγής για παραβίαση πατέντας.
+</p>
+<p>
+Υπάρχουν τρόποι ώστε να αντιμετωπίσουμε τις πατέντες. Μπορούμε ν'
+αναζητήσουμε στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν πως μια πατέντα είναι άκυρη,
+όπως επίσης μπορούμε ν' αναζητήσουμε διάφορους εναλλακτικούς τρόπους για να
+πραγματοποιήσουμε μια συγκεκριμένη εργασία. Ωστόσο και οι δύο παραπάνω
+μέθοδοι λειτουργούν μόνο ορισμένες φορές. Όταν καμία από τις δύο δεν είναι
+επιτυχής, τότε μια πατέντα μπορεί ν' αναγκάσει όλο το ελεύθερο λογισμικό να
+στερείται από κάποια δυνατότητα που επιθυμούν οι χρήστες. Τι θα κάνουμε
+όταν αυτό συμβεί;</p>
+<p>
+Όσοι από εμάς εκτιμούν το ελεύθερο λογισμικό εξαιτίας της ελευθερίας, θα
+μείνουν μαζί μ' αυτό αναμφίβολα. Θα καταφέρουμε ώστε να ολοκληρωθεί η
+δουλειά χωρίς την χρήση των πατενταρισμένων χαρακτηριστικών. Αυτοί όμως που
+εκτιμούν το ελεύθερο λογισμικό μονάχα επειδή προσδοκούν να είναι τεχνικά
+ανώτερο, είναι πιθανόν ότι θα το χαρακτηρίσουν αποτυχημένο όταν μία πατέντα
+του σταθεί εμπόδιο. Έτσι, παρόλο που είναι χρήσιμο να μιλάμε για την
+πρακτική αποτελεσματικότητα του &ldquo;ανοιχτού&rdquo;μοντέλου ανάπτυξης
+(1), και την αξιοπιστία και δύναμη κάποιου ελεύθερου λογισμικού, δεν πρέπει
+να σταματάμε εκεί. Πρέπει να μιλήσουμε για την ελευθερία και τις ηθικές
+αρχές.</p>
+
+<h3>Ελεύθερη Τεκμηρίωση</h3>
+<p>
+Η μεγαλύτερη ανεπάρκεια των ελεύθερων λειτουργικών συστημάτων δεν βρίσκεται
+στον τομέα του λογισμικού&mdash;αλλά στην ανάγκη σωστών και ελεύθερων
+εγχειριδίων όπου θα μπορούμε να συμπεριλάβουμε στα συστήματα μας. Η
+τεκμηρίωση είναι αναγκαίο κομμάτι για κάθε πακέτο λογισμικού·όταν ένα
+πρόγραμμα δεν συνοδεύεται με το ανάλογο σωστό εγχειρίδιο τότε αυτό θεωρείται
+σημαντικό έλλειμμα. Στις τρέχουσες ημέρες έχουμε αρκετά ελλείμματα
+τεκμηρίωσης λογισμικού.</p>
+<p>
+Η ελεύθερη τεκμηρίωση, όπως και το ελεύθερο λογισμικό, είναι ζήτημα
+ελευθερίας και όχι ζήτημα κόστους. Το κριτήριο για ένα ελεύθερο εγχειρίδιο
+είναι ουσιαστικά παρόμοιο με αυτό για το ελεύθερο λογισμικό: είναι το ζήτημα
+να δίνεις σε όλους τους χρήστες συγκεκριμένες ελευθερίες. Η αναδιανομή
+(συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων εμπορικού σκοπού) θα πρέπει να
+επιτρέπεται, σε ηλεκτρονική ή φυσική μορφή (χαρτί), έτσι ώστε το εγχειρίδιο
+να συνοδεύει κάθε αντίγραφο του προγράμματος.</p>
+<p>
+Η άδεια τροποποίησης των εγχειριδίων είναι επίσης κρίσιμη. Σαν γενικός
+κανόνας, δεν νομίζω πως είναι αναγκαστικό οι άνθρωποι να κατέχουν δικαιώματα
+τροποποίησης όλων των ειδών άρθρων και βιβλίων. Για παράδειγμα, δεν νομίζω
+πως εσείς ή εγώ είμαστε αναγκασμένοι να δίνουμε δικαιώματα τροποποίησης σε
+άρθρα όπως αυτό, το οποίο περιγράφει τις κινήσεις και τις απόψεις μας.</p>
+<p>
+Υπάρχει όμως ένας συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο η ελευθερία τροποποίησης
+εγχειριδίων ελεύθερου λογισμικού είναι κρίσιμη. Όταν ο κόσμος ασκεί το
+δικαίωμα τροποποίησης του λογισμικού, και προσθέτει ή τροποποιεί τα διάφορα
+χαρακτηριστικά του, τότε εάν είναι ευσυνείδητος θα πρέπει να αλλάζει και το
+εγχειρίδιο&mdash;ώστε να παρέχει ακριβή και χρησιμοποιήσιμη τεκμηρίωση του
+τροποποιημένου προγράμματος. Ένα μη ελεύθερο εγχειρίδιο, το οποίο δεν
+επιτρέπει στους προγραμματιστές να είναι ευσυνείδητοι και να ολοκληρώνουν τη
+δουλειά, δεν καλύπτει τις ανάγκες της κοινότητάς μας.</p>
+<p>
+Μερικοί περιορισμοί που σχετίζονται με πως γίνονται οι τροποποιήσεις δεν
+προκαλούν κανένα πρόβλημα. Για παράδειγμα, απαιτήσεις να διατηρούνται η
+ειδοποίηση πνευματικών δικαιωμάτων του αρχικού συγγραφέα, οι όροι διανομής ή
+οι λίστες με τους συγγραφείς, είναι εντάξει. Επίσης δεν υπάρχει κανένα
+πρόβλημα να απαιτούμε οι τροποποιημένες εκδόσεις να έχουν ειδοποίηση ότι
+έχουν αλλαχθεί, ακόμη και να έχουμε ολόκληρα τμήματα τα οποία δεν μπορεί να
+αφαιρεθούν ή να τροποποιηθούν,εφόσον αυτά τα τμήματα αφορούν μη τεχνικά
+μέρη. Αυτού του είδους οι περιορισμοί δεν είναι πρόβλημα επειδή δεν
+σταματούν τον ευσυνείδητο προγραμματιστή να προσαρμόζει το εγχειρίδιο
+κατάλληλα ώστε να ταιριάζει με το τροποποιημένο πρόγραμμα. Με άλλα λόγια,
+δεν εμποδίζουν την κοινότητα ελεύθερου λογισμικού να κάνει πλήρη χρήση του
+εγχειριδίου.</p>
+<p>
+Ωστόσο, θα πρέπει να είναι δυνατή η τροποποίηση όλου του *τεχνικού*
+περιεχομένου του εγχειριδίου, και στην συνέχεια η διανομή του αποτελέσματος
+με όλα τα συνηθισμένα μέσα επικοινωνίας, διαμέσου όλων των συνηθισμένων
+καναλιών· διαφορετικά, οι διάφοροι περιορισμοί εμποδίζουν την κοινότητα, το
+εγχειρίδιο παύει να είναι πλέον ελεύθερο, και χρειαζόμαστε άλλο εγχειρίδιο.</p>
+<p>
+Θα έχουν την ικανότητα και την αποφασιστικότητα οι προγραμματιστές
+λογισμικού να παράγουν ένα πλήρες φάσμα ευρείας έκτασης ελεύθερων
+εγχειριδίων; Για ακόμη μια φορά, το μέλλον μας εξαρτάται από την φιλοσοφία
+μας.</p>
+
+<h3>Πρέπει να μιλάμε για την ελευθερία</h3>
+<p>
+Ο σημερινός προϋπολογισμός δείχνει πως υπάρχουν 10 εκατομμύρια χρήστες των
+συστημάτων GNU/Linux, όπως το Debian GNU/Linux και το Red Hat
+&ldquo;Linux&rdquo;. Το ελεύθερο λογισμικό έχει κατασκευάσει τέτοιες
+πρακτικές υπεροχές που διάφοροι χρήστες στρέφονται σε αυτό για καθαρά
+πρακτικούς λόγους.</p>
+<p>
+Οι συνέπειες αυτών των ενδείξεων είναι προφανείς: όλο και περισσότερο
+ενδιαφέρον υπάρχει για την κατασκευή ελεύθερου λογισμικού, όλο και
+περισσότεροι πελάτες εμπλέκονται με διάφορες δουλειές ελεύθερου λογισμικού,
+και όλο και περισσότερο ο κόσμος εμψυχώνει και συμβουλεύει τις εταιρίες
+λογισμικού να κατασκευάζουν ελεύθερο εμπορικό λογισμικό αντί ιδιόκτητα
+προϊόντα λογισμικού.</p>
+<p>
+Όμως, το ενδιαφέρον για το ελεύθερο λογισμικό αυξάνεται γρηγορότερα από την
+αντίληψη των αρχών που βασίζεται η φιλοσοφία μας, και έτσι οδηγούμαστε σε
+προβλήματα. Η ικανότητα μας, γνωρίζοντας τις απειλές και τις προκλήσεις που
+αναφέρθηκαν παραπάνω, εξαρτάται από τη θέληση μας να μένουμε σταθεροί (στις
+απόψεις μας) για χάριν της ελευθερίας. Για να σιγουρευτούμε πως η κοινότητα
+μας έχει τη θέληση, πρέπει να μεταδώσουμε την ιδέα στους νέους χρήστες καθώς
+αυτοί γίνονται μέρος της κοινότητας.</p>
+<p>
+Αλλά αποτυγχάνουμε να το πετύχουμε (τη μετάδοση της ιδεολογίας): οι
+προσπάθειες της προσέλκυσης νέων χρηστών στην κοινότητα μας υπερτερούν των
+προσπαθειών του να διδάξουμε την πολιτικής αυτής (της κοινότητας).
+Χρειάζεται να επιτύχουμε και στα δύο, και στην συνέχεια να διατηρήσουμε τις
+δύο προσπάθειες σε ισορροπία.</p>
+
+<h3>&ldquo;Λογισμικό ανοιχτού κώδικα&rdquo;</h3>
+<p>
+Η διδασκαλία των νέων χρηστών περί ελευθερίας έγινε πιο δύσκολη μετά το
+1998, όταν ένα μέρος της κοινότητας αποφάσισε να σταματήσει τη χρήση του
+όρου &ldquo;ελεύθερο λογισμικό&rdquo; κι άρχισε να λέει &ldquo;λογισμικό
+ανοιχτού κώδικα&rdquo; αντίθετα.</p>
+<p>
+Κάποιοι που ευνοούσαν αυτόν τον όρο στόχευαν ν' αποφύγουν την παρεξήγηση του
+&ldquo;ελεύθερο&rdquo; με το &ldquo;δωρεάν&rdquo;&mdash;ένας έγκυρος
+στόχος. Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, στόχευαν να θέσουν στην άκρη το πνεύμα των
+αρχών που είχαν παρακινήσει το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού και το έργο
+GNU, και ν' απευθυνθούν αντίθετα σε στελέχη και χρήστες εταιριών, πολλοί εκ
+των οποίων έχουν μια ιδεολογία η οποία προτάσσει το κέρδος πάνω από την
+ελευθερία, πάνω από την κοινότητα, πάνω από τις ηθικές αρχές. Έτσι, η
+ρητορική του &ldquo;ανοικτού κώδικα&rdquo; επικεντρώνεται στη δυνατότητα
+ανάπτυξης υψηλής ποιότητας, ισχυρού λογισμικού, αλλά αποφεύγει τις ιδέες της
+ελευθερίας, της κοινότητας και των ηθικών αρχών.</p>
+<p>
+Τα περιοδικά σχετικά με το &ldquo;Linux&rdquo; είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα
+αυτού του γεγονότος&mdash;είναι γεμάτα με διαφημίσεις για ιδιοκτησιακό
+λογισμικό που δουλεύει με το GNU/Linux. Όταν εμφανιστεί το επόμενο Motif ή
+Qt, θα προειδοποιήσουν τα περιοδικά αυτά τους προγραμματιστές να μην τα
+χρησιμοποιήσουν, ή θα καταχωρούν διαφημίσεις γι' αυτά;</p>
+<p>
+Η υποστήριξη των επιχειρήσεων μπορεί να συνεισφέρει στην κοινότητα με
+πολλούς τρόπους· με όλα τα άλλα να παραμένουν ίσα, είναι χρήσιμη. Το να
+κερδίσουμε όμως την υποστήριξη των επιχειρήσεων μιλώντας ακόμη λιγότερο για
+ελευθερία και ηθικές αρχές καθίσταται καταστροφικό· χειροτερεύει ακόμη
+περισσότερο την προηγούμενη ανισορροπία μεταξύ προσέλκυσης και πολιτικής
+επιμόρφωσης.</p>
+<p>
+Το &ldquo;ελεύθερο λογισμικό&rdquo; και το &ldquo;λογισμικό ανοικτού
+κώδικα&rdquo; περιγράφουν την ίδια κατηγορία λογισμικού πάνω-κάτω, αλλά λένε
+διαφορετικά πράγματα σχετικά με το λογισμικό και τις ηθικές αξίες. Το έργο
+GNU συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον όρο &ldquo;ελεύθερολογισμικό&rdquo;, ώστε
+να εκφράζει την ιδέα ότι η ελευθερία, κι όχι απλά η τεχνολογία, είναι
+σημαντική.</p>
+
+<h3>Προσπαθήστε!</h3>
+<p>
+Ο αφορισμός του Yoda (&ldquo;Δεν υπάρχει &lsquo;προσπάθεια&rsquo;&rdquo;)
+ακούγεται σπουδαίος, για μένα όμως δε λειτουργεί. Πραγματοποίησα την
+περισσότερη δουλειά μου όντας ανήσυχος εάν ήμουν ικανός για αυτό, και
+αβέβαιος ότι εάν το έκανα θα πετύχαινα τον στόχο μου σε ικανοποιητικό
+βαθμό. Όπως και να 'χει όμως προσπάθησα, επειδή δεν υπήρχε κανείς άλλος
+εκτός από μένα ανάμεσα στον εχθρό και την πόλη μου. Εκπλήσσοντας τον εαυτό
+μου, μερικές φορές το πέτυχα.</p>
+<p>
+Μερικές φορές απέτυχα· κάποιες από τις πόλεις μου κυριεύθηκαν. Τότε
+ανακάλυψα μια άλλη απειλούμενη πόλη και ετοιμάσθηκα για την επόμενη μάχη.
+Με την πάροδο του χρόνου, διδάχτηκα ν' αντιλαμβάνομαι τις απειλές και να
+τοποθετώ τον εαυτό μου ανάμεσα σ' αυτές και την πόλη μου, καλώντας και
+άλλους χάκερ να έρθουν και να ενωθούν μαζί μου.</p>
+<p>
+Σήμερα, συχνά δεν είμαι μόνος μου. Νιώθω ανακούφιση κι ευχαρίστηση όταν
+βλέπω ένα στρατό από χάκερ να εμπλέκονται σε αυτόν τον πόλεμο προσπαθώντας
+να κρατήσουν τη γραμμή και συνειδητοποιώ πως αυτή η πόλη ίσως
+επιβιώσει&mdash;προς το παρόν. Αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται κάθε χρόνο και
+τώρα η Microsoft στοχεύει ρητά την κοινότητά μας. Δεν μπορούμε να θεωρούμε
+το μέλλον της ελευθερίας ως δεδομένο. Μην το θεωρείτε δεδομένο! Εάν θέλετε
+να κρατήσετε την ελευθερία σας, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να την
+υπερασπιστείτε.</p>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+<b>Σημειώσεις του μεταφραστή</b>:
+<ol>
+<li id="TransNote1">Από αυτόν.</li>
+<li id="TransNote2">Στην αγγλική γλώσσα ο όρος &ldquo;free&rdquo; επιδέχεται
+πολλών ερμηνειών.</li>
+<li id="TransNote3">Mε αυτή των συστημάτων.</li>
+</ol>
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.el.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Παρακαλούμε στείλτε ερωτήσεις για τα ΙΕΛ &amp; GNU στο <a
+href="mailto:gnu@gnu.org">&lt;gnu@gnu.org&gt;</a>. Υπάρχουν επίσης <a
+href="/contact/">άλλοι τρόποι για να επικοινωνήσετε</a> με το ΙΕΛ. Ανενεργοί
+σύνδεσμοι και άλλες διορθώσεις ή προτάσεις μπορούν να σταλούν στο <a
+href="mailto:webmasters@gnu.org">&lt;webmasters@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:web-translators@gnu.org">
+
+ &lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Εργαζόμαστε σκληρά και κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να παρέχουμε
+ακριβείς, καλής ποιότητας μεταφράσεις. Ωστόσο, δεν εξαιρούμαστε από
+ατέλειες. Παρακαλούμε, στείλτε τα σχόλιά σας και τις γενικές παρατηρήσεις
+σας σχετικά με αυτό το θέμα στο <a
+href="mailto:web-translators@gnu.org">&lt;web-translators@gnu.org&gt;</a>.</p><p>Για
+πληροφορίες σχετικά με το συντονισμό και την υποβολή μεταφράσεων των
+ιστοσελίδων μας, δείτε το <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Μεταφράσεις ΔΙΑΒΑΣΕΜΕ</a>.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Πνευματικά δικαιώματα &copy; 1998, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010,
+2014, 2015 Richard Stallman</p>
+
+<p>Αυτή η σελίδα διατίθεται υπό την άδεια: <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.el">Creative
+Commons Αναφορά Δημιουργού-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.el.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Αρχική μετάφραση στα ελληνικά:</strong> <a
+href="http://savannah.gnu.org/users/freeasinfreedom">Αθανάσιος
+Κασάμπαλης</a> &amp; <a href="http://savannah.gnu.org/users/lafs">Ευστάθιος
+Χατζηκυριακίδης</a> (2005)
+<br/>Συντήρηση / επικαιροποίηση: <a
+href="http://savannah.gnu.org/users/freeasinfreedom">Αθανάσιος
+Κασάμπαλης</a> (2006, 2007), <a
+href="http://savannah.gnu.org/users/gzarkadas">Γεώργιος Μ. Ζαρκάδας</a>
+(2009, 2010, 2011, 2012, 2015)
+</p></div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+Ενημερώθηκε:
+
+$Date: 2020/07/04 08:32:32 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+<!-- for class="inner", starts in the banner include -->
+</body>
+</html>